Şrek!: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Devriyeler
540.638 değişiklik
popüler?
Etiket: Geri alındı
k Nanahuatl (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri döndürülerek, St. Doggo tarafından değiştirilmiş son sürüm geri getirildi.
Etiketler: Geri döndürme Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği
25. satır: 25. satır:
|LLC =Z7.S8177 Sh 1990<ref name=LCC>[https://lccn.loc.gov/89061252 "Shrek!"] (ilk basım). LC Online Catalog. Library of Congress (lccn.loc.gov). Retrieved 2016-10-30.</ref>
|LLC =Z7.S8177 Sh 1990<ref name=LCC>[https://lccn.loc.gov/89061252 "Shrek!"] (ilk basım). LC Online Catalog. Library of Congress (lccn.loc.gov). Retrieved 2016-10-30.</ref>
}}
}}
'''''Şrek!''''', Amerikalı yazar ve karikatürist [[William Steig]]'e ait 1990 tarihli [[komedi]] [[Fantastik edebiyat|fantastik]] türünde [[resimli kitap|resimli]] bir kitaptır. Dünyayı gezmek için evden ayrılan ve sonunda çirkin bir [[prenses]]le evlenen iğrenç yeşil bir [[Şrek (karakter)|canavar]] hakkında olan eser, yayımlandıktan sonra genel olarak iyi eleştiriler aldı ve çizimler, özgünlük ve metin övgü topladı. Eleştirmenler ayrıca Shrek'i [[antikahraman]] olarak tanımladı ve kitaptaki memnuniyet ile öz saygı temalarına dikkat çekti. Yayımlanmasının üzerinden on yıldan fazla süre geçtikten sonra çekilen ve başrolünde [[Mike Myers]]'ın oynadığı ''[[Şrek]]'' (2001) filmi ile [[Şrek (franchise)|''Şrek'' film serisinin]] temelini oluşturdu.
'''''Şrek!''''', Amerikalı yazar ve karikatürist [[William Steig]]'e ait 1990 tarihli [[komedi]] [[Fantastik edebiyat|fantastik]] türünde [[resimli kitap|resimli]] bir kitaptır. Dünyayı gezmek için evden ayrılan ve sonunda çirkin bir [[prenses]]le evlenen iğrenç yeşil bir [[Şrek (karakter)|canavar]] hakkında olan eser, yayımlandıktan sonra genel olarak iyi eleştiriler aldı ve çizimler, özgünlük ve metin övgü topladı. Eleştirmenler ayrıca Shrek'i [[antikahraman]] olarak tanımladı ve kitaptaki memnuniyet ile öz saygı temalarına dikkat çekti. Yayımlanmasının üzerinden on yıldan fazla süre geçtikten sonra çekilen ve başrolünde [[Mike Myers]]'ın oynadığı [[Şrek|''Şrek'']] (2001) filmi ile popüler [[Şrek (franchise)|''Şrek'' film serisinin]] temelini oluşturdu.


== Arka planı ==
== Arka planı ==

Sayfanın 08.18, 2 Mart 2023 tarihindeki hâli

Şrek!
Shrek!
Türkçe kapak
YazarWilliam Steig[1]
İllüstratörWilliam Steig[1]
Kapak sanatçısı
William Steig
ÜlkeABD
Dilİngilizce
TürÇocuk edebiyatı
Yayım17 Ekim 1990[2]
YayımcıFarrar, Straus and Giroux (özgün)
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (Türkçe)
Medya türüBaskı (karton kapak ve ciltli)
Sayfa30
ISBN978-0-374-36877-7 (özgün)
9789754587876 (Türkçe)
OCLC22497777
Z7.S8177 Sh 1990[3]

Şrek!, Amerikalı yazar ve karikatürist William Steig'e ait 1990 tarihli komedi fantastik türünde resimli bir kitaptır. Dünyayı gezmek için evden ayrılan ve sonunda çirkin bir prensesle evlenen iğrenç yeşil bir canavar hakkında olan eser, yayımlandıktan sonra genel olarak iyi eleştiriler aldı ve çizimler, özgünlük ve metin övgü topladı. Eleştirmenler ayrıca Shrek'i antikahraman olarak tanımladı ve kitaptaki memnuniyet ile öz saygı temalarına dikkat çekti. Yayımlanmasının üzerinden on yıldan fazla süre geçtikten sonra çekilen ve başrolünde Mike Myers'ın oynadığı Şrek (2001) filmi ile popüler Şrek film serisinin temelini oluşturdu.

Arka planı

William Steig, 1930'dan 1960'lara kadar The New Yorker'da karikatürist olarak çalıştı. 1.600'den fazla karikatür çizdi ve "The King of Cartoons" (çev. 'Karikatürün Kralı') olarak adlandırıldı. Ancak reklam yazmaktan pek hoşlanmazdı ve bunun yerine altmış bir yaşındayken çocuk kitapları yazmaya başladı.[4][5] Steig, Shrek! kitabını yazdığında seksenlerindeydi.[6]

Steig, ebeveynler ile çocukları arasındaki "kesin ayrılık ve sıcak kavuşma gibi grafiksel olarak tekrarlanan temalarla" tanınan kitaplar yazdı ve karikatürlerindeki karakteristik özelliği olan "ince espri"yi devam ettirdi.[4][5] Kitaplarda ayrıca ayrılık ve dönüşüm gibi temalar da yaygın olarak yer aldı.[7] Steig'in çocuk kitaplarındaki çizimleri, renklerin "zengin" kullanımıyla dikkat çekti[8] ve suluboya resim ve mürekkep kullanılarak çizildi. The New Yorker'da yayımlanan karikatürleriyle karşılaştırıldı.[9]

"Şrek" adı, Almanca "Schreck" ile ilgili olan ve "korku" veya "dehşet" anlamına gelen Yidiş שרעק (shrek) ya da שרעקלעך (shreklekh) kelimesinin romanizasyonudur.[10] Şrek!; Farrar, Straus and Giroux tarafından yayımlandı.[11]

Konu

Annesi çirkindi ve babası çirkindi fakat Şrek, ikisinin toplamından daha çirkindi. Yürümeye başladığı zaman tam doksan dokuz yarda alev püskürebilir ve her iki kulağından da duman çıkarabilirdi. Bir bakışıyla bataklıktaki sürüngenleri korkuturdu. Onu ısıracak kadar aptal olan herhangi bir yılan anında kasılmalar geçirir ve ölürdü.

—Steig'in Şrek'i tasvir edişi[12]

Şrek; iğrenç, yeşil tenli, ateş püsküren, görünüşte yok edilemez ve iticiliğiyle mutsuzluk yaratmaktan zevk alan bir canavardır. "Yıkımdan payına düşeni yapması için" ailesi tarafından dünyayı görmeye gönderilmesine karar verilmesinden sonra (kelimenin tam anlamıyla) yaşadıkları bataklıktan kovulur. Kısa bir süre sonra bir cadı ile karşılaşır ve cadı, nadir bulunan bitleri karşılığında Şrek'in falına bakar: Şrek, eşekle bir kaleye götürülecek ve orada bir şövalyeyle savaşacak ve kendisinden daha çirkin bir prensesle evlenecektir.

Heyecanla yola çıkan Şrek, sülününü çalıp yediği tırpanlı bir köylüyle karşılaşır; gök gürültüsü, şimşek ve yağmurdan gelen bir saldırıya karşı koyar ve ateşli nefesiyle bir ejderhayı yere serer. Dinlendiği bir sırada çok sayıda çocuk tarafından kucaklanıp öpülmekten biçare olduğu bir kâbus görür. Uyandığında ise onu kaleye götüren eşekle tanışır.

Şrek, kaleyi koruyan şövalyeyle yüzleşir; Şrek'in prensesi görme taleplerine öfkelenen şövalye ona saldırır ve Şrek, şövalyeyi çevredeki hendeğe gönderen bir ateş püskürtme ile karşılık verir. Kalenin içinde benzer çirkin yaratıklardan oluşan bir ordu tarafından çevrelenen Şrek dehşete kapılır fakat Aynalar Salonu'nda olduğunu öğrenince kararlılığını ve özgüvenini yeniden kazanır. Sonunda prensesle tanışır; ortak çirkinlikleriyle karşılıklı olarak aşık olurlar, evlenirler ve "kendilerine ters düşen herkesi korkutarak sonsuza dek korkunç bir şekilde" yaşarlar.

Eleştiriler

Gazeteci David Denby, "Tüm buruk öfkesine rağmen Şrek! büyülü bir peri masalı: Kusursuz çirkin yaratık, kusursuz çirkin eşini buluyor." diye yazdı.[6] Publishers Weekly kitaba olumlu bir eleştiri yaparak Steig'in "nükteli dehasını" övdü ve kitabı "sürükleyici ve tatmin edici bir hikâye" olarak nitelendirdi.[13] The New York Times'tan bir eleştirmen çizimlerle Steig'in "gülünç İngilizce deyişlerinin mükemmel perde yeteneği"ne vurgu yaptı.[11] School Library Journal'dan Karen Litton, benzer şekilde kitabın resimleriyle yazısını överken yüksek sesle okumak için iyi bir kitap olduğuna dikkat çekti.[14]

The Washington Post'tan Michael Dirda, yazıyla resimlerin "nispeten basit" lakin "kitap; o kadar sevecen, neşeli ki kimsenin ona karşı koyamayacağı"nı belirtti. Darda, kitabın Steig'in en iyi çalışması olmasa da "mükemmel" mütevazı bir başarısı olarak değerlendirdi.[15] Language Arts için yazan bir eleştirmen, kitabın özgünlüğüne dikkat çekerek halk edebiyatının standartlarını "alt üst" ettiğini söyledi.[16] Diğer eleştirmenler de kitabın özgünlüğünün altını çizdi.[17] Şrek!, Parents' Choice tarafından verilen Çocuk Kitapları Ödülü'nün 1990 yılındaki töreninde resimli kitap kazananları arasında yer aldı.[18] Publishers Weekly, kitaba "yılın en komik kitabı" ve "en iyi açılış cümlesi" de dahil olmak üzere bir çocuk kitabı ödülü olan 1990 "Cuffies" ödüllerinden birkaçını verdi.[19]

Bazı ebeveynler kitabın "çocuklar için uygun olmadığını" düşünerek kitabı eleştirdi.[10] Akademisyen Jack Zipes, Şrek!'in Steig'in en iyi eseri olmadığını belirtti.[20] 2017'de Profesör Victoria Ford Smith, Steig'in sanat eserini Quentin Blake'in çalışmalarıyla karşılaştırarak "çocuksu" olarak değerlendirdi.[21]

Analiz

2010'da Zipes, Tor.com'da kitabın peri masalının nasıl yıkıldığını ve sürekli dönüştüğünün en güzel örneklerinden biri olduğunu belirtirken özellikle yirmi birinci yüzyıl dijital animasyon filmlerinin üretimi ve başarısı ile dijital çağımızda radikal potansiyeline işaret ettiğini yazdı.[22] Kitap ile kitabın kahramanının "Kötülük nedir? Kötülüğe kim sebep olur?" sorusunu sorduğunu dile getirdi. Ayrıca Şrek!'i Grimm Kardeşler'in "Korkmayı Öğrenenin Masalı"nın bir parodisi olarak gördü ve "Amerika'daki ezilen azınlıklardan herhangi biri olabilecek yabancı, marjinalleştirilmiş, öteki" olarak değerlendirdi.[22]

2019'da The New Yorker'daki Rumaan Alam, kitabı "kötü adamın mutlu sona erdiği" bir hikâyesi olarak değerlendirdi ve "bazen hayatın bu şekilde işlediğini" belirtti.[23] Yazar ve eleştirmen Lee Thomas, Şrek!'ii Steig'in 1984 tarihli ve "şeytanın gerçekten kendi korkunç haline kaydığı" örnekleri olan Rotten Island'ıyla karşılaştırdı.[24] Şrek!, "memnuniyet ve özgüven" temalarına sahip ve kendine karşı dürüst olarak tanımlandı.[7][25]

Şrek

Steig'in Şrek karakteri, farklı olan ve bundan memnuniyet duyan birini temsil eden bir antikahraman olarak tanımlandı.[25] Ailesi Shrek'i bataklığından kovduğunda Şrek, öznelliğiyle ilgili sorunları çözmek için bir yolculuğa çıkmak zorunda kalır. Profesör Lewis Roberts'a göre Şrek kitapta birkaç "kriz anı" yaşar. Bunlardan ilki çocuklarla ilgili bir kabus görmesi, ikinci ise aynalı salona girmesidir. Profesör Lewis Roberts, bu anları bir bebeğin ilk kez kendisinin farkına vardığı anla ilgili psikanalitik bir kavram olan Lacan'ın ayna aşamasıyla karşılaştırılabilir olarak değerlendirir. Şrek, ejderhayı kolayca yener çünkü ejderha ona rahat olduğu tarafını hatırlatır: çirkinliğini.[7]

Şrek'in kâbusu Şrek için oldukça zordur. Kitapta alışılmadık bir şekilde iki sayfaya yayılmış olarak sunulmasıyla Steig bunun önemli bir an olduğunu vurgular. Şrek'in çocukların dikkatini cezbetmesi ve çocuklara itici ya da korkunç gelmemesiyle "öz-imajı tehdit altındadır ve öteki ile olan ilişkisi istikrarsız hâle gelmiştir." "Korkunç idealinin ulaşılamaz olduğu" gerçeğiyle yüzleşmek zorundadır. Aynalı salona gelişi, onun "kendi yansımasıyla hesaplaşmasını" ve "her zamankinden daha mutlu olmayı, tam olarak olduğu kişi olmayı" öğrenmesini temsil eder. Ancak aynada gördüğü görüntüler yine de göründüğü gibi değildir ve gerçeklikten çok bir ideali temsil eder.[7]

İki krizin ardından Şrek, kendisinden daha çirkin olan prensesle tanışana kadar tamamlanmış sayılmaz. Roberts, sözlerini şöyle bitirir: "Kitap, tüm çocukların yüzleşmesi gereken öznellik krizlerinin provasını yapmakta ve ardından Şrek gibi çirkin bir figürün bile nasıl çözüm bulabileceğini göstererek okuyucularını rahatlatmakta ve eğlendirmekte."[7]

Uyarlamalar

Steven Spielberg, 1991 yılında kitabın haklarını satın aldı ve kitaba dayanan geleneksel bir animasyon filmi yapmayı planladı ve film, iki boyutlu animasyon olacaktı ve Şrek rolünde Bill Murray ve Eşek rolünde Steve Martin oynayacaktı.[26][27] Ancak DreamWorks, kitabın haklarını yaklaşık 500 bin dolar karşılığında satın aldı ve Kasım 1995'te faal gelişime dahil etti.[28][29][30] Mike Myers, Eddie Murphy, Cameron Diaz ve John Lithgow'un seslendirmen olarak yer aldığı Şrek, 18 Mayıs 2001'de gösterime girdi. Film, eleştirel ve ticari bir başarı elde etti ve En İyi Animasyon Filmi dalında ilk Akademi Ödülü'nü kazandı.[31] Bu filmi, Şrek 2 (2004), Şrek 3 (2007) ve Şrek: Sonsuza Dek Mutlu (2010) dahil olmak üzere birkaç film izledi.[32] İlk film, 2008 yılında Shrek The Musical adlı bir Broadway müzikaline uyarlandı.[4]

Birkaç eleştirmen, Şrek filmi ile Steig'in özgün versiyonu arasındaki karakterlerin eklenmesi ve olay örgüsüyle kıssadan hissenin değiştirilmesi de dahil olmak üzere farklılıkların altını çizdi.[20][27][33] Ancak Steig, filmi beğendiğini ve kitabının satışlarını önemli ölçüde artırdığını söyledi.[5] Steig film hakkında şunları söyledi: "Film kaba, iğrenç ama sevdim!"[34] Okul oyunlarından şiirlere kadar Şrek!'e dayanan birkaç okul projesi de oluşturuldu.

Kaynakça

  1. ^ a b Shrek! By William Steig · 2008. Square Fish. 2 Eylül 2008. ISBN 9780312384494. Erişim tarihi: 14 Mart 2022. 
  2. ^ Day, Patrick Kevin (20 Mayıs 2010). "Shrek – Hollywood Star Walk". Los Angeles Times. 23 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2012. 
  3. ^ "Shrek!" (ilk basım). LC Online Catalog. Library of Congress (lccn.loc.gov). Retrieved 2016-10-30.
  4. ^ a b c Brater, Jessica; Vecchio, Jessica Del; Friedman, Andrew; Holmstrom, Bethany; Laine, Eero; Levit, Donald; Miller, Hillary; Savran, David; Smith, Carly Griffin; Watt, Kenn; Young, Catherine (23 Haziran 2010). ""Let Our Freak Flags Fly": Shrek the Musical and the Branding of Diversity". Theatre Journal (İngilizce). 62 (2): 151-172. doi:10.1353/tj.0.0351. ISSN 1086-332X. 
  5. ^ a b c "'Shrek!' author exclaims his approval of film". USA Today. 4 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
  6. ^ a b Denby, David. "Not Kids' Stuff". The New Yorker (İngilizce). Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^ a b c d e Roberts, Lewis (March 2014). ""Happier Than Ever to be Exactly What He Was": Reflections on Shrek, Fiona and the Magic Mirrors of Commodity Culture". Children's Literature in Education (İngilizce). 45 (1): 1-16. doi:10.1007/s10583-013-9197-4. ISSN 0045-6713. 
  8. ^ "From The New Yorker to Shrek: The Art of WIlliam Steig". The CJM. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2021. 
  9. ^ "Review: The Art of William Steig by Claudia J Nahson". the Guardian (İngilizce). 15 Mart 2008. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2021. 
  10. ^ a b Alpert, Joan (11 Haziran 2013). "Will the Real Shrek Please Stand Up?". Moment Magazine (İngilizce). 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2021. 
  11. ^ a b Lehmann-Haupt, Christopher (3 Aralık 1990). "Books of The Times; Presents of Words, Pictures and Imagination". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  12. ^ Steig, William (1990). Shrek!. Farrar, Straus and Giroux. s. 1. ISBN 978-0-374-36877-7. 
  13. ^ "Shrek!". Publishers Weekly. 237: 128. 14 Eylül 1990. 
  14. ^ Litton, Karen (1 Aralık 1990). "Shrek!". School Library Journal. 
  15. ^ Dirda, Michael (14 Ekim 1990). "Shrek!". The Washington Post. 
  16. ^ Martinez, Miriam (Ocak 1992). "Bookalogues – Shrek by William Steig". Language Arts. 69: 65. ProQuest 196866758 – ProQuest vasıtasıyla. 
  17. ^ Shrek!. Kirkus Reviews (İngilizce). 
  18. ^ "Awards". School Library Journal. 1 Ocak 1991. 
  19. ^ Taylor, Bridget Starr (25 Ocak 1991). "The 1990 Cuffies: The Top Picks From Children's Booksellers". Publishers Weekly. 238. 
  20. ^ a b Zipes, Jack David (1979). Breaking the magic spell : radical theories of folk and fairy tales. New York: Routledge. s. 226. ISBN 0-415-90719-5. OCLC 26708027. 
  21. ^ Smith, Victoria Ford (2017). Between Generations: Collaborative Authorship in the Golden Age of Children's Literature. University Press of Mississippi. s. 236. doi:10.2307/j.ctv5jxp9h. ISBN 978-1-4968-1337-4. JSTOR j.ctv5jxp9h. 
  22. ^ a b Zipes, Jack (5 Şubat 2010). "On Re-Reading William Steig's Book Shrek!". Tor.com (İngilizce). 29 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
  23. ^ Alam, Rumaan. "William Steig's Books Explored the Reality That Adults Don't Want Children to Know About". The New Yorker (İngilizce). Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
  24. ^ Thomas, Lee (7 Aralık 2015). "And Then Something Terrible Happened: William Steig's Children's Books". The Hopkins Review (İngilizce). 8 (4): 523-532. doi:10.1353/thr.2015.0096. ISSN 1939-9774. 
  25. ^ a b Hahn, D., (Ed.) (2015). "Shrek!". The Oxford Companion to Children's Literature (2nd bas.). Oxford University Press. 
  26. ^ "The 50 Best Animated Movie Characters". Empire. s. 30. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2012. 
  27. ^ a b Parks-Ramage, Jonathan (22 Nisan 2016). "The Agony and the Shrekstasy: The Unlikely Legacy of America's Favorite Ogre". Vice (İngilizce). 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2021. 
  28. ^ Beck, Jerry (2010). The Animated Movie Guide. Chicago Review Press. s. 248. ISBN 978-1-55652-591-9. 
  29. ^ Hill, Jim (19 Mayıs 2004). "'From the Swamp to the Screen' is a really entertaining look at the creation of the first two 'Shrek' films". Jim Hill Media. 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2012. 
  30. ^ Nathan, Paul (24 Haziran 1996). "A DreamWorks Week". Publishers Weekly. 243: 26. 
  31. ^ McCain, Rych (3 Haziran 2010). "Mike, Cameron and Eddie Reflect on Their Journey Called Shrek!". The Tennessee Tribune. ProQuest 601935967 – ProQuest vasıtasıyla. 
  32. ^ "The 'Shrek' series so far". Pittsburgh Post-Gazette. 21 Mayıs 2010. s. 20. Erişim tarihi: 6 Şubat 2021 – Newspapers.com vasıtasıyla. 
  33. ^ Mifflin, Margot (24 Mayıs 2001). ""Shrek" is not Shrek!". Salon (İngilizce). 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2021. 
  34. ^ Berson, Misha (10 Ağustos 2008). "The man behind Shrek". The Seattle Times. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şrek!&oldid=29344355" sayfasından alınmıştır