Tehcir Kanunu: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İç bağlantı sağladım -Takvim-i Vekayi- |
Büyük bir yanılgı olan Tehcir sözcüğü ile Sevk ve İskan kavramının aynı anlamlara gelmemesi üzerine sayfada mevcut olan yanlış tanım techir yerine hukuk metninin kendisinde geçen sevk ve iskan kavramını yazdım. Dünya üzerinde hiçbir hukuki karar bulunmamasına rağmen kanunun adını genel kullanım ile değiştirmek suretiyle yanlış algı olmasını önlemek bu noktada esas amacımdır. Etiketler: tanım değiştirme Görsel Düzenleyici |
||
1. satır: | 1. satır: | ||
[[Dosya:Ottoman-Tehcir Law.jpg|250px|thumb| |
[[Dosya:Ottoman-Tehcir Law.jpg|250px|thumb|Sevk ve İskan Kanunu]] |
||
'''Sevk ve İskân Kanunu''',<ref>http://fakulteler.atauni.edu.tr/ermenia/mndty.php?al=3</ref><ref>http://acikarsiv.ankara.edu.tr/fulltext/2133.pdf</ref> 27 Mayıs 1915'te [[Osmanlı hükûmeti]] tarafından [[I. Dünya Savaşı]]'nda Osmanlı ordusu ile karşı karşıya gelebilecek iç unsurların savaş bölgelerinden uzak yerlere devlet eliyle gönderilmesi için çıkarılan göç kanunu. 1 Haziran 1915 tarihinde ''[[Takvim-i Vekâyi]]''{{'}}de yayımlanarak yürürlüğe girdi. İçeriğinde Osmanlı Ermenilerinden bahsetmemesine rağmen doğrudan İmparatorlukta yaşayan Ermeni halkı hedef alarak Ermenilerin yaşadığı şehirlerden başka yerlere sürülmesine yol açtı.<ref>Paul Demont - François Georgeon, Bir İmparatorluğun Ölümü, Cumhuriyet, s. 96.</ref><ref>Ferudan Ata, İşgal İstanbul'unda Tehcir Yargılamaları, TTK, s. 11.</ref><ref>Sina Akşin, Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi I, Cumhuriyet, s. 125.</ref> |
|||
== İçerik== |
== İçerik== |
||
Sevk ve İskan Kanunu olarak bilinen; fakat geçici kanun mahiyetinde olan ve asıl adı "Savaş zamanında hükümet uygulamalarına karşı gelenler için asker tarafından uygulanacak önlemler hakkında geçici kanun" Rumî takvime göre 14 Mayıs Miladi takvime göre 27 Mayıs 1915 tarihinde kabul edilmiştir. Kanun, 1 Haziran 1915 günü dönemin resmî gazetesi ''[[Takvim-i Vekayi]]'''de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. İlk 2 Madde kanunun amaçlarını ve anahatlarını belirtmektedir.<ref>[https://tr.wikisource.org/wiki/Tehcir_Kanunu Tehcir Kanunu],Tehcir Kanunu.</ref> |
|||
{{Quote|''Vakt-i seferde ordu ve kolordu ve fırka (tümen) kumandanları ve bunlarin vekilleri ve müstakil mevki kumandanlari ahâli tarafından herhangi bir suretle evamir-i hükûmete (hükûmetin emirlerine) ve müdafaa-i memlekete (ülkenin savunmasına) ve muhafaza-i asayişe müteallik (ilişkin) icraat ve tertibata karşı muhalefet ve silâhla tecavüz mukavemet görürlerse, derakap (hemen) kuvve-i askeriye (askerî güçler) ile en şiddetli surette te'dibat yapmağa (akıllarını başlarına getirmeye) ve tecavüz ve mukavemeti (direnmeyi) esasından imha etmeye (yok etmeye) mezun (görevli) ve mecburdurlar.''}} |
{{Quote|''Vakt-i seferde ordu ve kolordu ve fırka (tümen) kumandanları ve bunlarin vekilleri ve müstakil mevki kumandanlari ahâli tarafından herhangi bir suretle evamir-i hükûmete (hükûmetin emirlerine) ve müdafaa-i memlekete (ülkenin savunmasına) ve muhafaza-i asayişe müteallik (ilişkin) icraat ve tertibata karşı muhalefet ve silâhla tecavüz mukavemet görürlerse, derakap (hemen) kuvve-i askeriye (askerî güçler) ile en şiddetli surette te'dibat yapmağa (akıllarını başlarına getirmeye) ve tecavüz ve mukavemeti (direnmeyi) esasından imha etmeye (yok etmeye) mezun (görevli) ve mecburdurlar.''}} |
||
11. satır: | 11. satır: | ||
== Uygulanması == |
== Uygulanması == |
||
[[Dosya:Armenian population map 1896.jpg|thumb|250px|[[Ermeniler|Ermeni]] nüfusunu (1896) gösteren harita]] |
[[Dosya:Armenian population map 1896.jpg|thumb|250px|[[Ermeniler|Ermeni]] nüfusunu (1896) gösteren harita]] |
||
Listede sevk ve iskan edilen Ermeni vatandaşların sayılarını göstermektedir. |
|||
{|class="wikitable" |
{|class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
|colspan=3 align="center"| |
|colspan=3 align="center"| Sevk ve İskan'dan Etkilenen Ermeniler<ref>Halacoglu, Prof. Dr. Yusuf, Facts Relating to the Armenian Relocation (1915), TTK Publication, Ankara, 2001.</ref><ref>DH, EUM. 2nd Branch, File 1, document 38, 40, 41, 42, 43, 44, 46, 47, 51, 55, 64, 152, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 194, 200, 206</ref> |
||
|- |
|- |
||
|Şehir |
|Şehir |
||
158. satır: | 158. satır: | ||
|} |
|} |
||
== |
== Sevk ve İskan edilenler == |
||
[[Türk Silahlı Kuvvetleri|TSK]] Genel Kurmay Başkanlığı arşivinde bulunan belgeye göre<ref>[http://www.tsk.mil.tr/8_TARIHTEN_KESITLER/8_1_Ermeni_Sorunu/konular/ermeni_sorunu_salonu_doc/techire_tabii_tutulan.doc TSK Genel Kurmay Başkanlığı Sitesi (Word dosyası)]</ref> |
[[Türk Silahlı Kuvvetleri|TSK]] Genel Kurmay Başkanlığı arşivinde bulunan belgeye göre<ref>[http://www.tsk.mil.tr/8_TARIHTEN_KESITLER/8_1_Ermeni_Sorunu/konular/ermeni_sorunu_salonu_doc/techire_tabii_tutulan.doc TSK Genel Kurmay Başkanlığı Sitesi (Word dosyası)]</ref> Sevk ve İskan Kanunu'na tabi tutulanların sayısı aşağıdaki tablodadır. Vilayetlerdeki kazâ kazâ sayılarını kaynaktan detaylı olarak görebilirsiniz. |
||
[[Dosya:Application of the Tehcir law Armenians affected by the law page summary.png|thumb|center|Belgenin Orijinali]] |
[[Dosya:Application of the Tehcir law Armenians affected by the law page summary.png|thumb|center|Belgenin Orijinali]] |
||
312. satır: | 312. satır: | ||
</gallery> |
</gallery> |
||
ABD resmi devlet kayıtlarına göre |
ABD resmi devlet kayıtlarına göre sevk ve iskana tabi tutulan Ermeni Tebaalarının Sayısı aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi 486.000 dir.(3 Şubat 1916) |
||
[[Dosya:US State Department document on Armenian Deporties in 1916.jpg|thumb|center|Belgenin Orijinali]] |
[[Dosya:US State Department document on Armenian Deporties in 1916.jpg|thumb|center|Belgenin Orijinali]] |
||
391. satır: | 391. satır: | ||
== Galeri == |
== Galeri == |
||
<gallery |
<gallery perrow="5" align="center" caption="Sevk ve İskan ile ilgili dokümanlar"> |
||
Dosya:Ottoman-Tehcir Law.jpg|[[s:Tehcir Kanunu| |
Dosya:Ottoman-Tehcir Law.jpg|[[s:Tehcir Kanunu|Sevk ve İskan Kanunu]] |
||
Dosya:Regulation of the Tehcir law council of ministers to governors cover letter June 10 1915.png|[[s:Ermenilerin Nakil ve Sevklerini Gerektiren Siyasî Sebepler|Ermenilerin Nakil ve Sevklerini Gerektiren Siyasî Sebepler]] |
Dosya:Regulation of the Tehcir law council of ministers to governors cover letter June 10 1915.png|[[s:Ermenilerin Nakil ve Sevklerini Gerektiren Siyasî Sebepler|Ermenilerin Nakil ve Sevklerini Gerektiren Siyasî Sebepler]] |
||
Dosya:Regulation of the Tehcir law regarding goods.png|[[s:Ermenilere Ait Mal, Mülk ve Arazilere Uygulanacak İdare Hakkında Yönetmelik|Ermenilere Ait Mal, Mülk ve Arazilere Uygulanacak İdare Hakkında Yönetmelik]] |
Dosya:Regulation of the Tehcir law regarding goods.png|[[s:Ermenilere Ait Mal, Mülk ve Arazilere Uygulanacak İdare Hakkında Yönetmelik|Ermenilere Ait Mal, Mülk ve Arazilere Uygulanacak İdare Hakkında Yönetmelik]] |
||
Dosya:Regulation of the Tehcir law regarding the goods June 10 1915.png|[[s:Ermenilerin İskân ve İaşeleri ile Diğer Konular Hakkında Yönetmelik|Ermenilerin İskân ve İaşeleri ile Diğer Konular Hakkında Yönetmelik]] |
Dosya:Regulation of the Tehcir law regarding the goods June 10 1915.png|[[s:Ermenilerin İskân ve İaşeleri ile Diğer Konular Hakkında Yönetmelik|Ermenilerin İskân ve İaşeleri ile Diğer Konular Hakkında Yönetmelik]] |
||
Dosya:Order to relocate Armenians.jpg| |
Dosya:Order to relocate Armenians.jpg|Sevk ve İskan Emri [[Osmanlı Arşivi]]'nden |
||
</gallery> |
</gallery> |
||
Sayfanın 13.09, 25 Mayıs 2019 tarihindeki hâli
Sevk ve İskân Kanunu,[1][2] 27 Mayıs 1915'te Osmanlı hükûmeti tarafından I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı ordusu ile karşı karşıya gelebilecek iç unsurların savaş bölgelerinden uzak yerlere devlet eliyle gönderilmesi için çıkarılan göç kanunu. 1 Haziran 1915 tarihinde Takvim-i Vekâyi'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. İçeriğinde Osmanlı Ermenilerinden bahsetmemesine rağmen doğrudan İmparatorlukta yaşayan Ermeni halkı hedef alarak Ermenilerin yaşadığı şehirlerden başka yerlere sürülmesine yol açtı.[3][4][5]
İçerik
Sevk ve İskan Kanunu olarak bilinen; fakat geçici kanun mahiyetinde olan ve asıl adı "Savaş zamanında hükümet uygulamalarına karşı gelenler için asker tarafından uygulanacak önlemler hakkında geçici kanun" Rumî takvime göre 14 Mayıs Miladi takvime göre 27 Mayıs 1915 tarihinde kabul edilmiştir. Kanun, 1 Haziran 1915 günü dönemin resmî gazetesi Takvim-i Vekayi'de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. İlk 2 Madde kanunun amaçlarını ve anahatlarını belirtmektedir.[6]
Vakt-i seferde ordu ve kolordu ve fırka (tümen) kumandanları ve bunlarin vekilleri ve müstakil mevki kumandanlari ahâli tarafından herhangi bir suretle evamir-i hükûmete (hükûmetin emirlerine) ve müdafaa-i memlekete (ülkenin savunmasına) ve muhafaza-i asayişe müteallik (ilişkin) icraat ve tertibata karşı muhalefet ve silâhla tecavüz mukavemet görürlerse, derakap (hemen) kuvve-i askeriye (askerî güçler) ile en şiddetli surette te'dibat yapmağa (akıllarını başlarına getirmeye) ve tecavüz ve mukavemeti (direnmeyi) esasından imha etmeye (yok etmeye) mezun (görevli) ve mecburdurlar.
Ordu ve müstakil kolordu ve fırka kumandanları, icabat-i askeriyeye (askerliğin gerektirdiği kurallara) mebnî (dayanarak) veya casusluk ve hıyanetlerini hissettikleri kurâ (köyler) ve kasabat (kasabalar) ahâlisini münferiden (tek olarak) veya müctemi'an (toplu olarak) diğer mahallere sevk ve iskân ettirebilirler
Uygulanması
Listede sevk ve iskan edilen Ermeni vatandaşların sayılarını göstermektedir.
Sevk ve İskan'dan Etkilenen Ermeniler[7][8] | ||
Şehir | Gönderilen | Kalan |
Adana | 14.000 | 15-16.000 |
Ankara | 21.236 | 733 |
Aydın | 250 | |
Bilecik | 1.200 | |
Diyarbakır | 20.000 | |
Dörtyol | 9.000 | |
Erzurum | 5.500 | |
Eskişehir | 7.000 | |
Giresun | 328 | |
Görele | 250 | |
Halep | 26.064 | |
Haymana | 60 | |
İzmir | 256 | |
İzmit | 58.000 | |
Kalecik | 257 | |
Karahisar-ı Şarki | 5.769 | 2222 |
Kayseri | 45.036 | 4.911 |
Keskin | 1.169 | |
Kırşehir | 747 | |
Konya | 1.900 | |
Kütahya | 1.400 | |
Mamuretülaziz | 51.000 | 4.000 |
Maraş | 8.845 | |
Nallıhan | 479 | |
Ordu | 36 | |
Perşembe | 390 | |
Sivas | 136.084 | 6.055 |
Sungurlu | 576 | |
Sürmene | 290 | |
Tirebolu | 45 | |
Trabzon | 3.400 | |
Ulubey | 30 | |
Yozgat | 10.916 | |
Toplam | 422.758 | 32.766 |
Sevk ve İskan edilenler
TSK Genel Kurmay Başkanlığı arşivinde bulunan belgeye göre[9] Sevk ve İskan Kanunu'na tabi tutulanların sayısı aşağıdaki tablodadır. Vilayetlerdeki kazâ kazâ sayılarını kaynaktan detaylı olarak görebilirsiniz.
- Sevk ve teb’îdleri mukarrer Ermeni ahâlînin vilâyet ve müstakil livâ üzerine mikdârını irâe eder.
Sicilde Mukayyed Nüfûs | Sevk Olunan Nüfûs | Mahall ve Tarîk-i Sevkleri | Îzâhât | |
Esâmî-i Vilâyet ve Livâ | Aded | Aded | ||
Ankara Vilâyeti | 47.224 | |||
Erzurum Vilâyeti | 128.657 | 120.000 | Mamüretülaziz tarîkiyle Musul Vilâyetiyle Zor Sancağı | Nüfûs-ı mütebâkiyye kısmen müsâdemelerde telef olmuş ve kısmen de firâr etmiştir. |
Adana Vilâyeti | 46.031 | |||
İzmit Sancağı | 54.370 | 50.000 | Konya, Haleb tarîkiyle Zor Sancağı | Nüfûs-ı mütebâkiyye firâr ve ihtifâ veyâ vefât etmiştir. |
Eskişehir Sancağı | ||||
Bitlis Vilâyeti | 109.521 | 20.000 | Bir kısmı Siird tarîkiyle Diyarbekir’e bir kısmı da Mamüretülaziz tarîkiyle Zor ve Musul | Nüfûs-ı mütebâkiyye müsâdemelerde telef olmuş ve bir kısmı da firâr etmiştir. |
Canik Sancağı | 26.374 | 26.374 | Amasya, Karahisar tarîkiyle Sivas - Zor, Musul | |
Haleb Vilâyeti | 34.451 | |||
Hüdâvendigâr Vilâyeti | 66.413 | |||
Diyarbekir Vilâyeti | 61.002 | |||
Sivas Vilâyeti | 141.592 | 141.592 | Malatya tarîkiyle Zor, Musul | |
Trabzon Vilâyeti | 34.500 | 28.000 | Gümüşhâne tarîkiyle Zor, Musul | Nüfûs-ı mütebâkiyye müsâdemelerde telef olmuştur. |
Karesi Sancağı | 8290 | |||
Karahisar Sancağı | 7327 | |||
Kayseri Sancağı | 47.617 | |||
Mamüretülaziz Vilâyeti | 74.206 | |||
Maraş Sancağı | 27.101 | 27.101 | Haleb tarîkiyle Zor, Suriye | |
Niğde Sancağı | 5101 | |||
Van Vilâyeti | 67.792 | |||
Yekûn | 987.569 | (413.067) |
ABD resmi devlet kayıtlarına göre sevk ve iskana tabi tutulan Ermeni Tebaalarının Sayısı aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi 486.000 dir.(3 Şubat 1916)
- The following is the statistics of Armenian immigrants according to best information:
- (Türkçe:Takip eden, en iyi bilgilere göre Ermeni muhacirlerinin istatistiğidir.)
Şam ve Maan'a kadar olan bölge | ... | 100.000 |
Hama ve civarındaki köyler | ... | 12.000 |
Homs ve civarındaki köyler | ... | 20.000 |
Halep ve civarındaki köyler | ... | 7.000 |
Maara ve civarındaki köyler | ... | 20.000 |
Bab ve civarındaki köyler | ... | 8.000 |
Mumbidge ve civarındaki köyler | ... | 5.000 |
Ras-el-Ain ve civarındaki köyler | ... | 20.000 |
Rakka ve civarındaki köyler | ... | 20.000 |
Deyrizor ve civarındaki köyler | ... | 300.000 |
Total | ... | 486.000 |
3 Şubat 1916 |
Galeri
-
Sevk ve İskan Emri Osmanlı Arşivi'nden
Kaynakça
- ^ http://fakulteler.atauni.edu.tr/ermenia/mndty.php?al=3
- ^ http://acikarsiv.ankara.edu.tr/fulltext/2133.pdf
- ^ Paul Demont - François Georgeon, Bir İmparatorluğun Ölümü, Cumhuriyet, s. 96.
- ^ Ferudan Ata, İşgal İstanbul'unda Tehcir Yargılamaları, TTK, s. 11.
- ^ Sina Akşin, Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi I, Cumhuriyet, s. 125.
- ^ Tehcir Kanunu,Tehcir Kanunu.
- ^ Halacoglu, Prof. Dr. Yusuf, Facts Relating to the Armenian Relocation (1915), TTK Publication, Ankara, 2001.
- ^ DH, EUM. 2nd Branch, File 1, document 38, 40, 41, 42, 43, 44, 46, 47, 51, 55, 64, 152, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 194, 200, 206
- ^ TSK Genel Kurmay Başkanlığı Sitesi (Word dosyası)