Katsudō Shashin: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
k →Yeniden keşfi: dz. |
yaptık bir şeyler ama :) |
||
| 17. satır: | 17. satır: | ||
| bütçe = |
| bütçe = |
||
}} |
}} |
||
'''''Katsudō Shashin'''''{{Adn| |
'''''Katsudō Shashin'''''{{Adn|'''Matsumoto fragmanı''' olarak da bilinir.}} ({{Dil|ja|活動写真|dil_adı=e}}; "Hareketli Resimler"), bilinen en eski [[Japonya|Japon]] [[animasyon]] çalışmasına ait bir [[film şeridi]]dir. |
||
Filmin yaratıcısı bilinmemekle birlikte 1907 ile 1912 yılları arasında [[Meiji Dönemi]]'nde yapıldığını gösteren kanıtlar bulunmaktadır. Dolayısıyla yapımının, Batılı animasyon filmlerinin Japonya'daki ilk gösterimlerinden önceki bir tarihte olabileceği düşünülmektedir. Film, 2005 yılında [[Kyoto]]'da bulunan bir film ve projektör koleksiyonunda keşfedilmiştir. |
|||
Üç saniyelik film |
Üç saniyelik film şeridinde; "活動 写真" karakterlerini yazan, şapkasını çıkaran ve boyun eğen bir çocuk tasvir edilmektedir. Çerçeveler, [[büyülü fener]] slaytlarının yapımında kullanılan bir cihaz ile kırmızı ve siyah renklerde [[stencil]] şablon olarak hazırlanmış ve filmin aralıksız oynatılabilmesi için film şeridi bir döngü hâlinde tutturulmuştur. |
||
== Tanımı == |
== Tanımı == |
||
[[Dosya:Katsudō Shashin (1907).webm|küçükresim|alt=Şapkasını çıkarıp el sallayan bir çocuğun kısa animasyon filmi|''Katsudō Shashin''|240x240pik]] |
[[Dosya:Katsudō Shashin (1907).webm|küçükresim|alt=Şapkasını çıkarıp el sallayan bir çocuğun kısa animasyon filmi|''Katsudō Shashin''|240x240pik]] |
||
[[Selüloit]] şeridin elli karesi üzerine bir dizi çizgi film görüntüsünden oluşan ''Katsudō Shashin'', [[saniyedeki kare sayısı|saniyede on altı kare]] olmak üzere toplam üç saniye |
[[Selüloit]] şeridin elli karesi üzerine bir dizi çizgi film görüntüsünden oluşan ''Katsudō Shashin'', [[saniyedeki kare sayısı|saniyede on altı kare]] olmak üzere toplam üç saniye sürer.{{kdn|Anime News Network staff|2005}} Filmde, sağdan sola [[kanji]] karakterleri ile "活動写真" (''katsudō shashin'', "hareketli resim" veya "etkinlik fotoğrafı") yazan, ardından izleyiciye dönerek şapkasını çıkarıp selam veren ve [[denizci kıyafeti]] giymiş genç bir çocuk tasvir edilir.{{kdn|Anime News Network staff|2005}} ''Katsudō Shashin,'' geçici bir isimlendirmedir; filmin gerçek adı bilinmemektedir.{{kdn|Litten|2014|p=13}} |
||
[[ |
Çerçeveleri, [[geleneksel animasyon]]dan farklı olarak görüntülerin fotoğraflanmasıyla değil, bir stencil yardımıyla filme basılmasıyla üretildi.{{kdn|Matsumoto|2011|p=98}} Baskısı, büyülü fener slaytlarını kalıplamak için kullanılan bir alet olan kappa-ban{{adn|{{nihongo|''kappa-ban''|合羽版}}; baskı sürecine {{nihongo|''kappa-zuri''|合羽刷り}} adı verildi.}} ile yapıldı. Görüntüler, sürekli görüntüleme için uçları bir halka hâlinde tutturulmuş [[35 mm|35 mm'lik bir film şeridi]] üzerinde kırmızı ve siyah renkteydi.{{adn|Film şeridi o zamandan beri 33,5 mm'ye kadar küçüldü.{{kdn|Litten|2014|p=13}}}}{{kdn|Asahi Shimbun staff|2005}}{{kdn|Matsumoto|2011|p=116}} |
||
== Arka plan == |
== Arka plan == |
||
[[Dosya:Anime cell 1917.jpg|küçükresim|sol|alt=Kılıç tutan bir samurayın film karesi|[[Jun'ichi Kōuchi]]'nin ''[[Namakura Gatana|Hanawa Hekonai meitō no maki]]'' gibi Japon animasyon filmleri 1917'de sinemalarda gösterilmeye başlandı.|240x240pik]] |
[[Dosya:Anime cell 1917.jpg|küçükresim|sol|alt=Kılıç tutan bir samurayın film karesi|[[Jun'ichi Kōuchi]]'nin ''[[Namakura Gatana|Hanawa Hekonai meitō no maki]]'' gibi Japon animasyon filmleri 1917'de sinemalarda gösterilmeye başlandı.|240x240pik]] |
||
[[Zoetrop]] gibi optik oyuncaklar için basılan animasyon filmler, ekran animasyonunun öncülleri olarak kabul |
[[Zoetrop]] gibi optik oyuncaklar için basılan animasyon filmler, ekran animasyonunun öncülleri olarak kabul edilir. [[Sinematograf]], 1898'de [[Nürnberg]]'de düzenlenen bir oyuncak festivalinde Alman oyuncak üreticisi Gebrüder Bing tarafından tanıtıldı; ardından diğer oyuncak üreticileri de benzer aletlerin satışına başladı{{kdn|Litten|2014|p=9}} Bu aletler için [[canlı çekim]] filmlerinin yapımı pahalıydı. Animasyon filmleri, 1898 civarı olduğu düşünülen erken bir tarihte, bunlarda kullanılmak üzere satışa sunuldu ve sürekli izlenebilmeleri için döngüler hâlinde sabitlenebiliyorlardı.{{kdn|Litten|2014|p=10}} Sinematografların [[Japonya]]{{'}}ya ithalatı yine erken bir tarihte, 1904 civarında gerçekleşti;{{kdn|Litten|2014|p=14}} filmleri de muhtemelen animasyon döngüleri içeriyordu.{{kdn|Litten|2014|p=15}} |
||
Projeksiyonlu film teknolojisi Japonya'ya 1896-97 civarında [[Batı dünyası|Batı]]'dan geldi.{{kdn|Matsumoto|2011|p=112}} [[Japonya sineması|Japon sinemalarında]] kesin olarak tarihlendirilebilen en eski yabancı animasyon gösterimi, |
Projeksiyonlu film teknolojisi Japonya'ya 1896-97 civarında [[Batı dünyası|Batı]]'dan geldi.{{kdn|Matsumoto|2011|p=112}} [[Japonya sineması|Japon sinemalarında]] kesin olarak tarihlendirilebilen en eski yabancı animasyon gösterimi, Fransız animatör [[Émile Cohl]]'un ''Les Exploits de Feu Follet'' (1911) adlı filminin 15 Nisan 1912'de [[Tokyo]]'da yapılan prömiyeridir.{{adn|{{dil|ja|ニッパルの変形|links=no}} ''{{transliterasyon|ja|Nipparu no Henkei}}''}} Sinema ekranlarına ulaşan ilk Japon animasyon filmleri ise Ōten Shimokawa, Seitarō Kitayama ve [[Jun'ichi Kōuchi]]'nin 1917'deki çalışmalarıdır.{{kdn|Litten|2013|p=27}} Bu filmler daha sonra [[kayıp film|ortadan kayboldu]], ancak birkaç tanesinin evde elle çalıştırılan projektörlerde izlenmek üzere hazırlanmış "oyuncak film"{{adn|{{nihongo|玩具}} ''{{transliterasyon|ja|gangu}}'' }} versiyonları keşfedildi. Aralarında günümüze ulaşan en eskisi, ev versiyonunda ''[[Namakura Gatana]]'' şeklinde adlandırılmış olan ''Hanawa Hekonai meitō no maki''{{adn|{{nihongo|塙凹内名刀之巻}} ''{{transliterasyon|ja|Hanawa Hekonai meitō no maki}}'', "Hanawa Hekonai'nin ünlü kılıcının film şeridi"}} (1917) filmidir.{{kdn|Matsumoto|2011|pp=96–97}} |
||
== Yeniden keşfi == |
== Yeniden keşfi == |
||
[[Dosya:Katsudō Shashin (1907) filmstrip 2.jpg|küçükresim|80px|Film şeridi]] |
[[Dosya:Katsudō Shashin (1907) filmstrip 2.jpg|küçükresim|80px|Film şeridi]] |
||
Aralık 2004'te [[Kyoto]]'daki bir ikinci el satıcısı, Osaka Sanat Üniversitesi'nde [[ikonografi]] uzmanı olan Natsuki Matsumoto{{adn|{{nihongo|松本 夏樹}} ''{{transliterasyon|ja|Matsumoto Natsuki}}'', d. 1952}}{{kdn|Matsumoto|2011|p=98}} ile temasa geçti.{{kdn|Clements|McCarthy|2006|p=169}} Satıcı, eski bir Kyoto ailesinden bir film ve projektör koleksiyonu almıştı |
Aralık 2004'te [[Kyoto]]'daki bir ikinci el satıcısı, Osaka Sanat Üniversitesi'nde [[ikonografi]] uzmanı olan Natsuki Matsumoto{{adn|{{nihongo|松本 夏樹}} ''{{transliterasyon|ja|Matsumoto Natsuki}}'', d. 1952}}{{kdn|Matsumoto|2011|p=98}} ile temasa geçti.{{kdn|Clements|McCarthy|2006|p=169}} Satıcı, eski bir Kyoto ailesinden bir film ve projektör koleksiyonu almıştı; Matsumoto takip eden ay bunları satın almaya geldi.{{kdn|Matsumoto|2011|p=98}} Koleksiyonda üç projektör, on bir tane 35 mm film ve on üç tane cam büyülü fener slaytı bulunmaktaydı.{{kdn|Matsumoto|2011|p=98}} |
||
Bu koleksiyondan çıkan ''Katsudō Shashin<nowiki>'</nowiki>''{{'}}in şeridi Matsumoto tarafından bulunduğunda kötü bir durumdaydı.{{kdn|Clements|McCarthy|2006|p=169}} Aynı koleksiyonda üç adet Batılı animasyon film şeridi de yer alıyordu ve ''Katsudō Shashin''<nowiki>'</nowiki>in, Alman veya diğer Batı animasyonlarının bu tür örneklerini taklit etmek için yapılmış olabileceği tahmin edildi.{{kdn|Litten|2014|p=12}} Matsumoto ve animasyon tarihçisi Nobuyuki Tsugata,{{adn|{{nihongo|津堅 信之}} ''{{transliterasyon|ja|Tsugata Nobuyuki}}'' d. 1968}} koleksiyondaki projektörlerin olası üretim tarihleri gibi kanıtlara dayanarak filmin büyük olasılıkla 1912 yılında [[Meiji Dönemi]]'nin sonlarında yapıldığını belirtirken,{{adn|[[Meiji Dönemi]], 1868'den 1912 yılına kadar sürdü.}}{{kdşç|1a1=Matsumoto|1a2=Tsugata|1y=2006|1p=101|2a1=Matsumoto|2y=2011|2p=115}} tarihçi Frederick S. Litten ise olası bir tarih olarak 1907 civarını öne sürdü ve "1905'ten önce veya 1912'den sonra bir üretim tarihinin olası olmadığını" söyledi.{{kdn|Litten|2014|p=15}} Bu dönemde Japonya'da [[sinema salonu|sinema salon]]ları nadirdi;{{kdn|Asahi Shimbun staff|2005}} çeşitli kanıtlar, ''Katsudō Shashin<nowiki>'</nowiki>''in ev projektörleri olan zenginlere satılmak üzere seri olarak üretildiğini göstermekteydi.{{kdn|Matsumoto|2011|pp=116–117}} Film şeridinin yaratıcısı bilinmese de,{{kdn|Clements|McCarthy|2006|p=169}} Matsumoto'ya göre; filmin düşük kalite ve teknolojiye sahip baskı tekniği kullanımı, büyük şirketler tarafından değil de daha küçük bir şirket tarafından hazırlanmış olma ihtimaline işaret ediyordu. Diğer bir ihtimal de bu filmin; ithal film ve sinematograflara yerel eklemeler yapmak amacıyla büyülü fener slaytlarında kullanılan elle renklendirme yöntemlerinin yerine, Alman baskı tekniğinin taklit edildiği denemelerden olmasıdır.{{kdn|Litten|2014|p=15}} |
|||
Filmin keşfi, Japon medyasında da geniş yer buldu.{{kdn|Matsumoto|2011|p=98}} Filmin |
Filmin keşfi, Japon medyasında da geniş yer buldu.{{kdn|Matsumoto|2011|p=98}} Filmin yapım tarihi ile ilgili tahminler göz önüne alındığında, Cohl ve Amerikalı animatörler [[J. Stuart Blackton]] ve [[Winsor McCay]]'in erken dönem animasyon çalışmalarıyla çağdaş, hatta onlardan daha eski olabilirdi. ''[[Asahi Shimbun]]'' isimli Japon gazetesine verdiği röportajda Tsugata, bir Meiji Dönemi animasyonunun keşfinin önemli olduğunu ancak "{{interp|''Katsudō Shashin''|yeni bulunan film}}'in, çağdaş anlamıyla animasyon olarak adlandırılmasının bile tartışmalı olduğunu" ifade etti.{{kdn|López|2012|p=584}} |
||
== Ayrıca bakınız == |
== Ayrıca bakınız == |
||
Sayfanın 11.07, 18 Nisan 2024 tarihindeki hâli
| 活動写真 | |
 Üç saniyelik Katsudō Shashin filminden bir çerçeve | |
| Yapımcı | Bilinmiyor |
|---|---|
| Renk | Renkli |
| Yapım yılı | Tahminî olarak 1907-1912 arası |
| Süre | 3 saniye |
| Ülke |  Japonya |
Katsudō Shashin[a] (Japonca: 活動写真; "Hareketli Resimler"), bilinen en eski Japon animasyon çalışmasına ait bir film şerididir.
Filmin yaratıcısı bilinmemekle birlikte 1907 ile 1912 yılları arasında Meiji Dönemi'nde yapıldığını gösteren kanıtlar bulunmaktadır. Dolayısıyla yapımının, Batılı animasyon filmlerinin Japonya'daki ilk gösterimlerinden önceki bir tarihte olabileceği düşünülmektedir. Film, 2005 yılında Kyoto'da bulunan bir film ve projektör koleksiyonunda keşfedilmiştir.
Üç saniyelik film şeridinde; "活動 写真" karakterlerini yazan, şapkasını çıkaran ve boyun eğen bir çocuk tasvir edilmektedir. Çerçeveler, büyülü fener slaytlarının yapımında kullanılan bir cihaz ile kırmızı ve siyah renklerde stencil şablon olarak hazırlanmış ve filmin aralıksız oynatılabilmesi için film şeridi bir döngü hâlinde tutturulmuştur.
Tanımı
Selüloit şeridin elli karesi üzerine bir dizi çizgi film görüntüsünden oluşan Katsudō Shashin, saniyede on altı kare olmak üzere toplam üç saniye sürer.[1] Filmde, sağdan sola kanji karakterleri ile "活動写真" (katsudō shashin, "hareketli resim" veya "etkinlik fotoğrafı") yazan, ardından izleyiciye dönerek şapkasını çıkarıp selam veren ve denizci kıyafeti giymiş genç bir çocuk tasvir edilir.[1] Katsudō Shashin, geçici bir isimlendirmedir; filmin gerçek adı bilinmemektedir.[2]
Çerçeveleri, geleneksel animasyondan farklı olarak görüntülerin fotoğraflanmasıyla değil, bir stencil yardımıyla filme basılmasıyla üretildi.[3] Baskısı, büyülü fener slaytlarını kalıplamak için kullanılan bir alet olan kappa-ban[b] ile yapıldı. Görüntüler, sürekli görüntüleme için uçları bir halka hâlinde tutturulmuş 35 mm'lik bir film şeridi üzerinde kırmızı ve siyah renkteydi.[c][4][5]
Arka plan
Zoetrop gibi optik oyuncaklar için basılan animasyon filmler, ekran animasyonunun öncülleri olarak kabul edilir. Sinematograf, 1898'de Nürnberg'de düzenlenen bir oyuncak festivalinde Alman oyuncak üreticisi Gebrüder Bing tarafından tanıtıldı; ardından diğer oyuncak üreticileri de benzer aletlerin satışına başladı[6] Bu aletler için canlı çekim filmlerinin yapımı pahalıydı. Animasyon filmleri, 1898 civarı olduğu düşünülen erken bir tarihte, bunlarda kullanılmak üzere satışa sunuldu ve sürekli izlenebilmeleri için döngüler hâlinde sabitlenebiliyorlardı.[7] Sinematografların Japonya'ya ithalatı yine erken bir tarihte, 1904 civarında gerçekleşti;[8] filmleri de muhtemelen animasyon döngüleri içeriyordu.[9]
Projeksiyonlu film teknolojisi Japonya'ya 1896-97 civarında Batı'dan geldi.[10] Japon sinemalarında kesin olarak tarihlendirilebilen en eski yabancı animasyon gösterimi, Fransız animatör Émile Cohl'un Les Exploits de Feu Follet (1911) adlı filminin 15 Nisan 1912'de Tokyo'da yapılan prömiyeridir.[d] Sinema ekranlarına ulaşan ilk Japon animasyon filmleri ise Ōten Shimokawa, Seitarō Kitayama ve Jun'ichi Kōuchi'nin 1917'deki çalışmalarıdır.[11] Bu filmler daha sonra ortadan kayboldu, ancak birkaç tanesinin evde elle çalıştırılan projektörlerde izlenmek üzere hazırlanmış "oyuncak film"[e] versiyonları keşfedildi. Aralarında günümüze ulaşan en eskisi, ev versiyonunda Namakura Gatana şeklinde adlandırılmış olan Hanawa Hekonai meitō no maki[f] (1917) filmidir.[12]
Yeniden keşfi
_filmstrip_2.jpg)
Aralık 2004'te Kyoto'daki bir ikinci el satıcısı, Osaka Sanat Üniversitesi'nde ikonografi uzmanı olan Natsuki Matsumoto[g][3] ile temasa geçti.[13] Satıcı, eski bir Kyoto ailesinden bir film ve projektör koleksiyonu almıştı; Matsumoto takip eden ay bunları satın almaya geldi.[3] Koleksiyonda üç projektör, on bir tane 35 mm film ve on üç tane cam büyülü fener slaytı bulunmaktaydı.[3]
Bu koleksiyondan çıkan Katsudō Shashin''in şeridi Matsumoto tarafından bulunduğunda kötü bir durumdaydı.[13] Aynı koleksiyonda üç adet Batılı animasyon film şeridi de yer alıyordu ve Katsudō Shashin'in, Alman veya diğer Batı animasyonlarının bu tür örneklerini taklit etmek için yapılmış olabileceği tahmin edildi.[14] Matsumoto ve animasyon tarihçisi Nobuyuki Tsugata,[h] koleksiyondaki projektörlerin olası üretim tarihleri gibi kanıtlara dayanarak filmin büyük olasılıkla 1912 yılında Meiji Dönemi'nin sonlarında yapıldığını belirtirken,[i][15] tarihçi Frederick S. Litten ise olası bir tarih olarak 1907 civarını öne sürdü ve "1905'ten önce veya 1912'den sonra bir üretim tarihinin olası olmadığını" söyledi.[9] Bu dönemde Japonya'da sinema salonları nadirdi;[4] çeşitli kanıtlar, Katsudō Shashin'in ev projektörleri olan zenginlere satılmak üzere seri olarak üretildiğini göstermekteydi.[16] Film şeridinin yaratıcısı bilinmese de,[13] Matsumoto'ya göre; filmin düşük kalite ve teknolojiye sahip baskı tekniği kullanımı, büyük şirketler tarafından değil de daha küçük bir şirket tarafından hazırlanmış olma ihtimaline işaret ediyordu. Diğer bir ihtimal de bu filmin; ithal film ve sinematograflara yerel eklemeler yapmak amacıyla büyülü fener slaytlarında kullanılan elle renklendirme yöntemlerinin yerine, Alman baskı tekniğinin taklit edildiği denemelerden olmasıdır.[9]
Filmin keşfi, Japon medyasında da geniş yer buldu.[3] Filmin yapım tarihi ile ilgili tahminler göz önüne alındığında, Cohl ve Amerikalı animatörler J. Stuart Blackton ve Winsor McCay'in erken dönem animasyon çalışmalarıyla çağdaş, hatta onlardan daha eski olabilirdi. Asahi Shimbun isimli Japon gazetesine verdiği röportajda Tsugata, bir Meiji Dönemi animasyonunun keşfinin önemli olduğunu ancak "[Katsudō Shashin]'in, çağdaş anlamıyla animasyon olarak adlandırılmasının bile tartışmalı olduğunu" ifade etti.[17]
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Matsumoto fragmanı olarak da bilinir.
- ^ kappa-ban (合羽版); baskı sürecine kappa-zuri (合羽刷り) adı verildi.
- ^ Film şeridi o zamandan beri 33,5 mm'ye kadar küçüldü.[2]
- ^ Japonca: ニッパルの変形 Nipparu no Henkei
- ^ 玩具 gangu
- ^ 塙凹内名刀之巻 Hanawa Hekonai meitō no maki, "Hanawa Hekonai'nin ünlü kılıcının film şeridi"
- ^ 松本 夏樹 Matsumoto Natsuki, d. 1952
- ^ 津堅 信之 Tsugata Nobuyuki d. 1968
- ^ Meiji Dönemi, 1868'den 1912 yılına kadar sürdü.
Kaynakça
- ^ a b Anime News Network staff 2005.
- ^ a b Litten 2014, s. 13.
- ^ a b c d e Matsumoto 2011, s. 98.
- ^ a b Asahi Shimbun staff 2005.
- ^ Matsumoto 2011, s. 116.
- ^ Litten 2014, s. 9.
- ^ Litten 2014, s. 10.
- ^ Litten 2014, s. 14.
- ^ a b c Litten 2014, s. 15.
- ^ Matsumoto 2011, s. 112.
- ^ Litten 2013, s. 27.
- ^ Matsumoto 2011, ss. 96–97.
- ^ a b c Clements & McCarthy 2006, s. 169.
- ^ Litten 2014, s. 12.
- ^ Matsumoto & Tsugata 2006, s. 101; Matsumoto 2011, s. 115.
- ^ Matsumoto 2011, ss. 116–117.
- ^ López 2012, s. 584.
Alıntı yapılan çalışmalar
- Anime News Network staff (7 Ağustos 2005). "Oldest Anime Found". Anime News Network. 2 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021.
- Asahi Shimbun staff (1 Ağustos 2005). "Nihon saiko? Meiji jidai no anime firumu, Kyōto de hakken" 日本最古？明治時代のアニメフィルム、京都で発見 [Japonya'nın en eskisi mi? Kyoto'da Meiji Dönemi animasyon filmi keşfedildi]. China People's Daily Online (Japonca sürümü) (Japonca). 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2014.
- Clements, Jonathan; McCarthy, Helen (2006). The Anime Encyclopedia: A Guide to Japanese Animation Since 1917. Stone Bridge Press. ISBN 978-1-84576-500-2.
- Litten, Frederick S. (2013). "Shōtai kenkyū nōto: Nihon no eigakan de jōei sareta saisho no (kaigai) animēshon eiga ni tsuite" 招待研究ノート：日本の映画館で上映された最初の（海外）アニメーション映画について [Japon Sinemalarında Gösterilen En Eski (Yabancı) Animasyon Üzerine]. The Japanese Journal of Animation Studies (Japonca). 15 (1A). ss. 27-32.
- Litten, Frederick S. (17 Haziran 2014). "Japanese color animation from ca. 1907 to 1945" (PDF). litten.de. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
- López, Antonio (2012). "A New Perspective on the First Japanese Animation". Published proceedings‚ Confia‚ (International Conference on Illustration and Animation)‚ 29–30 Nov 2012. IPCA. ss. 579-586. ISBN 978-989-97567-6-2.
- Matsumoto, Natsuki; Tsugata, Nobuyuki (2006). "Kokusan saikō to kangaerareru animēshon firumu no hakken ni tsuite" 国産最古と考えられるアニメーションフィルムの発見について [En eski olduğu iddia edilen Japon animasyon filmlerinin keşfi]. Eizōgaku (Japonca), 76. ss. 86-105. ISSN 0286-0279.
- Matsumoto, Natsuki (2011). "映画渡来前後の家庭用映像機器" [Japonya'da sinemanın ilk günlerinden kalma ev sineması ekipmanları]. Iwamoto, Kenji (Ed.). Nihon eiga no tanjō 日本映画の誕生 [Japon filminin doğuşu] (Japonca). Shinwa-sha. ss. 95-128. ISBN 978-4-86405-029-6.
Dış bağlantılar
