Murat Belge

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Murat Belge
Doğum 16 Mart 1943 (1943-03-16) (80 yaşında)
Ankara, Türkiye
Meslek Yazar, çevirmen, siyasi aktivist, akademisyen
Evlilik Taciser Ulaş (b. 1997)
Hale Soygazi (e. 2006)
Ebeveyn(ler) Burhan Asaf Belge
Zeynep Cavide Belge
Akraba(lar) Ayşe Leman Karaosmanoğlu (halası)
Yakup Kadri Karaosmanoğlu (halasının eşi)[1]

Mehmet Murat Kadri Belge (d. 16 Mart 1943, Ankara), Türk yazar, edebiyat eleştirmeni, çevirmen ve akademisyen.

İletişim Yayınları'nın kurucusudur. Joyce, Dickens, Lawrence, Berger ve Faulkner gibi romancıların eserlerini ve Alman filozof Karl Marx'ın belli yazılarını çevirmiştir. Edebiyat dünyasında daha çok deneme ve eleştiri yazılarıyla tanınır. Eleştirileri dışında sosyalizm, demokrasi, sivil toplum, popüler kültür ve kent kültürü üzerine yazıları ile tanınmıştır.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1943 yılında Ankara'da doğdu. Babası iş insanı ve siyasetçi Burhan Asaf Belge, annesi bankacı Zeynep Cavide Hanım'dır.[2][3] 1954 yılında Moda İlkokulu'ndan mezun olduktan sonra günümüzde Nişantaşı Anadolu Lisesi olan Nişantaşı High School'da yatılı öğrenim gördü. Kazandığı AFS bursu ile Amerika'nın Massachusetts eyaletinde değişim öğrencisi olarak bulundu.

Yükseköğrenimini 1966'da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünde tamamladı. İlk çevirileri ve eleştiri yazılarını 1964 yılında üniversitede öğrenci iken Yeni Dergi’de yayımlamaya başladı. Yüksek lisans eğitimine aynı kurumda devam etti ve asistanlık yaptı. William Faulkner ve James Joyce'un çevirileri ile adını duyurdu. 1969'da doktor unvanını aldı. İngiltere'ye giderek bir yıl Sussex Üniversitesi'nde çalıştı.[4]

Türkiye'ye döndükten sonra İsmet Özel ve Ataol Behramoğlu ile birlikte Halkın Dostları dergisini çıkardı; sosyalist teori ve siyasete ilişkin yazılar yazdı; Fransız düşünürü Althusser’in görüşlerini savundu. 12 Mart döneminde siyasi düşüncelerinden ötürü hüküm giydi ve iki yıl cezaevinde kaldı. Bu dönemde Veli Küçük'ün Ziverbey köşkünde kendisine işkence yaptığını söylemiştir.[5]

1974 yılında çıkan af yasası ile üniversiteye döndü. Berna Moran, Mina Urgan ve Akşit Göktürk ile aynı üniversite ortamında görev yaptı. 1975'te Birikim dergisinin kurucuları arasında yer aldı. Birikim dergisinde, Marksist düşünürlerini eserlerini tanıtan yazılar ve günlük siyasi olaylar üzerine yazılar yayımladı. Aynı adı taşıyan yayınevinde Marksist kuram konusundaki araştırma kitaplarının yayın yönetmenliğini yaptı. 1980'de "Marksist Estetik:Christopher Caudwell Üzerine Bir İnceleme" adlı çalışmasıyla doçent oldu.[4] 1981'de Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) yasasının çıkmasından sonra üniversiteden ayrıldı.

1980 sonrasında deneme türünde yazılarını Milliyet, Cumhuriyet gazetelerinde ve Milliyet Sanat dergisinde yayımladı. 1983'te İletişim Yayınları'nın kurucuları arasında yer aldı. İletişim Yayınları'nın ve yayınevinin çıkardığı 15 günlük bir siyasal yorum ve düşünce dergisi olan Yeni Gündem dergisinin genel yayın yönetmenliğini üstlendi ve bu dergide Sadık Özben takma adıyla mizah yazıları yazdı.

Anna Britannica Ansiklopedisi'nin editör kurulunda görev yaptı.[3] İstanbul'un tarihi bölgelerinde, Boğaziçi'nde düzenlediği kültür turlarıyla tanındı; yemek ve mutfak kültürü ve gezilerine ilişkin kitaplar, bir gezi rehberi ve popüler tarih kitapları yazdı.

1990'da Helsinki Yurttaşlar Meclisi'nin Türkiye'de Helsinki Yurttaşlar Derneği olarak kuruluşuna öncülük etti.[6] Uluslararası Helsinki Yurttaşlar Meclisi'ne eş başkanlık yaptı.[6]

İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde 1996'da kurulan Karşılaştırmalı Edebiyat bölümünün bölüm başkanlığını üstlendi ve bölümde edebiyat dersleri verdi.

Kurulduğu günden itibaren Radikal gazetesinde köşe yazıları yayımladı; 24 Mayıs 2008'de Radikal'den ayrıldı ve Taraf gazetesinde yazmaya başladı.[7] Açık Radyo'da ve NTV'de yayınlanan Gerçek Orada Bir Yerde programlarında yer aldı. T24'te ve Birikim dergisinde düzenli olarak yazılar yazmaktadır.

İlk evliliğini çevirmen Taciser Ulaş ile yaptı. 2006 yılında sinema sanatçısı Hale Soygazi ile evlendi.

2018 yılında Oxford Üniversitesi'nde ders vermeye başladı. Bu görevinden geri kalan zamanı Türkiye'de geçirmektedir.[8]

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Tarihten Güncelliğe (1983)
  • Sosyalizm, Türkiye ve Gelecek (1989)
  • Marksist Estetik: Christopher Caudwell Üzerine Bir İnceleme (1989)
  • The Blue Cruise (1991)
  • 12 Yıl Sonra 12 Eylül (1992)
  • Türkiye Dünyanın Neresinde? (1992)
  • İstanbul Gezi Rehberi (1993)
  • Türkler ve Kürtler: Nereden Nereye? (1996)
  • Boğaziçi'nde Yalılar ve İnsanlar (1997)
  • Edebiyat Üstüne Yazılar (1998)
  • Tarih Boyunca Yemek Kültürü (2001)
  • Başka Kentler, Başka Denizler (2002)
  • Yaklaştıkça Uzaklaşıyor mu? / Avrupa Birliği ve Türkiye (2003)
  • Osmanlı'da Kurumlar ve Kültür (2005)
  • Linç Kültürünün Tarihsel Kökeni: Milliyetçilik (2006)
  • Başka Kentler, Başka Denizler 2 (2007)
  • Genesis 'Büyük Ulusal Anlatı' ve Türklerin Kökeni (2008)
  • Sanat ve Edebiyat Yazıları (2009)
  • Başka Kentler, Başka Denizler 3 (2011)
  • Militarist Modernleşme Almanya, Japonya ve Türkiye (2011)
  • Step ve Bozkır 'Rusça ve Türkçe Edebiyatta Doğu-Batı Sorunu ve Kültür' (2016)

Çevirileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Paris Hilton'un akrabası olan ünlü Türk yazar kim?". Odatv4.com, 13 Kasım 2008. 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2021. 
  2. ^ "Sosyalist oğul, demokrat baba". T24. 16 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2021. 
  3. ^ a b "Murat Belge". teis.yesevi.edu.tr. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2021. 
  4. ^ a b Sevim, Seçkin (Temmuz-Ağustos 2000). "Murat Belge'ye göre roman estetiği" (PDF). Edebiyat ve Eleştiri Dergisi. 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  5. ^ Usul, Safiye (8 Eylül 2008). "'Veli Küçük bana işkence yaptı'". Gazeteport. 26 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2009. 
  6. ^ a b Kentel, Ferhat. "Murat Belge. Özne Ve Aydın". Doğu Batı Düşünce Dergisi (İngilizce). 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2021. 
  7. ^ Sever, Şirin (1 Haziran 2008). "Hukuki yolla darbe yaparlarsa dünya yutar sanıyorlar!". Pazar SABAH. 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2021. 
  8. ^ "AK Parti, "kültür iktidarı"nı neden kuramadı? Murat Belge: Hükümetler demiryolu yapar, liman yapar ama kültür yapmaz". Independent Türkçe. 13 Mayıs 2019. 7 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Murat_Belge&oldid=29681689" sayfasından alınmıştır