Theraphosa blondi
Goliath kuşyiyeni (Theraphosa blondi), Theraphosidae familyasına ait bir örümcektir. Güney Amerika'da yaşar, kütle (175 g (6,2 oz)) ve vücut uzunluğu (13 cm'ye (5,1 inç) kadar) bakımından dünyanın en büyük örümceğidir ve bacak açıklığına göre Dev avcı örümceğinden sonra ikinci sıradadır. Bacakları ile toplam uzunluğu 30 cm'e kadar çıkabilmektedir. Aynı zamanda Goliath tarantula veya Goliath kuş yiyen örümcek olarak da adlandırılır; theraphosidleri "kuş yiyen" olarak adlandırma uygulaması, Maria Sibylla Merian'ın sinek kuşu yiyen birini gösteren 18. yüzyılın başlarından kalma bir bakır gravüründen kaynaklanmaktadır. Örümceğin ismine rağmen, nadiren kuşları avlar.
| Theraphosa blondi | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Goliath kuş yiyen dişi - Sırt tarafından görünüm - 23,5 cm - (Yerellik: Fransız Guyanası, Fransa) | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Fiziksel özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu örümceklerin bacak açıklığı 30 cm (12 in)'e kadar çıkabiliyor,[2] 13 cm (5,1 in) kadar vücut uzunluğu ve 175 g (6,2 oz) kadar ağırlığa sahip olabilirler. Kuş yiyenler, çoğu yetişkin erkek örümceğin ilk bacak çiftinde bulunan, tibial mahmuzları olmayan az sayıda tarantula türünden biridir. Çoğunlukla ten renginden açık kahverengiye dönen turuncumsu ve altın rengindedirler.
Yaşam döngüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
Kuşyiyen dişileri, diğer örümcek/tarantula türlerinin aksine, çiftleşme sırasında nadiren erkekleri yerler. Dişiler 3-6 yıl içinde olgunlaşır ve ortalama 15 ila 25 yıl ömürleri vardır. Erkekler olgunlaştıktan hemen sonra ölürler ve ömürleri üç ila altı yıldır. Renkleri koyudan açık kahverengiye kadar değişir ve bacaklarda soluk işaretler vardır. Kuş yiyenlerin vücutlarında, karınlarında ve bacaklarında kıllar vardır. Dişi, 6-8 hafta içinde örümcek yavrularına dönüşen 100 ila 200 yumurta bırakır.[3][4]
Davranışlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Savunmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Tehditlere yanıt olarak Goliath kuş yiyicileri, pedipalpleri ve bacakları üzerindeki kılları ovalayarak uzun adımlarla yürürler.[5][6] Ayrıca tehdit edildiklerinde arka ayakları ile karınlarını ovuştururlar, cilt ve mukoza zarları için ciddi derecede tahriş edici olan tüyler salıverirler. Bu kaşındırıcı tüyler insanlara zararlı olabilir.[6]
Tüm tarantulalar gibi T.bloni örümceklerinin de yeterince büyük dişleri vardır. (2-4 cmor0,79-1,57 in) bir insanın derisini delmek için yeterli bir ölçüdür. Dişlerinde zehir taşırlar ve tehdit edildiklerinde ısırdıkları bilinmektedir, ancak zehir nispeten zararsızdır ve etkileri yaban arısı sokmasıyla karşılaştırılabilir. Genellikle tarantulalar insanları yalnızca nefsi müdafaa amacıyla ısırırlar ve bu ısırıklar her zaman zehirlenmeyle ("kuru ısırık" olarak bilinir) sonuçlanmaz.
Beslenme[değiştir | kaynağı değiştir]
İsmine rağmen, Goliath kuş yiyicisi aslında nadiren kuşları avlar; vahşi doğada diyeti esas olarak diğer büyük eklembacaklılardan, solucanlardan ve amfibilerden oluşmaktadır.[7] Bununla birlikte, büyüklüğü ve fırsatçı yırtıcı davranışı nedeniyle bu tür, genellikle çeşitli böcekleri ve küçük kara omurgalılarını öldürür ve tüketirler. Avlarını açıkta tüketmezler; bunun yerine onu yuvalarına geri sürüklerler ve sindirim sürecine başlarlar. Bu sindirim işlemini, avlarının içini sıvılaştırarak, emerek ve kurutarak yaparlar.[8] Vahşi doğada T.bloni'nin kemirgenler, kurbağalar, kertenkeleler ve hatta yılanlarla beslendiği gözlemlenmiştir.[9]
Dağılım ve yaşam alanı[değiştir | kaynağı değiştir]
Goliath kuşyiyeninin ana vatanı Güney Amerika'nın kuzeydeki yüksek yağmur ormanı bölgeleridir: Surinam, Guyana, Fransız Guyanası, kuzey Brezilya, doğu Kolombiya ve güney Venezuela'dır. En çok Amazon yağmur ormanlarında göze çarpan örümcek karada yaşar, derin yuvaları vardır ve genellikle sazlık veya bataklık bölgelerde bulunur. Gece avlanan bir türdür.[10]
Mutfakta kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Goliath kuşyiyeni, yenilebilir bir örümcek cinsidir. Örümcek, Güney Amerika'nın kuzeydoğusundaki yerel mutfağın bir parçası olup, ürpertici tüylerin yakılması ve muz yapraklarında kızartılmasıyla hazırlanmaktadır. Tadı "karides benzeri" olarak tanımlanmıştır.[11]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Goliath kuş yiyen zehirinde bulunan bir toksin olan TLTx
- Dev avcı örümceği, bacak açıklığına göre dünyanın bilinen en büyük örümceği
- Mongolarachne jurassica, bilinen en büyük fosilleşmiş örümcek
- Cerbalus aravaensis, İsrail ve Ürdün'de bulunan bir avcı örümceği
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Theraphosa blondi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Goliath kuşyiyen örümceği, Wayback Machine sitesinde (Ekim 31, 2013 tarihinde arşivlendi)
- Video of the Goliath birdeater at National Geographic (Goliath kuşyiyen örümceğinin videosu)
- Video of the Goliath birdeater being hunted by children (Çocuklar tarafından yakalanan Goliath kuşyiyeni)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Opatova, Vera; Hamilton, Chris A.; Hedin, Marshal; Montes De Oca, Lauren; Král, Jiři; Bond, Jason E. (2019), "Phylogenetic Systematics and Evolution of the Spider Infraorder Mygalomorphae Using Genomic Scale Data", Systematic Biology, 69 (4), ss. 671-707, doi:10.1093/sysbio/syz064
- ^ "Goliath Birdeater". Animals (İngilizce). 17 Aralık 2018. 11 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
- ^ "Goliath Bird-Eater Spider". Spiders Worlds. 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2018.
- ^ "Goliath Bird Eating Spider". Blue Planet Biomes. 2003. 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2018.
- ^ Perez-Miles, Fernando; Montes de Oca, Laura; Postiglioni, Rodrigo; Costa, Fernando G. (Aralık 2005). "The stridulatory setae of Acanthoscurria suina (Araneae, Theraphosidae) and their possible role in sexual communication: an experimental approach" (PDF). Iheringia, Série Zoologia. 95 (4): 365-371. doi:10.1590/S0073-47212005000400004. 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ a b Lewis, Tanya (18 Ekim 2016). "Goliath Birdeater: Images of a Colossal Spider". Live Science. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2017.
- ^ Lewis, Tanya (17 Ekim 2014). "Goliath Encounter: Puppy-Sized Spider Surprises Scientist in Rainforest". Live Science. 24 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ National Geographic
- ^ Menin, Marcelo; Rodrigues, Domingos De Jesus; de Azevedo, Clarissa Salette (Ekim 2005). "Predation on amphibians by spiders (Arachnida, Araneae) in the Neotropical region". Phyllomedusa. 4 (1): 39-47. doi:10.11606/issn.2316-9079.v4i1p39-47. ISSN 1519-1397. 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Striffler, Boris F. (Kasım 2005). "Life history of Goliath Birdeaters – Theraphosa apophysis and Theraphosa blondi (Araneae, Theraphosidae, Theraphosinae)" (PDF). Journal of the British Tarantula Society. 21 (1): 26-33. ISSN 0962-449X. 6 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2013.
- ^ Dell'Amore, Christine (20 Ekim 2014). "Puppy-Size Tarantula Found: Explaining World's Biggest Spider". National Geographic Blog. 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
