Anguis colchica
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Anguis colchica | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Anguis colchica (Nordmann, 1840) | |||||||||||||||||
Anguis colchica, bacaksız kertenkeleler familyasından Doğu Avrupa ve Batı Asya'ya endemik bir kertenkele türüdür. İlk kez Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde tanımlanan tür, adını Antik Kolhis Krallığı'ndan almıştır.
Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Türün baş-gövde uzunluğu 29 santimetre, kuyruk uzunluğu ise 30 santimetre uzunluğu bulabilir. Erkekler dişilerden biraz daha küçüktür. Yavru örneklerin toplam uzunluğu 6 ila 12 santimetredir. Vücut bacaksız ve uzundur, yılanlardan farklı olarak dış kulak açıklığı ve göz kapakları belirgindir. Dişiler, kurşun renkli bir üst kısma ve genellikle koyu bir arka çizgiye sahiptir. Erkeklerin dişilerden daha kalın bir kafası vardır. Erkeklerin üst kısımları grimsi, açık kahverengimsi veya kırmızımsı-kahverengidir ve kontrast bakımından dişiler veya yavrular kadar zengin değildir. Yavrular soluk sarımsı, altın veya gümüş grisi renktedir ve başlarında gözyaşı damlası şeklinde koyu kahverengi lekeler vardır.
Dağılımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Türün iki farklı dağılım alanı vardır. İlk grup Doğu Polonya, Slovakya, Macaristan, Sırbistan, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Moldova, Beyaz Rusya, Rusya, Estonya, Letonya, Litvanya ve Finlandiya'nın güneyinde yaşamaktadır. İkinci dağılım alanı ise Türkiye'nin Trakya ve Karadeniz sahil şeridi, Kafkasya ve Hazar Denizi'nin güney kıyılarıdır. Karadeniz'e kıyısı olan neredeyse her yerde yaşamaktadır.
Yetişme ortamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Kafkasya'da deniz seviyesinden 2300 m yüksekliğe kadar yaşayabilir. Romanya'da tür ovalarda nadir olarak görülür, ancak tepelik ve dağlık alanlarda (deniz seviyesinden 100–1200 m yükseklikte) ve özellikle ılık vadilerde yaygındır. Ormanlar (özellikle yaprak döken ormanlar), yaşlı ağaç kütükleri, ölü odunlar, açıklıklar, otsu yollar, çeşitli yapılandırılmış orman kenarları, kayalık alanlara sahip gür yamaçlar, taş ocakları, demiryolu setleri, çimenli hendek setleri, bahçeler ve benzeri alanlarda yaşar. Kısmen nemli ortamı tercih eder.
Yaşam evreleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgeye ve bölgesel iklime bağlı olarak, Mart'tan Kasım'a kadar aktiftir. Kuzey Rusya'da Haziran'da aktif olmaya başlar. Çiftleşme dönemi Bulgaristan'da Nisan ayının ortasından Haziran ayının başına kadardır. Dişiler Haziran ayının sonundan Temmuz ayının sonuna 3-26 yavru doğurur (ovovivipar yolla). Erkekler 3-4 yaşlarında, dişiler ise 4-5 yaşlarında cinsel olgunluğa ulaşılır. Doğada genellikle 10 ila 15 yıl yaşayabilen türün esaret altında 54 sene yaşadığı rapor edilmiştir.[1]
Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
1990 yılına kadar, Anguis cinsindeki tüm türler morfolojik olarak birbirinden ayırt edilmediği için Anguis fragilis adıyla adlandırılmıştı. Anguis colchica, moleküler biyolojik yöntemler kullanılarak 2010 yılında tanımlandı. 2013 yılında aynı yöntemlerle Anguis veronensis tanımlandı.[2]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Dieter Glandt: Die Amphibien und Reptilien Europas: Alle Arten im Porträt. 2., aktualisierte und erweiterte Auflage. Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2015, ISBN 978-3-494-01581-1, S. 320–322.
- ^ V. Gvoždík, N. Benkovský, A. Crottini, A. Bellati, J. Moravec, A. Romano, R. Sacchi, D. Jandzik: An ancient lineage of slow worms, genus Anguis (Squamata: Anguidae), survived in the Italian Peninsula. In: Molecular Phylogenetics and Evolution. Band 69, Nr. 3, 2013, S. 1077–1092, doi:10.1016/j.ympev.2013.05.004.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Evrim Ağacı'nda Anguis colchica 13 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dieter Glandt: Die Amphibien und Reptilien Europas. Alle Arten im Porträt. 2., aktualisierte und erweiterte Auflage. Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2015, ISBN 978-3-494-01581-1, S. 320–322. (Almanca)