Vladimir Lenin'in ölümü ve devlet cenazesi
| Vladimir Lenin'in ölümü ve devlet cenazesi | |
|---|---|
_detail_01.jpg) | |
| Tarih | 27 Ocak 1924) |
| Konum | Moskova, Sovyetler Birliği |
| Katılanlar | Sovyetler Birliği Komünist Partisi , Akrabalar, Takipçiler |
Ekim Devrimi'nin ve Sovyetler Birliği'nin lideri ve kurucularından Vladimir Lenin, 21 Ocak 1924'te, saat 18:50'de, komaya girdikten sonra 53 yaşında Gorki'de öldü.[1] Lenin 1918 yılında uğradığı başarısız suikastten kurtulsa da ağır yaralanmış, iyileşmesi uzun süre almıştı. Erken denebilecek yaşta ölmesinin önemli sebeplerinden birisi bu suikasttir. Resmi ölüm nedeni tedavi edilemez bir kan damarı hastalığı olarak kaydedildi.[2]Lenin için devlet töreni düzenlendi ve ardından 27 Ocak'ta özel olarak inşa edilen bir anıt mezara defnedildi. Bolşevik Parti Merkez Komitesinin bir komisyonu cenaze töreninin düzenlenmesinden sorumluydu.
Naaşın katafaltta kalışı[değiştir | kaynağı değiştir]
23 Ocak'ta Lenin'in naaşının bulunduğu tabut trenle Gorki'den Moskova'ya taşındı ve Sendikalar Evi'ndeki Sütunlar Salonu'nda sergilendi ve üç gün boyunca orada kaldı.[3][4] 27 Ocak'ta Lenin'in naaşı savaş müziği eşliğinde Kızıl Meydan'a getirildi. Orada toplanan kalabalık Mihail Kalinin, Grigori Zinovyev ve Josef Stalin tarafından yapılan bir dizi konuşmayı dinledi, o dönem kafkasyada olan Lev Troçki cenazede yer almadı.[4]
Bolşevik liderlerin cenaze törenine katılımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Troçki daha sonra cenaze töreni için kendisine yanlış tarih verildiğini iddia edecekti.[5] Stalin'in sekreteri Boris Bajanov daha sonra "Stalin kendine karşı dürüsttü: Kafkasya'da tıbbi tedavi gören Troçki'ye Lenin'in cenazesi için yanlış bir tarih veren bir telgraf gönderdi" diyerek bu açıklamayı doğrulayacaktır.[6] Fransız tarihçi Pierre Broue da Stalin ile Abhazya parti sekreteri Nestor Lakoba arasındaki yazışmaları belgeleyen Moskova arşivlerini, Stalin'in Lenin'in cenazesi sırasında Troçki'yi Sohum'de tutma çabalarının kanıtı olarak gösterdi.[7] Troçki de 1925'te yazdığı kısa kitabı "Lenin" ile Lenin'e bir övgüde bulunacaktı.[8][9]
Aleksey Rıkovda eşiyle birlikte İtalya'ya gittiği ve grip olduğu için cenaze törenine katılamadı.[10] Daha sonra naaş Kremlin Duvarı'nın yanındaki geçici bir ahşap mozolenin (kısa süre sonra bugünkü Lenin'in Mozolesi ile değiştirilecek) tonozuna yerleştirildi.[11] Dondurucu soğuğa rağmen on binlerce kişi katıldı.[12]
Naaşın mumyalanması[değiştir | kaynağı değiştir]
Lenin'in eşi Nadejda Krupskaya'nın itirazlarına rağmen, Lenin'in naaşı Kızıl Meydan'daki mozolede uzun süre sergilenmek üzere mumyalanmıştır.[13] Moskova Garnizon Komutanı mozoleye şeref kıtası yerleştirilmesi için bir emir yayınlamış, bu nedenle halk arasında "Bir Numaralı Nöbetçi" olarak anılmıştır.[14] Mumyalama işlemi sırasında Lenin'in beyni çıkarılmıştı; 1925'te beyni incelemek üzere bir enstitü kuruldu ve Lenin'in ağır skleroz hastası olduğu ortaya çıktı.[15]
Günümüzdeki durum[değiştir | kaynağı değiştir]
Rusya'da 1993 yılında yaşanan anayasal krizin ardından şeref kıtası dağıtıldı. 2018'de Rus milletvekili Vladimir Petrov, Lenin'in naaşının ölümünün 100. yıldönümü olan 2024'te gömülmesini, çünkü naaşı mozolede barındırmanın devlete çok pahalıya mal olduğunu öne sürdü ve yerine balmumu ya da kauçuk bir model konulmasını önerdi.[16]
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Lenin'in cenazesi Gorki tren istasyonuna taşınması. -
Joseph Stalin, Lev Kamenev ve Mikhail Tomsky Lenin'in tabutunu taşıyor. -
Mikhail Tomsky, Mikhail Kalinin, Nadezhda Krupskaya ve Jānis Rudzutaks, Lenin'in cenazesinde. -
Lenin'in ölümüyle ilgili 22 Ocak 1924 tarihli bilgilendirme yazısı. -
Lenin'in naaşını Gorki'den Moskova'ya taşıyan tren -
1925 tarihli fotoğrafta Lenin Mozolesi'nin ikinci ahşap versiyonu -
Günümüzde mozele
.jpg)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Fischer 1964, ss. 673–674; Shub 1966, s. 438; Rice 1990, s. 194; Volkogonov 1994, s. 435; Service 2000, ss. 478–479; White 2001, s. 176; Read 2005, s. 269.
- ^ Volkogonov 1994, s. 435; Lerner, Finkelstein & Witztum 2004, s. 372.
- ^ Fischer 1964, s. 674; Shub 1966, s. 439; Rice 1990, ss. 7–8; Service 2000, s. 479.
- ^ a b Rice 1990, s. 9.
- ^ "Leon Trotsky: My Life (41. Lenin's Death and the Shift of Power)". www.marxists.org. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023.
- ^ Bazhanov, Boris; Doyle, David W. (1990). Bazhanov and the Damnation of Stalin (İngilizce). Ohio University Press. s. 112. ISBN 978-0-8214-0948-0.
- ^ Broue., Pierre (1992). Trotsky: a biographer's problems. In The Trotsky reappraisal. Brotherstone, Terence; Dukes, Paul,(eds). Edinburgh University Press. s. 20. ISBN 978-0-7486-0317-6.
- ^ Trotsky, Leon. "Lenin (1925)". 1 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ Trotsky, Leon (1959). Lenin (İngilizce). Garden City Books. s. 215. 14 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ Kotkin, Stephen (23 Ekim 2014). Stalin, Vol. I: Paradoxes of Power, 1878-1928 (İngilizce). Penguin Books Limited. ISBN 978-0-7181-9298-3. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
- ^ Shub 1966, s. 439; Rice 1990, s. 9; Service 2000, ss. 479–480.
- ^ Volkogonov 1994, s. 440.
- ^ Fischer 1964, s. 674; Shub 1966, s. 438; Volkogonov 1994, ss. 437–438; Service 2000, s. 481.
- ^ "Struggle in Russia; Yeltsin Cancels Guards at Lenin's Tomb". The New York Times. 7 Ekim 1993. 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2018.
- ^ Fischer 1964, ss. 625–626; Volkogonov 1994, s. 446.
- ^ "MP suggests replacing Lenin's mummy with rubber figure". Pravda.ru. 14 Kasım 2018. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.