Uzman çavuş: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Elvorix (mesaj) tarafından yapılan 26052677 sayılı değişiklik geri alınıyor.
Etiketler: Geri al Geri alındı
Kyzagan (mesaj | katkılar)
176.219.211.221 (mesaj) tarafından yapılan 26053987 sayılı değişiklik geri alınıyor.
Etiketler: Geri al Geri alındı
1. satır: 1. satır:
{{evrenselleştir|tarih=Şubat 2021}}
{{Karıştırma|Uzman Jandarma}}
{{Türk Silahlı Kuvvetleri askerî rütbeleri}}
{{Türk Silahlı Kuvvetleri askerî rütbeleri}}

'''Uzman çavuş''', en az [[lise]] veya dengi okul mezunu olup muvazzaflık hizmetini [[çavuş]] rütbesi ile tamamlayanlardan, muvazzaflık hizmetini müteakip Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden [[teknik]] görev yerlerinde görev yapan, bu Kanun esaslarına göre istihdam edilenlerle, Yönetmelik'te belirtilen esaslara göre [[uzman onbaşı]]lıktan '''uzman çavuş'''luğa geçirilen sözleşmeli personeldir.<ref name="uzman erbaş kanunu">{{Web kaynağı | başlık = Uzman Erbaş Kanunu | url = https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3269&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 | yayıncı = mevzuat.gov.tr | erişimtarihi = 5 Ağustos 2020 | tarih = 25 Mart 1986 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20200809195334/https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3269&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 |arşivtarihi= 9 Ağustos 2020 | ölüurl = hayır }}</ref>
'''Uzman çavuş''', en az [[lise]] veya dengi okul mezunu olup muvazzaflık hizmetini [[çavuş]] rütbesi ile tamamlayanlardan, muvazzaflık hizmetini müteakip Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden [[teknik]] görev yerlerinde görev yapan, bu Kanun esaslarına göre istihdam edilenlerle, Yönetmelik'te belirtilen esaslara göre [[uzman onbaşı]]lıktan '''uzman çavuş'''luğa geçirilen sözleşmeli personeldir.<ref name="uzman erbaş kanunu">{{Web kaynağı | başlık = Uzman Erbaş Kanunu | url = https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3269&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 | yayıncı = mevzuat.gov.tr | erişimtarihi = 5 Ağustos 2020 | tarih = 25 Mart 1986 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20200809195334/https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3269&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 |arşivtarihi= 9 Ağustos 2020 | ölüurl = hayır }}</ref>


[[Uzman erbaş]]lar, [[onbaşı]] ve [[çavuş]] rütbesini taşıyan asker kişi sayılırlar. Muvazzaflık hizmetinde ve yedeklik döneminde iken hizmete çağrıldıklarında er ve emsali rütbedeki erbaşların üstü olup; cezaî müeyyideler ile yargılama usulü bakımından er ve erbaşların tâbi olduğu hükümlere tâbi olurlar.<ref name="uzman erbaş yönetmeliği">{{Web kaynağı|url=https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=9439&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5|başlık=Uzman Erbaş Yönetmeliği|erişimtarihi=5 Ağustos 2020|arşivtarihi=9 Ağustos 2020|arşivengelli=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200809195343/https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=9439&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5|tarih=20 Eylül 2005|ölüurl=hayır|website=mevzuat|yayıncı=mevzuat.gov.tr}}</ref> [[Uzman çavuş]]ların, aynı rütbedeki diğer bir [[uzman çavuş]] ile aralarında astlık üstlük ilişkisi yoktur.<ref name="uzman erbaş yönetmeliği" /> Uzman erbaşlar, istihdam edildikleri kadro görevleri ile beraber 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı [[Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu]]nda erbaşlar için belirtilen görevleri de yaparlar. (md. 15) <ref name="uzman erbaş yönetmeliği" />
Uzman çavuşlar [[Türk Silahlı Kuvvetleri]], [[Jandarma Genel Komutanlığı]] ve [[Sahil Güvenlik Komutanlığı]] emrinde görev yaparlar. Ayrıca uzman erbaşlar [[Özel Kuvvetler Komutanlığı]]nda da görev yapabilmektedir. TSK'daki kuvvet komutanlıkları emrinde görevli personel ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığı emrindeki personelin görev yerleri farklılık gösterse de, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 3'üncü maddesinde belirtildiği şekilde uzman çavuşların görev ve istihdam yerleri devamlılık arz eden teknik, kritik görev yerleri ya da çavuş kadro görev yerleridir.<ref name="uzman erbaş kanunu" /> Ayrıca Milli Savunma veya İçişleri Bakanlıklarınca onaylanan uzman onbaşı ve uzman çavuş kadroları her yıl yayımlanarak duyurulur.<ref name="uzman erbaş kanunu" /> Uzman çavuşlar [[uzman onbaşı]], [[Çavuş#Türk Silahlı Kuvvetleri'nde Sözleşmeli Çavuş|sözleşmeli çavuş]], [[çavuş]], [[Onbaşı#Türk Silahlı Kuvvetleri'nde Sözleşmeli Onbaşı|sözleşmeli onbaşı]], [[onbaşı]],[[Er#Türk Silahlı Kuvvetleri'nde Sözleşmeli Er|sözleşmeli er]] ve [[er]]lerin [[rütbe|üst]]ü olup, cezaî müeyyideler ile yargılama usulü bakımından er ve erbaşların tâbi olduğu hükümlere tâbi olurlar.<ref name="uzman erbaş yönetmeliği">{{Web kaynağı | başlık = Uzman Erbaş Yönetmeliği | url = https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=9439&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 | website = mevzuat | yayıncı = mevzuat.gov.tr | erişimtarihi = 5 Ağustos 2020 | tarih = 20 Eylül 2005 | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20200809195343/https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=9439&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 |arşivtarihi= 9 Ağustos 2020 | ölüurl = hayır }}</ref> Uzman çavuşların, aynı rütbedeki diğer bir uzman çavuş ile aralarında astlık üstlük ilişkisi yoktur.<ref name="uzman erbaş yönetmeliği" /> Uzman erbaşlar, istihdam edildikleri kadro görevleri ile beraber 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda erbaşlar için belirtilen görevleri de yaparlar. (md. 15) <ref name="uzman erbaş yönetmeliği" />


Uzman çavuşlar [[Türk Silahlı Kuvvetleri]], [[Jandarma Genel Komutanlığı]] ve [[Sahil Güvenlik Komutanlığı]] emrinde görev yaparlar. Ayrıca uzman erbaşlar [[Özel Kuvvetler Komutanlığı]]nda da görev yapabilmektedir. TSK'daki kuvvet komutanlıkları emrinde görevli personel ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığı emrindeki personelin görev yerleri farklılık gösterse de, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 3'üncü maddesinde belirtildiği şekilde uzman çavuşların görev ve istihdam yerleri devamlılık arz eden teknik, kritik görev yerleri ya da çavuş kadro görev yerleridir.<ref name="uzman erbaş kanunu" /> Ayrıca Milli Savunma veya İçişleri Bakanlıklarınca onaylanan [[uzman onbaşı]] ve [[uzman çavuş]] kadroları her yıl yayımlanarak duyurulur.<ref name="uzman erbaş kanunu" />
== Özlük hakları ==
== Özlük hakları ==
Uzman çavuşlar '''10'uncu derecenin 1'inci kademesi'''nden; uzman onbaşılar ise, '''11'inci derecenin 1'inci kademesi'''nden giriş yaparlar. Uzman onbaşılıktan uzman çavuşluğa terfi edenlerin intibakları, bulundukları derece ve kademenin bir üst derecesinin aynı kademesine yapılır. Uzman erbaşlara; yan ödemeleri, Silahlı Kuvvetler hizmet tazminatı, aile yardımı ödeneği, doğum yardımı ödeneği, ölüm yardımı ödeneği ve yakacak yardımı 27.7.1967 tarihli ve 926 sayılı Kanun esaslarına göre, tayın bedeli 22.6.1978 tarihli ve 2155 sayılı Kanun esaslarına göre ödenir.
Uzman çavuşlar 10'uncu derecenin birinci kademesinden giriş yaparlar. [[Uzman onbaşı]]lıktan uzman çavuşluğa terfi edenlerin intibakları, bulundukları derece ve kademenin bir üst derecesinin aynı kademesine yapılır. Uzman erbaşlardan görevde bulundukları süre içerisinde iki yıl süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara bir kademe, üç yıl süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara iki kademe, dört veya daha uzun süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara ise bir derece verilir. Yükseköğrenim mezunu olmayan uzman erbaşlar, ikinci derecenin altıncı kademesine kadar ilerleyebilirler. Hizmete giriş derece ve kademeleri esas alınarak, başarılı olarak hizmet ettikleri her yıl için bir kademe ve her üç yıl için de bir derece verilir.<ref name="uzman erbaş kanunu" /> Uzman erbaşların barışta her yıl otuz gün yıllık planlı izin alma hakları vardır. Bu müddete yol dahil değildir. Ayrıca, kısa süreli mazeretlerde kullanılmak üzere on beş güne kadar yıllık mazeret izni verilebilir.


Uzman çavuşlar rütbe işareti olarak, uzman çavuş rütbe işaretini takarlar. Kışlık ve yazlık olarak haricî kıyafetleri, astsubay günlük elbisesinin; eğitim kıyafetleri ise, yaka ve rütbe işaretleri hariç astsubay eğitim elbisesinin aynısıdır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = İnsan Kaynakları | url = https://www.tsk.tr/Sayfalar?viewName=KaraKuvvetleri | yayıncı = [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] | erişimtarihi = 5 Ağustos 2020 | arşivengelli = evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Jandarma Uzman Erbaş Rütbeleri | url = https://www.jandarma.gov.tr/rutbeler | yayıncı = [[Jandarma Genel Komutanlığı]] | erişimtarihi = 5 Ağustos 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191107101850/https://www.jandarma.gov.tr/rutbeler | arşivtarihi = 7 Kasım 2019 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Uzman Erbaş Rütbe İşaretleri | url = http://www.kkk.tsk.tr/KKKHakkinda/UzmanRutbe.aspx | yayıncı = [[Türk Kara Kuvvetleri]] | erişimtarihi = 5 Ağustos 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20141018190903/http://www.kkk.tsk.tr/KKKHakkinda/UzmanRutbe.aspx | arşivtarihi = 18 Ekim 2014 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Uzman Erbaş Rütbe İşaretleri | url = https://www.sg.gov.tr/rutbeler | yayıncı = [[Sahil Güvenlik Komutanlığı]] | erişimtarihi = 5 Ağustos 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191213141028/https://www.sg.gov.tr/rutbeler | arşivtarihi = 13 Aralık 2019 | ölüurl = hayır }}</ref> En az on yıl görev yapıp Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılanlara, istifa veya istifa etmiş sayılmak suretiyle Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılan subay ve astsubaylar gibi; emeklilik durumunda ise, emekli subay ve astsubaylar gibi silah taşıma ruhsatı verilir.<ref name="uzman erbaş kanunu" />
Uzman erbaşlardan görevde bulundukları süre içerisinde iki yıl süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara bir kademe, üç yıl süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara iki kademe, dört veya daha uzun süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara ise bir derece verilir. Yükseköğrenim mezunu olmayan uzman erbaşlar, ikinci derecenin altıncı kademesine kadar ilerleyebilirler. Hizmete giriş derece ve kademeleri esas alınarak, başarılı olarak hizmet ettikleri her yıl için bir kademe ve her üç yıl için de bir derece verilir.<ref name="uzman erbaş kanunu" />

Uzman erbaşların barışta her yıl otuz gün yıllık planlı izin alma hakları vardır. Bu müddete yol dahil değildir. Ayrıca, kısa süreli mazeretlerde kullanılmak üzere on beş güne kadar yıllık mazeret izni verilebilir.

Uzman çavuşlar rütbe işareti olarak, uzman çavuş rütbe işaretini takarlar.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.kkk.tsk.tr/rutbeler.aspx|başlık=Karacı Uzman Erbaş Rütbe İşaretleri|yayıncı=kkk.tsk.tr}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.dzkk.tsk.tr/Personel/icerik/uzman-erbas-rutbeleri|başlık=Denizci Uzman Erbaş Rütbeleri|yayıncı=dzkk.tsk.tr}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.hvkk.tsk.tr/Custom/Hvkk/108|başlık=Havacı Uzman Erbaş Rütbeleri|yayıncı=hvkk.tsk.tr}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.jandarma.gov.tr/rutbeler|başlık=Jandarma Uzman Erbaş Rütbeleri|yayıncı=jandarma.gov.tr}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.sg.gov.tr/rutbeler|başlık=Sahil Güvenlik Uzman Erbaş Rütbeleri|yayıncı=sg.gov.tr}}</ref> Kışlık ve yazlık olarak haricî kıyafetleri, astsubay günlük elbisesinin; eğitim kıyafetleri ise, yaka ve rütbe işaretleri hariç astsubay eğitim elbisesinin aynısıdır. En az on yıl görev yapıp Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılanlara, istifa veya istifa etmiş sayılmak suretiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılan subay ve astsubaylar gibi; emeklilik durumunda ise, emekli subay ve astsubaylar gibi silah taşıma ruhsatı verilir.<ref name="uzman erbaş kanunu" />


Uzman erbaşlar; iki yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla sözleşme yaparak göreve başlar ve Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler. Sözleşmelerini tamamladıktan sonra istekleri dâhilinde yapılacak sağlık kontrolünün ardından bir ila beş yıl arasında sözleşme yaparak görevlerine devam edebilirler. 205 sayılı [[Ordu Yardımlaşma Kurumu]] Kanunu hükümleri uyarınca, Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında görevli bütün muvazzaf [[subay]], sözleşmeli subay, askeri [[memur]], muvazzaf [[astsubay]], sözleşmeli astsubay ve [[uzman jandarma]]lar, OYAK’ın zorunlu daimi üyeleri iken; uzman erbaşlar OYAK’ın isteğe bağlı daimi üyesi olabilmektedir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = OYAK’a üye olmak | url = https://www.oyak.com.tr/uye-hizmetleri/oyaka-uye-olmak/ | yayıncı = [[Ordu Yardımlaşma Kurumu]] | erişimtarihi = 5 Ağustos 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200513155639/https://www.oyak.com.tr/uye-hizmetleri/oyaka-uye-olmak/ | arşivtarihi = 13 Mayıs 2020 | ölüurl = hayır }}</ref>
Uzman erbaşlar; iki yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla sözleşme yaparak göreve başlar ve Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler. Sözleşmelerini tamamladıktan sonra istekleri dâhilinde yapılacak sağlık kontrolünün ardından bir ila beş yıl arasında sözleşme yaparak görevlerine devam edebilirler. 205 sayılı [[Ordu Yardımlaşma Kurumu]] Kanunu hükümleri uyarınca, Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında görevli bütün muvazzaf [[subay]], sözleşmeli subay, askeri [[memur]], muvazzaf [[astsubay]], sözleşmeli astsubay ve [[uzman jandarma]]lar, OYAK’ın zorunlu daimi üyeleri iken; uzman erbaşlar OYAK’ın isteğe bağlı daimi üyesi olabilmektedir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = OYAK’a üye olmak | url = https://www.oyak.com.tr/uye-hizmetleri/oyaka-uye-olmak/ | yayıncı = [[Ordu Yardımlaşma Kurumu]] | erişimtarihi = 5 Ağustos 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200513155639/https://www.oyak.com.tr/uye-hizmetleri/oyaka-uye-olmak/ | arşivtarihi = 13 Mayıs 2020 | ölüurl = hayır }}</ref>
20. satır: 16. satır:


=== Yükselme kıstasları ===
=== Yükselme kıstasları ===
Uzman Erbaş Kanununun ilgili maddesinde yazılı şartları taşıyan uzman erbaşlardan, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığının ihtiyaç duyacağı miktar kadarı, uzman erbaş yönetmeliğinde öngörülen sınavlarda başarılı olmak ve kazandıkları takdirde verilecek eğitimlerde başarılı olmak kaydıyla astsubay çavuşluğa nasbedilir. [[Astsubay]]lığa geçirilenlerin mecburî hizmet süresi, ilk sözleşmelerinin onaylandığı tarihten itibaren on beş yıldır. Bu personelin uzman erbaşlıkta geçen hizmet süreleri, astsubay rütbe bekleme süresinden sayılmaz.<ref name="uzman erbaş kanunu" /> Ayrıca Astsubaylık sınavına girecek olan uzman çavuşlar Astsubay meslek yüksek okulu giriş sınavına başvuru tarihinde müracaatın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk günü itibarıyla yirmi beş yaşını bitirmemiş olmaları gerekmektedir.<ref name="uzman erbaş yönetmeliği">{{Web kaynağı|url=https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=9439&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5|başlık=Uzman Erbaş Yönetmeliği|erişimtarihi=5 Ağustos 2020|arşivtarihi=9 Ağustos 2020|arşivengelli=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200809195343/https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=9439&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5|tarih=20 Eylül 2005|ölüurl=hayır|website=mevzuat|yayıncı=mevzuat.gov.tr}}</ref>
Uzman Erbaş Kanununun ilgili maddesinde yazılı şartları taşıyan uzman erbaşlardan, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığının ihtiyaç duyacağı miktar kadarı, uzman erbaş yönetmeliğinde öngörülen sınavlarda başarılı olmak ve kazandıkları takdirde verilecek eğitimlerde başarılı olmak kaydıyla astsubay çavuşluğa nasbedilirler. [[Astsubay]]lığa geçirilenlerin mecburî hizmet süresi, ilk sözleşmelerinin onaylandığı tarihten itibaren on beş yıldır. Bu personelin uzman erbaşlıkta geçen hizmet süreleri, astsubay rütbe bekleme süresinden sayılmaz.<ref name="uzman erbaş kanunu" /> Ayrıca Astsubaylık sınavına girecek olan uzman çavuşlar Astsubay meslek yüksek okulu giriş sınavına başvuru tarihinde müracaatın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk günü itibariyle yirmi beş yaşını bitirmemiş olmaları gerekmektedir.<ref name="uzman erbaş yönetmeliği" />
== Galeri ==
<gallery>
Dosya:TR-Army-OR5a.svg|Karacı Uzman Çavuş
Dosya:Turkey-air-force-OR-5.svg|Havacı Uzman Çavuş
Dosya:TR-Armed Forces-OR5b.svg|Denizci Uzman Çavuş


:Madde 3 – Askerler ve rütbeler:<ref>{{Web kaynağı|url=https://tr.wikisource.org/wiki/Türk_Silahlı_Kuvvetleri_İç_Hizmet_Kanunu|başlık=Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu|yayıncı=wikisource.org}}</ref>
:a) Askerler:
:2. Erbaş: İhtiyaçları [[Devlet]] tarafından deruhte ve temin olunan [[onbaşı]] ve [[çavuş]] rütbelerini haiz askerdir.
:[[Askerlik Kanunu]]na göre mükellef bulundukları hizmetleri ifadan sonra hususi kanunlara tevfikan muayyen bir hizmet taahhüdü suretiyle Silahlı Kuvvetlerde vazife gören [[uzman erbaş]] ve sözleşmeli [[erbaş]] ,erbaş sayılır.
:b) [[Rütbe|Rütbeler:]]
:1. [[Erbaş|Erbaşlar:]]
:a) [[Onbaşı]]
:b) [[Çavuş]]
[[Uzman jandarma|Uzman jandarmalar]], [[çavuş]] rütbesi taşıyan asker kişi sayılırlar. Bunlar muvazzaflık hizmetinde ve yedeklik döneminde iken hizmete çağrıldıklarında uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er, erbaş ve erlerin üstü olup, cezaî müeyyideler ile yargılama usulü bakımından erbaşlarla aynı hükümlere tâbi tutulurlar.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3466.pdf|başlık=Uzman Jandarma|yayıncı=mevzuat.gov.tr}}</ref>
== Galeri==
<gallery mode="packed">
Dosya:Karacı Çavuş.png|Uzman Çavuş
Dosya:Havacı Çavuş.png|Uzman Çavuş
Dosya:Denizci Çavuş.png|Uzman Çavuş
Dosya:Uzman Çavuş.jpg|Uzman Çavuş
Dosya:Sahil Uzman Çavuş.png|Uzman Çavuş
</gallery>
</gallery>



Sayfanın 19.38, 21 Ağustos 2021 tarihindeki hâli

TSK rütbeleri
Kara Deniz Hava
Genel Komutanlar
Askerî Kurul
General ve Amiral
Büyükamiral
Oramiral
Koramiral
Tümamiral
Tuğamiral
Üstsubay
Subay
Astsubay
Uzman Erbaş
Sözleşmeli Erbaş
Erbaş
Sözleşmeli Er
Er

Uzman çavuş, en az lise veya dengi okul mezunu olup muvazzaflık hizmetini çavuş rütbesi ile tamamlayanlardan, muvazzaflık hizmetini müteakip Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden teknik görev yerlerinde görev yapan, bu Kanun esaslarına göre istihdam edilenlerle, Yönetmelik'te belirtilen esaslara göre uzman onbaşılıktan uzman çavuşluğa geçirilen sözleşmeli personeldir.[1]

Uzman çavuşlar Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı emrinde görev yaparlar. Ayrıca uzman erbaşlar Özel Kuvvetler Komutanlığında da görev yapabilmektedir. TSK'daki kuvvet komutanlıkları emrinde görevli personel ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığı emrindeki personelin görev yerleri farklılık gösterse de, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 3'üncü maddesinde belirtildiği şekilde uzman çavuşların görev ve istihdam yerleri devamlılık arz eden teknik, kritik görev yerleri ya da çavuş kadro görev yerleridir.[1] Ayrıca Milli Savunma veya İçişleri Bakanlıklarınca onaylanan uzman onbaşı ve uzman çavuş kadroları her yıl yayımlanarak duyurulur.[1] Uzman çavuşlar uzman onbaşı, sözleşmeli çavuş, çavuş, sözleşmeli onbaşı, onbaşı,sözleşmeli er ve erlerin üstü olup, cezaî müeyyideler ile yargılama usulü bakımından er ve erbaşların tâbi olduğu hükümlere tâbi olurlar.[2] Uzman çavuşların, aynı rütbedeki diğer bir uzman çavuş ile aralarında astlık üstlük ilişkisi yoktur.[2] Uzman erbaşlar, istihdam edildikleri kadro görevleri ile beraber 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda erbaşlar için belirtilen görevleri de yaparlar. (md. 15) [2]

Özlük hakları

Uzman çavuşlar 10'uncu derecenin birinci kademesinden giriş yaparlar. Uzman onbaşılıktan uzman çavuşluğa terfi edenlerin intibakları, bulundukları derece ve kademenin bir üst derecesinin aynı kademesine yapılır. Uzman erbaşlardan görevde bulundukları süre içerisinde iki yıl süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara bir kademe, üç yıl süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara iki kademe, dört veya daha uzun süreli yükseköğrenimi tamamlayanlara ise bir derece verilir. Yükseköğrenim mezunu olmayan uzman erbaşlar, ikinci derecenin altıncı kademesine kadar ilerleyebilirler. Hizmete giriş derece ve kademeleri esas alınarak, başarılı olarak hizmet ettikleri her yıl için bir kademe ve her üç yıl için de bir derece verilir.[1] Uzman erbaşların barışta her yıl otuz gün yıllık planlı izin alma hakları vardır. Bu müddete yol dahil değildir. Ayrıca, kısa süreli mazeretlerde kullanılmak üzere on beş güne kadar yıllık mazeret izni verilebilir.

Uzman çavuşlar rütbe işareti olarak, uzman çavuş rütbe işaretini takarlar. Kışlık ve yazlık olarak haricî kıyafetleri, astsubay günlük elbisesinin; eğitim kıyafetleri ise, yaka ve rütbe işaretleri hariç astsubay eğitim elbisesinin aynısıdır.[3][4][5][6] En az on yıl görev yapıp Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılanlara, istifa veya istifa etmiş sayılmak suretiyle Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılan subay ve astsubaylar gibi; emeklilik durumunda ise, emekli subay ve astsubaylar gibi silah taşıma ruhsatı verilir.[1]

Uzman erbaşlar; iki yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla sözleşme yaparak göreve başlar ve Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler. Sözleşmelerini tamamladıktan sonra istekleri dâhilinde yapılacak sağlık kontrolünün ardından bir ila beş yıl arasında sözleşme yaparak görevlerine devam edebilirler. 205 sayılı Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanunu hükümleri uyarınca, Türk Silahlı Kuvvetleri kadrolarında görevli bütün muvazzaf subay, sözleşmeli subay, askeri memur, muvazzaf astsubay, sözleşmeli astsubay ve uzman jandarmalar, OYAK’ın zorunlu daimi üyeleri iken; uzman erbaşlar OYAK’ın isteğe bağlı daimi üyesi olabilmektedir.[7]

Uzman çavuşlar geçmişte 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 92. maddesi uyarınca devlet memurluğuna geçiş yapabiliyorlardı. Ancak daha sonra yapılan değişiklik ile uzman çavuşların devlet memurluğuna geçişinde 7 yıl hizmet şartı getirilmiş, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi söz konusu kanun hükmünün Anayasa'ya aykırı olmadığına karar vermiştir.[8] Görevde ve sivil olarak kendi imkânları ile satın aldıkları tabancalarını taşıyabilirler.[9]

Yükselme kıstasları

Uzman Erbaş Kanununun ilgili maddesinde yazılı şartları taşıyan uzman erbaşlardan, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığının ihtiyaç duyacağı miktar kadarı, uzman erbaş yönetmeliğinde öngörülen sınavlarda başarılı olmak ve kazandıkları takdirde verilecek eğitimlerde başarılı olmak kaydıyla astsubay çavuşluğa nasbedilirler. Astsubaylığa geçirilenlerin mecburî hizmet süresi, ilk sözleşmelerinin onaylandığı tarihten itibaren on beş yıldır. Bu personelin uzman erbaşlıkta geçen hizmet süreleri, astsubay rütbe bekleme süresinden sayılmaz.[1] Ayrıca Astsubaylık sınavına girecek olan uzman çavuşlar Astsubay meslek yüksek okulu giriş sınavına başvuru tarihinde müracaatın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk günü itibariyle yirmi beş yaşını bitirmemiş olmaları gerekmektedir.[2]

Galeri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "Uzman Erbaş Kanunu". mevzuat.gov.tr. 25 Mart 1986. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  2. ^ a b c d "Uzman Erbaş Yönetmeliği". mevzuat. mevzuat.gov.tr. 20 Eylül 2005. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  3. ^ "İnsan Kaynakları". Türk Silahlı Kuvvetleri. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  4. ^ "Jandarma Uzman Erbaş Rütbeleri". Jandarma Genel Komutanlığı. 7 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  5. ^ "Uzman Erbaş Rütbe İşaretleri". Türk Kara Kuvvetleri. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  6. ^ "Uzman Erbaş Rütbe İşaretleri". Sahil Güvenlik Komutanlığı. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  7. ^ "OYAK'a üye olmak". Ordu Yardımlaşma Kurumu. 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  8. ^ "Uzman erbaşlara, memurluğa atanmak için 7 yıl hizmet şartı getirilmesi Anayasa'ya aykırı mı?". Memurlar.net. 16 Ocak 2018. 16 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020. 
  9. ^ "Uzman çavuşlara beylik tabanca düzenlemesi". Hürriyet (gazete). 26 Kasım 2017. 10 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2020.