Ahtapot: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
sinir sistemi ve duyular
sinir sistemi ve duyular
76. satır: 76. satır:
===Sinir sistemi ve duyular===
===Sinir sistemi ve duyular===
Ahtapot ve mürekkep balığı tüm yumuşakçalar içinde en yüksek [[beyin-vücut kütle oranı]]na sahiptir ve hatta bu oran bazı omurgalılardan bile yüksektir.<ref>{{Video kaynağı|başlık=NOVA: Kings of camouflage|url=https://www.pbs.org/wgbh/nova/nature/kings-of-camouflage.html|yayıncı=Film Finance Corporation Australia Limited & Kaufmann Productions; WGBH|yıl=2007}}</ref> Ahtapotların oldukça karmaşık [[sinir sistemi]]nin bir kısmı kıkırdaklı bir kapsül içinde yer alan beynindedir.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar=Hochner, B.|yıl=2012|başlık=An Embodied View of Octopus Neurobiology|dergi=Current Biology|cilt=22|sayı=20|sayfalar=R887–R892|doi=10.1016/j.cub.2012.09.001|pmid=23098601}}</ref> Ahtapotun [[nöron]]larının üçte ikisi kollarındaki sinir liflerinde bulunur. Ahtapotların kolları beyinden hiçbir uyarı gelmeden bile karmaşık [[refleks]] hareket etme yetisine sahiptir.<ref>{{Dergi kaynağı | pmid=15829594 | doi=10.1152/jn.00684.2004 | cilt=94 | sayı=2 | ad1=Y. | soyadı1=Yekutieli | ad2=R. | soyadı2=Sagiv-Zohar | ad3=R. | soyadı3=Aharonov | ad4=Y. | soyadı4=Engel | ad5=B. | soyadı5=Hochner | ad6=T. | soyadı6=Flash | başlık=Dynamic model of the octopus arm. I. Biomechanics of the octopus reaching movement | yıl=2005 | dergi=J. Neurophysiol. | sayfalar=1443–58}}</ref> Omurgalıların aksine ahtapotların karmaşık [[motor beceri]]leri vücutlarının [[somatotopi]]k haritası yoluyla beyin tarafından düzenlenmemekte, büyük beyinli omurgasızlara özgü somatotopik olmayan bir sistemle idare edilmektedir.<ref>{{Dergi kaynağı | pmid=19765993 | doi=10.1016/j.cub.2009.07.067 | cilt=19 | sayı=19 | başlık=Nonsomatotopic organization of the higher motor centers in Octopus | ad1=L. | soyadı1=Zullo | ad2=G. | soyadı2=Sumbre | ad3=C. | soyadı3=Agnisola | ad4=T. | soyadı4=Flash | ad5=B. | soyadı5=Hochner | yıl=2009 | sayfalar=1632–6 | dergi=Current Biology}}</ref>
Ahtapot ve mürekkep balığı tüm yumuşakçalar içinde en yüksek [[beyin-vücut kütle oranı]]na sahiptir ve hatta bu oran bazı omurgalılardan bile yüksektir.<ref>{{Video kaynağı|başlık=NOVA: Kings of camouflage|url=https://www.pbs.org/wgbh/nova/nature/kings-of-camouflage.html|yayıncı=Film Finance Corporation Australia Limited & Kaufmann Productions; WGBH|yıl=2007}}</ref> Ahtapotların oldukça karmaşık [[sinir sistemi]]nin bir kısmı kıkırdaklı bir kapsül içinde yer alan beynindedir.<ref>{{Dergi kaynağı|yazar=Hochner, B.|yıl=2012|başlık=An Embodied View of Octopus Neurobiology|dergi=Current Biology|cilt=22|sayı=20|sayfalar=R887–R892|doi=10.1016/j.cub.2012.09.001|pmid=23098601}}</ref> Ahtapotun [[nöron]]larının üçte ikisi kollarındaki sinir liflerinde bulunur. Ahtapotların kolları beyinden hiçbir uyarı gelmeden bile karmaşık [[refleks]] hareket etme yetisine sahiptir.<ref>{{Dergi kaynağı | pmid=15829594 | doi=10.1152/jn.00684.2004 | cilt=94 | sayı=2 | ad1=Y. | soyadı1=Yekutieli | ad2=R. | soyadı2=Sagiv-Zohar | ad3=R. | soyadı3=Aharonov | ad4=Y. | soyadı4=Engel | ad5=B. | soyadı5=Hochner | ad6=T. | soyadı6=Flash | başlık=Dynamic model of the octopus arm. I. Biomechanics of the octopus reaching movement | yıl=2005 | dergi=J. Neurophysiol. | sayfalar=1443–58}}</ref> Omurgalıların aksine ahtapotların karmaşık [[motor beceri]]leri vücutlarının [[somatotopi]]k haritası yoluyla beyin tarafından düzenlenmemekte, büyük beyinli omurgasızlara özgü somatotopik olmayan bir sistemle idare edilmektedir.<ref>{{Dergi kaynağı | pmid=19765993 | doi=10.1016/j.cub.2009.07.067 | cilt=19 | sayı=19 | başlık=Nonsomatotopic organization of the higher motor centers in Octopus | ad1=L. | soyadı1=Zullo | ad2=G. | soyadı2=Sumbre | ad3=C. | soyadı3=Agnisola | ad4=T. | soyadı4=Flash | ad5=B. | soyadı5=Hochner | yıl=2009 | sayfalar=1632–6 | dergi=Current Biology}}</ref>

[[Dosya:Reef1072 - Flickr - NOAA Photo Library.jpg|thumb|left|[[Bayağı ahtapot]]un gözü.|alt=Bir ahtapotun gözü ile vantuzlu kolunu gösteren yakın çekim.]]

Diğer kafadan bacaklılar gibi ahtapotlar da [[Işık|ışığın]] [[polarizasyon]]unu ayırt edebilmektedir. Renkleri ayırt edebilme ise türden türe farklılık gösterir; örneğin ''O. aegina'' türü renkleri ayırt edebilirken ''O. vulgaris'' ayırt edemez.<ref>{{Dergi kaynağı | soyadı1=Kawamura | ad1=G. | yıl=2001 | başlık=Color Discrimination Conditioning in Two Octopus ''Octopus aegina'' and ''O. vulgaris'' | url=http://rms1.agsearch.agropedia.affrc.go.jp/contents/JASI/pdf/society/62-1620.pdf | dergi=Nippon Suisan Gakkashi | cilt=67 | sayı=1 | sayfalar=35–39 | doi=10.2331/suisan.67.35 | display-authors=etal | deadurl=yes | arşivurl=https://web.archive.org/web/20100714044656/http://rms1.agsearch.agropedia.affrc.go.jp/contents/JASI/pdf/society/62-1620.pdf | arşivtarihi=14 Temmuz 2010 | df=dmy-all }}</ref> Araştırmacılar, ahtapotların gözlerinden gelen ışık bilgisinin yanısıra derilerinde bulunan [[opsin]]lerin de ışığın farklı dalgaboylarını ayırt edebilmeye yardımcı olduğunu ve bu şekilde [[kamuflaj]] için gereken renkleri seçtiklerine inanmaktadır.<ref>[http://thedishonscience.stanford.edu/posts/octopus-vision-is-in-the-skin-of-the-beholder/ Octopus vision, it's in the eye (or skin) of the beholder]</ref> Diğer araştırmacıların hipotezleri ise tek renkli görüşün renkli görüşe dönmesi için [[kafadan bacaklı gözü|göz]]lerinde tek bir [[fotoreseptör protein]]e sahip türlerin bu protein yardımıyla [[kromatik aberasyon|optik bozulma]]yı kullandığı yönündedir ancak bu şekilde görüntü kalitesi bozulmaktadır.<ref>[https://phys.org/news/2016-07-explanation-cephalopods-black-white-vision.html Study proposes explanation for how cephalopods see color, despite black and white vision]</ref> Bu hipotez U, W ya da [[dambıl]] şeklinde gözbebekleri ile çok renkli eşleşme nümayişlerinin gerekliliğini açıklayabilir.<ref>[https://www.futurity.org/octopus-color-pupils-1196262/ Odd pupils let ‘colorblind’ octopuses see colors]</ref>


==Hareket==
==Hareket==

Sayfanın 08.05, 4 Temmuz 2018 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için Ahtapot (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Ahtapot
Bayağı ahtapot
(Octopus vulgaris)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia - Hayvanlar
Şube: Mollusca -Yumuşakçalar
Sınıf: Cephalopoda -Kafadan bacaklılar
Alt sınıf: Coleoidea
Üst takım: Octopodiformes
Takım: Octopoda
Leach, 1818[1]
Alt takımlar
Sinonimler
  • Octopoida
    Leach, 1817[2]

Ahtapot yumuşak gövdeli, sekiz kollu, Octopoda takımında sınıflandırılan yumuşakçaların genel adı. Kabul görmüş 300 civarında türü bulunan ahtapotlar kalamarlar, mürekkep balıkları ve nautiloidler ile birlikte kafadan bacaklılar (Cephalopoda) sınıfında gruplandırılırlar. Diğer kafadan bacaklılar gibi ahtapot bilateral simetrik, iki gözlü ve tek gagalıdır. Ağzı kollarının ortasında yer alır. Çok hızlı şekil değiştirebilen yumuşak gövdesi sayesinde küçük deliklerden gövdesini sıkıştırarak geçebilir. Yüzerken sekiz kolu arkasından uzanır. Sifon hem solunum hem de su jeti fışkırtmak vasıtasıyla hareket için kullanılır. Karmaşık bir sinir sistemine ve mükemmel bir görme duyusuna sahip olan ahtapotlar omurgasızlar içerisinde en zeki ve davranışsal olarak en büyük farklılıkları gösteren hayvanlar arasındadırlar.

Ahtapotlar aralarında mercan resiflerinin, pelajik bölgenin ve deniz yatağının da bulunduğu okyanusun farklı katmanlarında yaşarlar. Bazıları gelgit bölgesinde görülürken diğerleri abisal bölgede bulunur. Türlerin çoğu hızlı büyür, erginliğe erken girer ve kısa yaşamlıdır. Çiftleşme sırasında erkek özel olarak adaptasyon geçirmiş bir kolu yardımıyla dişinin manto boşluğuna bir demet sperm gönderir. Çiftleşmeden sonra hücre yaşlanması geçiren erkek ahtapot ölür. Dişi ahtapot döllenmiş yumurtaları bir kovuğa bıraktıktan sonra yumurtalar çatlayana kadar bekler ve sonrasında o da ölür.

Kendilerini avcılara karşı koruma stratejileri arasında mürekkep fışkırtma, kamuflaj kullanımı ve tehditkâr davranışlar, su içinde çok hızlı hareket edebilme ve saklanma yetenekleri sayılabilir. Tüm ahtapotlar zehirlidir ama yalnızca mavi halkalı ahtapotlar insan için ölümcül zehir taşırlar.

Ahtapotlar mitolojide ve folklorda deniz canavarları olarak tasvir edilmiştir. İskandinav mitolojisinde Kraken, Aynu folklorunda Akkorokamui ve hatta Antik Yunanistan'da Gorgon bu tasvirlere örnek olarak gösterilebilir. Victor Hugo'nun Deniz İşçileri romanında bir ahtapotla olan çarpışma sahnesi Ian Fleming'in Ahtapot eseri gibi başka eserlere de esin kaynağı olmuştur. Ahtapotlara Japon erotik sanatı shunga'da rastlanır. Özellikle Akdeniz ve Asya'da olmak üzere dünyanın çoğu yerinde ahtapot eti yenmektedir.

Etimoloji

Bilimsel cins adı Yeni Latince octopus, Grekçe ὀκτώπους, ya da Grekçe "sekiz" anlamına gelen ὀκτώ ve "ayak" anlamına gelen πούς sözcüklerinin bileşiminden gelmektedir; Tralles'li Aleksandr bu sözcüğü ahtapot için kullanmıştır.[3][4][5][6]

Türkçeye "ahtapot" sözcüğü Yunanca οχτοπόδιον sözcüğünden geçmiştir ve yazılı olarak ilk geçtiği kaynak Evliyâ Çelebi'nin Seyahatnâme'sidir.[7]

Anatomisi ve fizyolojisi

Boyutları

Ayrıca bakınız: Kafadan bacaklı boyutları
Yakalanmış dev ahtapot örneği.
Kuzey Pasifik dev ahtapotu, Echizen Matsushima Akvaryumu, Japonya. En büyük ahtapot türü olarak kabul edilmektedir.

Kuzey Pasifik dev ahtapotu (Enteroctopus dofleini) sıklıkla bilinen en büyük ahtapot türü olarak gösterilmektedir. Erişkinler genellikle 15 kg cıvarında bir ağırlığa ve 4,3 m uzunluğunda bir kol açıklığına sahiptirler.[8] Bu türün bilimsel olarak kaydedilmiş en büyük örneği 71 kg ağırlığındaydı.[9] Daha da büyük örneklerine rastlandığı iddia edilmiştir:[10] 272 kg ağırlığında ve 9 m kol açıklığına sahip bir örnek kaydedilmiştir.[11] Bulunan bir yedi kollu ahtapot, Haliphron atlanticus ölüsü 61 kg ağırlığındaydı ve yaşarken 75 kg ağırlığında olduğu tahmin edilmiştir.[12][13] En küçük türü olarak kabul edilen Octopus wolfi ise yaklaşık 2,5 cm boyundadır ve ağırlığı 1 g'dan azdır.[14]

Harici özellikleri

Ahtapot sırt-karın ekseni boyunca bilateral simetriktir; kafası ve ayakları uzun gövdesinin bir tarafındadır ve hayvanın önünü oluştururlar. Ağzı ve beyni de kafasındadır. Bacaklar bir dizi esnek ve kavrama yeteneğine sahip organlara evrimleşmiştir. Kol olarak bilinen bacaklar ağzı çevreler ve birbirleriyle perde gibi bir yapıyla bağlıdırlar.[15] Kollar bulundukları yere ve konum sıralarına göre adlandırılırlar (L1, R1, L2, R2 gibi) ve dört çift olarak değerlendirilirler.[16][15] Bombeli ve içi boşluklu manto kafanın arkasına kaynaşmıştır ve viseral kambur olarak bilinir; yaşamsal organların çoğu mantonun içindedir.[17][18] Manto boşluğu kaslı cidarlara sahiptir ve solungaçları barındırır; dışarıya bir kanal ya da sifon ile bağlıdır.[15][19] Ahtapotun kollarının altında yer alan ağzında keskin ve sert bir gaga bulunur.[18]

Deri muköz hücreler ve duyusal hücrelerden ibaret ince bir dış epidermis ile çoğu kollajen lifler ve renk değişikliğine izin veren çeşitli hücrelerden ibaret bağ doku dermisten oluşur.[15] Gövdenin çoğu uzamaya, kasılmaya ve bükülmeye izin veren yumuşak dokudan ibarettir. Ahtapot çok dar boşluklardan bile geçebilir; en büyük türleri bile 2,5 cm çapında deliklerden geçebilir.[18] İskelet desteği olmaması nedeniyle kollar kassal hidrostat olarak görev yapar ve merkezî eksenel bir sinirin çevresinde yer alan boylamasına, enine ve dairesel kaslar içerir. Kollar uzanıp kasılabilir, sola ya da sağa bükülebilir, herhangi bir yöne herhangi bir yerinden bükülebilir ya da sertleşebilir.[20][21]

Kulak benzeri yüzgeçleri olan tıknaz ve yuvarlak gövdeli bir deniz yaratığı.
Cirrina alt takımından yüzgeçli atipik bir gövde yapısına sahip Grimpoteuthis cinsi bir ahtapot.

Kolların iç yüzleri dairesel, yapışkan vantuzlarla kaplıdır. Vantuzlar ahtapotun bir yere tutunmasına ve nesneleri kullanmasına olanak verir. Her bir vantuz genellikle dairesel ve kase biçimindedir. Vantuzlar infundibulum adı verilen dış kısımda yüzeysel bir boşluk ile asetabulum adı verilen merkezi oyuk boşluktan ibarettirler. Bu iki bölüm de koruyucu kitin epidermis ile kaplı sıkı kaslardan oluşur. Vantuz bir yüzeye tutunduğunda bu iki yapı arasındaki açıklık kapanır. İnfundibulum yapışmayı sağlarken asetabulum serbest konumdadır ve kasların kasılmasıyla tutunma ve ayrılma sağlanır.[22][23]

Ahtapotun gözleri büyüktür ve kafasının üstünde yer alır. Yapı olarak balıkların gözüne benzer ve kranyuma kaynaşmış kıkırdak bir kapsül içindedir. Kornea saydam bir epidermal katmandan oluşmuştur. Yarık şeklindeki göz bebeği iriste bir delik oluşturur ve hemen arkasında yer alır. Göz merceği göz bebeğinin arkasında asılıdır ve gözün arka çeperi ışığa duyarlı retina hücreleri ile kaplıdır. Göz bebeğinin büyüklüğü değişebilir ve parlak ışıklı ortamlarda bir retina pigmenti gelen ışığa karşı koruma sağlar.[15]

Bazı türlerin vücut şekilleri tipik ahtapot şeklinden farklılık gösterir. Cirrina alt takımının üyeleri tıknaz jelatinimsi bir gövdeye sahiptir ve kollarını bağlayan perde kol uçlarına kadar uzanır. Gözlerinin üzerinde bulunan iki büyük yüzgeç bir iç kabuk vasıtasıyla desteklenir. Kolların altında sirüs adı verilen etli uzantılar vardır. Gözleri çok gelişmiştir.[24][25]

Dolaşım sistemi

Ahtapotlar kapalı dolaşım sistemine sahiptirler yani kan damarlar içinde kalır. Üç kalpleri vardır: vücutta kanın dolaşmasını sağlayan sistemik kalp ve her iki solungaçtan kanın geçmesini sağlayan iki solungaç kalbi. Hayvan yüzerken sistemik kalp etkin olmadığı için çabuk yorulur ve sürünerek ilerlemeyi yeğler.[26][27] Ahtapot kanı oksijeni taşımak için bakır içeren hemosiyanin proteinini içinde barındırır. Bu protein kanın çok yüksek viskoziteye sahip olmasına neden olur ve vücutta kanın dolaşabilmesi için yüksek basınca gerekir. Ahtapotların kan basıncı 75 mmHg'ı aşabilir.[26][27][28] Düşük oksijen düzeyinin olduğu soğuk ortamlarda hemosiyanin oksijeni aktarmak için hemoglobinden daha etkilidir. Hemosiyanin kan hücreleri içinde taşınmak yerine kan plazması içinde çözünüktür ve dolayısıyla da kan mavi renk alır.[26][27]

Sistemik kalp kasılabilen kaslı çeperlere sahiptir ve bir karıncık ile iki kulakçıktan oluşur. Kan damar sistemi atardamarlar, kılcal damarlar ve toplardamarlardan oluşur ve damarların içi diğer omurgasızlardan farklı olmak üzere hücresel endotelyum ile kaplıdır. Kan aortlardan geçerek kılcal damarlardan dolaşarak ana toplardamarlara gelir, buradan ikincil kalpler yardımıyla kan solungaçlardan geçerek ana kalbe geri döner. Toplardamar sisteminin çoğunun kasılabilir olması kan akışına yardımcı olur.[15]

Solunum

Deniz yatağında bir ahtapot, gözünün yanında sifonu dışa doğru çıkmuş olarak görülmektedir.
Sifonu açık ahtapot. Sifon solunum, dışkılama ve mürekkep fışkırtma için kullanılır.

Bir açıklıktan manto boşluğuna su çekme, suyu solungaçlardan geçirme ve sifon yoluyla suyu dışarı fışkırtma ahtapotların solunum sürecini oluşturur. Manto çeperini oluşturan radyal kasların kasılmasıyla su içeri alınır ve güçlü dairesel kaslar kasıldığında kapakçıklar kapanarak suyun sifondan dışarı fışkırması sağlanır.[29] Geniş bağ doku örgüsü solunum kaslarını destekler ve solunum haznesinin genişlemesine olanak sağlar.[30] Solungaçların lamel yapısı 20⁰C suda %65 kadar yüksek oranda oksijen alımını sağlar.[31] Solungaçlardan geçen su akışı ahtapotun hareketi ile bağlantılıdır. Sifonundan fışkırttığı su sayesinde ahtapot ileriye doğru hareket eder.[30][28]

Ahtapotun ince derisi de ek olarak oksijen emiliminde bulunur.[32] Hareketsiz durumda ahtapotun oksijen emiliminin %41'i deri yoluyla gerçekleşir. Yüzerken solungaçlardan daha fazla su geçtiği için deri yolu ile oksijen emilimi %33. Beslenme sonrası dinlenirken ise deri yolu ile oksijen alımı %3'e kadar düşer.[32]

Sindirim ve boşaltım

Ahtapotun sindirim sistemi ağız, yutak, radula ve tükürük bezlerinden ibaret bukal kütle ile başlar.[33] Radula kitinden oluşmuş üzeri sivri dikenlerle kaplı dil benzeri bir organdır. [18] Parçalanan besin radulanın yanı sıra yemek borusunun yan çeperlerinin iki yanal uzantısı yardımıyla yemek borusu içine itilir. Besin buradan manto boşluğunun tavanına çok sayıda membran ile asılı duran sindirim organlarına iletilir. Sindirim organları besinin sindirilmeden önce biriktirildiği kursak, besinin parçalandığı mide, parçalanmış besinin sıvı ve katı parçacıklar olarak ayrıldığı ve emilimde önemli bir rol oynayan çekum, karaciğer hücrelerinin çözülerek sıvılarla birleşip "kahverengi nesneler" hâline geldiği hepatopankreas ve biriken atıkların salgılar yardımıyla fekal liflere dönüştüğü ve rektum yardımıyla sifon yoluyla dışarı atıldığı bağırsaklarlardan oluşur.[33][34]

Osmoregülasyon sırasında solungaç kalplerinin perikardına sıvı eklenir. Ahtapotların solungaç kalpleri ile ilişkili iki nefridyumu vardır. Bu iki nefridyum ve kanalları perikardiyal boşluklarla manto boşluğunu birbirine bağlar. Ana toplardamarlar solungaç kalplerine ulaşmadan önce ince çeperli nefridyum ile doğrudan temas hâlinde olan iki böbrek benzeri uzantı olarak genişler. İdrar önce perikardiyal boşlukta oluşur, asıl olarak amonyak boşaltımı ve böbrek benzeri uzantıların seçici emilimi ile değişikliğe uğrar ve bağlantılı olan kanallardan ve nefridiyopordan geçerek manto boşluğuna ulaşır.[15][35]

Hareket hâlinde bir bayağı ahtapot (Octopus vulgaris). Ahtapotun sinir sistemi kollarının kısmen otonom olarak hareket etmesine izin verir.

Sinir sistemi ve duyular

Ahtapot ve mürekkep balığı tüm yumuşakçalar içinde en yüksek beyin-vücut kütle oranına sahiptir ve hatta bu oran bazı omurgalılardan bile yüksektir.[36] Ahtapotların oldukça karmaşık sinir sisteminin bir kısmı kıkırdaklı bir kapsül içinde yer alan beynindedir.[37] Ahtapotun nöronlarının üçte ikisi kollarındaki sinir liflerinde bulunur. Ahtapotların kolları beyinden hiçbir uyarı gelmeden bile karmaşık refleks hareket etme yetisine sahiptir.[38] Omurgalıların aksine ahtapotların karmaşık motor becerileri vücutlarının somatotopik haritası yoluyla beyin tarafından düzenlenmemekte, büyük beyinli omurgasızlara özgü somatotopik olmayan bir sistemle idare edilmektedir.[39]

Bir ahtapotun gözü ile vantuzlu kolunu gösteren yakın çekim.
Bayağı ahtapotun gözü.

Diğer kafadan bacaklılar gibi ahtapotlar da ışığın polarizasyonunu ayırt edebilmektedir. Renkleri ayırt edebilme ise türden türe farklılık gösterir; örneğin O. aegina türü renkleri ayırt edebilirken O. vulgaris ayırt edemez.[40] Araştırmacılar, ahtapotların gözlerinden gelen ışık bilgisinin yanısıra derilerinde bulunan opsinlerin de ışığın farklı dalgaboylarını ayırt edebilmeye yardımcı olduğunu ve bu şekilde kamuflaj için gereken renkleri seçtiklerine inanmaktadır.[41] Diğer araştırmacıların hipotezleri ise tek renkli görüşün renkli görüşe dönmesi için gözlerinde tek bir fotoreseptör proteine sahip türlerin bu protein yardımıyla optik bozulmayı kullandığı yönündedir ancak bu şekilde görüntü kalitesi bozulmaktadır.[42] Bu hipotez U, W ya da dambıl şeklinde gözbebekleri ile çok renkli eşleşme nümayişlerinin gerekliliğini açıklayabilir.[43]

Hareket

Kayalar üstünde kollarıyla sürünerek ve suyu hunisinden püskürterek hareket eder.

Beslenme

Bayağı ahtapot (Octopus vulgaris)

Küçük türleri kayalık ve yarıklar arasında gizlenerek avlanır. Çekmenli kollarıyla yengeçleri yakalar, kabuklarını boynuzsu ikiz çeneleriyle ve dişli dilleriyle parçalarlar.

Savunma

Bayağı ahtapot (Octopus vulgaris) kamufle olmakta iken.

İnsan ve büyük hayvanlardan saklanırlar. Bazı türleri savunma mekanizması olarak mürekkep fışkırtabilir. Bu durum birçok kez Mürekkep balıklarıyla karıştırılmasına yol açar.

Zekâ

Parlak ve ses çıkaran nesnelere karşı çok meraklıdırlar.

Ahtapotun yumurtaları

Ahtapotun yumurtasının her biri bir kapsülle muhafaza edilir. Yumurtalar salkım şeklinde bir küme meydana getirir. Her kapsülün bir ucu taşa veya başka bir zemine bağlanır. Dişi ahtapot yumurtaların üzerine kuluçkaya yatar. Açlıktan ölme pahasına yumurtalarını terk etmez. Hatta zorda kaldığında bacaklarından bir kaçını yiyebilir. Yumurtadan doğrudan doğruya ergine benzer yavrular çıkar. Bu yavrular sinir sisteminin kontrolü altında kasılarak veya gevşeyerek seri bir şekilde renklerini değiştirerek bulundukları ortama adapte olurlar.

Avlanması ve tüketilmesi

Tekne üzerinden avlanması 'ahtapot salası' adı verilen kendine özgü bir oltayla yapılır. Kalın misina, iple yapılan oltaya plastik yapma balıklar, fosforlu etiketler, ses çıkartabilecek zil, metal levha takılır. Sürekli sallanan ve teknenin çok yavaş hareket ettiği avlanmada maksat meraklı yaradılışa sahip hayvanın salaya sarılmasını sağlamaktır. Dalarak zıpkınla avcılığı da yapılır.

Ahtapot Ege-Akdeniz mutfağının aranan mezelerinden biridir. Özellikle zeytinyağlı salatası çok bilinir ve bölgede tüketilir. Avlanan ahtapot etinin yumuşaması için tahta bir sopayla düz bir taşın üzerinde dövülür. Haşlandıktan sonra salatası, yahnisi, kızartması yapılarak yenilir.

Kaynakça

Özel

  1. ^ "ITIS Report: Octopoda Leach, 1818". Itis.gov. 10 Nisan 2013. Erişim tarihi: 25 Haziran 2018. 
  2. ^ "Coleoidea – Recent cephalopods". Mikko's Phylogeny Archive. 
  3. ^ "Online Etymology Dictionary". Etymonline.com. Erişim tarihi: 25 Haziran 2018. 
  4. ^ "Octopus". Dictionary.reference.com. Erişim tarihi: 25 Haziran 2018. 
  5. ^ Liddell, Henry George; Scott, Robert (1940). "ὀκτώπους". A Greek-English Lexicon. Clarendon Press. 
  6. ^ Liddell, Henry George; Scott, Robert (1940). "ὀκτά-πούς". A Greek-English Lexicon. Clarendon Press. 
  7. ^ Nişanyan, Sevan. "ahtapot". nisanyansozluk.com. Erişim tarihi: 25 Haziran 2018. 
  8. ^ "Smithsonian National Zoological Park: Giant Pacific Octopus". Nationalzoo.si.edu. 23 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2014. 
  9. ^ Cosgrove, J.A. 1987. Aspects of the Natural History of Octopus dofleini, the Giant Pacific Octopus. MSc Thesis. Department of Biology, University of Victoria (Canada), 101 pp.
  10. ^ Norman, M. 2000. Cephalopods: A World Guide. ConchBooks, Hackenheim. s. 214.
  11. ^ High, William L. (1976). "The giant Pacific octopus" (PDF). Marine Fisheries Review. 38 (9). U.S. National Marine Fisheries Service. ss. 17–22. 
  12. ^ O'Shea, S. (2004). "The giant octopus Haliphron atlanticus (Mollusca : Octopoda) in New Zealand waters". New Zealand Journal of Zoology. 31 (1). ss. 7–13. doi:10.1080/03014223.2004.9518353. 
  13. ^ O'Shea, S. (2002). "Haliphron atlanticus – a giant gelatinous octopus" (PDF). Biodiversity Update. Cilt 5. s. 1. 
  14. ^ Bradford, Alina (21 Temmuz 2016). "Octopus Facts". Live Science. Erişim tarihi: 26 Nisan 2017. 
  15. ^ a b c d e f g Ruppert, Edward E.; Fox, Richard S.; Barnes, Robert D. (2008). Invertebrate Zoology. Cengage Learning. ss. 363–364. ISBN 978-81-315-0104-7. 
  16. ^ Wells (1978), ss. 11–12.
  17. ^ Mather, Anderson & Wood (2010), ss. 13–15.
  18. ^ a b c d Courage (2013), ss. 40–41.
  19. ^ Semmens (2004). "Understanding octopus growth: patterns, variability and physiology". Marine and Freshwater Research. Cilt 55. s. 367. doi:10.1071/MF03155. 
  20. ^ Crowfoot, Thomas. "Octopuses and Relatives: Locomotion, Crawling". A Snail's Odyssey. Erişim tarihi: 19 Nisan 2017. 
  21. ^ Zelman, I.; Titon, M.; Yekutieli, Y.; Hanassy, S.; Hochner, B.; Flash, T. (2013). "Kinematic decomposition and classification of octopus arm movements". Frontiers in Computational Neuroscience. doi:10.3389/fncom.2013.00060. PMC 3662989 $2. PMID 23745113. 
  22. ^ Tramacere, F.; Beccai, L.; Kuba, M.; Gozzi, A.; Bifone, A.; Mazzolai, B. (2013). "The morphology and adhesion mechanism of Octopus vulgaris suckers". PLOS ONE. 8 (6). s. e65074. doi:10.1371/journal.pone.0065074. PMC 3672162 $2. PMID 23750233. 
  23. ^ Kier, W. M.; Smith, A. M. (2002). "The structure and adhesive mechanism of octopus suckers". Integrative and Comparative Biology. 42 (6). ss. 1146–1153. CiteSeerX 10.1.1.512.2605 $2. doi:10.1093/icb/42.6.1146. PMID 21680399. 
  24. ^ "Finned Deep-sea Octopuses, Grimpoteuthis spp". MarineBio. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2017. 
  25. ^ Marshall Cavendish Corporation (2004). Encyclopedia of the Aquatic World. Marshall Cavendish. s. 764. ISBN 978-0-7614-7424-1. 
  26. ^ a b c Wells (1978), ss. 31–35.
  27. ^ a b c Courage (2013), ss. 42–43.
  28. ^ a b Schmidt-Nielsen, Knut (1997). Animal Physiology: Adaptation and Environment. Cambridge University Press. s. 117. ISBN 0-521-57098-0. 
  29. ^ Crowfoot, Thomas. "Octopuses and Relatives: Locomotion, jet propulsion". A Snail's Odyssey. Erişim tarihi: 26 Nisan 2017. 
  30. ^ a b Wells (1978), ss. 24–26.
  31. ^ Wells, M. J.; Wells, J. (1995). "The control of ventilatory and cardiac responses to changes in ambient oxygen tension and oxygen demand in Octopus". The Journal of Experimental Biology. Cilt 198. ss. 1717–1727. PMID 9319626. 
  32. ^ a b Wells, J. (1996). "Cutaneous respiration in Octopus vulgaris". The Journal of Experimental Biology. Cilt 199. ss. 2477–2483. PMID 9320405. 
  33. ^ a b Wells (1978), ss. 73–79.
  34. ^ Boyle, P. R. (2013). "Neural Control of Cephalopod Behavior". Dennis Willows, A.O. (Ed.). The Mollusca, Volume 8: Neurobiology and Behavior, Part 2. Academic Press. ISBN 0-12-751409-0. 
  35. ^ Wells (1978), ss. 54–56.
  36. ^ NOVA: Kings of camouflage. Film Finance Corporation Australia Limited & Kaufmann Productions; WGBH. 2007. 
  37. ^ Hochner, B. (2012). "An Embodied View of Octopus Neurobiology". Current Biology. 22 (20). ss. R887–R892. doi:10.1016/j.cub.2012.09.001. PMID 23098601. 
  38. ^ Yekutieli, Y.; Sagiv-Zohar, R.; Aharonov, R.; Engel, Y.; Hochner, B.; Flash, T. (2005). "Dynamic model of the octopus arm. I. Biomechanics of the octopus reaching movement". J. Neurophysiol. 94 (2). ss. 1443–58. doi:10.1152/jn.00684.2004. PMID 15829594. 
  39. ^ Zullo, L.; Sumbre, G.; Agnisola, C.; Flash, T.; Hochner, B. (2009). "Nonsomatotopic organization of the higher motor centers in Octopus". Current Biology. 19 (19). ss. 1632–6. doi:10.1016/j.cub.2009.07.067. PMID 19765993. 
  40. ^ Kawamura, G.; ve diğerleri. (2001). "Color Discrimination Conditioning in Two Octopus Octopus aegina and O. vulgaris" (PDF). Nippon Suisan Gakkashi. 67 (1). ss. 35–39. doi:10.2331/suisan.67.35. 14 July 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  41. ^ Octopus vision, it's in the eye (or skin) of the beholder
  42. ^ Study proposes explanation for how cephalopods see color, despite black and white vision
  43. ^ Odd pupils let ‘colorblind’ octopuses see colors

Genel

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ahtapot&oldid=19806250" sayfasından alınmıştır