Ğ: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{İşaret|Ğğ}} |
{{İşaret|Ğğ}} |
||
'''Ğğ''', [[Latin alfabesi]]nden türetilen [[Türk alfabesi|Türk]] ve [[Azeri alfabesi|Azeri]] alfabelerinde; ayrıca [[Kırım Tatarcası]], [[Lazca]] ve [[Tatarca]]nın yazımında kullanılan Latin kökenli alfabelerde de bulunan bir harftir. Tonlu art damaksıl sızıcı ünsüz /ɣ/ veya tonlu küçük dilsel sızıcı ünsüz /ʁ/ seslerini temsilen yer almaktadır. Standart Türkçede yazılmasına rağmen ses değerini kaybetmiş ve sesli harf uzatıcı görevinde kullanılmaktadır.<ref>{{Kitap kaynağı|ad=Seyfi|soyadı1=Karabaş|ad2=Yaşar|soyadı2=Yeşilçay|başlık=Türkiye'de Toplumsal Bilim Araştırmalarında Yaklaşımlar ve Yöntemler Semineri: Orta Doǧu Teknik Üniversitesi 17-19 Aralik 1976, Ankara|yayımcı=Türk Halkbilimi Topluluğu|yıl=1977|isbn=|url=|sayfalar=213}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|ad=Aslı|soyadı1=Göksel|ad2=Celia|soyadı2=Kerslake|başlık=Turkish: A Comprehensive Grammar |
|||
'''Ğ''' ya da '''ğ''' harfi [[Türkçe]], [[Azerice]], [[Kırım Tatarcası]], [[Kazan Tatarcası]] ve [[Lazca]], [[Gürcüce]], [[Megrelce]]<nowiki/>de kullanılır. [[Türk alfabesi]]nin 9. harfidir. Bu harfin [[Unicode|Unikodu]] büyük harf için U+011E, küçük harf için U+0011F'dir. Okunuşu '''yumuşak ge''''dir. [[Kafkas dilleri]]nde ise boğazıl bir h gibidir. |
|||
|yayımcı=Routhledge|yıl=2 Ağustos 2004|isbn=978-0415114943|url=https://izabelaszmit.files.wordpress.com/2011/03/turkish-grammar.pdf|sayfalar=7, 8}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|ad=Deniz|soyadı=Karakurt|başlık=Türk Söylence Sözlüğü|yayımcı=|yıl=Ağustos 2011|isbn=978-605-5618-03-2|url=https://books.google.com.tr/books?id=JSDYBAAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=tr#v=onepage&q&f=false|sayfalar=13}}</ref> |
|||
== Azerice, Kırım Tatarca ve Tatarcada Kullanımı == |
== Azerice, Kırım Tatarca ve Tatarcada Kullanımı == |
||
| 20. satır: | 22. satır: | ||
{{Latin alfabesi|G|ters şapka}} |
{{Latin alfabesi|G|ters şapka}} |
||
== Kaynakça == |
|||
{{kaynakça}} |
|||
[[Kategori:Sessiz harfler|G]] |
[[Kategori:Sessiz harfler|G]] |
||
Sayfanın 17.44, 10 Kasım 2019 tarihindeki hâli
Ğğ, Latin alfabesinden türetilen Türk ve Azeri alfabelerinde; ayrıca Kırım Tatarcası, Lazca ve Tatarcanın yazımında kullanılan Latin kökenli alfabelerde de bulunan bir harftir. Tonlu art damaksıl sızıcı ünsüz /ɣ/ veya tonlu küçük dilsel sızıcı ünsüz /ʁ/ seslerini temsilen yer almaktadır. Standart Türkçede yazılmasına rağmen ses değerini kaybetmiş ve sesli harf uzatıcı görevinde kullanılmaktadır.[1][2][3]
Azerice, Kırım Tatarca ve Tatarcada Kullanımı
Türkçede bir sözcüğün başına gelmeyen ğ harfi, Kırım Tatarca'da ve Tatarca'da gelebilir. Örneğin Arapçada ve Türkçede Abdullah olarak yazılan bu isim Tatarca'da Ğabdulla olarak yazılır. Yani başına ğ gelir. Ayrıca; Kırım Tatarcasında ğ harfi kalın g olarak kullanılır. Örneğin, garp kelimesi ğarp olarak yazılır. Bu Türk dillerindeki "ğ" sesi oldukça kalın ve gırtlağa yakın telaffuz edilir. Yani Türkçede o kadar yumuşamıştır ki görevi kendinden önceki ünlüyü uzatmak olmuştur. Ancak bu dillerde kalın olarak çıkarılır. Türk Kirillerinde Ğ'ye karşılık olarak "ғ" ya da "гъ" harfleri kullanılmaktadır.
Hırıltılı G Sesi (Ƣ)
Günümüzde kullanılmayan Tatar jaŋalif ortografisinde ve ayrıca Uniform Türk Alfabesinde Ƣ harfi ile yazılırdı. Ancak bu harf gerçekte bazı dillerde, Anadolu Türkçesinin İstanbul ağzındaki Ğ (Yumuşak G) sesinden biraz farklıdır. “Yumuşak-G” (Ğ) harfine benzer ama sert ve hırıltılıdır (Kiril Ӷ, Ghe). Almanların gırtlaktan çıkan R harfinin taşıdığı ses değerine benzer (Ř). Arapçadaki Gayın (غ) harfidir. Batı Anadolu Türkçesinde Ğ sesine dönüşmüştür, ancak Türkiye’nin doğu bölgelerinde yaygındır. Arapçanın latinizasyonunda Ģ ile gösterilir. Örneğin: Doģan (Doğan). Buradaki Ğ hırıltılı olarak söylenir. Bazı dillerde, örneğin Gagavuzca ve Kırgızca’da Ğ harfi sesli harflerin art arda iki kere yazılmasıyla -gizli olarak- elde edilir. Örneğin: Uur (Uğur)
Uniform Türk Alfabesinin yerine yeni alfabelerin benimsenmesiyle Ƣ harfi aşağıdakilerle değiştirilmiştir.
- Azeri: Ğ, ğ
- Tatar: Г, г (Kiril), Ğ, ğ (Latin)
- Başkurt: Ғ, ғ
- Kazak: Ғ, ғ
- Uygur: غ (Arap), Ғ, ғ (Kiril), GH gh (Latin)
- Yakut: Ҕ, ҕ
- Özbek: Gʻ gʻ
- Tacik: Ғ, ғ
| ISO temel Latin alfabesi | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aa | Bb | Cc | Dd | Ee | Ff | Gg | Hh | Ii | Jj | Kk | Ll | Mm | Nn | Oo | Pp | Rr | Ss | Tt | Uu | Vv | Ww | Xx | Yy | Zz | |
|
Özel işaret almış G harfi
Ters şapka işaretini kullanan harfler
tarih • paleografi • türetimler • diyakritik • noktalama • rakamlar • harf listesi | |||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
- ^ Karabaş, Seyfi; Yeşilçay, Yaşar (1977). Türkiye'de Toplumsal Bilim Araştırmalarında Yaklaşımlar ve Yöntemler Semineri: Orta Doǧu Teknik Üniversitesi 17-19 Aralik 1976, Ankara. Türk Halkbilimi Topluluğu. s. 213.
- ^ Göksel, Aslı; Kerslake, Celia (2 Ağustos 2004). Turkish: A Comprehensive Grammar (PDF). Routhledge. ss. 7, 8. ISBN 978-0415114943.
- ^ Karakurt, Deniz (Ağustos 2011). Türk Söylence Sözlüğü. s. 13. ISBN 978-605-5618-03-2.