Siyah şapkalı hacker

Siyah şapkalı hacker (İngilizce: Black hat hacker), kötü niyetli amaçlarla bilgisayar sistemlerine veya ağlara yetkisiz erişim sağlayan kişidir. Bu kişiler genellikle veri çalmak, zarar vermek, şantaj yapmak veya mali kazanç elde etmek amacıyla sistemlere sızar. Siyah şapkalı hackerlar, zararlı yazılımlar (malware) kullanarak dosyaları yok edebilir, cihazları fidye yazılımlarıyla kilitleyebilir veya kullanıcı bilgilerini ele geçirebilir.

Etimoloji

Black hat (siyah şapka) terimi, 1950’li yılların Western filmlerinde kötü karakterlerin siyah, iyi karakterlerin ise beyaz şapka takmalarından gelmektedir. Bu sembolizm siber güvenlik alanında da benimsenmiştir: Siyah şapkalılar kötü niyetli korsanları, beyaz şapkalılar ise etik hackerları temsil eder. Ayrıca gri şapkalı hackerlar, etik ile yasa dışı davranışlar arasındaki gri alanda faaliyet gösterir.

Özellikler ve motivasyon

Siyah şapkalı hackerlar genellikle kişisel çıkar, intikam, ideolojik nedenler veya ün kazanma amacıyla hareket eder. Çoğu tek başına çalışırken, bazıları organize suç gruplarıyla iş birliği yapar. Bazıları başlangıçta hazır saldırı araçlarını kullanan deneyimsiz korsanlar (script kiddie) olarak başlar, zamanla belirli alanlarda uzmanlaşır. Yaygın uzmanlık alanları arasında kimlik avı (phishing), zararlı yazılım geliştirme, uzaktan erişim araçları yönetimi ve fidye yazılımı operasyonları bulunur.

Organizasyon ve yöntemler

Modern siyah şapkalı faaliyetler bir iş modeli gibi organize edilebilir. Bazı suç ağları, çalışanlarına iş birliği araçları sunar, hatta zararlı yazılım kitleri için destek ve garanti sağlar. Karanlık ağ (Dark Web) üzerinden satılan bu yazılımlar, diğer suç gruplarına lisansla devredilebilir.

Bazı gruplar, sosyal mühendislik yöntemleriyle çalışır. Örneğin, meşru bir teknoloji firmasındanmış gibi davranan dolandırıcılar (örneğin "Microsoft teknik destek" çağrıları), kurbanları bilgisayarlarına uzaktan erişim izni vermeye veya sahte yazılımlar indirmeye ikna eder. Bu yolla saldırganlar, parolaları, banka bilgilerini veya cihaz kontrolünü ele geçirebilir.

Diğer saldırılar otomatik sistemlerle gerçekleştirilir. Bot adı verilen programlar internette savunmasız sistemleri arar, oltalama e-postaları (phishing) veya zararlı bağlantılar aracılığıyla bulaşır.

Siyah şapkalı hacker grupları

Birçok siyah şapkalı hacker, bireysel olarak faaliyet gösterse de, bazıları organize gruplar hâlinde çalışmaktadır. Bu gruplar, fidye yazılımı saldırıları, veri hırsızlığı, devlet destekli casusluk veya siyasi amaçlı hacktivizm gibi faaliyetlerde bulunur.

• Anonymous: 2000'li yılların ortasında ortaya çıkan, gevşek örgütlenmiş uluslararası hacktivist topluluğu. Çeşitli hükümet kurumları, şirketler ve dinî kuruluşlara yönelik saldırılarla tanınmıştır.
• Lizard Squad: 2010'lu yıllarda özellikle PlayStation Network ve Xbox Live gibi oyun ağlarına yönelik hizmet reddi (DDoS) saldırılarıyla tanınmıştır.
• REvil (Sodinokibi): 2019’da aktif hale gelen fidye yazılımı grubu; Kaseya, Travelex ve JBS Foods gibi şirketleri hedef almıştır.
• Conti: 2020–2022 arasında etkin olan, kurumsal ağlara yönelik fidye saldırılarıyla bilinen organize suç grubu.
• LockBit: 2019’da ortaya çıkan, hâlen aktif bir fidye yazılımı grubu. 2023–2024 arasında Boeing, Royal Mail ve ICBC gibi kurumları hedef alan saldırılarda adı geçmiştir.
• DarkSide: 2021 yılında Colonial Pipeline fidye saldırısının arkasındaki grup olarak tanımlanmıştır.
• LAPSUS$: 2021–2022 yıllarında Microsoft, Samsung, NVIDIA, Uber ve Okta gibi dev şirketlere sızan genç hacker grubudur.
• APT28 (Fancy Bear): Rusya bağlantılı olduğu düşünülen ve devlet destekli siber casusluk operasyonlarıyla tanınan bir gruptur.
• APT41: Çin merkezli olduğu değerlendirilen, hem casusluk hem de finansal kazanç amaçlı saldırılar düzenleyen karma grup.

Bilinen saldırı örnekleri

• WannaCry (2017): 150 ülkede yaklaşık 400.000 bilgisayarı etkileyen küresel fidye yazılımı saldırısı.
• NotPetya (2017): Ukrayna merkezli olarak başlayan, küresel ölçekte milyarlarca dolar zarara neden olan yıkıcı siber saldırı.
• Yahoo veri ihlali (2013–2014): Yaklaşık 3 milyar kullanıcının hesap bilgilerinin çalındığı tarihin en büyük veri ihlallerinden biri.
• Equifax ihlali (2017): ABD’de 147 milyon kişinin kişisel bilgilerinin sızdırıldığı olay.
• SolarWinds saldırısı (2020): ABD hükümet kurumlarını da etkileyen, tedarik zinciri saldırısı olarak kayıtlara geçmiştir.
• Colonial Pipeline fidye saldırısı (2021): ABD’nin en büyük petrol boru hattı şirketlerinden birini hedef almış, yakıt tedarik krizine yol açmıştır.
• NVIDIA, Samsung ve Microsoft saldırıları (2022): LAPSUS$ grubu tarafından gerçekleştirilen geniş ölçekli veri sızıntıları.
• MOVEit Transfer veri ihlali (2023): Progress Software’in dosya aktarım sistemini hedef alan fidye yazılımı saldırısı; dünya çapında yüzlerce kurum etkilenmiştir.
• Boeing fidye saldırısı (2023): LockBit grubu tarafından gerçekleştirilmiş, şirketin uçak bakım sistemlerini geçici olarak devre dışı bırakmıştır.
• ICBC saldırısı (2023): Çin’in en büyük bankalarından birine yönelik LockBit fidye yazılımı saldırısı; finans piyasalarında kesintilere neden olmuştur.
• Change Healthcare saldırısı (2024): ABD sağlık sektörünü etkileyen geniş çaplı fidye yazılımı olayı; sistemlerin haftalarca kapalı kalmasına yol açmıştır.

Bilinen siyah şapkalı hackerlar

• Kevin Mitnick: 1990’larda dünyanın en çok aranan siber suçlularından biri olarak kabul edilmiştir. IBM, Motorola ve ABD Savunma Bakanlığı sistemleri dâhil 40’tan fazla büyük kuruluşa sızmıştır.
• Albert Gonzalez: 2005–2007 arasında 170 milyondan fazla kredi kartı numarasını çalarak tarihin en büyük veri hırsızlıklarından birini gerçekleştirmiştir.
• Gary McKinnon: 2001–2002 yıllarında 97 ABD askeri ve NASA bilgisayarına izinsiz erişmiş, “en büyük askerî hack olayı” olarak tanımlanmıştır.
• Adrian Lamo: The New York Times ve Microsoft sistemlerine sızmış, daha sonra Chelsea Manning’i ihbar etmiştir.
• Jeanson James Ancheta: Binlerce bilgisayarı botnet ağına dahil ederek kazanç elde eden ilk kişilerden biridir.
• Vladimir Levin: 1994’te Citibank sistemlerine sızarak 10 milyondan fazla dolar çalmakla suçlanmıştır.
• Roman Seleznev: 2011–2014 arasında milyonlarca kredi kartı bilgisini çalıp karanlık ağda satan Rus hacker.
• Evgeniy Bogachev (Zeus): Banka hesaplarını hedef alan Zeus truva atının geliştiricisi olarak bilinir.

Korunma yöntemleri

Siyah şapkalı saldırılara karşı alınabilecek temel önlemler şunlardır:

• Güvenlik duvarının açık tutulması
• İşletim sistemi ve yazılımların güncel tutulması
• Güvenilir antivirüs ve casus yazılım önleme programlarının kullanılması
• Bilinmeyen kaynaklardan dosya indirilmemesi

Ayrıca bakınız

• Beyaz şapkalı hacker
• Gri şapkalı hacker
• Siber suç
• Etik hacker
• Hacker (terim)
• Fidye yazılımı

Kaynakça

• Mitnick, K. D. The Art of Deception. Wiley, 2002.
• BBC News (2023). "LockBit and the rise of ransomware cartels."
• Wired (2024). "Inside the Dark Web ransomware economy."
• Symantec Security Response. (2024). Global Threat Landscape Report.
• Krebs, B. (2018). Spam Nation: The Inside Story of Organized Cybercrime. Sourcebooks.
• Europol Cybercrime Centre Reports (2023–2024).

Hacking yöntemleri

Siyah şapkalı hackerların bilmesi gereken bazı hacking yöntemleri:

• DDoS ya da Distributed Denial of Service attack saldırısı, çoklu sistemlerde hedef sistemin kaynakları ya da bant genişliği istilaya uğradığı zaman oluşur, bunlar genellikle bir veya birden fazla web sunucusudur. Bu sistemler saldırganlar tarafından çeşitli yöntemler kullanılarak bağdaştırılır. DDoS saldırıları, bir web sunucusunu yavaşlatır veya tamamen çökertebilir.
• Brute force attack saldırıları, hackerlar tarafından dolandırıcılık faaliyetlerinde kullanılacak bilgileri çalmak amacıyla ve şifrelenmiş verileri kırmak için sıklıkla kullanılır. (Ancak, tüm kaba kuvvet saldırılarının kötü niyet içermediğine de dikkat çekmek gerek, bazen bir ağın güvenliğini test etmek için güvenlik analistleri tarafından da kullanılabilirler.)
• SQL Injection saldırıları, Çeşitli programlama dillerinde yapılan SQL açıklarından yola çıkarak bir web sitenin veritabanına erişilmeye çalışırken kullanılır.
• Keylogger klavye dinleme sistemi veya klavye yakalama sistemi olan keylogger, Klavyede bir harfe dokunulduğunda casus yazılım dinler ve klavye harflerini kaydeder. Klavye dinleme sisteminin olmaması için spam amaçlı mesajların güvenilmeyen mesajların açılmaması gerekir.
• Phishing ya da yemleme, yasa dışı yollarla bir kişinin şifresini veya kredi kartı ayrıntılarını öğrenmeye denir.
• Trojan ya da truva atı, bilgisayar yazılımı bağlamında Truva atı zararlı program barındıran veya yükleyen programdır. (Bazen "zararlı yük" veya sadece "truva" ibareleriyle de nitelendirilmektedir.) Terim klasik Truva Atı mitinden türemiştir. Truva atları masum kullanıcıya kullanışlı veya ilginç programlar gibi görünebilir ancak yürütüldüklerinde zararlıdırlar.