Açık Radyo
| Açık Radyo | |
|---|---|
| Kuruluş | 13 Kasım 1995 |
| Dil | Türkçe |
| Slogan | Kainatın tüm seslerine, renklerine ve titreşimlerine açık radyo. |
| Genel merkez | İstanbul |
| Websitesi | acikradyo.com.tr |
| Dinlenebilirlik | |
| Frekanslar | 95.0[1] (İstanbul) |
| Dinle | |
Açık Radyo, 13 Kasım 1995 tarihinde İstanbul ili ve çevresine yayın yapmak amacıyla açılmış olan bölgesel, bağımsız ve kâr amacı gütmeyen radyo istasyonu. İstanbul ve çevresine FM 95 Mhz bandı üzerinden yayın yapmaktadır.[2] Kendisini "popüler olmayan, sanat kaygısı taşıyan, farklı görüşlerin yer aldığı bir platform" olarak tanımlar.[3] Kurulduğu tarihten bu yana sloganı "Kâinatın tüm seslerine, renklerine ve titreşimlerine Açık Radyo" olmuştur.[2]
Açık Radyo'da toplumun çeşitli kesimlerinden, meslek dallarından gelen, ücret almadan gönüllü olarak programlar yapan, asıl mesleği radyoculuk olmayan kişiler çalışmaktadırlar. Örgütlenme yapısı, programlarının içerikleri, gönüllülük esası ile programlar üretilmesi gibi özellikleri nedeniyle bir alternatif radyo kanalı olarak değerlendirilmektedir.[3]
2020 Eylül ayı itibarıyla İstanbul Frekansı FM 94.9 Mhz'den 95.0 MHz'e değiştirilmiştir.[1]
Tarihçe ve yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Radyo kanalı, 92 ortağın tamamının yaklaşık olarak eşit paylara sahip olduğu anonim şirkete aittir. Türkiye'de yasalara göre tüm radyo ve televizyonların anonim şirket olmak zorunluluğu olması nedeniyle bir anonim şirket olarak kurulmuştur ancak kâr amacı gütmez. Kâr amacı gütmeyeceği maddesi genel kurul kararıyla şirketin ana sözleşmesine de yazılmıştır. Sermaye kaynağı açısından devlet ya da belediye ödeneklerinden yararlanmamaktadır.[3] Radyo, dinleyici desteği ile yayın hayatını sürdürmektedir.[4]
Hissedarların tümünde bulunan ortaklık belgesinde, Abidin Dino'nun -1’den 100’e kadar numaralanmış– “Tuğralar” serisi litografilerinden birisinin bulunmaktadır. Bu litografilerin arkasında ise; "Özgür, bağımsız, demokratik” haysiyetli, duyarlı ve sıra dışı bir radyo kurma projesine, 1995’te verdiğiniz desteğin Türkiye’de yeni projelere örnek olması dileğiyle..." yazmaktadır.[5]
Haftanın 7 günü ve 24 saat boyunca kesintisiz yayın yapan Açık Radyo'da halihazırda 213 programcı tarafından hazırlanan 147 program yapılmaktadır.[6] Yayına başladığı gündem bu yana, toplam 1294 programcı 1185 farklı program gerçekleştirmiştir.[6] Türkiye dışından gelen programcılara da yayın yapma hakkı tanımış ve bu kapsamda, dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen yabancılar, radyo kanalında program yapma imkanını bulmuşlardır.[7]
Açık Radyo'daki programların yaklaşık üçte ikisini müzik, üçte birini sözel programlar oluşturmaktadır.[8] Sözel programların odaklandıkları çok çeşitli konulardan bazıları sosyoloji, edebiyat, insan dışı türler, tarım, kentsel dönüşüm, mimarlık, kadın, çocuk, iklim değişikliği olarak örneklenebilir.[8]
Açık Radyo'nun 31 Ekim 2021’e kadar devam edecek 53. yayın dönemi 3 Mayıs 2021'de başlamıştır.[9] Radyonun kurucuları arasında yer alan etnolog, kütüphaneci ve yayıncı Cem Madra 4 Mayıs 2022'de öldü.[10]
Açık Radyo Dinleyici Destek Projesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Dinleyici Destek Projesi, 2004 yılının Mart ayında “Açık Radyo Dinleyicisini arıyor!” şiarı ile başladı.
Amaç, kurucuların ve gönüllü programcıların kolektif çabasının, dinleyicinin katılımı ile tamamlanmasıydı. Yani, birkaç bin dinleyicinin, her yıl tekrarlanan sürekli maddi katkısı –ve fikrî katılımı– ile sürdürülebilir, kalıcı bir mecra olma hedefine ulaşmaktı. Bu kapsamda dinleyiciler seçtikleri programın istedikleri bir saatine destek verebiliyorlardı. Seçilen program yayınlandığında destekçisinin adı da programın başında ve sonunda anılıyordu. Dinleyici Destek Projesi halen devam etmekte[11].
Açık Radyo Kitaplığı[değiştir | kaynağı değiştir]
2010 yılında yayınlanan Açık Kitap, Açık Radyo Kitaplığı'nın şu ana kadarki en kapsamlı çalışması. Açık Radyo’nun yazılı ve sesli arşivinin taranması, radyonun programcı ve dostlarının yazdığı makalelerin derlenmesiyle bir araya geldi. 750 Sayfalık kitapla yaklaşık 180 yazar-çizer-sanatçıdan 550’ye yakın madde yer alıyor. Ressam Mehmet Güleryüz kitabın sınırlı sayıdaki özel baskılarını ayrı ayrı ve tek tek resimledi. Büyük bir ansiklopedik sözlük formatında, maddelerden oluşan Açık Kitap, Açık Radyo’nun yazılı ve sesli arşivinin taranması, radyonun programcı ve dostlarının yazdığı makalelerin derlenmesiyle bir araya geldi. Ve radyonun 25. yılı 2020'de erişime açıldı[12]. Bunun yanı sıra Açık Radyo yayınlarından derlenen çeşitli eserler halen "Açık Radyo Kitaplığı" başlığıyla okuyucuya ulaşmakta. Bunlardan bazıları şunlardır: "Açık Yeşil-Teorisi ve Pratiği ile Bir Ekoloji Rehberi", "Açık Radyo Konuşuyor: İlk Yirmi Yıl", "Bu Şehr-i İstanbul Ki", "Dünya Hali"[13].
Açık Radyo mobil uygulama ve podcast kanalları[değiştir | kaynağı değiştir]
2009 yılından bu yana Açık Radyo yayınları podcast mecrasında da yayınlanmaktadır; bugüne kadar 12.000 küsur başlık bu mecrada dinleyicisiyle buluşmuştur[14]. Bu manada kurumun podcast mecrasında öncü olduğu iddia edilebilir[15]. Mart 2021'de radyonun bir mobil uygulaması da yayına alınmıştır. Buradan hem canlı radyo yayınına hem de ses ve podcast arşivine erişim sağlamak mümkündür[16].
Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]
1995 - 2021 yılları arasındaki yayın süresi içinde, Açık Radyo ve Açık Radyo programcıları çok sayıda ödüle lâyık görülmüştür. Bunlardan bazıları şunlardır;[17]
| Yıl | Ödülü veren kurum ve ödül | Ödülü alan | Açıklama |
|---|---|---|---|
| 2020 | Prince Claus Ödülü | Açık Radyo | Etkinlik gösterilen topluma olumlu kültürel katkılarda bulunma.[18] |
| İstanbul Tabip Odası Sağlık Ödülleri "Radyo Programı Ödülü" | Tohumdan Hasada Ekolojik Yaşam programı | ||
| 2020 | Demirkent Eğitim ve Araştırma Vakfı Demirkent Ödülleri "İletişim Ödülü" | Açık Radyo | |
| 2018 | 37. TÜYAP İstanbul Kitap Fuarı "Sanatsever Kurum Ödülü" | Açık Radyo | |
| 2018 | İstanbul Tabip Odası Sağlık Ödülleri "Radyo Programı Ödülü" | Gezegenin Geleceği programı | |
| 2017 | TMMOB Peyzaj Mimarları Odası "İletişim Ödülü" | Açık Yeşil programı | "çevreye duyarlı, doğal ve kültürel peyzaj elemanlarının korunumu ve geliştirilmesi sebebbiye yürüttüğü çalışmalar" nedeniyle |
| 2017 | Türk Toraks Derneği "Çevre ve İklim Sorunları Ödülü" | Açık Radyo | |
| 2017 | Türk Toraks Derneği "Onursal Üyelik" | Ömer Madra | |
| 2017 | Emre Madran Basın Ödülü | Yeşil Bülten programı | |
| 2016 | İstanbul Tabip Odası Sağlık Ödülleri "Radyo Programı Ödülü" | Su Hakkı ve Kentin Tozu programları | Toplum sağlığı ve çevre sorunları/gündemleri alanında yapmış olduğu yayınlar dolayısıyla |
| 2015 | Yeni Arayışlar Girişimi Platformu Derneği "Kent ve Yaşam Medya Ödülü" | Açık Radyo | |
| 2015 | Kristal Elma Ödülü | Günün Sözü (radyo bölümü) | Açık Gazete programında işlenen konular, öğlene kadar şarkı sözü haline getirildi, bestelendi ve gün bitmeden de Açık Radyo’da ünlü müzisyenlerin seslendirdiği parçalar Açık Radyo’da dinleyicilere duyuruldu. |
| 2014 | Türk Serbest Mimarlar Derneği 11. Mimarlık Ödülleri "Basın-Yayın Ödülü" | Açık Radyo | |
| 2013 | Türkiye Deprem Vakfı özel ödülü | Altın Saatler programı | |
| 2013 | TMMOB Şehir Plancıları Odası Kent Planlama Basın Ödülleri | Açık Radyo | |
| 2013 | 27. Epica Avupa reklam yaratıcılık büyük ödülü (grand prix), “Outdoor” dalı | Havas Worldwide İstanbul | Açık Radyo için hazırladığı bir basın ilanı (“Music of the People/Halkın Müziği”) dolayısıyla Havas Worldwide İstanbul |
| 2012 | Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi ile Stiftung Mercator’un “Kıdemli Araştırmacı” unvanı | Açık Radyo kurucu ortaklarından olan ve Radyo’nun yayın yönetmenliğini yürüten Ömer Madra | İklim değişikliği üzerinde yaratıcı araştırmacılık ve yayınları sürdürmesi için verildi. |
| 2012 | Kültür-Fen Lisesi 20. yılında “Bizi Onurlandıranlar” Ödülü | Ömer Madra | "Küresel İklim Değişikliği konusunda kamu bilincinin yükseltilmesindeki çabaları” dolayısıyla |
| 2012 | Donizetti Klasik Müzik Ödülü | “Alla Turca” programı yapımcıları Ali Pınar ve Ersin Antep [19] | |
| 2010 | Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı tarafından verilen "Birlikte Yaşamak" Ödülü | Açık Radyo | |
| 2009 | Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Küresel Isınma Kurultayı Duyarlılık Ödülü | Açık Radyo | Çevre ve küresel ısınma konularında yapmış olduğu çalışmalardan dolayı |
| 2009 | Gülhan Kadim Sertdemir’in Kuranderde Kalanlar Programı ile IX. Lions Tiyatro Ödülleri 2008-2009 Sezonu Özel Ödülü | Açık Radyo | |
| 2009 | İstanbul Tabip Odasının ‘Basında Sağlık Ödülü | Açık Radyo | |
| 2008 | 77. İzmir Enternasyonal Fuarı 2008’de verilen ödül | Açık Radyo | Küresel ısınmaya karşı yürütülen kampanya nedeniyle |
| 2007 | İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 100. Yıl “En”leri içinde “En Çok Dinlenen (Yabancı) Radyo ödülü | Açık Radyo | |
| 2007 | Mülkiyeliler Birliği İstanbul Şubesi 2007 Vefik Kitapçıgil Kamu Hizmet Ödülü | Açık Radyo | |
| 2007 | Nezih Demirkent Özel Ödülü (Türkiye Gazeteciler Cemiyeti "Çevre ve Küresel Isınma") | Açık Radyo | |
| 2007 | İstanbul Tabip Odası Radyo Programları dalında ödül | Açık Radyo | Toplum sağlığımızı sonsuza değin etkileyecek olan küresel ısınma felaketine yönelik ısrarlı ve kaliteli programları nedeniyle. |
| 2006 | Çevresel Sürdürülebilirlik (Turist Rehberleri Birliği TUREB "Küresel ısınma ve çevre") | Açık Radyo | |
| 2005 | Yılın Bölgesel Radyosu, (Radyo Televizyon Gazeteciler Derneği) | Açık Radyo | |
| 2005 | Yerel Radyo dalında Trodsa Medya Özel Ödülü | Açık Radyo | Trafik ve Yol Güvenliği İçin Toplu Bilinçlendirme. |
| 2005 | RSC (Association for Recorded Sound Collections/Ses Kayıt Koleksiyonları Birliği) Dünya Müziği Kayıtları konusundaki en iyi araştırma ödülü | Pan Yayıncılık | Cemal Ünlü’nün Açık Radyo'da hazırladığı programlardan yola çıkarak yazdığı Git Zaman Gel Zaman adlı kitaba verildi. |
| 2004 | En "Hasları" Özel Ödülü (Kadir Has Üniversitesi) | Açık Radyo | |
| 2003 | Yılın En İyi Radyo Programı (Türkiye Gazeteciler Cemiyeti) | Açık Radyo | |
| 2002 | Yılın En İyi Radyosu (Çağdaş Gazeteciler Derneği) | Açık Radyo | |
| 2001 | Yılın En Başarılı Radyosu (İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi) | Açık Radyo | |
| 2000 | Yılın En Beğenilen Radyo Kanalı (Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi) | Açık Radyo | |
| 2000 | Türkçeyi En iyi Kullanan Radyo ve Programcılar ödülü | Açık Radyo |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2020.
- ^ a b "Açık Radyo". 3 Mart 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020.
- ^ a b c Birsen, Özgül. "Türkiye Radyoculuğunda Alternatif Yayıncılık Arayışları: Açık Radyo Örneği". Erciyes Üniversitesi İletişim Dergisi, Cilt 2 , Sayı 1, Yıl 2011. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019.
- ^ "Açık Radyo Dinleyici Destek Projesi". 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020.
- ^ "Açık Radyo Nedir? | Açık Radyo 94.9". acikradyo.com.tr. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
- ^ a b "Açık Radyo'nun programları ve programcıları". 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020.
- ^ "Tezer Özlü Açık Radyo'da". taraf. 25 Haziran 2009. 11 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2014.
tarafozlu
- ^ a b "Açık Radyo'nun genel sadası". 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020.
- ^ "Açık Radyo'nun 53. yayın dönemi başladı". Açık Radyo web sitesi, 15 Eylül 2021. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2021.
- ^ "Cem Madra hayatını kaybetti". www.haberturk.com. Haber Türk. 4 Mayıs 2022. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
- ^ "Açık Radyo Dinleyici Destek Projesi | Açık Radyo 94.9". acikradyo.com.tr. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ Açık Kitap archive linki
- ^ "Açık Radyo Kitapları | Açık Radyo 95.0". acikradyo.com.tr. 15 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2021.
- ^ "25. Yıl Özel Yayını | Açık Radyo 95.0". acikradyo.com.tr. 13 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2021.
- ^ "Açık Radyo: 25 yıldır açık, bağımsız ve müşterek". Susma24. 18 Ocak 2021. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2021.
- ^ "Açık Radyo - Mobil Uygulama". play.google.com. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2021.
- ^ "Açık Radyo'nun Ödülleri". 22 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020.
- ^ "Açık Radyo, Prince Claus Ödülü'ne değer görüldü". www.cumhuriyet.com.tr. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2020.
- ^ "Donizetti 2012 Klasik Müzik Ödülleri". donizetti.andante.com.tr. 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2015.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Filiz Gazi'nin Açık Radyo'daki Açık Radyo: 68’den kalan bir fikirdi, oluverdi 30 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. başlıklı 30 Kasım 2020 tarihi yazısı.
- Resmî site
- Podcast