Şalgam

Şalgam
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae (Bitkiler) Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular) Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler) Takım: Brassicales Familya: Brassicaceae (Turpgiller) Cins: Brassica Tür: B. napobrassica
İkili adı
Brassica napobrassica (L.) Mill.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Şalgam ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Wikispecies'te Şalgam ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Şalgam

Şalgam (Brassica napobrassica syn. Brassica napus var. napobrassica).

Yaprakları da yenebilen geniş köklü bir bitki.

Besin değerleri

Şalgam kökleri sebze olarak yenilen turpgillerden bir bitkidir.

Şalgam, günümüzde hem insanlar hem de hayvanlar için üretilmektedir. İnsan yiyeceği olarak yetiştirilenleri yumuşak etli, hayvan yemi olanları ise sert etlidir. Bu bitki kullanılarak Adana, Osmaniye, Mersin yöresine ait bir içecek (Şalgam suyu) de üretilir.

Şalgam, bazı çorba ve soslara katılır, yemeklerde garnitür olarak kullanılır. Bazı yörelerimizde suyu sevilerek içilir.

100 g taze şalgamın içerdiği önemli besin değerleri şunlardır:

23 kalori;

0,8 g protein;

4,9 g karbonhidrat;

0 kolesterol;

0,2 g yağ;

0,9 g lif;

24 mg fosfor;

35 mg kalsiyum;

0,4 mg demir;

34 mg sodyum;

188 mg potasyum;

20 mg magnezyum;

eser miktarda A vitamini;

0,04 mg tiyamin (B₁ vitamini);

0,05 mg riboflavin (B₂ vitamini);

0,3 mg niyasin (B₃ vitamini) ve

22 mg C vitamini.

Sağlığımıza yararları

Şalgam, patates yaygınlaşana değin, büyük önem verilerek tüketilen bir sebzeydi. Günümüzde geri plana itilmiş olan şalgama, içerdiği yüksek besin değerleri nedeniyle layık olduğu önem verilmelidir. Şalgam, söz konusu besin değerlerinin yanı sıra;

• Zengin potasyum içeriğiyle yüksek tansiyonu düşürmektedir.
• Ayrıca şalgam, halk hekimliğinde bedene dinçlik sağlayan, mide ve siyatik ağrılarına iyi gelen bir besin olarak bilinmektedir.

Bitkisinin üretilmesi

Şalgam bitkisi tohumlarıyla çoğaltılır. Tohumlar, doğrudan doğruya bitkinin yetiştirileceği yere ekilir. Ekim zamanı, ilkbaharda mart-nisan; sonbaharda ağustos sonları ile eylül aylarıdır. Tohumlar ya serpme yoluyla ekilir ve sonra fidelerde seyreltme yapılır. Ya da sıralar üzerinde tohumlar, 15–25 cm aralıkla ve 1–2 cm derinliğe ekilir.

İklim isteği

Şalgam, ılık ve serin mevsimlerin bitkisidir. Ancak, soğuklara karşı diğer sebzelerden daha dayanıklı olduğu için, Türkiye'de soğukça bölgelerde de rahatlıkla yetiştirilebilir. Bitki, sıcaktan ve kuraklıktan hiç hoşlanmaz.

Toprak isteği

Toprak bakımından pek seçici olmayan şalgam bitkisi, çok hafif ve çok ağır topraklar dışında, her tip toprakta yetiştirilebilir. Ama, bitkiden en iyi sonuç derin, geçirgen, organik madde yönünden zengin kumlu-tınlı ya da killi-tınlı topraklarda alınır. Şalgam bitkisinin toprak hazırlığı ve toprak işlemesi aynen havuçunki gibidir.

Sulama

Şalgam, suyu çok seven bir bitkidir. Yaz mevsiminde havalar sıcak ve kurak gittiği zamanlarda, düzenli olarak sulanması gerekir.

Gübreleme

Şalgam bitkisinin, iyi gelişmesi ve bitkiden yüksek ürün verimi sağlanması için iyi yanmış çiftlik gübresi ile azot ve fosfat içeren kompoze fenni gübrelere gereksinimi vardır. Şalgamın potas gereksinimi, diğer kök sebzelerinkinden daha azdır.

Hasat (derim)

Şalgam bitkisi, tohumlarının ekiminden yaklaşık 3-4 ay sonra hasat edilecek duruma gelir. Bitkinin kökleri, elle çekilerek ya da çapayla kazılarak hasat edilir.

Hastalık ve zararlılarıyla mücadele

Şalgam bitkisine dadanacak zararlı ve hastalıklarla, uzmanlara danışılarak ve uygun tarım koruma ilaçları kullanılarak eksiksiz, zamanında ve aksatılmadan mücadele sürdürülmelidir.

Ayrıca bakınız

• Şalgam suyu