Hiram Abas: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 15.19, 7 Şubat 2020 tarihindeki hâli

Mustafa Hiram Abas (Bay Pipo olarak da bilinir) (1932, İstanbul - 26 Eylül 1990, Kadıköy, İstanbul), Türk istihbaratçı.

Ailesi

Anne tarafından dedesi, Osman Hamdi Bey'in yeğeni olan eski müzeler umum müdürü Mübarek Galip Eldem ve anneannesi Munise Eldem'dir. Mehmet Eymür 2013'te katıldığı bir programda Hiram Abas'a Hiram adını, dedesinin mason olmasından dolayı verdiğini söylemiştir.^[1]^[2] Babası kaptanlık mesleğiyle uğraşan Hilmi Abas, annesi ise 27 Ocak 1981'de vefat eden Fatma Roksan Abas'tır. Çocuklarının ismi Cengiz ve Cenan'dır. 4 dayısının ismi ise Galip, Memduh, Hüsrev ve İskender Eldem'dir.^[3]

İlk yılları

1932'de İstanbul'da doğdu. Hiram Abas gençlik yıllarında boks ile ilgilenmiş ve ufak çapta şampiyonluklar kazanmıştır.^[4] 1957 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesini bitirdi. Müfettişlik görevinden sonra yedek subay olan ve Millî İstihbarat Teşkilatında çalışmaya başlayan ve 12 Mart döneminde MİT'te etkin görevlerde bulunan Abas, 1978'de Namık Kemal Ersun'un tasfiyesiyle ilişkili olarak kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.

Kariyeri

1983'te ikinci kez MİT'e dönen Abas, 1988'de yayımlanan MİT raporu olayında sorumlu görülerek, raporu kaleme alan Mehmet Eymür'le pasif göreve alınmak istenince ikinci kez teşkilattan kendi isteğiyle ayrıldı. Korkut Eken ile abi kardeş, eski MİT müsteşarı ve korgeneral Mehmet Fuat Doğu ile baba-oğul ilişkisi içinde olduğu çeşitli kitaplarda belirtilmiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Ölümü

Turgut Özal'ın MİT'i sivilleştirme projesinin başında olmasından ötürü öldürüldüğü şeklinde iddialar vardır.^[5]^[6]^{[kaynak belirtilmeli]} Amerikan silah firmalarının Türkiye temsilciliğini yapan bir şirkette çalışırken, 26 Eylül 1990 sabahı işine gitmek için yola çıktığında uğradığı suikastta yaşamını yitirdi. Evinin yakınlarında, belediye işçisi gibi giyinmiş kişilerin açtığı çapraz ateşin ortasında kalan Abas, olay yerinde öldü. Cinayeti DEV-SOL üstlense de, Hiram Abas'ın faili meçhul davası tozlu raflarda çürüyüp gitmiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Ölümü hakkında iddialar

Ergenekon Davası iddianamelerinde ve daha sonra gazetelere verilen röportajlarda Hiram Abas'ı öldüren kişinin, 3 Mart 1995'te Sedat Bucak emrindeki Abdullah Çatlı ve ekibi tarafından infaz edilip betona gömüldüğü iddia edilen Tarık Ümit olduğu öne sürülmektedir.^[7]

Popüler kültürdeki yeri

Kurtlar Vadisi'ndeki eski karakterlerden Aslan Akbey'in (Aslan Amca-Dizideki gerçek adı: Abbas Ustaoğlu) Hiram Abas'ı temsil ettiği ileri sürülmektedir. Ve dizide Tarık Ümit'i canlandıran Pala karakteri Aslan Akbey'i, gerçekte tıpkı Hiram Abas'ın suikaste uğradığı şekilde öldürmüştür.^[8]^[9]

Soner Yalçın, Hiram Abas'ın da içinde bulunduğu veya dolaylı olarak ilişkili olduğu gerçek olaylardan yola çıkarak 1999 yılında Bay Pipo adlı bir araştırma kitabı yazmıştır.

Kaynakça

^ Mehmet Eymür Hiram Abas Hakkındaki ifadeleri
^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.
^ "28 Ocak 1981 tarihli Milliyet gazetesinin 10. sayfasında bulunan Fatma Roksan Abas'ın Ölüm İlanı kupürü". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ 11 Mayıs 1954 tarihli Milliyet gazetesinin 5. sayfası
^ "2 Ağustos 1987 tarihli Milliyet gazetesinin 14. sayfası". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ 2000'e Doğru dergisinin Ağustos 1987 sayısı
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.
^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.
^ Hiram Abas ile ilgili Kısa Belgesel. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1] Mehmet Eymür Hiram Abas Hakkındaki ifadeleri

[2] "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.

[3] "28 Ocak 1981 tarihli Milliyet gazetesinin 10. sayfasında bulunan Fatma Roksan Abas'ın Ölüm İlanı kupürü". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[4] 11 Mayıs 1954 tarihli Milliyet gazetesinin 5. sayfası

[5] "2 Ağustos 1987 tarihli Milliyet gazetesinin 14. sayfası". 22 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[6] 2000'e Doğru dergisinin Ağustos 1987 sayısı

[7] "Arşivlenmiş kopya". 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.

[8] "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.

[9] Hiram Abas ile ilgili Kısa Belgesel. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-'''Mustafa Hiram Abas''' (''Bay Pipo'' olarak da bilinir) (d. 1932, [[İstanbul]] - ö. 26 Eylül 1990, [[Kadıköy]], [[İstanbul]]), [[Türkler|Türk]] [[istihbarat]]çı.
+'''Mustafa Hiram Abas''' (''Bay Pipo'' olarak da bilinir) (1932, [[İstanbul]] - 26 Eylül 1990, [[Kadıköy]], İstanbul), [[Türkler|Türk]] [[istihbarat]]çı.
 == Ailesi ==
-Anne tarafından dedesi, [[Osman Hamdi Bey]]'in yeğeni olan eski müzeler umum müdürü [[Mübarek Galip Eldem]] ve anneannesi Munise Eldem'dir. Mehmet Eymür 2013'te katıldığı bir programda Hiram Abas'a Hiram adını, dedesinin mason olmasından dolayı verdiğini söylemiştir.<ref>https://www.youtube.com/watch?v=JDNiWpai7Ic Mehmet Eymür Hiram Abas Hakkındaki ifadeleri</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.timeturk.com/tr/2012/07/29/hiram-abas-in-istihbarat-seruveni.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=27 Mart 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160407104912/http://www.timeturk.com/tr/2012/07/29/hiram-abas-in-istihbarat-seruveni.html |arşivtarihi=7 Nisan 2016 |ölüurl=no }}</ref> Babası kaptanlık mesleğiyle uğraşan Hilmi Abas, annesi ise 27 Ocak 1981'de vefat eden Fatma Roksan Abas'tır. Çocuklarının ismi Cengiz ve Cenan'dır. 4 dayısının ismi ise Galip, Memduh, Hüsrev ve İskender Eldem'dir.<ref>http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170722064111/http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ |date=22 July 2017 }} 28 Ocak 1981 tarihli ''Milliyet'' gazetesinin 10. sayfasında bulunan Fatma Roksan Abas'ın Ölüm İlanı kupürü</ref>
+Anne tarafından dedesi, [[Osman Hamdi Bey]]'in yeğeni olan eski müzeler umum müdürü [[Mübarek Galip Eldem]] ve anneannesi Munise Eldem'dir. Mehmet Eymür 2013'te katıldığı bir programda Hiram Abas'a Hiram adını, dedesinin mason olmasından dolayı verdiğini söylemiştir.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=JDNiWpai7Ic Mehmet Eymür Hiram Abas Hakkındaki ifadeleri]</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.timeturk.com/tr/2012/07/29/hiram-abas-in-istihbarat-seruveni.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=27 Mart 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160407104912/http://www.timeturk.com/tr/2012/07/29/hiram-abas-in-istihbarat-seruveni.html |arşivtarihi=7 Nisan 2016 |ölüurl=no }}</ref> Babası kaptanlık mesleğiyle uğraşan Hilmi Abas, annesi ise 27 Ocak 1981'de vefat eden Fatma Roksan Abas'tır. Çocuklarının ismi Cengiz ve Cenan'dır. 4 dayısının ismi ise Galip, Memduh, Hüsrev ve İskender Eldem'dir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ | arşivurl=https://web.archive.org/web/20170722064111/http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ |arşivtarihi=22 Temmuz 2017 | başlık = 28 Ocak 1981 tarihli ''Milliyet'' gazetesinin 10. sayfasında bulunan Fatma Roksan Abas'ın Ölüm İlanı kupürü }}</ref>
 == İlk yılları ==
@@ 11. satır: / 11. satır: @@
 == Ölümü ==
-Turgut Özal'ın MİT'i sivilleştirme projesinin başında olmasından ötürü öldürüldüğü şeklinde iddialar vardır.<ref>http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170722064111/http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ |date=22 July 2017 }} 2 Ağustos 1987 tarihli ''Milliyet'' gazetesinin 14. sayfası</ref><ref>''2000'e Doğru'' dergisinin Ağustos 1987 sayısı</ref>{{Kaynak belirt}} Amerikan silah firmalarının Türkiye temsilciliğini yapan bir şirkette çalışırken, 26 Eylül 1990 sabahı işine gitmek için yola çıktığında uğradığı [[suikast]]ta yaşamını yitirdi. Evinin yakınlarında, belediye işçisi gibi giyinmiş kişilerin açtığı çapraz ateşin ortasında kalan Abas, olay yerinde öldü. Cinayeti [[DEV-SOL]] üstlense de, Hiram Abas'ın faili meçhul davası tozlu raflarda çürüyüp gitmiştir.{{olgu}}
+Turgut Özal'ın MİT'i sivilleştirme projesinin başında olmasından ötürü öldürüldüğü şeklinde iddialar vardır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ | arşivurl=https://web.archive.org/web/20170722064111/http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/ |arşivtarihi=22 Temmuz 2017 | başlık = 2 Ağustos 1987 tarihli ''Milliyet'' gazetesinin 14. sayfası }}</ref><ref>''2000'e Doğru'' dergisinin Ağustos 1987 sayısı</ref>{{Kaynak belirt}} Amerikan silah firmalarının Türkiye temsilciliğini yapan bir şirkette çalışırken, 26 Eylül 1990 sabahı işine gitmek için yola çıktığında uğradığı [[suikast]]ta yaşamını yitirdi. Evinin yakınlarında, belediye işçisi gibi giyinmiş kişilerin açtığı çapraz ateşin ortasında kalan Abas, olay yerinde öldü. Cinayeti [[DEV-SOL]] üstlense de, Hiram Abas'ın faili meçhul davası tozlu raflarda çürüyüp gitmiştir.{{olgu}}
 == Ölümü hakkında iddialar ==
@@ 17. satır: / 17. satır: @@
 == Popüler kültürdeki yeri ==
-[[Kurtlar Vadisi]]'ndeki eski karakterlerden [[Aslan Akbey]]'in ''(Aslan Amca-Dizideki gerçek adı: Abbas Ustaoğlu)'' Hiram Abas'ı temsil ettiği ileri sürülmektedir. Ve dizide [[Tarık Ümit]]'i canlandıran [[Kurtlar Vadisi karakterleri listesi#Pala|Pala]] karakteri Aslan Akbey'i, gerçekte tıpkı Hiram Abas'ın suikaste uğradığı şekilde öldürmüştür.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.yenisafak.com/arsiv/2006/mart/19/izdusum.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=27 Mart 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160307152737/http://www.yenisafak.com/arsiv/2006/mart/19/izdusum.html |arşivtarihi=7 Mart 2016 |ölüurl=no }}</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?v=CQoI57wU6aU {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140628003418/https://www.youtube.com/watch?v=CQoI57wU6aU |date=28 June 2014 }} Hiram Abas ile ilgili Kısa Belgesel</ref>
+[[Kurtlar Vadisi]]'ndeki eski karakterlerden [[Aslan Akbey]]'in ''(Aslan Amca-Dizideki gerçek adı: Abbas Ustaoğlu)'' Hiram Abas'ı temsil ettiği ileri sürülmektedir. Ve dizide [[Tarık Ümit]]'i canlandıran [[Kurtlar Vadisi karakterleri listesi#Pala|Pala]] karakteri Aslan Akbey'i, gerçekte tıpkı Hiram Abas'ın suikaste uğradığı şekilde öldürmüştür.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.yenisafak.com/arsiv/2006/mart/19/izdusum.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=27 Mart 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160307152737/http://www.yenisafak.com/arsiv/2006/mart/19/izdusum.html |arşivtarihi=7 Mart 2016 |ölüurl=no }}</ref><ref>{{Video kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=CQoI57wU6aU | arşivurl=https://web.archive.org/web/20140628003418/https://www.youtube.com/watch?v=CQoI57wU6aU |arşivtarihi = 28 Haziran 2014 | başlık = Hiram Abas ile ilgili Kısa Belgesel }}</ref>
 [[Soner Yalçın]], Hiram Abas'ın da içinde bulunduğu veya dolaylı olarak ilişkili olduğu gerçek olaylardan yola çıkarak [[1999]] yılında [[Bay Pipo]] adlı bir araştırma kitabı yazmıştır.
 == Kaynakça ==
 {{Kaynakça}}
 [[Kategori:1932 doğumlular]]
+[[Kategori:İstanbul doğumlu devlet görevlileri]]
 [[Kategori:1990 yılında ölenler]]
+[[Kategori:İstanbul'da ölenler]]
 [[Kategori:Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde öğrenim görenler]]
 [[Kategori:Türk istihbaratçılar]]
@@ 34. satır: / 34. satır: @@
 [[Kategori:Suikast sonucu ölen Türkler]]
 [[Kategori:Saint Joseph Fransız Lisesi'nde öğrenim görenler]]
-[[Kategori:İstanbul doğumlu devlet görevlileri]]