Anime tarihi
| Makale serilerinden |
| Anime ve manga |
|---|
 |
Anime tarihi, doğrulanabilir en eski filmlerin 1912'de ortaya çıktığı 20. yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır.[1]
Animasyon filmlerinin ortaya çıkmasından önce Japonya, 19. yüzyılda popüler olan özel bir Japon tarzı büyülü fener gösterisi olan utsushi-e (写し絵) gibi projeksiyon ekranı üzerinde hareket eden renkli boyalı figürlerle zengin bir eğlence geleneğine sahipti. Muhtemelen Avrupa'daki fantazmagori gösterilerinden ilham alan utsushi-e şovmenleri, mekanik slaytlar kullandı ve elde taşınan hafif ahşap projektörler (furo) geliştirdi, böylece birden fazla sanatçının her biri yansıtılan farklı figürlerin hareketlerini kontrol edebildi.[2]
1910'ların sonlarındaki ikinci nesil animatörler arasında, genellikle animenin "babaları" olarak anılan Ōten Shimokawa, Jun'ichi Kōuchi ve Seitarō Kitayama bulunmaktaydı.[3] Momotarō no Umiwashi (1943) ve ilk uzun metrajlı anime filmi olan Momotarō: Umi no Shinpei (1945) gibi propaganda filmleri II. Dünya Savaşı sırasında yapılmıştır.
1970'li yıllarda anime, Disney animatörlerinden ilham alarak daha da gelişerek Batılı köklerinden ayrılarak mecha ve onun süper robot alt türü gibi farklı türler geliştirdi. Bu dönemin ünlü animeleri arasında Astro Boy, Lupin III ve Mazinger Z yer almaktadır. Bu dönemde başta Hayao Miyazaki ve Mamoru Oshii olmak üzere birçok film yapımcısı ün kazandılar.
1980'lerde anime Japonya'da ana akım haline geldi; Gundam, Macross, Dragon Ball gibi animelerin ve gerçek robot, uzay operası ve siberpunk gibi türlerin popülaritesinin artmasıyla üretimde bir patlama yaşandı. Fırtına Gemisi ve Super Dimension Fortress Macross da sırasıyla Star Blazers ve Robotech olarak uyarlandıktan sonra dünya çapında başarı elde etti. Bu sıralarda, özellikle Batıda anime, medya çalışmaları, kültürel çalışmalar, sosyoloji ve antropoloji alanlarındaki akademisyenler aracılığıyla ana akım haline gelerek popülaritesini artırdı.[4]
1988 yapımı Akira filmi uluslararası bir başarıya ulaştı. Daha sonra 2004 yılında aynı yaratıcılar en pahalı anime filmi olan Steamboy filmininde yapımcılığını üstlendi. Ruhların Kaçışı, 2002 Berlin Uluslararası Film Festivali'nde birincilik ödülünü paylaştı ve 2003'te En İyi Animasyon dalında Akademi Ödülü'nü kazandı; Ghost in the Shell 2: Innocence ise 2004 Cannes Film Festivali'nde gösterildi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Litten, Frederick S. (Haziran 2014). "On the Earliest (Foreign) Animation Films Shown in Japanese Cinema" (PDF). Frederick S. Litten's website. Frederick S. Litten. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: January 27, 2024.
- ^ "What is Utsushi-e?". www.f.waseda.jp. 19 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ Reuters staff; reporting by Linda Sieg (27 Mart 2008). "Japan finds films by early "anime" pioneers". Reuters. 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ Lin, Ching-Chiu; Polaniecki, Sherri (Mart 2009). "From Media Consumption to MediaProduction: Applications of YouTube™ in an Eighth-Grade Video Documentary Project". Journal of Visual Literacy (İngilizce). 28 (1). ss. 92-107. doi:10.1080/23796529.2009.11674661. ISSN 1051-144X.