Ünsüz yumuşaması

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Örnekler
  • ağaç-ı > ağacı
  • kap-ın > kabın
  • kitap-ı > kitabı
  • yurt-u > yurdu
  • umut-a > umuda
  • bayrak-ı > bayrağı
  • yaprak-ın > yaprağın
  • sağlık-ı > sağlığı

Ünsüz yumuşaması veya ünsüz değişimi, Türkçedeki bir ses olayıdır. Süreksiz sert ünsüzlerle biten sözcüklerin, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında, sözcüklerin sonundaki ç, k, p, t ünsüzlerinin yumuşayarak - sırasıyla- c, g/ğ, b ve d'ye dönüşmesidir.

"K" ünsüzü hemen hemen her zaman "ğ" ünsüzüne dönüşür. Bununla birlikte "g"ye dönüştüğü sözcükler de mevcuttur. Bu duruma genellikle son iki harfi sessiz olan sözcüklerde rastlanır:

  • çiçek > çiçeği
  • ahenk > ahengi
  • kepenk > kepengin

Bazı istisnalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Tek heceli sözcüklerde genellikle ünsüz yumuşaması görülmez:

  • top > topa
  • koç > koçum
  • dut > dutu

Yabancı dillerden Türkçeye geçen kimi sözcüklerde yumuşama olmaz.

  • bisiklet > bisikleti
  • hukuk > hukuku
  • kart > karta
  • ahret > ahreti
  • millet > milleti

Ünsüz yumuşaması kuralı özel isimlerin "yazımında" uygulanmaz. Ancak sözcük, kural uygulanarak telaffuz edilir.

  • Tokat'ı
  • Zonguldak'ı
  • Birleşik Krallık'a

Sert ünsüzle biten bazı Öz Türkçe kelimelerde de yumuşama görülmez:

  • bulutu, saçım vb.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

çatı ve yapım ekleri de yumuşamaya uğramaz(sadece "t" için geçerlidir) örnek Konut-u =konutu