Rakel Dink
Rakel Dink | |
|---|---|
| Doğum | 1959 Silopi, Şırnak |
| Etnik köken | Ermeni |
| Vatandaşlık |  Türkiye |
| Evlilik | Hrant Dink |
| Çocuk(lar) | Arat Dink, Sera Dink, Delal Dink |
Rakel Dink (d. 1959, Silopi), Türkiye Ermenisi insan hakları aktivisti[1] ve Hrant Dink Vakfı başkanı.
Cizre civarında yaşamış Ermeni Varto Aşireti'nin Türkiye'deki son üyesidir.[2] 19 Ocak 2007’de suikast sonucu öldürülmesi Türkiye’de ve dünya genelinde şiddetli demokratik tepkilere yol açan Ermeni asıllı Türk gazeteci ve insan hakları aktivisti Hrant Dink'in eşidir.[1]
Tuzla'daki Ermeni Yetimhanesi Kamp Armen'de yetişti ve uzun yıllar kampta yöneticilik yaptı. Eşinin cenaze töreninde yaptığı konuşma ile tanındı. “Bir bebekten katil yaratan karanlığı sorgulamadan hiçbir şey yapılamaz kardeşlerim" dediği bu konuşması ile çok sayıda insanı etkiledi.[3][4] Hrant Dink'in öldürülmesinden sonra insan hakları konusunda aktif faaliyet gösteren Rakel Dink, 2007 yılında kurulan Hrant Dink Vakfı'nın başkanlığını yapmaktadır.[5]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
1959'da Silopi'de doğdu.[6] Varto aşireti reisi[1] Siyament Yağbasan (Vartanyan) ile eşi Delal'in ikinci çocuğudur.[6]
Ermeni Varto Aşireti, 1915 yılında sürgün emri almış, ancak yolculuk sırasında saldırıya uğrayınca Cudi Dağı’na sığınarak 25 yıl boyunca "Tayanlar" olarak bilinen Arap Müslüman bir aşiretin yardımıyla dağın içinde yükseklerdeki kaya kovuklarında, mağaralarda saklanarak dış dünyayla temas olmadan yaşamıştı.[1][6] Türkiye'nin kurulduğunu, II. Dünya Savaşı’nın yaşandığını ancak 25 yıl sonra Cizre'ye indiklerinde öğrenen aşiret, Kürt nüfusa asimile olmuş ve çoğunlukla Kürtçe konuşmaya, Hristiyan dinine ait ibadetlerini Kürtçe yapmaya başlamıştır.[1][3] Bir süre kıl çadırlarda göçer hayatı yaşadıktan sonra bugünkü adı Yolağzı olan Varto köyüne yerleşen aşiretin üyeleri 1978'de İstanbul'a[7] seksenli yıllarda Belçika ve Fransa’ya göç etmiş ve Siyament Ağa 2004 yılında Brüksel’de hayatını kaybetmiştir. Rakel Dink, aşiretin Türkiye'deki son üyesidir.[6]
Varto köyünde büyüyen Rakel Dink, 1967'de, 8 yaşındayken annesini kaybetti. Babası, Anadolu Ermenilerinin İstanbul’a yerleştirilmesi için bir program yürüten Ermeni Protestan vaiz Hrant Güzelyan'ın (Küçükgüzelyan adıyla da bilinir) aşiretini ziyareti sırasında 12 çocukla birlikte İstanbul'a götürüldü.[6] Rakel Dink, İstanbul'a gönderilen ikinci grupta yer aldı.[6][8] 1968'de iki erkek kardeşiyle beraber İstabul'a gitti; Tuzla'daki Ermeni Yetimhanesi Kamp Armen'e yerleştirildi. Yazları Tuzla'da, kışları Gedikpaşa Yetimhanesi'nde kaldı. O sırada Kürtçe'den başka lisan bilmeyen Rakel Dink, İstanbul'da Türkçe ve Ermenice öğrendi. Gedikpaşa İncirdibi Ermeni İlkokulu'nu bitirdi. Nüfus kaydı Türk olarak yapıldığı için Ermeni okuluna devam etmesi mümkün olmadı.[1] Beşinci sınıftan sonra bir Türk okuluna devam etmesine babası izin vermeyince örgün eğitim sisteminin dışında kaldı. Gedikpaşa Yetimhanesi'nde özel eğitim görerek yetişti.[1]
Tuzla Ermeni Çocuk Kampı'nda tanıştığı Hrant Dink ile 19 Nisan 1976'da kampta evlendi.[1] Kilise nikâhları 23 Nisan 1977’de kıyıldı.[3] Delal (1978), Arat (1979), Sera (1986) adlı üç çocukları oldu.
1979'da Tuzla kampının yöneticisi Güzelyan'ın Ermeni militan yetiştirdiği gerekçesiyle tutuklanmasından sonra[6] Rakel Dink, eşi le birlikte Tuzla Ermeni Çocuk Kampı'nın yöneticiliğini yaptı.[1][9] Aşireti Belçika'ya göç ettiğinde kampta kalmayı tercih etti. 1987 yılında Tuzla Kampına el konuldu.
Eşi Hrant Dink, 19 Ocak 2007'de kurucusu olduğu ve yayın yönetmeliğini yaptığı Agos Gazetesi'nin önünde öldürüldü.[10] Hrant Dink için 23 Ocak 2007 tarihinde, on binlerce insanın katıldığı bir cenaze törenini düzenlendi.[11] Törende Rakel Dink de bir konuşma yaptı.[12] "Sevgiliye mektup" başlıklı konuşmasında bir bebekten bir katil yaratan karanlığı sorgulamak gerektiğini söyledi.
Rakel Dink, benzer acıların yeniden yaşanmaması, Hrant Dink'in daha adil ve özgür bir dünyaya yönelik hayallerini, dilini ve yüreğini yaşatmak amacıyla diyalog, barış ve empati kültürünü geliştirmek adına 2007 yılında kurulan Hrant Dink Vakfı'nın başkanlığını yapıyor.[13][14]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i "Rakel Dink". Sabancı Üniversitesi. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ "Kumkapı'da balıkçı sepetinde bulundu, yetimhaneye verildi 'Dilim giderim dese de adımlarım gitmek istemiyor' derdi". Radikal Gezetesi. radikal.com.tr. 20 Ocak 2007. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ a b c "Erguvanlarla başlamıştı bu büyük aşk bir caninin kurşunuyla yarım kaldı". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 28 Ocak 2007. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ "Bebekten katil yaratmak..." Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 19 Nisan 2007. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ "Kurumsal Yapı". Hrant Dink Vakfı web sitesi. 17 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2016.
- ^ a b c d e f g "Acı acı ağlıyorum". Cumhuriyet Gazetesi. cumhuriyet.com.tr. 23 Nisan 2015. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ "Rakel Dink: Karanlığın başı devlet anlayışı". NTV.com.tr, 3 Temmuz 2007. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2016.
- ^ "Güneydoğu Anadolu'dan Avrpa'ya Ermeni Aşireti Varto'nun Hikayesi". Batı Ermenistan ve Batı Ermenileri Sorunları Araştırma Merkezi sitesi. 17 Ocak 2011. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2016.
- ^ "Tuzla Ermeni Çocuk Kampının İzleri". Bianet. bianet.org. 7 Şubat 2001. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ "Gazeteci Hrant Dink silahlı saldırıda öldü". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 19 Ocak 2007. 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ "Türkiye Evladını Böyle Uğurladı". Vatan. 23 Ocak 2007. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2016.
- ^ "Dink'i on binler uğurladı". BBC Türkçe. bbc.co.uk. 23 Ocak 2007. 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ "Sınırların ötesinde" (PDF). Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.
- ^ "Hrant Dink Ödülü bu akşam sahiplerini buluyor". T24. t24.com.tr. 22 Eylül 2016. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2016.