İdrar yolu enfeksiyonu: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
MRTFR55 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
49.530 değişiklik
Değişiklik özeti yok
MRTFR55 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
49.530 değişiklik
İçerik genişletildi
44. satır: 44. satır:


===Diğerleri===
===Diğerleri===
Mesane enfeksiyonlarına yatkınlık ailelerde görülebilir.<ref name="Review082" /> Bunun genetikle ilgili olduğuna inanılmaktadır.<ref name="Review082" /> Diğer risk faktörleri arasında [[diyabet]], [[Erkek sünneti|sünnetsiz]] olmak<ref name="pmid23152269">{{cite journal|title=Routine neonatal circumcision for the prevention of urinary tract infections in infancy|date=November 2012|pages=CD009129|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|quote=The incidence of urinary tract infection (UTI) is greater in uncircumcised babies|volume=11|pmid=23152269|doi=10.1002/14651858.CD009129.pub2|vauthors=Jagannath VA, Fedorowicz Z, Sud V, Verma AK, Hajebrahimi S}}</ref><ref>{{cite journal|title=Circumcision and lifetime risk of urinary tract infection: a systematic review and meta-analysis|date=June 2013|issue=6|pages=2118–2124|journal=The Journal of Urology|volume=189|pmid=23201382|doi=10.1016/j.juro.2012.11.114|vauthors=Morris BJ, Wiswell TE}}</ref> ve [[Benign prostat hiperplazisi|büyük bir prostata]] sahip olmak sayılabilir.<ref name="EM20112" /> Çocuklarda İYE'ler [[vezikoüreteral reflü]] (idrarın mesaneden üreterlere veya böbreklere anormal hareketi) ve [[kabızlık]] ile ilişkilidir.<ref name="PeadsNA20112" />
Ailelerde mesane enfeksiyonu yatkınlığı görülebilir.<!-- <ref name=Review08/> --> Diğer faktörler arasında [[diabetes mellitus|diyabet]],<ref name="Review08">{{Dergi kaynağı|başlık=Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis|sayı=1|sayfalar=1-12, v|dergi=Urol Clin North Am|yıl=2008|cilt=35|yazar=Nicolle LE|pmid=18061019|doi=10.1016/j.ucl.2007.09.004}}</ref> [[sünnet]]siz olmak ve [[benign prostat hipertrofisi|büyük prostat]] sahibi olmak sayılabilir.<ref name="EM2011">{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/sim_emergency-medicine-clinics-of-north-america_2011-08_29_3/page/539|başlık=Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis.|eşyazarlar=Takhar, SS|tarih=Ağustos 2011|sayı=3|sayfalar=539-52|dergi=Emergency medicine clinics of North America|cilt=29|ad=DR|soyadı=Lane|pmid=21782073|doi=10.1016/j.emc.2011.04.001}}</ref> Komplike hale getiren faktörler belirsizdir ve anatomik, fonksiyonel veya metabolik anormalliklere yatkınlığı içerirler.<!-- <ref name=bryan/> --> Komplike bir İYE’nun tedavisi daha güçtür ve genellikle daha sıkı değerlendirme, tedavi ve takip gerektirir.<ref name=bryan>[http://pathmicro.med.sc.edu/infectious%20disease/Urinary%20Tract%20Infections.htm Infectious Disease, Chapter Seven, Urinary Tract Infections] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20140929201242/http://pathmicro.med.sc.edu/infectious%20disease/Urinary%20Tract%20Infections.htm |tarih=29 Eylül 2014 }} from ''Infectious Disease Section of Microbiology and Immunology On-line''. By Charles Bryan MD. University of South Carolina. This page last changed on Wednesday, April 27, 2011</ref> Çocuklarda İYE’ler [[vezikoüreteral reflü]] ([[üre]]nin [[idrar torbası|mesane]]den [[üreter]]lere veya [[böbrek]]lere anormal hareketi) ve [[kabızlık]] ile bağlantılıdır.<ref name=PeadsNA2011/>


[[Omurilik yaralanması]] geçirmiş kişilerde, kısmen kronik kateter kullanımı ve kısmen de [[işeme|boşaltım]] fonksiyon bozukluğu nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu daha yüksektir.<ref name=Spine2010>{{Dergi kaynağı|soyadı=Eves|ad=FJ|eşyazarlar=Rivera, N|başlık=Prevention of urinary tract infections in persons with spinal cord injury in home health care.|dergi=Home healthcare nurse|tarih=Nisan 2010|cilt=28|sayı=4|sayfalar=230-41|pmid=20520263|doi=10.1097/NHH.0b013e3181dc1bcb}}</ref> Bu popülasyonda en yaygın enfeksiyon sebebi ve yine en yaygın hastaneye başvurma sebebidir.<ref name=Spine2010/> Bunlara ek olarak [[yabanmersini suyu]] veya yabanmersini desteği kullanımının bu popülasyonda önleme ve tedavide etkisiz olduğu görülmüştür.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Opperman|ad=EA|başlık=Cranberry is not effective for the prevention or treatment of urinary tract infections in individuals with spinal cord injury.|dergi=Spinal cord|tarih=Haziran 2010|cilt=48|sayı=6|sayfalar=451-6|pmid=19935757|doi=10.1038/sc.2009.159}}</ref>
[[Omurilik yaralanması]] olan kişiler, kısmen kronik kateter kullanımı ve kısmen de işeme disfonksiyonu nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu açısından yüksek risk altındadırlar.<ref name="Spine20102">{{cite journal|url=|title=Prevention of urinary tract infections in persons with spinal cord injury in home health care|date=April 2010|issue=4|pages=230–241|journal=Home Healthcare Nurse|volume=28|pmid=20520263|doi=10.1097/NHH.0b013e3181dc1bcb|vauthors=Eves FJ, Rivera N|s2cid=35850310}}</ref> Bu popülasyonda enfeksiyonun en yaygın nedeni ve aynı zamanda hastaneye yatışın en yaygın nedenidir.<ref name="Spine20102" />


==Oluşumu==
== Patogenez ==
[[File:Bladder_Infection.png|bağlantı=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bladder_Infection.png|küçükresim|Mesane enfeksiyonu]]
İdrar yolu enfeksiyonlarına neden olan [[bakteri]] mesaneye genellikle idrar yolundan girer. Bununla birlikte enfeksiyon kan veya [[lenf]] yoluyla da ortaya çıkabilir.<!-- <ref name=Sal2011/> --> Bakterilerin idrar yoluna genellikle bağırsaktan geçtiğine ve bu nedenle kadınların anatomileri sebebiyle daha yüksek risk altında olduklarına inanılır.<!-- <ref name=Sal2011/> --> Mesaneye giren ''E. Coli'' mesane duvarına tutunabilir ve vücudun bağışıklık tepkisine direnen bir [[biyofilm]] oluşturabilir.<ref name=Sal2011/>
İdrar yolu enfeksiyonlarına neden olan bakteriler tipik olarak [[üretra]] yoluyla mesaneye girer. Ancak enfeksiyon [[kan]] veya [[lenf]] yoluyla da oluşabilir.<ref name="Sal20112" /> Bakterilerin genellikle [[Bağırsak|bağırsaklardan]] üretraya bulaştığı ve kadınların anatomileri nedeniyle daha büyük risk altında olduğu düşünülmektedir.<ref name="Sal20112" /> Mesaneye girdikten sonra, ''[[Escherichia coli|E. Coli]]'' mesane duvarına yapışabilir ve vücudun bağışıklık tepkisine direnen bir [[biyofilm]] oluşturabilir.<ref name="Sal20112" />


''Escherichia coli'', idrar yolu enfeksiyonuna neden olan en yaygın mikroorganizmadır ve onu ''[[Klebsiella]]'' ve ''Proteus spp.'' takip eder. ''Klebsiella'' ve ''Proteus spp.'' sıklıkla taş hastalığı ile ilişkilendirilmektedir. ''[[Enterococcus]]'' ve ''[[Stafilokok|Staphylococcus]]'' gibi [[Gram pozitif bakteri|Gram pozitif bakterilerin]] varlığı artmaktadır.<ref name="Jorge Gutierrez-Aceves 2012 p. 39">{{cite book|title=Smith's Textbook of Endourology|chapter=Preoperative Antibiotics and Prevention of Sepsis in Genitourinary Surgery|date=2011|page=39|location=Hoboken, NJ|publisher=John Wiley & Sons|edition=3rd|isbn=978-1-4443-4514-8|vauthors=Gutierrez-Aceves J|veditors=Smith AD, Badlani GH, Preminger GM, Kavoussi LR}}</ref>
==Önleme==
İYE sıklığını etkilediği onaylanmamış bir dizi önlem arasında aşağıdakiler sayılabilir: [[doğum kontrol hapları]] veya [[kondomlar]]ın kullanılması, cinsel ilişkiden hemen sonra işemek, kullanılan iç çamaşırı türü, işeme veya [[dışkılama]] sonrasında başvurulan kişisel hijyen yöntemleri veya bir kişinin banyo yapıp yapmadığı veya duş alıp almadığı.<ref name=Review08/> Benzer şekilde, kişinin idrarını tutması, [[tampon]] kullanımı ve suyla yıkamanın etkisi hakkında da kanıt bulunmamaktadır.<ref name="NA2011">{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/sim_medical-clinics-of-north-america_2011-01_95_1/page/27|başlık=Urinary tract infections in women.|eşyazarlar=Schaeffer, AJ|tarih=Ocak 2011|sayı=1|sayfalar=27-41|dergi=The Medical clinics of North America|cilt=95|ad=EJ|soyadı=Dielubanza|pmid=21095409|doi=10.1016/j.mcna.2010.08.023}}</ref>


Üriner patojenlerin [[Kinolon antibiyotik|kinolon antibiyotiklere]] karşı artan direnci dünya çapında rapor edilmiştir ve kinolonların aşırı ve yanlış kullanımının bir sonucu olabilir.<ref name="Jorge Gutierrez-Aceves 2012 p. 39" />
Doğum kontrol yöntemi olarak spermisit veya diyafram kullanan ve sıklıkla idrar yolu enfeksiyonu yaşayan kişilere, alternatif yöntemler kullanılması tavsiye edilir.<ref name=Sal2011/> [[Yabanmersini]] (suyu veya kapsülü) sıklıkla enfeksiyon yaşayanlarda vakaları azaltabilir,<ref name=Jepson/><ref name=Wang2012>{{Dergi kaynağı | yazar=Wang CH, Fang CC, Chen NC ''et al'' | başlık=Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations | dergi=Arch Intern Med | yıl=2012 | cilt=172 | sayı=13 | sayfalar=988-96|doi=10.1001/archinternmed.2012.3004}}</ref> ancak uzun vadeli tolerans sorunludur<ref name=Jepson>{{Dergi kaynağı|yazar=Jepson RG, Craig JC|başlık=Cochrane Database of Systematic Reviews|dergi=Cochrane Database Syst Rev|sayı=1|sayfalar=CD001321|yıl=2008|pmid=18253990|doi=10.1002/14651858.CD001321.pub4|editör1-soyadı=Jepson|editör1-ad=Ruth G|bölüm=Cranberries for preventing urinary tract infections }}</ref> ve %30’un üzerinde gastrointestinal rahatsızlık görülür.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Rossi|ad=R|eşyazarlar=Porta, S, Canovi, B|başlık=Overview on cranberry and urinary tract infections in females.|dergi=Journal of Clinical Gastroenterology|tarih=Eylül 2010|cilt=44 Suppl 1|sayfalar=S61-2|pmid=20495471|doi=10.1097/MCG.0b013e3181d2dc8e}}</ref> Günde iki kez kullanım günde bir kez kullanımdan daha etkili olabilir.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Wang|ad=CH|eşyazarlar=Fang, CC; Chen, NC; Liu, SS; Yu, PH; Wu, TY; Chen, WT; Lee, CC; Chen, SC|başlık=Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials.|dergi=Archives of Internal Medicine|tarih=9 Temmuz 2012|cilt=172|sayı=13|sayfalar=988-96|pmid=22777630}}</ref> 2011 yılı itibarıyla, intravajinal [[probiyotikler]]in faydalı olup olmadığının belirlenmesi için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.<ref name=Sal2011/> [[Spermisit]]siz kondom kullanımı veya doğrum kontrol haplarının kullanımı, komplike olmayan idrar yolu enfeksiyonu riskini artırmaz.<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı1= Engleberg|ad1= N C|yazarbağı1= |soyadı2= DiRita|ad2=V | soyadı3=Dermody | ad3=T S | yazarbağı2= |eşyazarlar= |editör1-ad=|editör1-soyadı= |editör1-bağ= |diğerleri= |başlık= Schaechter's Mechanism of Microbial Disease|çeviribaşlık= |url=https://archive.org/details/schaechtersmecha0000unse|arşivurl= |arşivtarihi= |erişimtarihi= |tür= |basım=4|seri= |cilt= |tarih= |yıl= 2007 |ay= |özgünyıl=|yayıncı= Lippincott Williams & Wilkins |yer= Baltimore|isbn=978-0-7817-5342-5 |oclc= |doi= |id= |sayfa= |sayfalar=|yer=618 |çeviribölüm= |bölüm= 63|bölümurl= |alıntı= |kaynak= |bibcode= |diğerözet= |diğertarih= |ayırıcı=|postscript= |sonyazarve=}}</ref>


===Tedavi===
== Tanı ==
[[File:Bacteriuria_pyuria_4.jpg|bağlantı=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bacteriuria_pyuria_4.jpg|küçükresim|İdrar mikroskobunda beyaz kan hücreleri arasında gösterilen çoklu [[Basil|basiller]] (çubuk şeklindeki bakteriler, burada siyah ve fasulye şeklinde gösterilmiştir). Bu değişiklikler idrar yolu enfeksiyonunun göstergesidir.]]
Nükseden enfeksiyon sahibi kişiler için, uzun süreli günlük antibiyotik kullanımı etkilidir.<ref name=Review08/> Sıklıkla kullanılan tedaviler arasında [[nitrofurantoin]] ve [[trimetoprim/sülfametaksazol]] sayılabilir.<ref name=Sal2011/> Asiditenin düşük olduğu mesanede kendisine karşı direnç oluşmayan [[formaldehid]] oluşturduğundan, [[metenamin]] de bu amaca yönelik olarak sıklıkla kullanılır.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Cubeddu|ad=Richard Finkel, Michelle A. Clark, Luigi X.|başlık=Pharmacology|yıl=2009|yayıncı=Lippincott Williams & Wilkins|yer=Philadelphia|isbn=9780781771559|sayfalar=397|url=http://books.google.ca/books?id=Q4hG2gRhy7oC&pg=PA397&lpg=PA397|basım=4. ed.|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20131216221949/http://books.google.ca/books?id=Q4hG2gRhy7oC&pg=PA397&lpg=PA397|arşivtarihi=16 Aralık 2013|ölüurl=hayır}}</ref> Enfeksiyonların cinsel ilişkiye bağlı olduğu durumlarda, sonra da antibiyotik alımı faydalı olabilir.<ref name=Sal2011/> Menopoz sonrası kadınlarda, [[topikal]] vajinal [[östrojen]] kullanımının nüksetmeyi azalttığı görülmüştür.<!-- <ref name=Cochrane2008/> --> Topikal kremlerle karşılaştırıldığında, [[ovül]]lerden vajinal oströjen kullanımı düşük dozlu antibiyotikler kadar faydalı olmamıştır.<ref name=Cochrane2008>{{Dergi kaynağı|soyadı=Perrotta|ad=C|eşyazarlar=Aznar, M, Mejia, R, Albert, X, Ng, CW|başlık=Oestrogens for preventing recurrent urinary tract infection in postmenopausal women.|dergi=Cochrane database of systematic reviews (Online)|tarih=16 Nisan 2008|sayı=2|sayfalar=CD005131|pmid=18425910|doi=10.1002/14651858.CD005131.pub2}}</ref> 2011 yılı itibarıyla bir dizi [[aşı (tıp)|aşı]] geliştirilmektedir.<ref name=Sal2011/>
Basit vakalarda, daha fazla laboratuvar onayı olmadan sadece semptomlara dayanarak tanı konulabilir ve tedavi verilebilir.<ref name="Review082" /> Karmaşık veya şüpheli vakalarda, [[İdrar nitriti|idrar nitritleri]], beyaz kan hücreleri ([[Akyuvar|lökositler]]) veya [[lökosit esteraz]] varlığına bakarak idrar tahlili yoluyla tanıyı doğrulamak yararlı olabilir.<ref name="Detweiler2015">{{cite journal|title=Bacteruria and Urinary Tract Infections in the Elderly|date=November 2015|issue=4|pages=561–568|journal=The Urologic Clinics of North America|type=Review|volume=42|pmid=26475952|doi=10.1016/j.ucl.2015.07.002|vauthors=Detweiler K, Mayers D, Fletcher SG}}</ref> Bir diğer test olan [[İdrar mikroskopisi|idrar mikroskopisinde]] ise [[Alyuvar|kırmızı kan hücreleri]], beyaz kan hücreleri veya bakterilerin varlığına bakılır.  İdrar kültürü, tipik bir idrar yolu organizmasının mL başına 10<sup>3</sup> [[Koloni oluşturan ünite|koloni oluşturan üniteye]] eşit veya daha fazla bir bakteri koloni sayısı gösteriyorsa pozitif olarak kabul edilir. Antibiyotik duyarlılığı da bu kültürlerle test edilebilir ve antibiyotik tedavisinin seçiminde yararlı olur. Bununla birlikte, kültürleri negatif olan kadınlar yine de antibiyotik tedavisiyle iyileşebilir.<ref name="Review082" /> Semptomlar belirsiz olabileceğinden ve idrar yolu enfeksiyonları için güvenilir testler olmadığından, yaşlılarda tanı koymak zor olabilir.<ref name="Elder20112" />


===Çocuklarda===
=== pH değerine göre ===
Normal idrar [[pH]]'ı hafif [[Asit|asidiktir]], olağan değerler 6,0 ila 7,5 arasındadır, ancak normal aralık 4,5 ila 8,0'dır. İdrar pH değerinin 8,5 veya 9,0 olması ''Proteus'', ''Klebsiella'' veya ''[[Ureaplasma urealyticum]]'' gibi [[üre]] parçalayan bir organizmanın göstergesidir; bu nedenle pH değeri yüksek olan [[asemptomatik]] bir hasta diğer idrar testi sonuçlarından bağımsız olarak İYE anlamına gelir. [[Alkali]] pH ayrıca "enfeksiyon taşları" olarak da bilinen struvit böbrek taşlarına işaret edebilir.<ref name="statspe">{{cite journal|title=Urinary Tract Infection|date=2020|journal=Statpearls|pmid=29261874|vauthors=Bono MJ, Leslie SW, Reygaert WC}} [[File:CC-BY_icon.svg|50x50pik]] Text was copied from this source, which is available under a [[creativecommons:by/4.0/|Creative Commons Attribution 4.0 International License]] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171016050101/https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/|date=16 Ekim 2017}}.</ref>
[[Profilaktik|önleyici]] antibiyotiklerin, çocuklardaki idrar yolu enfeksiyonlarını azaltma etkisi zayıftır.<ref name=Child2010>{{Dergi kaynağı|soyadı1=Dai|ad1=B|soyadı2=Liu|ad2=Y|soyadı3=Jia|ad3=J|soyadı4=Mei|ad4=C|başlık=Long-term antibiotics for the prevention of recurrent urinary tract infection in children: a systematic review and meta-analysis|dergi=Archives of Disease in Childhood|cilt=95|sayı=7|sayfalar=499-508|yıl=2010|pmid=20457696|doi=10.1136/adc.2009.173112}}</ref> Bununla birlikte, eğer altta yatan hiçbir böbrek anormalliği yoksa, nükseden İYE daha ileri böbrek sorunlarında nadir bir sebep olup yetişkinlerdeki [[kronik böbrek rahatsızlığı]]nın yüzde sıfır virgül otuz üçüne (%0.33) yol açar.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Salo|ad=J|eşyazarlar=Ikäheimo, R, Tapiainen, T, Uhari, M|başlık=Childhood urinary tract infections as a cause of chronic kidney disease.|dergi=Pediatrics|tarih=Kasım 2011|cilt=128|sayı=5|sayfalar=840-7|pmid=21987701|doi=10.1542/peds.2010-3520}}</ref>


=== Sınıflandırma ===
==Tanı==
İdrar yolu enfeksiyonu sadece alt idrar yolunu tutabilir, bu durumda mesane enfeksiyonu olarak bilinir. Alternatif olarak, üst idrar yolunu da tutabilir, bu durumda [[piyelonefrit]] olarak bilinir. İdrarda önemli miktarda bakteri varsa ancak herhangi bir belirti yoksa bu durum [[asemptomatik bakteriüri]] olarak bilinir.<ref name="EM20112" /> İdrar yolu enfeksiyonu üst kanalı içeriyorsa ve kişide şeker hastalığı varsa, hamileyse, erkekse veya [[Bağışıklık yetmezliği|bağışıklık sistemi baskılanmışsa]], komplike olarak kabul edilir.<ref name="Sal20112" /><ref name="AFP20112" /> Aksi takdirde, bir kadın sağlıklı ve [[menopoz]] öncesi ise komplikasyonsuz olarak kabul edilir.<ref name="AFP20112" /> Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu ateşle birlikte görüldüğünde üst idrar yolu enfeksiyonu olarak kabul edilir.<ref name="PeadsNA20112" />
Açık vakalarda, başkaca laboratuvar teyidi aranmaksızın yalnızca belirtilere dayalı olarak bir tanı konabilir ve tedavi uygulanabilir.<!-- <ref name=Review08/> --> Komplike veya şüpheli vakalarda, [[idrar analizi]] yoluyla [[üriner nitrit]]ler, [[akyuvarlar]] (lökositler) veya [[lökosit esteraz]] mevcudiyetibe bakarak tanının teyit edilmesi faydalı olabilir. Bir başka test olan [[üriner mikroskopi]] ise [[alyuvarlar]], akyuvarlar veya bakterilerin mevcut olup olmadığını inceler.<!-- <ref name=Review08/> --> normal bir idrar yolu organizmasının her bir mL’sinde 10<sup>3</sup> veya üzerinde [[koloni oluşturan birim]] görülmesi halinde idrar [[mikrobiyolojik kültür|kültür]]ü pozitif kabul edilir.<!-- <ref name=Review08/> --> Bu kültürlerle antibiyotik hassasiyeti de test edilebilir ve böylece antibiyotik tedavisi seçiminde faydalı olabilirler.<!-- <ref name=Review08/> --> Bununla birlikte, negatif kültürlü kadınlar yine de antibiyotik tedavisiyle iyileşebilirler.<ref name=Review08/> Semptomlar belirsiz olabildiğinden, idrar yolu enfeksiyonu bakımından güvenilir testler yapılmaksızın yaşlılarda tanı koymak güç olabilir.<ref name=Elder2011/>


===Sınıflandırma===
=== Çocuklar ===
⚫
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu tanısı koymak için pozitif bir idrar kültürü gereklidir. [[Bulaşma|Kontaminasyon]], kullanılan toplama yöntemine bağlı olarak sık karşılaşılan bir sorundur, bu nedenle "temiz yakalama" orta akım numunesi için 10<sup>5</sup> CFU/mL, kateterle alınan numuneler için 10<sup>4</sup> CFU/mL ve [[Suprapubik aspirasyon|suprapubik aspirasyonlar]] (doğrudan mesaneden iğne ile alınan numune) için 10<sup>2</sup> CFU/mL sınır değeri kullanılır. Örnek toplamak için "idrar torbası" kullanımı, kültürlendiğinde yüksek kontaminasyon oranı nedeniyle [[Dünya Sağlık Örgütü]] tarafından önerilmemekte ve tuvalet eğitimi olmayanlarda kateterizasyon tercih edilmektedir. [[Amerikan Pediatri Akademisi]] gibi bazıları, idrar yolu enfeksiyonu geçiren iki yaşından küçük tüm çocuklarda [[Renal ultrasonografi|renal ultrason]] ve [[İşeme sistoüretrografisi|işeme sistoüretrogramı]] (bir kişinin idrar yaparken üretra ve idrar kesesinin gerçek zamanlı [[X ışını|röntgenlerle]] izlenmesi) önermektedir. Bununla birlikte, sorun bulunması halinde etkili bir tedavinin olmaması nedeniyle, [[Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmelliği Enstitüsü]] gibi diğer kuruluşlar yalnızca altı aylıktan küçük olanlarda veya olağandışı bulguları olanlarda rutin görüntüleme yapılmasını önermektedir.<ref name="PeadsNA20112" />
Bir idrar yolu enfeksiyonu yalnızca alt idrar yolunu etkileyebilir ve bu durumda bir mesane enfeksiyonu olarak adlandırılır. Alternatif olarak, üst idrar yolunu etkileyebilir ve bu durumda piyelonefrit olarak adlandırılır.<!-- <ref name=EM2011/> --> Eğer idrarda önemli miktarda bakteri bulunuyor ancak hiçbir semptom görülmüyorsa, bu durum asemptomatik bakteriüri olarak adlandırılır.<ref name=EM2011/> Eğer bir idrar yolu enfeksiyonu üst idrar yolunu etkiliyorsa ve kişide [[şeker hastalığı]]varsa, kişi hamileyse, erkekse veya [[immünkompromize]] ise komplike kabul edilir.<ref name=AFP2011/><ref name=Sal2011/> Aksi halde eğer bir kadın sağlıklı ve [[menopoz öncesi]] dönemde ise komplike kabul edilmez.<ref name=AFP2011/> Çocuklarda bir idrar yolu enfeksiyonu ateşle birlikte görülürse, bunun bir üst idrar yolu enfeksiyonu olduğu kabul edilir.<ref name=PeadsNA2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Bhat|ad=RG|eşyazarlar=Katy, TA, Place, FC|başlık=Pediatric urinary tract infections.|url=https://archive.org/details/sim_emergency-medicine-clinics-of-north-america_2011-08_29_3/page/637|dergi=Emergency medicine clinics of North America|tarih=Ağustos 2011|cilt=29|sayı=3|sayfalar=637-53|pmid=21782079|doi=10.1016/j.emc.2011.04.004}}</ref>


===Çocuklarda===
=== Ayırıcı tanı ===
[[Servisit]] ([[rahim ağzı]] iltihabı) veya [[vajinit]] ([[vajina]] iltihabı) olan kadınlarda ve İYE semptomları olan genç erkeklerde neden, bir ''[[Chlamydia trachomatis]]'' veya ''[[Neisseria gonorrhoeae]]'' enfeksiyonu olabilir.<ref name="EM20112" /><ref>{{cite journal|title=Urinary infections in men|date=January 2011|issue=1|pages=43–54|journal=The Medical Clinics of North America|volume=95|pmid=21095410|doi=10.1016/j.mcna.2010.08.015|vauthors=Raynor MC, Carson CC}}</ref> Bu enfeksiyonlar tipik olarak idrar yolu enfeksiyonu yerine [[üretrit]] olarak sınıflandırılır. Vajinit de bir [[Vajinal mantar enfeksiyonu|maya enfeksiyonuna]] bağlı olabilir.<ref name="Book20112">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=lnXNpj5ZzKMC&pg=PA244|title=Approach to internal medicine : a resource book for clinical practice|archive-date=2016-05-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20160520142217/https://books.google.com/books?id=lnXNpj5ZzKMC&pg=PA244|date=2011-01-15|page=244|location=New York|publisher=Springer|edition=3rd|isbn=978-1-4419-6504-2|vauthors=Hui D|veditors=Leung A, Padwal R|url-status=live}}</ref> [[İnterstisyel sistit]] (mesanede kronik ağrı), birden fazla İYE semptomu yaşayan ancak idrar kültürleri negatif kalan ve antibiyotiklerle iyileşmeyen kişiler için düşünülebilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=AdYs-QwU8KQC&pg=PA131|title=Office urology|archive-date=2016-05-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160504192213/https://books.google.com/books?id=AdYs-QwU8KQC&pg=PA131|page=131|location=Totowa, N.J.|publisher=Humana Press|year=2000|isbn=978-0-89603-789-2|veditors=Kursh ED, Ulchaker JC|url-status=live}}</ref> [[Prostatit]] ([[prostat]] iltihabı) de ayırıcı tanıda düşünülebilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=NvqaWHi1OTsC&pg=RA1-PA152|title=Blueprints emergency medicine|archive-date=2016-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20160527135605/https://books.google.com/books?id=NvqaWHi1OTsC&pg=RA1-PA152|page=152|location=Baltimore, Md.|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|edition=2nd|year=2006|isbn=978-1-4051-0461-6|veditors=Mick NW, Peters JR, Egan D, Nadel ES, Walls R, Silvers S|url-status=live}}</ref>
⚫
Çocuklarda bir idrar yolu enfeksiyonu tanısı koyabilmek için, pozitif bir idrar kültürü gereklidir.<!-- <ref name=PeadsNA2011/> --> Kullanılan numune alım yöntemine bağlı olarak bulaşma sıklıkla bir güçlük olarak ortaya çıkar, bu nedenle “temiz” bir akış numunesi için <sup>5</sup>&nbsp;CFU/mL, kateterle elde edilen numuneler için 10<sup>4</sup>&nbsp;CFU/mL ve [[suprapubik aspirasyon]]lar (bir iğneyle doğrudan mesaneden alınan numune) için 10<sup>2</sup>&nbsp;CFU/mL kullanılır.<!-- <ref name=PeadsNA2011/> --> Numune toplamak için “idrar torbası” kullanımı, kültürlendiğinde yüksek kontaminasyon oranı nedeniyle [[Dünya Sağlık Örgütü]] tarafından tavsiye edilmemektedir ve tuvalet eğitimi almamış çocuklarda kateterizasyon tercih edilmektedir.<!-- <ref name=PeadsNA2011/> --> [[Amerikan Pediatri Akademisi]] gibi bazı kuruluşlar, idrar yolu enfeksiyonu yaşayan iki yaşın altındaki tüm çocuklarda [[renal ultrason]] ve [[işeme sistoüretogramı]] (işeme esnasında kişinin üretrasının ve mesanesinin röntgen ışınlarıyla gerçek zamanlı olarak izlenmesi) tavsiye etmektedirler.<!-- <ref name=PeadsNA2011/> --> Bununla birlikte, sorun görülmesi durumunda etkin tedavi bulunmaması nedeniyle, [[National Institute for Clinical Excellence]] gibi diğer kuruluşlar altı aylıktan küçük veya sıra dışı bulgulara sahip çocuklarda yalnızca rutin görüntüleme yöntemlerini tavsiye etmektedirler.<ref name=PeadsNA2011/>


[[Hematüri|İdrarda kan görülmesiyle]] karakterize [[hemorajik sistit]], enfeksiyonlar, [[Radyoterapi|radyasyon tedavisi]], altta yatan [[kanser]], ilaçlar ve toksinler gibi bir dizi nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir.<ref name="Keanse2009">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=GahMzaKgMKAC&pg=PA148|title=Glenn's urologic surgery|archive-date=2016-04-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20160424192313/https://books.google.com/books?id=GahMzaKgMKAC&pg=PA148|page=148|location=Philadelphia, Pa.|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|edition=7th|year=2009|isbn=9780781791410|veditors=Graham SD, Keane, James TE, Glenn F|url-status=live}}</ref> Bu soruna yaygın olarak neden olan ilaçlar arasında %2-40 oranında [[Kemoterapi|kemoterapötik]] ajan [[siklofosfamid]] bulunmaktadır.<ref name="Keanse2009" /> [[Eozinofilik sistit]], mesane duvarında [[Eozinofil polimorflar|eozinofillerin]] bulunduğu nadir bir durumdur.<ref name="Kramer2002">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=IKexq6xCRmIC&pg=PA338|title=Clinical pediatric urology|archive-date=2016-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20160515140354/https://books.google.com/books?id=IKexq6xCRmIC&pg=PA338|page=338|location=London|publisher=Dunitz|edition=4.|year=2002|isbn=9781901865639|veditors=Belman AB, King LR, Kramer SA|url-status=live}}</ref> Belirti ve semptomlar mesane enfeksiyonuna benzer.<ref name="Kramer2002" /> Nedeni tam olarak açık değildir; ancak [[Gıda alerjisi|gıda alerjileri]], enfeksiyonlar ve ilaçlarla bağlantılı olabilir.<ref>{{cite journal|title=The spectrum of eosinophilic cystitis in males: case series and literature review|date=February 2009|issue=2|pages=289–294|journal=Archives of Pathology & Laboratory Medicine|volume=133|pmid=19195972|doi=10.5858/133.2.289|vauthors=Popescu OE, Landas SK, Haas GP}}</ref>
===Ayırıcı Tanı===

[[Servisit]] ([[serviks]] enflamasyonu) veya [[vajinit]] ([[vajina]] enflamasyonu) görülen kadınlarda ve İYE semptomları görülen genç erkeklerde sebep, bir ''[[Chlamydia trachomatis]]'' veya ''[[Neisseria gonorrheae]]'' enfeksiyonu olabilir.<ref name=EM2011/><ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Raynor|ad=MC|eşyazarlar=Carson CC, 3rd|başlık=Urinary infections in men.|url=https://archive.org/details/sim_medical-clinics-of-north-america_2011-01_95_1/page/43|dergi=The Medical clinics of North America|tarih=Ocak 2011|cilt=95|sayı=1|sayfalar=43-54|pmid=21095410|doi=10.1016/j.mcna.2010.08.015}}</ref> Vajinit ayrıca bir [[kandida vulvovajiniti|maya mantarı enfeksiyonu]] kaynaklı da olabilir.<ref name=Book2011>{{Kitap kaynağı|soyadı=Leung|ad=David Hui ; edited by Alexander|başlık=Approach to internal medicine : a resource book for clinical practice|yayıncı=Springer|yer=New York|isbn=978-1-4419-6504-2|sayfa=244|url=http://books.google.ca/books?id=lnXNpj5ZzKMC&pg=PA244|basım=3. ed.|eşyazarlar=Padwal, Raj|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20131216225434/http://books.google.ca/books?id=lnXNpj5ZzKMC&pg=PA244|arşivtarihi=16 Aralık 2013|ölüurl=hayır}}</ref> Pek çok İYE semptomuna sahip olmasına karşın üre kültürleri negatif olan ve antibiyotiklerle iyileşmeyen kişiler için [[interstisyel sistit]] (mesanede kronik ağrı) değerlendirilebilir.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Kursh|ad=edited by Elroy D.|başlık=Office urology|yıl=2000|yayıncı=Humana Press|yer=Totowa, N.J.|isbn=978-0-89603-789-2|sayfa=131|url=http://books.google.ca/books?id=AdYs-QwU8KQC&pg=PA131|eşyazarlar=Ulchaker, James C.|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20131216221947/http://books.google.ca/books?id=AdYs-QwU8KQC&pg=PA131|arşivtarihi=16 Aralık 2013|ölüurl=hayır}}</ref> Farklı tanıda [[Prostatit]] ([[prostat]] enflamasyonu) de değerlendirilebilir.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Walls|ad=authors, Nathan W. Mick, Jessica Radin Peters, Daniel Egan ; editor, Eric S. Nadel ; advisor, Ron|başlık=Blueprints emergency medicine|yıl=2006|yayıncı=Lippincott Williams & Wilkins|yer=Baltimore, Md.|isbn=978-1-4051-0461-6|sayfa=152|url=http://books.google.ca/books?id=NvqaWHi1OTsC&pg=RA1-PA152|basım=2. ed.|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20131216224536/http://books.google.ca/books?id=NvqaWHi1OTsC&pg=RA1-PA152|arşivtarihi=16 Aralık 2013|ölüurl=hayır}}</ref>
==Korunma==
Cinsel ilişkiden hemen sonra idrar yapma, kullanılan iç çamaşırı türü, idrar veya [[Dışkılama|dışkılamadan]] sonra kullanılan kişisel hijyen yöntemleri veya bir kişinin tipik olarak banyo veya duş yapıp yapmadığı gibi bir dizi önlemin İYE sıklığını etkilediği doğrulanmamıştır.<ref name="Review082" /> Benzer şekilde idrar tutma, [[Tampon (jinekoloji)|tampon]] kullanımı ve duş almanın etkisine ilişkin kanıt eksikliği bulunmaktadır.<ref name="NA20112" /> Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren ve doğum kontrol yöntemi olarak [[spermisit]] veya [[Diyafram (doğum kontrolü)|diyafram]] kullananlara alternatif yöntemler kullanmaları tavsiye edilir.<ref name="Sal20112" /> [[Benign prostat hiperplazisi]] olanlarda oturur pozisyonda idrar yapmanın mesane boşalmasını iyileştirdiği<ref>{{cite journal|url=|title=Urinating standing versus sitting: position is of influence in men with prostate enlargement. A systematic review and meta-analysis|date=2014|issue=7|pages=e101320|journal=PLOS ONE|volume=9|pmc=4106761|pmid=25051345|doi=10.1371/journal.pone.0101320|vauthors=de Jong Y, Pinckaers JH, ten Brinck RM, Lycklama à Nijeholt AA, Dekkers OM|bibcode=2014PLoSO...9j1320D}}</ref> ve bu grupta idrar yolu enfeksiyonlarını azaltabileceği görülmektedir.{{Kaynak belirt}}

Üriner kateterlerin mümkün olduğunca az ve kısa süre kullanılması ve kullanıldığında kateterin uygun şekilde bakımı [[Kateterle ilişkili idrar yolu enfeksiyonu|kateterle ilişkili idrar yolu enfeksiyonlarını]] önler.<ref name="Nic2001" /> Kateterler hastanede steril teknik kullanılarak takılmalıdır, ancak kendi kendine kateterize olanlarda steril olmayan teknik uygun olabilir.<ref name="Gould2009" /> Üriner kateter kurulumu da kapalı tutulmalıdır.<ref name="Gould2009" /> Kanıtlar, gümüş alaşımlı kateterler kullanıldığında riskte önemli bir azalma olduğunu desteklememektedir.<ref name="Lam2014">{{cite journal|title=Types of indwelling urethral catheters for short-term catheterisation in hospitalised adults|date=September 2014|issue=9|pages=CD004013|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=9|pmid=25248140|doi=10.1002/14651858.CD004013.pub4|vauthors=Lam TB, Omar MI, Fisher E, Gillies K, MacLennan S}}</ref>

===İlaçlar===
Tekrarlayan enfeksiyonları olanlar için, her enfeksiyon ortaya çıktığında kısa bir antibiyotik kürü almak en düşük antibiyotik kullanımı ile ilişkilidir.<ref name="P2013" /> Günlük antibiyotiklerin uzun süreli kullanımı da etkilidir.<ref name="Review082" /> Sıklıkla kullanılan ilaçlar arasında [[nitrofurantoin]] ve [[Trimetoprim/sulfametoksazol|trimetoprim/sülfametoksazol]] bulunmaktadır.<ref name="Sal20112" /> Bazıları [[antibiyotik direnci]] endişeleri nedeniyle uzun süreli kullanıma karşı tavsiyede bulunmaktadırlar.<ref name="P2013" /> Asitliğin düşük olduğu mesanede direnç gelişmeyen [[formaldehit]] ürettiği için [[metenamin]] bu amaçla kullanılan bir diğer ajandır.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Q4hG2gRhy7oC&pg=PA397|title=Pharmacology|archive-date=2016-06-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20160609210228/https://books.google.com/books?id=Q4hG2gRhy7oC&pg=PA397&lpg=PA397|pages=397|location=Philadelphia|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|edition=4th|year=2009|isbn=9780781771559|vauthors=Finkel R, Clark MA, Cubeddu LX|url-status=live}}</ref> İngiltere'de yapılan bir çalışma, metenaminin tekrarlayan İYE yaşayan kadınlar arasında İYE'leri önlemede günlük düşük doz antibiyotikler kadar etkili olduğunu göstermiştir. Metenamin bir [[antiseptik]] olduğundan, antibiyotik direnci sorununu önleyebilir.<ref>{{Cite journal|url=https://evidence.nihr.ac.uk/alert/methenamine-as-good-as-antibiotics-preventing-urinary-tract-infections/|title=Methenamine is as good as antibiotics at preventing urinary tract infections|access-date=20 January 2023|archive-date=20 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230120170002/https://evidence.nihr.ac.uk/alert/methenamine-as-good-as-antibiotics-preventing-urinary-tract-infections/|date=2022-12-20|language=en|journal=NIHR Evidence|doi=10.3310/nihrevidence_55378|s2cid=254965605|url-status=live}}</ref><ref>{{cite journal|title=Alternative to prophylactic antibiotics for the treatment of recurrent urinary tract infections in women: multicentre, open label, randomised, non-inferiority trial|date=March 2022|display-authors=6|pages=e068229|journal=BMJ|volume=376|pmc=8905684|pmid=35264408|doi=10.1136/bmj-2021-0068229|vauthors=Harding C, Mossop H, Homer T, Chadwick T, King W, Carnell S, Lecouturier J, Abouhajar A, Vale L, Watson G, Forbes R, Currer S, Pickard R, Eardley I, Pearce I, Thiruchelvam N, Guerrero K, Walton K, Hussain Z, Lazarowicz H, Ali A}}</ref>

Enfeksiyonların cinsel ilişkiyle ilgili olduğu durumlarda, ilişki sonrasında antibiyotik almak faydalı olabilir.<ref name="Sal20112" /> Menopoz sonrası kadınlarda, [[Topikal ilaç tedavisi|topikal]] vajinal [[Östrojen|östrojenin]] nüksü azalttığı bulunmuştur.<ref name="BeerepootGeerlings2016">{{cite journal|url=|title=Non-Antibiotic Prophylaxis for Urinary Tract Infections|date=April 2016|issue=2|pages=36|journal=Pathogens|type=Review|volume=5|pmc=4931387|pmid=27092529|doi=10.3390/pathogens5020036|vauthors=Beerepoot M, Geerlings S}}</ref><ref name="Cochrane20082">{{cite journal|title=Oestrogens for preventing recurrent urinary tract infection in postmenopausal women|date=April 2008|issue=2|pages=CD005131|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|pmid=18425910|doi=10.1002/14651858.CD005131.pub2|vauthors=Perrotta C, Aznar M, Mejia R, Albert X, Ng CW}}</ref> Topikal kremlerin aksine, [[Pesser|pesserlerden]] vajinal östrojen kullanımı düşük doz antibiyotikler kadar faydalı olmamıştır.<ref name="Cochrane20082" /> Kısa süreli üriner kateterizasyonu takiben antibiyotik kullanımı, mesane enfeksiyonu riskini azaltmaktadır.<ref>{{cite journal|title=Antibiotic prophylaxis for urinary tract infections after removal of urinary catheter: meta-analysis|date=June 2013|pages=f3147|journal=BMJ|volume=346|pmc=3678514|pmid=23757735|doi=10.1136/bmj.f3147|vauthors=Marschall J, Carpenter CR, Fowler S, Trautner BW}}</ref> 2018'den itibaren bir dizi [[Aşı (tıp)|aşı]] geliştirilmektedir.<ref>{{cite journal|url=|title=Vaccine Development for Urinary Tract Infections: Where Do We Stand?|date=January 2019|issue=1|pages=39–41|journal=European Urology Focus|volume=5|pmid=30093359|doi=10.1016/j.euf.2018.07.034|vauthors=Magistro G, Stief CG}}</ref><ref>{{cite journal|url=|title=The development and early clinical testing of the ExPEC4V conjugate vaccine against uropathogenic Escherichia coli|date=October 2018|issue=10|pages=1046–1050|journal=Clinical Microbiology and Infection|volume=24|pmid=29803843|doi=10.1016/j.cmi.2018.05.009|vauthors=Huttner A, Gambillara V}}</ref>

===Çocuklar===
Önleyici antibiyotiklerin çocuklarda idrar yolu enfeksiyonlarını azalttığına dair kanıtlar zayıftır.<ref name="Child20102">{{cite journal|title=Long-term antibiotics for the prevention of recurrent urinary tract infection in children: a systematic review and meta-analysis|date=July 2010|issue=7|pages=499–508|journal=Archives of Disease in Childhood|volume=95|pmid=20457696|doi=10.1136/adc.2009.173112|vauthors=Dai B, Liu Y, Jia J, Mei C|s2cid=6714180}}</ref> Ancak tekrarlayan İYE'ler, böbreklerde altta yatan herhangi bir anormallik yoksa, daha ileri böbrek sorunlarının nadir bir nedenidir ve yetişkinlerde [[Kronik böbrek hastalığı|kronik böbrek hastalığının]] yüzde üçte birinden (%0,33) daha azına neden olur.<ref>{{cite journal|title=Childhood urinary tract infections as a cause of chronic kidney disease|date=November 2011|issue=5|pages=840–847|journal=Pediatrics|volume=128|pmid=21987701|doi=10.1542/peds.2010-3520|vauthors=Salo J, Ikäheimo R, Tapiainen T, Uhari M|s2cid=41304559}}</ref> Rutin sünnetin İYE'leri önleyip önlemediği 2011 yılı itibarıyla iyi araştırılmamıştır.<ref name="pmid23152269" />

=== Besin takviyeleri ===
Bazı araştırmalar, [[Kızılcık|kızılcığın]] (meyve suyu veya kapsüller) sık enfeksiyon geçirenlerde İYE sayısını azaltabileceğini düşündürmektedir.<ref name="BeerepootGeerlings2016" /><ref>{{cite journal|title=Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|date=July 2012|display-authors=6|issue=13|pages=988–996|journal=Archives of Internal Medicine|volume=172|pmid=22777630|doi=10.1001/archinternmed.2012.3004|vauthors=Wang CH, Fang CC, Chen NC, Liu SS, Yu PH, Wu TY, Chen WT, Lee CC, Chen SC}}</ref> 2023 yılında yapılan bir inceleme, kızılcık ürünlerinin belirli gruplarda (tekrarlayan İYE'leri olan kadınlar, çocuklar ve klinik müdahaleler geçirmiş kişiler) İYE riskini azaltabileceği, ancak hamile kadınlarda, yaşlılarda veya idrara çıkma bozukluğu olan kişilerde azaltamayacağı sonucuna varmıştır.<ref>{{cite journal|title=Cranberries for preventing urinary tract infections|date=November 2023|issue=11|pages=CD001321|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=11|pmc=10636779|pmid=37947276|doi=10.1002/14651858.CD001321.pub7|vauthors=Williams G, Stothart CI, Hahn D, Stephens JH, Craig JC, Hodson EM}}</ref> 2015 itibarıyla, [[Probiyotik|probiyotiklerin]] faydalı olup olmadıklarının belirlenmesi için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.<ref>{{cite journal|title=Probiotics for preventing urinary tract infections in adults and children|date=December 2015|issue=12|pages=CD008772|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=2015|pmc=8720415|pmid=26695595|doi=10.1002/14651858.CD008772.pub2|vauthors=Schwenger EM, Tejani AM, Loewen PS}}</ref>

2022 itibarıyla, bir inceleme [[mannoz]] almanın İYE'leri önlemek için antibiyotikler kadar etkili olduğunu bulurken,<ref name="lenger">{{cite journal|title=D-mannose vs other agents for recurrent urinary tract infection prevention in adult women: a systematic review and meta-analysis|date=August 2020|issue=2|pages=265.e1–265.e13|journal=American Journal of Obstetrics and Gynecology|volume=223|pmc=7395894|pmid=32497610|doi=10.1016/j.ajog.2020.05.048|vauthors=Lenger SM, Bradley MS, Thomas DA, Bertolet MH, Lowder JL, Sutcliffe S}}</ref> başka bir inceleme klinik çalışma kalitesinin İYE'leri önlemek veya tedavi etmek için D-mannoz kullanımı hakkında herhangi bir sonuca varmaya izin vermeyecek kadar düşük olduğunu bulmuştur.<ref name="cooper">{{cite journal|title=D-mannose for preventing and treating urinary tract infections|date=August 2022|issue=8|pages=CD013608|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=2022|pmc=9427198|pmid=36041061|doi=10.1002/14651858.CD013608.pub2|vauthors=Cooper TE, Teng C, Howell M, Teixeira-Pinto A, Jaure A, Wong G}}</ref>


==Tedavi==
==Tedavi==
Başlıca tedavi yöntemi [[antibiyotik]]lerdir. Bir mesane enfeksiyonunda kimi zaman hissedilen yanma ve sıkışma şikayetlerine yardımcı olmak üzere ilk birkaç gün boyunca antibiyotiklere ek olarak kimi zaman [[Fenazopiridin]] reçete edilir.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Gaines|ad=KK|başlık=Phenazopyridine hydrochloride: the use and abuse of an old standby for UTI.|url=https://archive.org/details/sim_urologic-nursing_2004-06_24_3/page/207|dergi=Urologic nursing|tarih=Haziran 2004|cilt=24|sayı=3|sayfalar=207-9|pmid=15311491}}</ref> Bununla birlikte, kullanımına yönelik güvenlik kaygıları ve özellikle de yükselen [[methemoglobinemi]](kanda normalin üzerinde [[methemoglobin]] seviyesi) riski nedeniyle rutin olarak tavsiye edilmemektedir.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Aronson|ad=edited by Jeffrey K.|başlık=Meyler's side effects of analgesics and anti-inflammatory drugs|yıl=2008|yayıncı=Elsevier Science|yer=Amsterdam|isbn=978-0-444-53273-2|sayfa=219|url=http://books.google.ca/books?id=2WxotnWiiWkC&pg=PA219|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20131216222520/http://books.google.ca/books?id=2WxotnWiiWkC&pg=PA219|arşivtarihi=16 Aralık 2013|ölüurl=hayır}}</ref> Ateş için [[asetaminofen]] (parasetamol) kullanılabilir.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Glass|ad=[edited by] Jill C. Cash, Cheryl A.|başlık=Family practice guidelines|yıl=2010|yayıncı=Springer|yer=New York|isbn=978-0-8261-1812-7|sayfa=271|url=http://books.google.ca/books?id=4uKsZZ4BoRUC&pg=PA271|basım=2. ed.|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20131216224931/http://books.google.ca/books?id=4uKsZZ4BoRUC&pg=PA271|arşivtarihi=16 Aralık 2013|ölüurl=hayır}}</ref>
Başlıca tedavi yöntemi [[antibiyotik]]lerdir. Bir mesane enfeksiyonunda kimi zaman hissedilen yanma ve sıkışma şikayetlerine yardımcı olmak üzere ilk birkaç gün boyunca antibiyotiklere ek olarak kimi zaman [[Fenazopiridin]] reçete edilir.<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Gaines|ad=KK|başlık=Phenazopyridine hydrochloride: the use and abuse of an old standby for UTI.|url=https://archive.org/details/sim_urologic-nursing_2004-06_24_3/page/207|dergi=Urologic nursing|tarih=Haziran 2004|cilt=24|sayı=3|sayfalar=207-9|pmid=15311491}}</ref> Bununla birlikte, kullanımına yönelik güvenlik kaygıları ve özellikle de yükselen [[methemoglobinemi]](kanda normalin üzerinde [[methemoglobin]] seviyesi) riski nedeniyle rutin olarak tavsiye edilmemektedir.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Aronson|ad=edited by Jeffrey K.|başlık=Meyler's side effects of analgesics and anti-inflammatory drugs|yıl=2008|yayıncı=Elsevier Science|yer=Amsterdam|isbn=978-0-444-53273-2|sayfa=219|url=http://books.google.ca/books?id=2WxotnWiiWkC&pg=PA219|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20131216222520/http://books.google.ca/books?id=2WxotnWiiWkC&pg=PA219|arşivtarihi=16 Aralık 2013|ölüurl=hayır}}</ref> Ateş için [[asetaminofen]] (parasetamol) kullanılabilir.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Glass|ad=[edited by] Jill C. Cash, Cheryl A.|başlık=Family practice guidelines|yıl=2010|yayıncı=Springer|yer=New York|isbn=978-0-8261-1812-7|sayfa=271|url=http://books.google.ca/books?id=4uKsZZ4BoRUC&pg=PA271|basım=2. ed.|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20131216224931/http://books.google.ca/books?id=4uKsZZ4BoRUC&pg=PA271|arşivtarihi=16 Aralık 2013|ölüurl=hayır}}</ref>


Nükseden basit İYE şikayetlerine sahip kadınlar, yalnızca eğer ilk tedavi başarısız olursa tıbbi takiple semptomların ortaya çıkmasında kendi kendine tedaviden fayda görebilirler.<!-- <ref name=Review08/> --> Telefonla bir eczacıdan antibiyotik alınabilir.<ref name=Review08/>
Nükseden basit İYE şikayetlerine sahip kadınlar, yalnızca eğer ilk tedavi başarısız olursa tıbbi takiple semptomların ortaya çıkmasında kendi kendine tedaviden fayda görebilirler.<!-- <ref name=Review08/> --> Telefonla bir eczacıdan antibiyotik alınabilir.<ref name="Review08">{{Dergi kaynağı|başlık=Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis|sayı=1|sayfalar=1-12, v|dergi=Urol Clin North Am|yıl=2008|cilt=35|yazar=Nicolle LE|pmid=18061019|doi=10.1016/j.ucl.2007.09.004}}</ref>


===Komplike Olmayan Vakalar===
===Komplike Olmayan Vakalar===
83. satır: 101. satır:


===Piyelonefrit===
===Piyelonefrit===
Piyelonefrit, basit bir mesane enfeksiyonundan daha ciddi bir şekilde, daha uzun süreli oral antibiyotik veya [[intravenöz]] antibiyotik kullanılarak tedavi edilir.<ref name=Pylo2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Colgan|ad=R|eşyazarlar=Williams, M, Johnson, JR|başlık=Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women.|url=https://archive.org/details/sim_american-family-physician_2011-09-01_84_5/page/519|dergi=American family physician|tarih=1 Eylül 2011|cilt=84|sayı=5|sayfalar=519-26|pmid=21888302}}</ref> Direnç oranının %10'dan daha yüksek olduğu alanlarda normalde yedi günlük oral florokinolon[[siprofloksazin]] kullanılır.<!-- <ref name=Pylo2011/> -->Eğer yerel direnç oranları %10’un üzerinde ise, genellikle bir doz intravenöz [[seftriakzon]] reçete edilir.<!-- <ref name=Pylo2011/> --> Daha şiddetli belirtiler gösteren kişilerde, sürekli antibiyotik tedavisi için hastaneye yatış gerekli olabilir.<ref name=Pylo2011/> Eğer iki veya üç günlük tedavi sonrasında semptomlarda iyileşme görülmezse bir [[böbrek taşı]]na bağlı [[üriner obstrüksiyon]] ihtimali değerlendirilebilir.<ref name=EM2011/><ref name=Pylo2011/>
Piyelonefrit, basit bir mesane enfeksiyonundan daha ciddi bir şekilde, daha uzun süreli oral antibiyotik veya [[intravenöz]] antibiyotik kullanılarak tedavi edilir.<ref name=Pylo2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Colgan|ad=R|eşyazarlar=Williams, M, Johnson, JR|başlık=Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women.|url=https://archive.org/details/sim_american-family-physician_2011-09-01_84_5/page/519|dergi=American family physician|tarih=1 Eylül 2011|cilt=84|sayı=5|sayfalar=519-26|pmid=21888302}}</ref> Direnç oranının %10'dan daha yüksek olduğu alanlarda normalde yedi günlük oral florokinolon[[siprofloksazin]] kullanılır.<!-- <ref name=Pylo2011/> -->Eğer yerel direnç oranları %10’un üzerinde ise, genellikle bir doz intravenöz [[seftriakzon]] reçete edilir.<!-- <ref name=Pylo2011/> --> Daha şiddetli belirtiler gösteren kişilerde, sürekli antibiyotik tedavisi için hastaneye yatış gerekli olabilir.<ref name=Pylo2011/> Eğer iki veya üç günlük tedavi sonrasında semptomlarda iyileşme görülmezse bir [[böbrek taşı]]na bağlı [[üriner obstrüksiyon]] ihtimali değerlendirilebilir.<ref name="EM2011">{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/sim_emergency-medicine-clinics-of-north-america_2011-08_29_3/page/539|başlık=Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis.|eşyazarlar=Takhar, SS|tarih=Ağustos 2011|sayı=3|sayfalar=539-52|dergi=Emergency medicine clinics of North America|cilt=29|ad=DR|soyadı=Lane|pmid=21782073|doi=10.1016/j.emc.2011.04.001}}</ref><ref name=Pylo2011/>


==Epidemiyoloji==
==Epidemiyoloji==
İdrar yolu enfeksiyonları, kadınlarda en sık görülen bakteriyel enfeksiyonlardır.<ref name=AFP2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Colgan|ad=R|eşyazarlar=Williams, M|başlık=Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitis.|url=https://archive.org/details/sim_american-family-physician_2011-10-01_84_7/page/771|dergi=American family physician|tarih=1 Ekim 2011|cilt=84|sayı=7|sayfalar=771-6|pmid=22010614}}</ref> En sık olarak 16 ila 35&nbsp;yaş arasında görülürler ve kadınların %10’u her yıl ve %60’ı da hayatlarının bir döneminde enfeksiyon yaşarlar.<ref name=Review08/><ref name=Sal2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Salvatore|ad=S|eşyazarlar=Salvatore, S, Cattoni, E, Siesto, G, Serati, M, Sorice, P, Torella, M|başlık=Urinary tract infections in women.|dergi=European journal of obstetrics, gynecology, and reproductive biology|tarih=Haziran 2011|cilt=156|sayı=2|sayfalar=131-6|pmid=21349630|doi=10.1016/j.ejogrb.2011.01.028}}</ref> Nüksetme olgusu çok yaygın olup, insanların neredeyse yarısı bir yıl içinde ikinci kez enfeksiyon yaşar.<!-- <ref name=Sal2011/> --> İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda erkeklerde olduğundan dört kat daha sık görülür.<ref name=Sal2011/> Piyelonefrit ise 20 ila 30 kat daha nadir görülür.<ref name=Review08/> Bu yaklaşık %40 gibi bir oranla [[Nozokomiyal enfeksiyon|hastane enfeksiyonları]]nın en yaygın sebebidir.<ref name=Nurse2010>{{Kitap kaynağı|başlık=Brunner & Suddarth's textbook of medical-surgical nursing.|yıl=2010|yayıncı=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins|yer=Philadelphia|isbn=978-0-7817-8589-1|sayfa=1359|url=http://books.google.ca/books?id=SmtjSD1x688C&pg=PA1359|basım=12. ed.|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140109200722/http://books.google.ca/books?id=SmtjSD1x688C&pg=PA1359|arşivtarihi=9 Ocak 2014|ölüurl=hayır}}</ref> Ürede asemptomatik bakteri oranı yaşla birlikte artarak, doğum yapma çağındaki kadınlarda %2 ila 7'den bakımevlerindeki yaşlı kadınlarda %50'ye kadar çıkmaktadır.<ref name=NA2011/> 75 yaşın üzerindeki erkekler arasında ürede asemptomatik bakteri oranı %7 ila 10 arasındadır.<ref name=Elder2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Woodford|ad=HJ|eşyazarlar=George, J|başlık=Diagnosis and management of urinary infections in older people.|dergi=Clinical medicine (London, England)|tarih=Şubat 2011|cilt=11|sayı=1|sayfalar=80-3|pmid=21404794}}</ref>
İdrar yolu enfeksiyonları, kadınlarda en sık görülen bakteriyel enfeksiyonlardır.<ref name=AFP2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Colgan|ad=R|eşyazarlar=Williams, M|başlık=Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitis.|url=https://archive.org/details/sim_american-family-physician_2011-10-01_84_7/page/771|dergi=American family physician|tarih=1 Ekim 2011|cilt=84|sayı=7|sayfalar=771-6|pmid=22010614}}</ref> En sık olarak 16 ila 35&nbsp;yaş arasında görülürler ve kadınların %10’u her yıl ve %60’ı da hayatlarının bir döneminde enfeksiyon yaşarlar.<ref name=Review08/><ref name=Sal2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Salvatore|ad=S|eşyazarlar=Salvatore, S, Cattoni, E, Siesto, G, Serati, M, Sorice, P, Torella, M|başlık=Urinary tract infections in women.|dergi=European journal of obstetrics, gynecology, and reproductive biology|tarih=Haziran 2011|cilt=156|sayı=2|sayfalar=131-6|pmid=21349630|doi=10.1016/j.ejogrb.2011.01.028}}</ref> Nüksetme olgusu çok yaygın olup, insanların neredeyse yarısı bir yıl içinde ikinci kez enfeksiyon yaşar.<!-- <ref name=Sal2011/> --> İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda erkeklerde olduğundan dört kat daha sık görülür.<ref name=Sal2011/> Piyelonefrit ise 20 ila 30 kat daha nadir görülür.<ref name=Review08/> Bu yaklaşık %40 gibi bir oranla [[Nozokomiyal enfeksiyon|hastane enfeksiyonları]]nın en yaygın sebebidir.<ref name=Nurse2010>{{Kitap kaynağı|başlık=Brunner & Suddarth's textbook of medical-surgical nursing.|yıl=2010|yayıncı=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins|yer=Philadelphia|isbn=978-0-7817-8589-1|sayfa=1359|url=http://books.google.ca/books?id=SmtjSD1x688C&pg=PA1359|basım=12. ed.|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140109200722/http://books.google.ca/books?id=SmtjSD1x688C&pg=PA1359|arşivtarihi=9 Ocak 2014|ölüurl=hayır}}</ref> Ürede asemptomatik bakteri oranı yaşla birlikte artarak, doğum yapma çağındaki kadınlarda %2 ila 7'den bakımevlerindeki yaşlı kadınlarda %50'ye kadar çıkmaktadır.<ref name="NA2011">{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/sim_medical-clinics-of-north-america_2011-01_95_1/page/27|başlık=Urinary tract infections in women.|eşyazarlar=Schaeffer, AJ|tarih=Ocak 2011|sayı=1|sayfalar=27-41|dergi=The Medical clinics of North America|cilt=95|ad=EJ|soyadı=Dielubanza|pmid=21095409|doi=10.1016/j.mcna.2010.08.023}}</ref> 75 yaşın üzerindeki erkekler arasında ürede asemptomatik bakteri oranı %7 ila 10 arasındadır.<ref name=Elder2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Woodford|ad=HJ|eşyazarlar=George, J|başlık=Diagnosis and management of urinary infections in older people.|dergi=Clinical medicine (London, England)|tarih=Şubat 2011|cilt=11|sayı=1|sayfalar=80-3|pmid=21404794}}</ref>


İdrar yolu enfeksiyonları, insanların %10’unu çocukluk döneminde etkileyebilir.<ref name=Sal2011/> Çocuklar arasında idrar yolu enfeksiyonları en yaygın olarak üç aylıktan küçük sünnetsiz erkek çocuklarda ve ardından bir yaşın altındaki kız çocuklarında görülür.<ref name=PeadsNA2011/> Bununla birlikte, çocuklar arasındaki görülme sıklığı büyük farklılıklar gösterebilir. Yaşları 0 ila 2 arasında değişen, yüksek ateşli bir grup çocukta %2 ila 20'sine İYE tanısı konmuştur.<ref name=PeadsNA2011/>
İdrar yolu enfeksiyonları, insanların %10’unu çocukluk döneminde etkileyebilir.<ref name=Sal2011/> Çocuklar arasında idrar yolu enfeksiyonları en yaygın olarak üç aylıktan küçük sünnetsiz erkek çocuklarda ve ardından bir yaşın altındaki kız çocuklarında görülür.<ref name="PeadsNA2011">{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/sim_emergency-medicine-clinics-of-north-america_2011-08_29_3/page/637|başlık=Pediatric urinary tract infections.|eşyazarlar=Katy, TA, Place, FC|tarih=Ağustos 2011|sayı=3|sayfalar=637-53|dergi=Emergency medicine clinics of North America|cilt=29|ad=RG|soyadı=Bhat|pmid=21782079|doi=10.1016/j.emc.2011.04.004}}</ref> Bununla birlikte, çocuklar arasındaki görülme sıklığı büyük farklılıklar gösterebilir. Yaşları 0 ila 2 arasında değişen, yüksek ateşli bir grup çocukta %2 ila 20'sine İYE tanısı konmuştur.<ref name=PeadsNA2011/>


==Toplum ve kültür==
==Toplum ve kültür==

Sayfanın 00.11, 16 Ocak 2024 tarihindeki hâli

İdrar yolu enfeksiyonu
Diğer adlarAkut sistit, basit sistit, mesane enfeksiyonu, semptomatik bakteriüri
İdrar yolu enfeksiyonu olan bir kişinin idrarında mikroskopi kullanılarak görülen çok sayıda akyuvar
UzmanlıkEnfeksiyon hastalıkları, üroloji
Belirtilerİdrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma, mesanenin boş olmasına rağmen idrara çıkma ihtiyacı hissetme[1]
NedenleriÇoğu zaman Escherichia coli[2]
Risk faktörüKateterizasyon (Foley kateteri), kadın anatomisi, cinsel ilişki, diyabet, obezite, aile öyküsü[2]
TanıSemptomlara dayanarak, idrar kültürü[3][4]
Ayırıcı tanıVulvovajinit, üretrit, pelvik inflamatuar hastalık, interstisyel sistit,[5] böbrek taşı[6]
TedaviAntibiyotikler (nitrofurantoin veya trimetoprim/sulfametoksazol)[7]
Sıklık152 milyon (2015)[8]
Ölüm196.500 (2015)[9]

İdrar yolu enfeksiyonu (İYE), idrar yolunun bir bölümünü etkileyen bir enfeksiyondur.[1] Alt idrar yollarını etkilediğinde mesane enfeksiyonu (sistit), üst idrar yollarını etkilediğinde ise böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit) olarak bilinir.[10] Alt idrar yolu enfeksiyonu belirtileri arasında idrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma ve mesanenin boş olmasına rağmen idrar yapma ihtiyacı hissetme yer alır.[1] Böbrek enfeksiyonu semptomları arasında genellikle alt İYE belirtilerine ek olarak ateş ve ağrı yer alır.[10] Nadiren idrar kanlı görünebilir.[11] Çok yaşlılarda ve çok gençlerde belirtiler belirsiz veya spesifik olmayabilir.[1][12]

Enfeksiyonun en yaygın nedeni Escherichia coli'dir, ancak bazen diğer bakteriler veya mantarlar da neden olabilir.[2] Risk faktörleri arasında kadın anatomisi, cinsel ilişki, diyabet, obezite ve aile öyküsü yer almaktadır.[2] Cinsel ilişki bir risk faktörü olmasına rağmen, İYE'ler cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) olarak sınıflandırılmaz.[13] Piyelonefrit genellikle mesane enfeksiyonuna bağlı olarak ortaya çıkar ancak kan yoluyla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyondan da kaynaklanabilir.[14] Genç ve sağlıklı kadınlarda tanı yalnızca semptomlara dayanılarak konulabilir.[15] Belirsiz semptomları olanlarda teşhis zor olabilir çünkü enfeksiyon olmadan da bakteriler mevcut olabilir.[16] Karmaşık vakalarda veya tedavi başarısız olursa idrar kültürü yararlı olabilir.[17]

Komplike olmayan vakalarda, İYE'ler nitrofurantoin veya trimetoprim/sülfametoksazol gibi kısa süreli antibiyotiklerle tedavi edilir.[11] Bu durumu tedavi etmek için kullanılan antibiyotiklerin çoğuna karşı direnç artmaktadır.[1] Komplike vakalarda, daha uzun bir kür veya intravenöz antibiyotikler gerekebilir.[11] Semptomlar iki veya üç gün içinde düzelmezse daha ileri tanısal testler gerekebilir.[17] Fenazopiridin semptomlara yardımcı olabilir.[1] İdrarında bakteri veya beyaz kan hücresi bulunan ancak semptomları olmayan kişilerde, hamilelik istisna olsa da,[18] genellikle antibiyotiklere ihtiyaç duyulmaz.[19] Sık enfeksiyon geçirenlerde belirtiler başlar başlamaz kısa süreli antibiyotik alınabilir veya önleyici tedbir olarak uzun süreli antibiyotik kullanılabilir.[20]

Bir yıl içinde yaklaşık 150 milyon kişide idrar yolu enfeksiyonu gelişmektedir.[2] Kadınlarda erkeklere kıyasla daha yaygındır, ancak kalıcı kateterler taşınırken anatomiler arasında benzerdir.[11][21] Kadınlarda en yaygın bakteriyel enfeksiyon şeklidir.[22] Kadınların %10'u belirli bir yıl içinde idrar yolu enfeksiyonu geçirir ve kadınların yarısı yaşamlarının bir döneminde en az bir enfeksiyon geçirir.[11][15] En sık 16 ila 35 yaşları arasında görülürler.[11] Nüksler yaygındır.[11] İdrar yolu enfeksiyonları antik çağlardan beri tanımlanmaktadır ve ilk belgelenmiş tanım MÖ 1550'lere tarihlenen Ebers Papirüsü'nde yer almaktadır.[23]

Belirti ve semptomlar

İdrar yolu enfeksiyonu nedeniyle sepsis geçiren bir kişide görüldüğü gibi idrar irin içerebilir (piyüri olarak bilinen bir durum).

Alt idrar yolu enfeksiyonu aynı zamanda mesane enfeksiyonu olarak da anılır. En yaygın belirtiler işemede yanma ve vajinal akıntı olmadan sık sık işemek (veya işeme ihtiyacı hissetmek) ve ciddi bir ağrıdır.[15] Bu belirtiler hafif veya şiddetli olabilir[10] ve sağlıklı kadınlarda ortalama altı gün sürebilir.[22] Kasık kemiğinin üzerinde veya sırtın alt kısmında bir miktar ağrı mevcut olabilir. Üst idrar yolu enfeksiyonu veya piyelonefrit geçiren kişilerde alt idrar yolu enfeksiyonunun klasik semptomlarına ek olarak yan ağrısı, ateş veya bulantı ve kusma görülebilir.[10] Nadiren idrar kanlı görünebilir[11] veya idrarda gözle görülür irin bulunabilir.[24]

İYE'ler deliryum, demans ve depresyon ve psikoz gibi nöropsikiyatrik bozuklukların başlaması veya kötüleşmesi ile ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, İYE'nin konfüzyona neden olup olmadığını belirlemek için yeterli kanıt yoktur.[25][26][27][28] Bunun nedenleri bilinmemekle birlikte, beyni etkileyen İYE aracılı sistemik inflamatuar yanıtı içerebilir.[25][26][29][30] İnflamatuar yanıtın bir parçası olarak üretilen interlökin 6 gibi sitokinler nöroinflamasyona yol açarak dopaminerjik ve/veya glutamaterjik nörotransmisyonun yanı sıra beyin glukoz metabolizmasını da etkileyebilir.[25][26][29][30]

Çocuklar

Küçük çocuklarda idrar yolu enfeksiyonunun (İYE) tek belirtisi ateş olabilir.[31] Daha belirgin semptomların olmaması nedeniyle, iki yaşın altındaki kızlarda veya bir yaşından küçük sünnetsiz erkeklerde ateş görüldüğünde, birçok tıp derneği tarafından idrar kültürü yapılması önerilmektedir.[31] Bebekler kötü beslenebilir, kusabilir, daha fazla uyuyabilir veya sarılık belirtileri gösterebilirler.[31] Daha büyük çocuklarda yeni başlayan üriner inkontinans (mesane kontrolünün kaybı) ortaya çıkabilir.[31] İYE geçiren bir ila üç aylık her 400 bebekten yaklaşık 1'inde bakteriyel menenjit de görülmektedir.[32]

Yaşlılar

Yaşlılarda idrar yolu semptomları sıklıkla görülmez.[12] Başvurular inkontinans, mental durum değişikliği veya yorgunluk gibi tek semptomlarla belirsiz olabilirken,[10] bazıları sağlık hizmeti sağlayıcısına ilk semptomlar olarak bir kan enfeksiyonu olan sepsis ile başvurur.[11] Birçok yaşlı insanda önceden inkontinans veya demans olması nedeniyle teşhis karmaşık olabilir.[12]

İleri demans gibi idrar semptomlarını bildiremeyecek sistemik enfeksiyon belirtileri olanlarda idrar kültürü almak mantıklıdır.[33] Sistemik enfeksiyon belirtileri arasında ateş veya normalden 1,1 °C'den fazla sıcaklık artışı, titreme ve artmış beyaz kan hücresi sayısı yer alır.[33]

Neden

Mesane epitel hücresine yapışan üropatojenik Escherichia coli (UPEC) hücreleri

Toplum kaynaklı idrar yolu enfeksiyonlarının %80-85'inin nedeni bağırsak kaynaklı üropatojenik E. coli,[34] %5-10'unun nedeni ise Staphylococcus saprophyticus'tur.[15] Nadiren viral veya fungal enfeksiyonlara bağlı olabilirler.[35] Sağlık hizmetleriyle ilişkili idrar yolu enfeksiyonları (çoğunlukla üriner kateterizasyonla ilgili), aşağıdakileri içeren çok daha geniş bir patojen yelpazesini içerir: E. coli (%27), Klebsiella (%11), Pseudomonas (%11), mantar patojeni Candida albicans (%9) ve Enterococcus (%7) ve diğerleri.[11][36][37] Staphylococcus aureus'a bağlı idrar yolu enfeksiyonları tipik olarak kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlara ikincil olarak ortaya çıkar.[10] Chlamydia trachomatis ve Mycoplasma genitalium üretrayı enfekte edebilir ancak mesaneyi enfekte edemez.[38] Bu enfeksiyonlar genellikle idrar yolu enfeksiyonu yerine üretrit olarak sınıflandırılır.[39]

Cinsel ilişki

Cinsel olarak aktif genç kadınlarda, cinsel aktivite mesane enfeksiyonlarının %75-90'ının nedenidir ve enfeksiyon riski seks sıklığıyla ilişkilidir.[15] "Balayı sistiti" terimi, erken evlilik sırasında sık görülen bu İYE olgusuna uygulanmıştır. Menopoz sonrası kadınlarda cinsel aktivite İYE gelişme riskini etkilemez.[15] Cinsel sıklıktan bağımsız olarak spermisit kullanımı İYE riskini artırmaktadır.[15] Diyafram kullanımı da ilişkilidir.[40] Spermisit içermeyen prezervatif kullanımı veya doğum kontrol hapı kullanımı komplike olmayan idrar yolu enfeksiyonu riskini artırmaz.[15][41]

Kadınlar erkeklere göre İYE'ye daha yatkındır çünkü kadınlarda üretra çok daha kısa ve anüse daha yakındır.[42] Menopozla birlikte kadınların östrojen seviyeleri düştükçe, koruyucu vajinal floranın kaybı nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu riski artar.[42] Ayrıca, bazen menopozdan sonra ortaya çıkabilen vajinal atrofi, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ile ilişkilidir.[43]

Kronik prostatit/kronik pelvik ağrı sendromu ve kronik bakteriyel prostatit (akut bakteriyel prostatit veya asemptomatik inflamatuar prostatit değil) şeklindeki kronik prostatit erkeklerde tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Enfeksiyon riski erkekler yaşlandıkça artar. Yaşlı erkeklerin idrarında yaygın olarak bakteri bulunsa da bu durum idrar yolu enfeksiyonu riskini etkilemiyor gibi görünmektedir.[44]

Üriner kateterler

Üriner kateterizasyon idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır. Bakteriüri (idrarda bakteri bulunması) riski günde yüzde üç ila altı arasındadır ve profilaktik antibiyotikler semptomatik enfeksiyonları azaltmada etkili değildir.[42] Enfeksiyon riski, kateterin yalnızca gerekli olduğunda takılması, takma işlemi için aseptik teknik kullanılması ve kateterin kapalı drenajının engellenmemesi ile azaltılabilir.[45][46][47]

Kondom kateteri kullanan erkek dalgıçlar ve su geçirmez elbiseleri için harici kateter cihazları kullanan kadın dalgıçlar da idrar yolu enfeksiyonlarına karşı hassastırlar.[48]

Diğerleri

Mesane enfeksiyonlarına yatkınlık ailelerde görülebilir.[15] Bunun genetikle ilgili olduğuna inanılmaktadır.[15] Diğer risk faktörleri arasında diyabet, sünnetsiz olmak[49][50] ve büyük bir prostata sahip olmak sayılabilir.[10] Çocuklarda İYE'ler vezikoüreteral reflü (idrarın mesaneden üreterlere veya böbreklere anormal hareketi) ve kabızlık ile ilişkilidir.[31]

Omurilik yaralanması olan kişiler, kısmen kronik kateter kullanımı ve kısmen de işeme disfonksiyonu nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu açısından yüksek risk altındadırlar.[51] Bu popülasyonda enfeksiyonun en yaygın nedeni ve aynı zamanda hastaneye yatışın en yaygın nedenidir.[51]

Patogenez

Mesane enfeksiyonu

İdrar yolu enfeksiyonlarına neden olan bakteriler tipik olarak üretra yoluyla mesaneye girer. Ancak enfeksiyon kan veya lenf yoluyla da oluşabilir.[11] Bakterilerin genellikle bağırsaklardan üretraya bulaştığı ve kadınların anatomileri nedeniyle daha büyük risk altında olduğu düşünülmektedir.[11] Mesaneye girdikten sonra, E. Coli mesane duvarına yapışabilir ve vücudun bağışıklık tepkisine direnen bir biyofilm oluşturabilir.[11]

Escherichia coli, idrar yolu enfeksiyonuna neden olan en yaygın mikroorganizmadır ve onu Klebsiella ve Proteus spp. takip eder. Klebsiella ve Proteus spp. sıklıkla taş hastalığı ile ilişkilendirilmektedir. Enterococcus ve Staphylococcus gibi Gram pozitif bakterilerin varlığı artmaktadır.[52]

Üriner patojenlerin kinolon antibiyotiklere karşı artan direnci dünya çapında rapor edilmiştir ve kinolonların aşırı ve yanlış kullanımının bir sonucu olabilir.[52]

Tanı

İdrar mikroskobunda beyaz kan hücreleri arasında gösterilen çoklu basiller (çubuk şeklindeki bakteriler, burada siyah ve fasulye şeklinde gösterilmiştir). Bu değişiklikler idrar yolu enfeksiyonunun göstergesidir.

Basit vakalarda, daha fazla laboratuvar onayı olmadan sadece semptomlara dayanarak tanı konulabilir ve tedavi verilebilir.[15] Karmaşık veya şüpheli vakalarda, idrar nitritleri, beyaz kan hücreleri (lökositler) veya lökosit esteraz varlığına bakarak idrar tahlili yoluyla tanıyı doğrulamak yararlı olabilir.[53] Bir diğer test olan idrar mikroskopisinde ise kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri veya bakterilerin varlığına bakılır.  İdrar kültürü, tipik bir idrar yolu organizmasının mL başına 103 koloni oluşturan üniteye eşit veya daha fazla bir bakteri koloni sayısı gösteriyorsa pozitif olarak kabul edilir. Antibiyotik duyarlılığı da bu kültürlerle test edilebilir ve antibiyotik tedavisinin seçiminde yararlı olur. Bununla birlikte, kültürleri negatif olan kadınlar yine de antibiyotik tedavisiyle iyileşebilir.[15] Semptomlar belirsiz olabileceğinden ve idrar yolu enfeksiyonları için güvenilir testler olmadığından, yaşlılarda tanı koymak zor olabilir.[12]

pH değerine göre

Normal idrar pH'ı hafif asidiktir, olağan değerler 6,0 ila 7,5 arasındadır, ancak normal aralık 4,5 ila 8,0'dır. İdrar pH değerinin 8,5 veya 9,0 olması Proteus, Klebsiella veya Ureaplasma urealyticum gibi üre parçalayan bir organizmanın göstergesidir; bu nedenle pH değeri yüksek olan asemptomatik bir hasta diğer idrar testi sonuçlarından bağımsız olarak İYE anlamına gelir. Alkali pH ayrıca "enfeksiyon taşları" olarak da bilinen struvit böbrek taşlarına işaret edebilir.[6]

Sınıflandırma

İdrar yolu enfeksiyonu sadece alt idrar yolunu tutabilir, bu durumda mesane enfeksiyonu olarak bilinir. Alternatif olarak, üst idrar yolunu da tutabilir, bu durumda piyelonefrit olarak bilinir. İdrarda önemli miktarda bakteri varsa ancak herhangi bir belirti yoksa bu durum asemptomatik bakteriüri olarak bilinir.[10] İdrar yolu enfeksiyonu üst kanalı içeriyorsa ve kişide şeker hastalığı varsa, hamileyse, erkekse veya bağışıklık sistemi baskılanmışsa, komplike olarak kabul edilir.[11][22] Aksi takdirde, bir kadın sağlıklı ve menopoz öncesi ise komplikasyonsuz olarak kabul edilir.[22] Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu ateşle birlikte görüldüğünde üst idrar yolu enfeksiyonu olarak kabul edilir.[31]

Çocuklar

Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu tanısı koymak için pozitif bir idrar kültürü gereklidir. Kontaminasyon, kullanılan toplama yöntemine bağlı olarak sık karşılaşılan bir sorundur, bu nedenle "temiz yakalama" orta akım numunesi için 105 CFU/mL, kateterle alınan numuneler için 104 CFU/mL ve suprapubik aspirasyonlar (doğrudan mesaneden iğne ile alınan numune) için 102 CFU/mL sınır değeri kullanılır. Örnek toplamak için "idrar torbası" kullanımı, kültürlendiğinde yüksek kontaminasyon oranı nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilmemekte ve tuvalet eğitimi olmayanlarda kateterizasyon tercih edilmektedir. Amerikan Pediatri Akademisi gibi bazıları, idrar yolu enfeksiyonu geçiren iki yaşından küçük tüm çocuklarda renal ultrason ve işeme sistoüretrogramı (bir kişinin idrar yaparken üretra ve idrar kesesinin gerçek zamanlı röntgenlerle izlenmesi) önermektedir. Bununla birlikte, sorun bulunması halinde etkili bir tedavinin olmaması nedeniyle, Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmelliği Enstitüsü gibi diğer kuruluşlar yalnızca altı aylıktan küçük olanlarda veya olağandışı bulguları olanlarda rutin görüntüleme yapılmasını önermektedir.[31]

Ayırıcı tanı

Servisit (rahim ağzı iltihabı) veya vajinit (vajina iltihabı) olan kadınlarda ve İYE semptomları olan genç erkeklerde neden, bir Chlamydia trachomatis veya Neisseria gonorrhoeae enfeksiyonu olabilir.[10][54] Bu enfeksiyonlar tipik olarak idrar yolu enfeksiyonu yerine üretrit olarak sınıflandırılır. Vajinit de bir maya enfeksiyonuna bağlı olabilir.[55] İnterstisyel sistit (mesanede kronik ağrı), birden fazla İYE semptomu yaşayan ancak idrar kültürleri negatif kalan ve antibiyotiklerle iyileşmeyen kişiler için düşünülebilir.[56] Prostatit (prostat iltihabı) de ayırıcı tanıda düşünülebilir.[57]

İdrarda kan görülmesiyle karakterize hemorajik sistit, enfeksiyonlar, radyasyon tedavisi, altta yatan kanser, ilaçlar ve toksinler gibi bir dizi nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir.[58] Bu soruna yaygın olarak neden olan ilaçlar arasında %2-40 oranında kemoterapötik ajan siklofosfamid bulunmaktadır.[58] Eozinofilik sistit, mesane duvarında eozinofillerin bulunduğu nadir bir durumdur.[59] Belirti ve semptomlar mesane enfeksiyonuna benzer.[59] Nedeni tam olarak açık değildir; ancak gıda alerjileri, enfeksiyonlar ve ilaçlarla bağlantılı olabilir.[60]

Korunma

Cinsel ilişkiden hemen sonra idrar yapma, kullanılan iç çamaşırı türü, idrar veya dışkılamadan sonra kullanılan kişisel hijyen yöntemleri veya bir kişinin tipik olarak banyo veya duş yapıp yapmadığı gibi bir dizi önlemin İYE sıklığını etkilediği doğrulanmamıştır.[15] Benzer şekilde idrar tutma, tampon kullanımı ve duş almanın etkisine ilişkin kanıt eksikliği bulunmaktadır.[42] Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren ve doğum kontrol yöntemi olarak spermisit veya diyafram kullananlara alternatif yöntemler kullanmaları tavsiye edilir.[11] Benign prostat hiperplazisi olanlarda oturur pozisyonda idrar yapmanın mesane boşalmasını iyileştirdiği[61] ve bu grupta idrar yolu enfeksiyonlarını azaltabileceği görülmektedir.[kaynak belirtilmeli]

Üriner kateterlerin mümkün olduğunca az ve kısa süre kullanılması ve kullanıldığında kateterin uygun şekilde bakımı kateterle ilişkili idrar yolu enfeksiyonlarını önler.[45] Kateterler hastanede steril teknik kullanılarak takılmalıdır, ancak kendi kendine kateterize olanlarda steril olmayan teknik uygun olabilir.[47] Üriner kateter kurulumu da kapalı tutulmalıdır.[47] Kanıtlar, gümüş alaşımlı kateterler kullanıldığında riskte önemli bir azalma olduğunu desteklememektedir.[62]

İlaçlar

Tekrarlayan enfeksiyonları olanlar için, her enfeksiyon ortaya çıktığında kısa bir antibiyotik kürü almak en düşük antibiyotik kullanımı ile ilişkilidir.[20] Günlük antibiyotiklerin uzun süreli kullanımı da etkilidir.[15] Sıklıkla kullanılan ilaçlar arasında nitrofurantoin ve trimetoprim/sülfametoksazol bulunmaktadır.[11] Bazıları antibiyotik direnci endişeleri nedeniyle uzun süreli kullanıma karşı tavsiyede bulunmaktadırlar.[20] Asitliğin düşük olduğu mesanede direnç gelişmeyen formaldehit ürettiği için metenamin bu amaçla kullanılan bir diğer ajandır.[63] İngiltere'de yapılan bir çalışma, metenaminin tekrarlayan İYE yaşayan kadınlar arasında İYE'leri önlemede günlük düşük doz antibiyotikler kadar etkili olduğunu göstermiştir. Metenamin bir antiseptik olduğundan, antibiyotik direnci sorununu önleyebilir.[64][65]

Enfeksiyonların cinsel ilişkiyle ilgili olduğu durumlarda, ilişki sonrasında antibiyotik almak faydalı olabilir.[11] Menopoz sonrası kadınlarda, topikal vajinal östrojenin nüksü azalttığı bulunmuştur.[66][67] Topikal kremlerin aksine, pesserlerden vajinal östrojen kullanımı düşük doz antibiyotikler kadar faydalı olmamıştır.[67] Kısa süreli üriner kateterizasyonu takiben antibiyotik kullanımı, mesane enfeksiyonu riskini azaltmaktadır.[68] 2018'den itibaren bir dizi aşı geliştirilmektedir.[69][70]

Çocuklar

Önleyici antibiyotiklerin çocuklarda idrar yolu enfeksiyonlarını azalttığına dair kanıtlar zayıftır.[71] Ancak tekrarlayan İYE'ler, böbreklerde altta yatan herhangi bir anormallik yoksa, daha ileri böbrek sorunlarının nadir bir nedenidir ve yetişkinlerde kronik böbrek hastalığının yüzde üçte birinden (%0,33) daha azına neden olur.[72] Rutin sünnetin İYE'leri önleyip önlemediği 2011 yılı itibarıyla iyi araştırılmamıştır.[49]

Besin takviyeleri

Bazı araştırmalar, kızılcığın (meyve suyu veya kapsüller) sık enfeksiyon geçirenlerde İYE sayısını azaltabileceğini düşündürmektedir.[66][73] 2023 yılında yapılan bir inceleme, kızılcık ürünlerinin belirli gruplarda (tekrarlayan İYE'leri olan kadınlar, çocuklar ve klinik müdahaleler geçirmiş kişiler) İYE riskini azaltabileceği, ancak hamile kadınlarda, yaşlılarda veya idrara çıkma bozukluğu olan kişilerde azaltamayacağı sonucuna varmıştır.[74] 2015 itibarıyla, probiyotiklerin faydalı olup olmadıklarının belirlenmesi için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.[75]

2022 itibarıyla, bir inceleme mannoz almanın İYE'leri önlemek için antibiyotikler kadar etkili olduğunu bulurken,[76] başka bir inceleme klinik çalışma kalitesinin İYE'leri önlemek veya tedavi etmek için D-mannoz kullanımı hakkında herhangi bir sonuca varmaya izin vermeyecek kadar düşük olduğunu bulmuştur.[77]

Tedavi

Başlıca tedavi yöntemi antibiyotiklerdir. Bir mesane enfeksiyonunda kimi zaman hissedilen yanma ve sıkışma şikayetlerine yardımcı olmak üzere ilk birkaç gün boyunca antibiyotiklere ek olarak kimi zaman Fenazopiridin reçete edilir.[78] Bununla birlikte, kullanımına yönelik güvenlik kaygıları ve özellikle de yükselen methemoglobinemi(kanda normalin üzerinde methemoglobin seviyesi) riski nedeniyle rutin olarak tavsiye edilmemektedir.[79] Ateş için asetaminofen (parasetamol) kullanılabilir.[80]

Nükseden basit İYE şikayetlerine sahip kadınlar, yalnızca eğer ilk tedavi başarısız olursa tıbbi takiple semptomların ortaya çıkmasında kendi kendine tedaviden fayda görebilirler. Telefonla bir eczacıdan antibiyotik alınabilir.[4]

Komplike Olmayan Vakalar

Komplike olmayan enfeksiyonlara, yalnızca semptomlara dayalı olarak tanı konabilir ve tedavi edilebilir.[4] Trimetoprim/sülfametaksazol (TMP/SMX), sefalosporinler, nitrofurantoin veya birflorokinolon gibi oral antibiyotikler, her biri eşit etkili olarak iyileşme süresini önemli ölçüde kısaltabilirler.[81] Üç günlük bir trimetoprim, TMP/SMX veya florokinolon tedavisi genellikle yeterli olurken, nitrofurantoin için 5–7 gün gerekir.[4][82] Tedaviyle, semptomlarda 36 saat içinde iyileşme görülmelidir.[83] Hastaların yaklaşık %50’si herhangi bir tedavi almaksızın birkaç gün veya hafta içerisinde iyileşir.[4] Infectious Diseases Society of America bu ilaç sınıfına yönelik direnç oluşması endişesine bağlı olarak florokinolonları ilk tedavi yöntemi olarak tavsiye etmemektedir.[82] Bu önleme rağmen, yaygın kullanımlarına bağlı olarak bu tedavilerin tümüne yönelik bir miktar direnç gelişmiştir.[4] Bazı ülkelerde tek başına trimetoprimin TMP/SMX’e eşdeğer olduğu kabul edilmektedir.[82] Basit İYE’ler için, çocuklar genellikle üç günlük bir antibiyotik kullanımına yanıt verirler.[84]

Piyelonefrit

Piyelonefrit, basit bir mesane enfeksiyonundan daha ciddi bir şekilde, daha uzun süreli oral antibiyotik veya intravenöz antibiyotik kullanılarak tedavi edilir.[3] Direnç oranının %10'dan daha yüksek olduğu alanlarda normalde yedi günlük oral florokinolonsiprofloksazin kullanılır.Eğer yerel direnç oranları %10’un üzerinde ise, genellikle bir doz intravenöz seftriakzon reçete edilir. Daha şiddetli belirtiler gösteren kişilerde, sürekli antibiyotik tedavisi için hastaneye yatış gerekli olabilir.[3] Eğer iki veya üç günlük tedavi sonrasında semptomlarda iyileşme görülmezse bir böbrek taşına bağlı üriner obstrüksiyon ihtimali değerlendirilebilir.[85][3]

Epidemiyoloji

İdrar yolu enfeksiyonları, kadınlarda en sık görülen bakteriyel enfeksiyonlardır.[83] En sık olarak 16 ila 35 yaş arasında görülürler ve kadınların %10’u her yıl ve %60’ı da hayatlarının bir döneminde enfeksiyon yaşarlar.[4][7] Nüksetme olgusu çok yaygın olup, insanların neredeyse yarısı bir yıl içinde ikinci kez enfeksiyon yaşar. İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda erkeklerde olduğundan dört kat daha sık görülür.[7] Piyelonefrit ise 20 ila 30 kat daha nadir görülür.[4] Bu yaklaşık %40 gibi bir oranla hastane enfeksiyonlarının en yaygın sebebidir.[86] Ürede asemptomatik bakteri oranı yaşla birlikte artarak, doğum yapma çağındaki kadınlarda %2 ila 7'den bakımevlerindeki yaşlı kadınlarda %50'ye kadar çıkmaktadır.[87] 75 yaşın üzerindeki erkekler arasında ürede asemptomatik bakteri oranı %7 ila 10 arasındadır.[88]

İdrar yolu enfeksiyonları, insanların %10’unu çocukluk döneminde etkileyebilir.[7] Çocuklar arasında idrar yolu enfeksiyonları en yaygın olarak üç aylıktan küçük sünnetsiz erkek çocuklarda ve ardından bir yaşın altındaki kız çocuklarında görülür.[89] Bununla birlikte, çocuklar arasındaki görülme sıklığı büyük farklılıklar gösterebilir. Yaşları 0 ila 2 arasında değişen, yüksek ateşli bir grup çocukta %2 ila 20'sine İYE tanısı konmuştur.[89]

Toplum ve kültür

Birleşik Devletler’de idrar yolu enfeksiyonları her yıl yaklaşık yedi milyon poliklinik ziyareti, bir milyon acil servis ziyareti ve yüz bin hastaneye yatış işleminin sebebidir.[7] Bu enfeksiyonların maliyeti hem kayıp çalışma süresi hem de tıbbi bakım maliyetleri bakımından önemli düzeydedir. Birleşik Devletler’de tedavinin doğrudan maliyetinin yıllık 1.6 milyar  Dolar olduğu tahmin edilmektedir.[86]

Tarihçe

İdrar yolu enfeksiyonlarının geçmişi ilk çağlara kadar uzanmakta olup, onlardan bahseden ilk belgenin M.Ö. 1550 yılına ait Ebers Papirüsü olduğu bilinmektedir.[90] Enfeksiyon, Mısırlılar tarafından “mesaneden ateş saçmak” olarak tasvir edilmiştir.[91] 1930’larda antibiyotiklerin geliştirilmesi ve kullanımı öncesinde etkin bir tedavi bulunmuyırdu ve baharatlar,kan alma ve dinlenme tavsiye edilmekteydi.[90]

Hamilelikte

Böbrek enfeksiyonu riski daha yüksek olduğunda özellikle hamilelik döneminde idrar yolu enfeksiyonları daha fazla önem arz eder. Hamilelik süresince, yüksek progesteron seviyeleri üreter ve mesane kaslarının gerginliğinin azalması ve idrarın üreterlere ve böbreklere geri akması durumu olan reflü ihtimalini artırma riskini yükseltir. Hamile kadınlarda asemptomatik bakteriüri riski daha yüksek olmayıp, böbrek enfeksiyonu riski %25 ila 40 arasındadır.[87] Bu nedenle, idrar testinde bir enfeksiyon belirtisi görülürse — semptomlar var olmasa bile —tedavi tavsiye edilir.Genel olarak hamilelikte güvenli kabul edildikleri için sefaleksin veya nitrofurantoin kullanılır.[92] Hamilelik esnasında bir böbrek enfeksiyonu prematüre doğum veya pre-eklampsiye (hamilelik esnasında görülen ve kasılma nöbetlerine yol açabilecek bir yüksek kan basıncı ve böbrek rahatsızlığı durumu) neden olabilir.[87]

İdrar yolu enfeksiyonu idrar yolunun herhangi bir bölümünü etkileyen bir enfeksiyondur. İdrarda normalde bakteri bulunmaz,[93] Mesane veya böbreğe bakteri girip idrarın içinde çoğalırsa idrar yolu enfeksiyonu meydana gelir. Bu tür enfeksiyonların en yaygını sistit olarak da adlandırılan mesane enfeksiyonudur. Bir diğer tür enfeksiyon böbrek iltihabıdir, piyelonefrit olarak da adlandırılır. Rahatsızlık verici olmalarına rağmen idrar yolu enfeksiyonları beklemeden doktor görülürse kolayca ve hızla tedavi edilebilir.[94]

İdrar yolu enfeksiyonu sık geçiren kişilerin önemli bir kısmında altta yatan esas sorun Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) ya da Diabetes Mellitus'dan bir önceki aşama olan Glukoz Tolerans Bozukluğu'dur. Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren kişilerde muhakkak hastalık tamamen iyileştikten sonra OGTT (Oral Glukoz Tolerans Testi) yapılmalı ve Diabetes Mellitus ihtimali ekarte edilmelidir. Normalde kan şekeri 140–160 mg/dl düzeyini aştıktan sonra kan şekeri, böbrek tübüllerinden geri emilemez ve böbrekler fazla şekeri vücuttan idrarla atmaya başlarlar(Glukozüri). Böbrekler bunu yaparken, zamanla idrarda bulunan şeker bakterilerin üremesi için uygun bir ortam oluşturur ve idrardaki şeker bakterilerin üremesine ve kolonileşmesine yol açarak idrar yolu enfeksiyonuna yol açar.

Bu yüzden idrar yolu enfeksiyonu geçiren hastalarda yaşa bakılmadan yapılması gereken ilk iş Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) riskini göz önüne almak ve bu ihtimali ekarte etmektir.

Belirti ve işaretler

Mesane enfeksiyonları

  • Sık işeme ve çok az idrar çıkmasına rağmen, işeme ihtiyacı duyma.
  • Gece işeme ihtiyacı duyma.
  • İdrar yolu yangısı: İdrar yolu ağzında rahatsızlık veya ağrı; işeme sırasında idrar yolu boyunca bir yanma duygusu.
  • Sistit: Orta idrar yolunda ağrı.
  • Piyüri: İdrarda lökosit bulunması.
  • Hematüri: İdrarda kan.
  • Pireksi: Ateş (tıp)
  • Bulanık ve kötü kokulu idrar
  • Acil servise gelen yaşlı hastalarda akıl karışıklığı ve bağlantılı düşmeler idrar yolu enfeksiyonunda sıkça görülür.
  • Bazı idrar yolu enfeksiyonları bir belirti göstermezler.

Böbrek enfeksiyonları

  • Yukardaki belirtiler.
  • Kusma.
  • Sırtta, böğürde veya kasıklarda ağrı.
  • Abdominal ağrı veya bası.
  • Titreme ve yüksek ateş.
  • Gece terlemeleri.
  • Aşırı yorgunluk.

Epidemiyoloji

İdrar yolu enfeksiyonu, cinsel olarak faal olan kadınlarda sık görülür. Diyabetlilerde, Orak hücre anemisi veya idrar yolu bozukluğu olanlarda da daha sık olur.

Bakteriler idrar yoluna üretradan girebildikleri için kötü tuvalet temizlik alışkanlıkları enfeksiyona yol açabilir ama başka faktörler de önemlidir: kadınlarda gebelik, erkeklerde prostat büyümesi gibi; ama çoğu vakada başlatıcı olay belli değildir.

Aşağı idrar yolu enfeksiyonları genelde idrar yolu ağzından başlamasına karşın üst idrar yolu enfeksiyonları (piyelonefrit gibi) kan yoluyla da meydana gelebilir.

İdrar yolu enfeksiyonlarında alerjenlerin rolü olabilir. Örneğin gıda alerjileri mesane çeperini irite edip idrar yolu enfeksiyonuna duyarlılığı artırabilir. Cinsel ilişkiyi takip eden enfeksiyonlar lateks prezervatiflere, spermisitlere veya doğum kontrol haplarına karşı alerjiden dolayı olabilir.

Üriner kateter kullanımı idrar yolu enfeksiyonu olasılığını artırır. Bunun nedeni kateter yoluyla bakterilerin içeri taşınması olabileceği gibi, idrar yolunun çeperlerini kaplayan dokuların zedelenmesı sonucu bakterilerin daha kolaylıkla tutunabilmeleri de olabilir.

Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu erkeklerden daha sık olur, bunun nedeni üretranın daha kısa olması ve anüse daha yakın olmasıdır.

Tanı

Ağrılı işeyen bir hastadan bir idrar nümunesi alınır, idrarında nitrit, lökosit veya lökosit esteraz varlığına bakılır. Eğer bakteri sayısı yüksek ama hiç lökosit yoksa nümunede kontaminasyon vardır, test sonucu geçersizdir. İdrar yolu enfeksiyonu tanısını doğrulamak için mikrobiyolojik kültür yapılır.

Eğer idrar kültürü negatif ise:

  • Uretra yangısı Chlamydia trachomatis veya Neisseria gonorrheae enfeksiyondan kaynaklanıyor olabilir.
  • Sistit belirtileri, interstisyal sistit'e işaret edebilir.
  • Erkeklerde prostat enfeksiyonunda da acılı işeme meydan gelebilir.

Ateş, titreme, ve böğür ağrısı ile görülen ciddi enfeksiyonlarda, böbrek fonksiyonunu kontrol etmek için üre ve kreatin ölçümleri yapılır.

Kadınlarda görülen çoğu idrar yolu enfeksiyonu zararsızdır ve ayrıntılı laboratuvar testleri gerektirmezler. Ancak, bebeklerde idrar yolu enfeksiyonları görüntüleme ile incelenmelidir, tipik olarak üretrogram yapılarak idrar yolu bozukluğu olup olmadığına bakılır. Kullanılan teknikler röntgen, MRI, bilgisayarlı tomografidir.

Hasta tamamen iyileştikten sonra OGTT testi yapılmalı ayrıca kanda HbA1C,insülin ve c-peptid düzeylerine de bakılmalıdır. İdrar yolu enfeksiyonunun bir numaralı nedeni Diabetes Mellitus(Şeker Hastalığı) ya da Glukoz Tolerans Bozukluğu'dur. Bu yüzden bu iki ihtimal ilk etapta düşünülmeli ve hasta iyileştikten sonra muhakkak Diabetes Mellitus ihtimali ekarte edilmelidir.

Tedavi

Çoğu komplikasyonsuz idrar yolu enfeksiyonu ağizdan antibiyotik tedavisi ile tedavi edilebilir. Bunlar arasında trimethoprim, cephalosporinler, nitrofurantoin, veya bir fluoroquinolon (ör. ciprofloxacin, levofloxacin) sayılabilir. Bunlar yetişkinlerde 14 gün kullanılır.Ancak fluoroquinolon grubu antibiyotikler 18 yaş altında çocuklarda ve gebelerde kullanılamaz.

Eğer hasta piyelonefrit semptomları gösteriyorsa damardan antibiyotik verilmesi gerekebilir. Genelde aminoglikositler (Gentamicin gibi) ile bir beta-laktam antibiyotik (ampisilin veya seftriatoksin) beraber kullanılır. Ateş düştükten sonra tedavi 48 saat daha devam edilir. Ardından hasta 5 gün için ağızdan antibiyotiklere geçirilerek taburcu edilir.

Eğer hasta damardan antibiyotiklere cevap vermezse (düşmeyen ateş, kötüleşen böbrek işlevi), görüntüleme yöntemi ile böbreğin içinde veya etrafında bir abse, veya idrar yolunu tıkayıcı bir taş veya tümör olup olmadığına bakılır. En kabul gören görüntüleme tekniği bilgisayarlı tomografidir.

Ev tedavisi olarak bol su içmek, sık işemek, şeker ve şekerli gıdalardan kaçınmak, ve C vitamini almak, enfeksiyonun süresini kısaltır. Ancak bel ağrısı devam ederse bu böbrek enfeksiyonu olabileceğine işaret edebilir, işemede ağrı devam ederse, idrarda kan varsa, ateş varsa doktor görülmelidir.

Korunma

Yapılan araştırmalara göre aşağıda sıralanan yöntemler idrar yolu enfeksiyonunun meydana gelme olasılığını azaltabilir. Tekrar eden enfeksiyonu olanlarda, özellikle kadınlarda, bunlar faydalı olabilir:

  • Cinsel ilişki sonrasında idrar yolu ağzını temizlemek.[95]
  • Menopoz sonrası kadınlarda vajina içine bir estrojen kremi sürülmesininin tekrar eden sistiti engelediği gösterilmiştir.[96] Bu çalışmada kremi kullanan grup 0.5 mg estriol vaginal kremi iki hafta boyunca her gece kullanmış, ardından sekiz ay boyunca haftada iki kere kullanmaya devam etmiştir.
  • Nedeni anlaşılmamış ve tekrarlayan sistit vakalarında uzun dönem düşük doz antibiyotik alınır.

Aşağıdaki yöntemler makul görünmekle beraber işlerlikleri kontrollü olarak araştırılmamıştır:

  • cinsel ilişki öncesi ve sonrasında cinsel bölgenin temizlenmesi.
  • Anal seks yapan erkekler prezervatif takarak bağırsakta bulunan bakterilerden korumalıdırlar. Benzer şekilde, anal seks yapan kadınlar, eşleri anüslerine girdikten sonra temizlenmeden vajinalarına girmemesine dikkat etmelidirler.
  • Cinsel ilişkiden sonraki 15 dakika içinde kadının idrar yolunu boşaltarak, bakterilerin idrar yoluna, duvarlarına bağlanamadan dışarı atılmalarını sağlaması.
  • Yeterli sıvı, özellikle su almak.
  • İşeme ihtiyacına karşı gelmemek.
  • Tuvalette sıhhi şekilde temizlenmek, dışkı patojenlerinin idrar yoluna girmemesi için önden arkaya doğru silinmek.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "Urinary Tract Infection". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 17 April 2015. 22 February 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 February 2016. 
  2. ^ a b c d e Flores-Mireles AL, Walker JN, Caparon M, Hultgren SJ (May 2015). "Urinary tract infections: epidemiology, mechanisms of infection and treatment options". Nature Reviews. Microbiology. 13 (5): 269–284. doi:10.1038/nrmicro3432. PMC 4457377 $2. PMID 25853778. 
  3. ^ a b c d Colgan, R (1 Eylül 2011). "Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women". American family physician. 84 (5). ss. 519-26. PMID 21888302. 
  4. ^ a b c d e f g h Nicolle LE (2008). "Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis". Urol Clin North Am. 35 (1). ss. 1-12, v. doi:10.1016/j.ucl.2007.09.004. PMID 18061019. 
  5. ^ Caterino JM, Kahan S (2003). In a Page: Emergency medicine (İngilizce). Lippincott Williams & Wilkins. s. 95. ISBN 9781405103572. 2017-04-24 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ a b Bono MJ, Leslie SW, Reygaert WC (2020). "Urinary Tract Infection". Statpearls. PMID 29261874.  Text was copied from this source, which is available under a Creative Commons Attribution 4.0 International License 16 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  7. ^ a b c d e Salvatore, S (Haziran 2011). "Urinary tract infections in women". European journal of obstetrics, gynecology, and reproductive biology. 156 (2). ss. 131-6. doi:10.1016/j.ejogrb.2011.01.028. PMID 21349630. 
  8. ^ Vos T, Allen C, Arora M, Barber RM, Bhutta ZA, Brown A, ve diğerleri. (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577 $2. PMID 27733282. 
  9. ^ Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, ve diğerleri. (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/S0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903 $2. PMID 27733281. 
  10. ^ a b c d e f g h i Lane DR, Takhar SS (August 2011). "Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis". Emergency Medicine Clinics of North America. 29 (3): 539–552. doi:10.1016/j.emc.2011.04.001. PMID 21782073. 
  11. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Salvatore S, Salvatore S, Cattoni E, Siesto G, Serati M, Sorice P, Torella M (June 2011). "Urinary tract infections in women". European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology. 156 (2): 131–136. doi:10.1016/j.ejogrb.2011.01.028. PMID 21349630. 
  12. ^ a b c d Woodford HJ, George J (February 2011). "Diagnosis and management of urinary infections in older people". Clinical Medicine. 11 (1): 80–83. doi:10.7861/clinmedicine.11-1-80. PMC 5873814 $2. PMID 21404794. 
  13. ^ Study Guide for Pathophysiology (5 bas.). Elsevier Health Sciences. 2013. s. 272. ISBN 9780323293181. 2016-02-16 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ Introduction to Medical-Surgical Nursing. Elsevier Health Sciences. 2015. s. 909. ISBN 9781455776412. 11 January 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 September 2017. 
  15. ^ a b c d e f g h i j k l m n Nicolle LE (February 2008). "Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis". The Urologic Clinics of North America. 35 (1): 1–12, v. doi:10.1016/j.ucl.2007.09.004. PMID 18061019. 
  16. ^ Jarvis WR (2007). Bennett & Brachman's hospital infections (5th bas.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. s. 474. ISBN 9780781763837. 2016-02-16 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ a b Colgan R, Williams M, Johnson JR (September 2011). "Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women". American Family Physician. 84 (5): 519–526. PMID 21888302. 
  18. ^ Glaser AP, Schaeffer AJ (November 2015). "Urinary Tract Infection and Bacteriuria in Pregnancy". The Urologic Clinics of North America. 42 (4): 547–560. doi:10.1016/j.ucl.2015.05.004. PMID 26475951. 
  19. ^ Ferroni M, Taylor AK (November 2015). "Asymptomatic Bacteriuria in Noncatheterized Adults". The Urologic Clinics of North America. 42 (4): 537–545. doi:10.1016/j.ucl.2015.07.003. PMID 26475950. 
  20. ^ a b c "Recurrent uncomplicated cystitis in women: allowing patients to self-initiate antibiotic therapy". Prescrire International. 23 (146): 47–49. February 2014. PMID 24669389. 
  21. ^ Lee JH, Kim SW, Yoon BI, Ha US, Sohn DW, Cho YH (January 2013). "Factors that affect nosocomial catheter-associated urinary tract infection in intensive care units: 2-year experience at a single center". Korean Journal of Urology. 54 (1): 59–65. doi:10.4111/kju.2013.54.1.59. PMC 3556556 $2. PMID 23362450. 
  22. ^ a b c d Colgan R, Williams M (October 2011). "Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitis". American Family Physician. 84 (7): 771–776. PMID 22010614. 
  23. ^ Al-Achi A (2008). An introduction to botanical medicines : history, science, uses, and dangers. Westport, Conn.: Praeger Publishers. s. 126. ISBN 978-0-313-35009-2. 2016-05-28 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ Arellano RS (2011-01-19). Non-vascular interventional radiology of the abdomen. New York: Springer. s. 67. ISBN 978-1-4419-7731-1. 2016-06-10 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ a b c Chae JH, Miller BJ (November 2015). "Beyond Urinary Tract Infections (UTIs) and Delirium: A Systematic Review of UTIs and Neuropsychiatric Disorders". Journal of Psychiatric Practice. 21 (6): 402–411. doi:10.1097/PRA.0000000000000105. PMID 26554322. 
  26. ^ a b c Krinitski D, Kasina R, Klöppel S, Lenouvel E (November 2021). "Associations of delirium with urinary tract infections and asymptomatic bacteriuria in adults aged 65 and older: A systematic review and meta-analysis". Journal of the American Geriatrics Society. 69 (11): 3312–3323. doi:10.1111/jgs.17418. PMC 9292354 $2. PMID 34448496. 
  27. ^ Balogun SA, Philbrick JT (March 2014). "Delirium, a Symptom of UTI in the Elderly: Fact or Fable? A Systematic Review". Canadian Geriatrics Journal. 17 (1): 22–26. doi:10.5770/cgj.17.90. PMC 3940475 $2. PMID 24596591. 
  28. ^ Mayne S, Bowden A, Sundvall PD, Gunnarsson R (February 2019). "The scientific evidence for a potential link between confusion and urinary tract infection in the elderly is still confusing - a systematic literature review". BMC Geriatrics. 19 (1): 32. doi:10.1186/s12877-019-1049-7. PMC 6360770 $2. PMID 30717706. 
  29. ^ a b Rashid MH, Sparrow NA, Anwar F, Guidry G, Covarrubias AE, Pang H, ve diğerleri. (October 2021). "Interleukin-6 mediates delirium-like phenotypes in a murine model of urinary tract infection". Journal of Neuroinflammation. 18 (1): 247. doi:10.1186/s12974-021-02304-x. PMC 8554965 $2. PMID 34711238. 
  30. ^ a b Jiang Z, Liang F, Zhang Y, Dong Y, Song A, Zhu X, ve diğerleri. (September 2022). "Urinary Catheterization Induces Delirium-Like Behavior Through Glucose Metabolism Impairment in Mice". Anesthesia and Analgesia. 135 (3): 641–652. doi:10.1213/ANE.0000000000006008. PMC 9388475 $2. PMID 35389369. 
  31. ^ a b c d e f g Bhat RG, Katy TA, Place FC (August 2011). "Pediatric urinary tract infections". Emergency Medicine Clinics of North America. 29 (3): 637–653. doi:10.1016/j.emc.2011.04.004. PMID 21782079. 
  32. ^ Nugent J, Childers M, Singh-Miller N, Howard R, Allard R, Eberly M (September 2019). "Risk of Meningitis in Infants Aged 29 to 90 Days with Urinary Tract Infection: A Systematic Review and Meta-Analysis". The Journal of Pediatrics. 212: 102–110.e5. doi:10.1016/j.jpeds.2019.04.053. PMID 31230888. 
  33. ^ a b AMDA – The Society for Post-Acute and Long-Term Care Medicine (February 2014), "Ten Things Physicians and Patients Should Question", Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, AMDA – The Society for Post-Acute and Long-Term Care Medicine, 13 September 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 April 2015 
  34. ^ Abraham SN, Miao Y (October 2015). "The nature of immune responses to urinary tract infections". Nature Reviews. Immunology. 15 (10): 655–663. doi:10.1038/nri3887. PMC 4926313 $2. PMID 26388331. 
  35. ^ Amdekar S, Singh V, Singh DD (November 2011). "Probiotic therapy: immunomodulating approach toward urinary tract infection". Current Microbiology. 63 (5): 484–490. doi:10.1007/s00284-011-0006-2. PMID 21901556. 
  36. ^ Sievert DM, Ricks P, Edwards JR, Schneider A, Patel J, Srinivasan A, ve diğerleri. (January 2013). "Antimicrobial-resistant pathogens associated with healthcare-associated infections: summary of data reported to the National Healthcare Safety Network at the Centers for Disease Control and Prevention, 2009-2010". Infection Control and Hospital Epidemiology. 34 (1): 1–14. doi:10.1086/668770. PMID 23221186. 16 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 July 2019. 
  37. ^ Bagshaw SM, Laupland KB (February 2006). "Epidemiology of intensive care unit-acquired urinary tract infections". Current Opinion in Infectious Diseases. 19 (1): 67–71. doi:10.1097/01.qco.0000200292.37909.e0. PMID 16374221. 
  38. ^ "Urinary Tract Infections in Adults". 9 January 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 January 2015. 
  39. ^ Brill JR (April 2010). "Diagnosis and treatment of urethritis in men". American Family Physician. 81 (7): 873–878. PMID 20353145. 
  40. ^ Franco AV (December 2005). "Recurrent urinary tract infections". Best Practice & Research. Clinical Obstetrics & Gynaecology. 19 (6): 861–873. doi:10.1016/j.bpobgyn.2005.08.003. PMID 16298166. 
  41. ^ Engleberg NC, DiRita V, Dermody TS (2007). Schaechter's Mechanism of Microbial Disease. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-5342-5. 
  42. ^ a b c d Dielubanza EJ, Schaeffer AJ (January 2011). "Urinary tract infections in women". The Medical Clinics of North America. 95 (1): 27–41. doi:10.1016/j.mcna.2010.08.023. PMID 21095409. 
  43. ^ Goldstein I, Dicks B, Kim NN, Hartzell R (December 2013). "Multidisciplinary overview of vaginal atrophy and associated genitourinary symptoms in postmenopausal women". Sexual Medicine. 1 (2): 44–53. doi:10.1002/sm2.17. PMC 4184497 $2. PMID 25356287. 
  44. ^ Holt JD, Garrett WA, McCurry TK, Teichman JM (February 2016). "Common Questions About Chronic Prostatitis". American Family Physician. 93 (4): 290–296. PMID 26926816. 
  45. ^ a b Nicolle LE (May 2001). "The chronic indwelling catheter and urinary infection in long-term-care facility residents". Infection Control and Hospital Epidemiology. 22 (5): 316–321. doi:10.1086/501908. PMID 11428445. 
  46. ^ Phipps S, Lim YN, McClinton S, Barry C, Rane A, N'Dow J (April 2006). Phipps S (Ed.). "Short term urinary catheter policies following urogenital surgery in adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD004374. doi:10.1002/14651858.CD004374.pub2. PMID 16625600. 
  47. ^ a b c Gould CV, Umscheid CA, Agarwal RK, Kuntz G, Pegues DA (April 2010). "Guideline for prevention of catheter-associated urinary tract infections 2009". Infection Control and Hospital Epidemiology. 31 (4): 319–326. doi:10.1086/651091. PMID 20156062. 16 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 July 2019. 
  48. ^ Harris R (December 2009). "Genitourinary infection and barotrauma as complications of 'P-valve' use in drysuit divers". Diving and Hyperbaric Medicine. 39 (4): 210–212. PMID 22752741. 26 May 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2013-04-04. 
  49. ^ a b Jagannath VA, Fedorowicz Z, Sud V, Verma AK, Hajebrahimi S (November 2012). "Routine neonatal circumcision for the prevention of urinary tract infections in infancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 11: CD009129. doi:10.1002/14651858.CD009129.pub2. PMID 23152269. The incidence of urinary tract infection (UTI) is greater in uncircumcised babies 
  50. ^ Morris BJ, Wiswell TE (June 2013). "Circumcision and lifetime risk of urinary tract infection: a systematic review and meta-analysis". The Journal of Urology. 189 (6): 2118–2124. doi:10.1016/j.juro.2012.11.114. PMID 23201382. 
  51. ^ a b Eves FJ, Rivera N (April 2010). "Prevention of urinary tract infections in persons with spinal cord injury in home health care". Home Healthcare Nurse. 28 (4): 230–241. doi:10.1097/NHH.0b013e3181dc1bcb. PMID 20520263. 
  52. ^ a b Gutierrez-Aceves J (2011). "Preoperative Antibiotics and Prevention of Sepsis in Genitourinary Surgery". Smith AD, Badlani GH, Preminger GM, Kavoussi LR (Ed.). Smith's Textbook of Endourology (3rd bas.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. s. 39. ISBN 978-1-4443-4514-8. 
  53. ^ Detweiler K, Mayers D, Fletcher SG (November 2015). "Bacteruria and Urinary Tract Infections in the Elderly". The Urologic Clinics of North America (Review). 42 (4): 561–568. doi:10.1016/j.ucl.2015.07.002. PMID 26475952. 
  54. ^ Raynor MC, Carson CC (January 2011). "Urinary infections in men". The Medical Clinics of North America. 95 (1): 43–54. doi:10.1016/j.mcna.2010.08.015. PMID 21095410. 
  55. ^ Hui D (2011-01-15). Leung A, Padwal R (Ed.). Approach to internal medicine : a resource book for clinical practice (3rd bas.). New York: Springer. s. 244. ISBN 978-1-4419-6504-2. 2016-05-20 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  56. ^ Kursh ED, Ulchaker JC, (Ed.) (2000). Office urology. Totowa, N.J.: Humana Press. s. 131. ISBN 978-0-89603-789-2. 2016-05-04 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  57. ^ Mick NW, Peters JR, Egan D, Nadel ES, Walls R, Silvers S, (Ed.) (2006). Blueprints emergency medicine (2nd bas.). Baltimore, Md.: Lippincott Williams & Wilkins. s. 152. ISBN 978-1-4051-0461-6. 2016-05-27 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  58. ^ a b Graham SD, Keane, James TE, Glenn F, (Ed.) (2009). Glenn's urologic surgery (7th bas.). Philadelphia, Pa.: Lippincott Williams & Wilkins. s. 148. ISBN 9780781791410. 2016-04-24 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  59. ^ a b Belman AB, King LR, Kramer SA, (Ed.) (2002). Clinical pediatric urology (4. bas.). London: Dunitz. s. 338. ISBN 9781901865639. 2016-05-15 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  60. ^ Popescu OE, Landas SK, Haas GP (February 2009). "The spectrum of eosinophilic cystitis in males: case series and literature review". Archives of Pathology & Laboratory Medicine. 133 (2): 289–294. doi:10.5858/133.2.289. PMID 19195972. 
  61. ^ de Jong Y, Pinckaers JH, ten Brinck RM, Lycklama à Nijeholt AA, Dekkers OM (2014). "Urinating standing versus sitting: position is of influence in men with prostate enlargement. A systematic review and meta-analysis". PLOS ONE. 9 (7): e101320. Bibcode:2014PLoSO...9j1320D. doi:10.1371/journal.pone.0101320. PMC 4106761 $2. PMID 25051345. 
  62. ^ Lam TB, Omar MI, Fisher E, Gillies K, MacLennan S (September 2014). "Types of indwelling urethral catheters for short-term catheterisation in hospitalised adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 9 (9): CD004013. doi:10.1002/14651858.CD004013.pub4. PMID 25248140. 
  63. ^ Finkel R, Clark MA, Cubeddu LX (2009). Pharmacology (4th bas.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. s. 397. ISBN 9780781771559. 2016-06-09 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  64. ^ "Methenamine is as good as antibiotics at preventing urinary tract infections". NIHR Evidence (İngilizce). 2022-12-20. doi:10.3310/nihrevidence_55378. 20 January 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 January 2023. 
  65. ^ Harding C, Mossop H, Homer T, Chadwick T, King W, Carnell S, ve diğerleri. (March 2022). "Alternative to prophylactic antibiotics for the treatment of recurrent urinary tract infections in women: multicentre, open label, randomised, non-inferiority trial". BMJ. 376: e068229. doi:10.1136/bmj-2021-0068229. PMC 8905684 $2. PMID 35264408. 
  66. ^ a b Beerepoot M, Geerlings S (April 2016). "Non-Antibiotic Prophylaxis for Urinary Tract Infections". Pathogens (Review). 5 (2): 36. doi:10.3390/pathogens5020036. PMC 4931387 $2. PMID 27092529. 
  67. ^ a b Perrotta C, Aznar M, Mejia R, Albert X, Ng CW (April 2008). "Oestrogens for preventing recurrent urinary tract infection in postmenopausal women". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD005131. doi:10.1002/14651858.CD005131.pub2. PMID 18425910. 
  68. ^ Marschall J, Carpenter CR, Fowler S, Trautner BW (June 2013). "Antibiotic prophylaxis for urinary tract infections after removal of urinary catheter: meta-analysis". BMJ. 346: f3147. doi:10.1136/bmj.f3147. PMC 3678514 $2. PMID 23757735. 
  69. ^ Magistro G, Stief CG (January 2019). "Vaccine Development for Urinary Tract Infections: Where Do We Stand?". European Urology Focus. 5 (1): 39–41. doi:10.1016/j.euf.2018.07.034. PMID 30093359. 
  70. ^ Huttner A, Gambillara V (October 2018). "The development and early clinical testing of the ExPEC4V conjugate vaccine against uropathogenic Escherichia coli". Clinical Microbiology and Infection. 24 (10): 1046–1050. doi:10.1016/j.cmi.2018.05.009. PMID 29803843. 
  71. ^ Dai B, Liu Y, Jia J, Mei C (July 2010). "Long-term antibiotics for the prevention of recurrent urinary tract infection in children: a systematic review and meta-analysis". Archives of Disease in Childhood. 95 (7): 499–508. doi:10.1136/adc.2009.173112. PMID 20457696. 
  72. ^ Salo J, Ikäheimo R, Tapiainen T, Uhari M (November 2011). "Childhood urinary tract infections as a cause of chronic kidney disease". Pediatrics. 128 (5): 840–847. doi:10.1542/peds.2010-3520. PMID 21987701. 
  73. ^ Wang CH, Fang CC, Chen NC, Liu SS, Yu PH, Wu TY, ve diğerleri. (July 2012). "Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials". Archives of Internal Medicine. 172 (13): 988–996. doi:10.1001/archinternmed.2012.3004. PMID 22777630. 
  74. ^ Williams G, Stothart CI, Hahn D, Stephens JH, Craig JC, Hodson EM (November 2023). "Cranberries for preventing urinary tract infections". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 11 (11): CD001321. doi:10.1002/14651858.CD001321.pub7. PMC 10636779 $2. PMID 37947276. 
  75. ^ Schwenger EM, Tejani AM, Loewen PS (December 2015). "Probiotics for preventing urinary tract infections in adults and children". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015 (12): CD008772. doi:10.1002/14651858.CD008772.pub2. PMC 8720415 $2. PMID 26695595. 
  76. ^ Lenger SM, Bradley MS, Thomas DA, Bertolet MH, Lowder JL, Sutcliffe S (August 2020). "D-mannose vs other agents for recurrent urinary tract infection prevention in adult women: a systematic review and meta-analysis". American Journal of Obstetrics and Gynecology. 223 (2): 265.e1–265.e13. doi:10.1016/j.ajog.2020.05.048. PMC 7395894 $2. PMID 32497610. 
  77. ^ Cooper TE, Teng C, Howell M, Teixeira-Pinto A, Jaure A, Wong G (August 2022). "D-mannose for preventing and treating urinary tract infections". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2022 (8): CD013608. doi:10.1002/14651858.CD013608.pub2. PMC 9427198 $2. PMID 36041061. 
  78. ^ Gaines, KK (Haziran 2004). "Phenazopyridine hydrochloride: the use and abuse of an old standby for UTI". Urologic nursing. 24 (3). ss. 207-9. PMID 15311491. 
  79. ^ Aronson, edited by Jeffrey K. (2008). Meyler's side effects of analgesics and anti-inflammatory drugs. Amsterdam: Elsevier Science. s. 219. ISBN 978-0-444-53273-2. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  80. ^ Glass, [edited by] Jill C. Cash, Cheryl A. (2010). Family practice guidelines (2. ed. bas.). New York: Springer. s. 271. ISBN 978-0-8261-1812-7. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  81. ^ Zalmanovici Trestioreanu A, Green H, Paul M, Yaphe J, Leibovici L (2010). Antimicrobial agents for treating uncomplicated urinary tract infection in women Zalmanovici Trestioreanu, Anca (Ed.). "Cochrane Database of Systematic Reviews". Cochrane Database Syst Rev. 10 (10). ss. CD007182. doi:10.1002/14651858.CD007182.pub2. PMID 20927755. 
  82. ^ a b c Gupta, K (1 Mart 2011). "International clinical practice guidelines for the treatment of acute uncomplicated cystitis and pyelonephritis in women: A 2010 update by the Infectious Diseases Society of America and the European Society for Microbiology and Infectious Diseases". Clinical infectious diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America. 52 (5). ss. e103-20. doi:10.1093/cid/ciq257. PMID 21292654. 
  83. ^ a b Colgan, R (1 Ekim 2011). "Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitis". American family physician. 84 (7). ss. 771-6. PMID 22010614. 
  84. ^ "BestBets: Is a short course of antibiotics better than a long course in the treatment of UTI in children". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  85. ^ Lane, DR (Ağustos 2011). "Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis". Emergency medicine clinics of North America. 29 (3). ss. 539-52. doi:10.1016/j.emc.2011.04.001. PMID 21782073. 
  86. ^ a b Brunner & Suddarth's textbook of medical-surgical nursing (12. ed. bas.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. 2010. s. 1359. ISBN 978-0-7817-8589-1. 9 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  87. ^ a b c Dielubanza, EJ (Ocak 2011). "Urinary tract infections in women". The Medical clinics of North America. 95 (1). ss. 27-41. doi:10.1016/j.mcna.2010.08.023. PMID 21095409. 
  88. ^ Woodford, HJ (Şubat 2011). "Diagnosis and management of urinary infections in older people". Clinical medicine (London, England). 11 (1). ss. 80-3. PMID 21404794. 
  89. ^ a b Bhat, RG (Ağustos 2011). "Pediatric urinary tract infections". Emergency medicine clinics of North America. 29 (3). ss. 637-53. doi:10.1016/j.emc.2011.04.004. PMID 21782079. 
  90. ^ a b Al-Achi, Antoine (2008). An introduction to botanical medicines : history, science, uses, and dangers. Westport, Conn.: Praeger Publishers. s. 126. ISBN 978-0-313-35009-2. 10 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2014. 
  91. ^ Wilson...], [general ed.: Graham (1990). Topley and Wilson's Principles of bacteriology, virology and immunity : in 4 volumes (8. ed. bas.). Londra: Arnold. s. 198. ISBN 0-7131-4591-9. 
  92. ^ Guinto VT, De Guia B, Festin MR, Dowswell T (2010). Different antibiotic regimens for treating asymptomatic bacteriuria in pregnancy Guinto, Valerie T (Ed.). "Cochrane Database of Systematic Reviews". Cochrane Database Syst Rev, 9. ss. CD007855. doi:10.1002/14651858.CD007855.pub2. PMID 20824868. 
  93. ^ "Adult Health Advisor 2005.4: Bacteria in Urine, No Symptoms (Asymptomatic Bacteriuria)". 21 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2007. 
  94. ^ "Urinary Tract Infections". 18 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2007. 
  95. ^ Meyhoff H, Nordling J, Gammelgaard P, Vejlsgaard R (1981). "Does antibacterial ointment applied to urethral meatus in women prevent recurrent cystitis?". Scand J Urol Nephrol. 15 (2). ss. 81-3. PMID 7036332. 
  96. ^ Raz R, Stamm W (1993). "A controlled trial of intravaginal estriol in postmenopausal women with recurrent urinary tract infections". N Engl J Med. 329 (11). ss. 753-6. PMID 8350884. 

Dış bağlantılar

Sınıflandırma
Dış kaynaklar


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İdrar_yolu_enfeksiyonu&oldid=31242057" sayfasından alınmıştır