Ayşe Leman Karaosmanoğlu
Ayşe Leman Karaosmanoğlu | |
|---|---|
 Solda Yakup Kadri, sağda Ayşe Leman. | |
| Doğum | 1900 |
| Ölüm | 1996 |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Yazar, sefire |
| Evlilik | Yakup Kadri Karaosmanoğlu |
| Ebeveyn(ler) | Mehmed Asaf Belge [1] |
Ayşe Leman Karaosmanoğlu (1900 - 1996), Türk yazar, sefire.
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında yetişmiş; Osmanlı toplumundan Cumhuriyet toplumuna geçişte öncü olan okuryazar kadınlardan birisidir.[2] 19. yüzyıl Osmanlı bürokrasisinden Mehmed Asaf Bey'in kızı, Türk siyasetçi-gazeteci Burhan Belge'nin kardeşi, yazar ve diplomat Yakup Kadir Karaosmanoğlu' nun eşidir.[3] Cumhuriyet döneminin önemli roller üstlenmiş kişilerle ilişkisi nedeniyle Türkiye'nin bürokrasi ve kültür sahnesinde yer almıştır.
Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]
1900'de doğdu. Babası Osmanlı mutasarrıflarından Mehmed Asaf Bey, annesi Emine Rana Hanım'dır.[4] O sırada Kurtuluş Savaşı'nı destekleyen bir gazeteci olan Yakup Kadri Bey ile 11 Ekim 1923'te evlendi.[5]
1934'te, eşi Yakup Kadri Arnavutluk- Tiran elçisi olduğunda, Leman Hanım da sefirelik sıfatıyla eşinin aldığı politik role eklemlenmiştir. Leman Hanım hayatı boyunca aktif anlamda çalışmamış, profesyonel bir meslek icra etmemiştir fakat eşinin neredeyse tüm işleriyle meşgul olmayı kendisine vazife bilmiştir. Esasen bu durum da onun üstlendiği tarihsel rolle denk düşer. Pek çok mektuptan anlaşılan en hassas görevi, eşinin ölümünden sonra onun eserlerinin, kitaplarının, telif haklarıyla ilgilenmiş olmasıdır. Hatta bu eserlerin Fransızca ve Almanca çevrilmesi konusunda onlarca yazışma yapmış, Kültür ve Enformasyon Genel Müdürlüğü'ne yazdığı bir mektupta, "Tercüme hakkı lüzum olursa copy right hakkı yazarıdır, vefat ettiğine göre hak şimdi benimdir." şeklinde eşinin haklarının takipçisi olmuştur.
Eşi bir politikacı olan Leman Hanım, bir aktivist [6] olarak siyasete dahil olmamış ancak ülkesindeki politik olaylar karşısında ilgisiz kalmamıştır. Örneğin, Deniz Gezmiş için yapılan bir kampanyaya imza vermiştir. Bu olayın hikâyesini anlatırken;
Vakıa benim imzamın hiç hükmü yok, kimse için yok ama benim gönlüm için var.
demiştir.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Aslan, Taner (Ekim 2016). "Mehmet Asaf Bey ve Filistin Layihası" (PDF). Tarihin Peşinde dergisi. 8 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2021.
- ^ Gökpınar, Bahar. "Müphem Bir Kadının Feminist Biyografi ile Kurgulanışı: Ayşe Leman Karaosmanoğlu". docplayer.biz.tr. 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.
- ^ Terkoğlu, Barış (13 Kasım 2008). "Paris Hilton'un Akrabası Olan Türk Yazar Kim?". odatv.com. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ "[Leman Karaosmanoğlu'na ait vefat ilanı]". 9lib.net. 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.
- ^ Karaosmanoğlu, Yakup Kadri. "Politikada 45 yıl". İletişim Yayınları (İngilizce). 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.
- ^ Kaya, Nilay (29 Ekim 2015). "Bir feminist biyografi nesnesi olarak Ayşe Leman Karaosmanoğlu". t24.com.tr. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, 2017 Ajandası, "Kadın Hayatlarını Yazmak, Oto/ Biyografi Yaşam Alıntıları", sayfa 14