Diadem yılanı
| Diadem yılanı | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1] | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Spalerosophis diadema (Schlegel, 1837) | |||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||
Diadem yılanı (Spalerosophis diadema), Colubridae familyasının Spalerosophis cinsine dahil, Kuzey Afrika, Batı ve Orta Asya'ya özgü bir yılan türüdür.[2][3]
Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Diadem yılanın boyu ortalama 180 cm uzunluğa ulaşabilir. İri bir gövdeye sahiptir ve vücudu genel olarak Zamenis cinsine mensup yılanların vücut yapısına benzer. Göz bebekleri yuvarlak olup vücudunu kaplayan pullar vücut ortalarına kadar az çıkıntılı, gövde ortasından kuyruğa doğru olan kısımlarda çıkıntılıdır. Sırt bölgesinin rengi genel olarak sarımsı kahverengi ve açık kahverengi tonlarında olup, bunun yanında yeşilimsi ve gri renkler de görülebilir. Sırtta koyu renkli büyük benekler bulunur. Bu benekler baş ve ense kısmında da görülür. Ventral bölgesi genellikle sarımsı beyazdır, ancak nadiren küçük siyahımsı noktalar bulunur.[2][4]
"Diadem" İngilizce'de "taç, hükümdarlık" anlamına gelir. Başın üzerinde gözlerden başlayıp dışa doğru, kaşı andıran, bariz, siyah veya açık-koyu kahverengi, bir çift simetrik çapraz leke (şerit) görülür. Bu sebeple diadem yılanı olarak adlandırılır. Yetişkin yılanlardaki bu şeritler keskinleşir ve sıklıkla parçalara ayrılır.[2] Diadem yılanı zehirli olarak bilinen bir türdür, ancak bu zehir sadece küçük kemirgenler, kuşlar gibi küçük avlarda etkili olup, insan üzerinde etkili olmadığı için, insanlar açısından hayati risk oluşturmaz.[2]
Coğrafi dağılım[değiştir | kaynağı değiştir]
Dağılım alanı Kuzeybatı Afrika'da Senegal, Moritanya, Batı Sahra ve güney Fas bölgelerinden başlar, doğuya doğru Nijer, Cezayir, güney Tunus, Libya, Mısır ve kuzey Sudan'a kadar uzanır.[1] Batı Asya'da Sina Yarımadası'ndan (Mısır) kuzeye Levant bölgesi boyunca İsrail, Ürdün, Lübnan, Suriye ve Türkiye'nin güneyine (Şanlıurfa ili) uzanır.[5] Batı Asya'da ki diğer dağılmlar Irak, İran, Suudi Arabistan, Yemen, Umman ve Birleşik Arap Emirlikleri devletlerini kapsar.[1] Orta Asya'da Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan ve güney Kazakistan'da yayılış gösterir, ayrıca Afganistan ve batı Pakistan'da dağılım alanları bulunur.[1][2]
Yaşam alanı[değiştir | kaynağı değiştir]
Diadem yılanı genellikle kurak ve yarı kurak alanlarla ilişkili bir türdür,[1] Tercih ettikleri habitatlar genellikle kumlu, taşlı ve killi çöller, dağlık bölgeler, seyrek bitki örtüsüne sahip kuru nehir yatakları, hafif ağaçlı yamaçlar, vahalar ve kuru ekili arazilerde bulunur. Deniz seviyesinden yaklaşık 2200 metre yüksekliğe kadar görülebilir.[1][2]
Alt türler[değiştir | kaynağı değiştir]
Diadem yılanın bilinen 3 alt türü vardır.[2][3]
- Spalerosophis diadema cliffordii (Schlegel, 1837) – Fas, Mısır ve İsrail (Tip yeri: Trablus, Libya )
- Spalerosophis diadema diadema (Schlegel, 1837) – Hindistan, Pakistan (Tip yeri: Bombay yakını, Hindistan)
- Spalerosophis diadema schirazianus (Jan, 1865) – Batı İran'daki Zagros Dağları ve Buşher bölgesi, doğudan güney Türkmenistan'dan Afganistan, Pakistan ve Hindistan (Tip yeri: Şiraz, İran)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f Els J., Al Johany A.M.H., Amr Z.S.S., Baha El Din S., Böhme W., Geniez P., Tuniyev S., Orlov N.L., Ananjeva N.B., Cogălniceanu D., Lymberakis P., Avci A., Aghasyan A., Tuniyev B., Andrén C., Wilkinson J., Üzüm N., Podloucky R., Kaya U., Mateo J.A., Hraoui-Bloquet S., Wilms T., Wagner P., Borkin L., Milto K., Golynsky E., Rustamov A., Munkhbayar K., Nuridjanov D., Dujsebayeva T. & Shestopal A. (2021). "Spalerosophis diadema". IUCN Kırmızı Listesi. 2021: e.T164593A1059945. doi:10.2305/IUCN.UK.2021-1.RLTS.T164593A1059945.en. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2023.
- ^ a b c d e f g h "Spalerosophis diadema (SCHLEGEL, 1837)". The Reptile Database. J. Craig Venter Institute. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2023.
- ^ a b "Spalerosophis diadema". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2023.
- ^ Boulenger GA (1893). Catalogue of the Snakes in the British Museum (Natural History). Volume I., Containing the Families ... Colubridæ Aglyphæ, part. London: Trustees of the British Museum (Natural History). (Taylor and Francis, printers). xiii + 448 pp. + Plates I-XXVIII. (Zamenis diadema, pp. 411-413).
- ^ "'Ender görülen Diadem yılanı Urfa'da görüntülendi". Ajans Balıklıgöl. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2023.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Jan G (1865). "Prime linee d'una fauna della Persia occidentale ". pp. 342–357. In: De Filippi F (1865). Note di un viaggio in Persia nel 1862. Milan: G. Daelli. 369 pp. (Periops parellellus var. schiraziana, new variety, p. 356). (in Italian).
- Marx H (1959). "Review of the colubrid snake genus Spalerosophis ". Fieldiana Zoology 39: 347–361.
- Schlegel H (1837). Essai sur la physionomie des serpens. Partie Générale. xxviii + 251 pp. AND Partie Descriptive. 606 + xvi pp. Amsterdam: M.H. Schonekat. (Coluber diadema, new species, pp. 146–147 in Partie Générale AND p. 148 in Partie Descriptive). (Coluber cliffordii, new species, pp. 148–149 in Partie Générale AND pp. 163–164 + Plate VI, figures 13 & 14 in Partie Descriptive). (in French).
- Schmidt KP (1930). "Reptiles of Marshall Field North Arabian Desert Expeditions, 1927–1928". Field Museum of Natural History Zoological Series 17 (6): 221-230 + Plate II. (Spalerosophis diadema, new combination, pp. 226–227).
- Smith MA (1943). The Fauna of British India, Ceylon and Burma, Including the Whole of the Indo-Chinese Sub-region. Reptilia and Amphibia, Vol. III.—Serpentes. London: Secretary of State for India. (Taylor and Francis, printers). xii + 583 pp. (Coluber diadema, pp. 173–175).