Telosa
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2024) |
Telosa, Amerikalı milyarder Marc Lore tarafından tasarlanan ve Eylül 2021'de duyurulan, ütopik planlı bir ABD şehridir [1][2] Projenin 2050 yılına kadar 5 milyon kişilik bir nüfusa ulaşması hedeflenmektedir ve inşaatın ilk aşamasında 50.000 kişinin yaşaması beklenmektedir. Projenin planlayıcıları şehrin Apalaş'da ya da Batı eyaletlerindeki çöllerde ucuz araziler üzerine inşa edilmesini planlarken, başlangıçta yer seçimi konusunda bir karar alınamamıştı.[1][3]
Telosa ismi Antik Yunanca'da bulunan telos kelimesinden türetilmiştir ve bu durumda "amaç" anlamına gelmektedir.[4]
Planlama[değiştir | kaynağı değiştir]
Telosa, eski Walmart ABD e-Ticaret başkanı ve milyarder Marc Lore tarafından tasarlanmıştır.[5] Walmart'tan istifasını açıklayan Lore, “kapitalizmin reforme edilmiş bir versiyonuna” dayanan bir “geleceğin şehri” inşa etme arzusunu dile getirmiştir.[2] Lore, şehir için tasarım felsefesini “eşitlikçilik” olarak ifade etmekte ve “Zenginliğin adil bir şekilde yaratıldığı yeni bir toplum modeli... Zenginlere yük bindirmiyor; vergileri yükseltmiyor. Bu basitçe vatandaşlara ve insanlara yaratılmasına yardımcı oldukları zenginliği geri vermek anlamına geliyor”.[6]
Lore, Danimarkalı mimar Bjarke Ingels'in sahibi olduğu mimarlık firması Bjarke Ingels Group'u önerilen şehrin ana planlaması için işe almıştır.[3]
Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Telosa'nın 15 dakikalık şehir olması planlanmaktadır; işyerleri, okullar ve temel mal ve hizmetler, sakinlerin evlerine 15 dakikalık bir mesafede olacaktır. Şehirde fosil yakıtlarla çalışan araçlara izin verilmeyecek, bunun yerine yürünebilirliğe ve scooter, bisiklet ve otonom elektrikli araçların kullanımına vurgu yapılacaktır.[1][5]
“Eşitlik Kulesi” olarak adlandırılan devasa bir gökdelen, “şehir için bir işaret” olarak hizmet etmek üzere tasarlanmaktadır. Gökdelenin öngörülen özellikleri arasında su depolama alanı, aeroponik çiftlikler ve fotovoltaik bir çatı yer almaktadır.[1]
Şehirde önerilen arazi mülkiyeti, politik iktisatçı Henry George'un 1879 tarihli İlerleme ve Yoksulluk kitabında savunduğu gibi, Georgizm ilkelerine dayanmaktadır.[6] Önerilen kurallara göre, herkes bir ev, bina veya başka bir yapı inşa etmek, tutmak veya satmak için lisans alabilecek ve sakinler bir topluluk vakfı kapsamında arazinin mülkiyetini paylaşacaklardır.[1][7]
Olası yerler[değiştir | kaynağı değiştir]
Projenin planlayıcıları, şehrin 2021 itibarıyla henüz karar verilmemiş bir yerde, ucuz çöl arazisi üzerine kurulmasını planlıyor; Utah, Idaho, Nevada, Arizona, Teksas ve Apalaş potansiyel yerler olarak teklif edilmiş durumdadır.[1][3]
Karşılama[değiştir | kaynağı değiştir]
Eylül 2021'de Timeout.com'da yazan Ed Cunningham, “plan tasarımları, zevkinize bağlı olarak ya göz kamaştırıcı derecede ütopik ya da rahatsız edici derecede distopya. Fütüristik toplu taşıma vizyonlarının yanı sıra yeşillik ve doğayla dolu alanların yanı sıra çok sayıda yenilikçi mimari de bulunuyor.”[8] Mevcut kentsel alanlar üzerine inşa etmekten daha az sürdürülebilir olacak gerçekçi olmayan bir gösteriş projesi olarak eleştirilmiştir.[9]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f Holland, Oscar (6 Eylül 2021). "Plans for $400-billion new city in the American desert unveiled". CNN (İngilizce). 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.
- ^ a b Del Rey, Jason (15 Ocak 2021). "Walmart's e-commerce chief is leaving to build 'a city of the future'". Vox (İngilizce). 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.
- ^ a b c Brustein, Joshua (1 Eylül 2021). "The Diapers.com Guy Wants to Build a Utopian Megalopolis". Bloomberg (İngilizce). 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Kirsch, Noah (1 Temmuz 2021). "Electric Jets, Buried Trash And Controlled Ownership. Welcome To Marc Lore's 'City Of The Future'". Forbes (İngilizce). 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Gleeson, Scott (8 Eylül 2021). "Former Walmart president reveals plan for $400-billion Utopian city in the US desert". USA Today. 8 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ a b Alsever, Jennifer (1 Eylül 2021). "Why tech billionaire Marc Lore wants to build a utopian city". Fortune (İngilizce). 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021.
- ^ "Is Marc Lore's $400 Billion Desert Utopia the Future of Sustainable Cities or Just a Pipe Dream?". Sand-boarding.com. 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2023.
- ^ Cunningham, Ed. "A huge new city is being built in the US desert – but is it just greenwashing?". Time Out Worldwide. 24 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ The Week Staff. "Telosa: a desert utopia or a billionaire's vanity project?". The Week UK. Future plc. 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2023.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Resmî site
- Crispin, Jessa (20 Eylül 2021). "A billionaire wants to build a utopia in the US desert. Seems like this could go wrong". The Guardian.