Suda solunum
Suda solunum suda yaşayan hayvanların sudan oksijen elde ettikleri biyolojik süreçtir.
Solunum sistemleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Balık[değiştir | kaynağı değiştir]
Balıkların çoğunda solunum solungaçlar yoluyla olur. Ancak akciğerli balıklarda bir ya da iki tane akciğer vardır. Anabantoidei alt takımındaki balıklarda havadaki oksijenden yararlanmalarını sağlayan özel bir organ gelişmiştir ancak tam bir akciğer değildir. Balıkların solungaçlarında su ve kan akışı zıt yönlerdedir ve bu şekilde oksijen difüzyonu azami mertebede oluşur.
Yumuşakçalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Yumuşakçalar genellikle sudan oksijeni alıp dolaşım sistemine veren solungaçlara sahiptir. Bu hayvanlarda aynı zamanda oksijen tutucu molekül olarak hemosiyanin içeren kanı pompalayan bir kalp de bulunur. Bu nedenle solunum sistemleri omurgalı balıkların solunum sistemine benzerdir. Karından bacaklıların solunum sistemlerinde ya solungaç ya da akciğer vardır.
Su sürüngenleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Sürüngenlerin akciğerlerinin anatomik yapısı memelilerin akciğerlerinden daha az karmaşıktır. Memelilerin akciğerlerinde bulunan çok kapsamlı dallı havayolu yapısı sürüngenlerde bulunmaz. Gaz değişimi sürüngenlerde de alveollerde olur ancak diyaframları yoktur. Dolayısıyla kaplumbağalar dışında tüm sürüngenlerde nefes alma interkostal kasların kasılmasıyla kontrol edilen vücut boşluğunun hacminin değişmesiyle olur. Kaplumbağalarda nefes almak için özel yan kas çiftleri kasılır.[1]
İki yaşamlılar[değiştir | kaynağı değiştir]
İki yaşamlılarda hem akciğerler hem de deri solunum organları olarak işlev görür. Bu hayvanların derileri yüksek oranda damarlı ve nemlidir. Nemli kalması özelleşmiş hücrelerden salgılanan sümük yoluyla olur. Nefes almada akciğerler öncelikli olsa da bu hayvanlarının derilerinin kendilerine özgü özellikleri oksijeni zengin suların içinde hızlı gaz değişimini sağlar.[2]
Su kuşları[değiştir | kaynağı değiştir]
Kuşların solunum sistemi kendilerine özgü hava keseleri gibi anatomik özelliklerle memelilerden önemli derecede ayrılır. Kuşların diyaframı ve akciğer zarı boşluğu olmaması nedeniyle akciğerleri şişemez. Kuşlarda gaz değişimi alveoller yerine kılcal damarlarda olur.
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Britannica On-line Encyclopedia". 30 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2014.
- ^ Gottlieb, G; Jackson DC (1976). "Importance of pulmonary ventilation in respiratory control in the bullfrog". Am J Physiol. 230 (3). ss. 608-13. PMID 4976.