Montevideo Konvansiyonu

Devletlerin Hak ve Görevlerine ilişkin Montevideo Sözleşmesi (diğer adıyla Montevideo Konvansiyonu), 26 Aralık 1933'te Yedinci Uluslararası Amerikan Devletleri Konferansı sırasında Montevideo, Uruguay'da imzalanan bir antlaşmadır. Sözleşme, uluslararası teamül hukukunun bir parçası olarak kabul edilen bildirici devletlik teorisini sistemleştirmektedir.^[1] Konferansta, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Franklin D. Roosevelt ve Dışişleri Bakanı Cordell Hull, İyi Komşuluk Politikası ilan ettiler. Bu politikanın amacı ABD'nin Kuzey ve Güney Amerika kıtasındaki ülkelerin içişlerine silahlı müdahalesine karşı çıkmaktadır. Montevideo sözleşmesi 19 devlet tarafından imzalandı. İmzalayan devletlerden üçünün kabulü küçük çekincelere tabi tutuldu. Bu devletler Brezilya, Peru ve Amerika Birleşik Devletleri'ydi.^[2]

Sözleşme, 26 Aralık 1934 tarihinde yürürlüğe girdi. 8 Ocak 1936'da Milletler Cemiyeti Antlaşma Serisi'ne kaydedildi.^[3]

Uluslararası bir konferansta yer alan ABD'nin ilk kadın temsilcisi olan Dr. Sophonisba Preston Breckinridge olduğundan, konferans ABD tarihinde dikkate değerdir.^[4]

Arka plan

Sömürge durumunda olan veya ulusal etnik azınlık nüfusu için kendi kaderini tayin etmeye açık tek yol, bir ulus-devlet olarak uluslararası tüzel kişiliğe sahip olmaktı. Uluslararası Amerika Kıtası Devletleri Konferansı'ndaki delegasyonların çoğu, eski kolonilerden ortaya çıkan bağımsız devletleri temsil ediyordu. Çoğu durumunda kendi varlıkları veya bağımsızlıkları, bir veya birden fazla Avrupa kıtası ülkeleri tarafından münakaşa edilmiş veya bu haklara karşı çıkılmıştı. Sınırlı egemenliğe sahip diğer bağımlı devletlerin uluslararası tanınırlık kazanmasını kolaylaştıran kriterler üzerinde kendi aralarında anlaştılar.

Sözleşmenin içeriği

Sözleşme; bir devlet olmanın tanımını, haklarını ve görevlerini belirtmektedir. Bunlardan en bilineni, uluslararası kuruluşlar tarafından doğru bir uluslararası teamül hukuku beyanı olarak tanınan dört devlet olma kriterini belirten Madde 1'dir:

Devlet, uluslararası hukuka sahip bir kişi olarak aşağıdaki niteliklere sahip olmalıdır: (a) kalıcı bir nüfus; (b) tanımlanmış bir bölge; (c) hükümet; ve (d) diğer devletlerle ilişki kurma kapasitesi.

Ayrıca, 3. maddenin ilk cümlesi açıkça "Bir devletin siyasi varlığı, diğer devletler tarafından tanınmasından bağımsızdır" şeklinde ifade edilmektedir. Bu, bildirici devletlik teorisi olarak bilinir. Alternatif kurucu devlet teorisi ile çelişmektedir. Kurucu devlet teorisindeki ilgili maddeden kaynaklı olarak: "Bir devlet ancak diğer devletler tarafından tanındığı sürece var olur." Estrada doktrini ile karıştırılmamalıdır. Madde 1'de "bağımsızlık" ve "egemenlik" den bahsedilmemiştir.^[5]

Sözleşmenin önemli bir parçası da, egemenlik kazanmak için askerî güç kullanmanın yasaklanmasıydı.^[1]

Ayrıca, Montevideo sözleşmesinin 11. Maddesi çağdaş Stimson Doktrini'ni de yansıtmaktadır ve şu anda Birleşmiş Milletler Şartı'nın 2. maddesinin 4. fıkrası aracılığıyla da uluslararası hukukun temel bir parçasıdır.

Taraflar

State!^[2]^[6] İmzalama	Yürürlük	Durum
Brezilya	26 Aralık 1933	23 Şubat 1937	Onaylandı
Şili	26 Aralık 1933	28 Mart 1935	Onaylandı
Kolombiya	26 Aralık 1933	22 Temmuz 1936	Onaylandı
Kosta Rika^[a]		28 Eylül 1937	Katılım
Küba	26 Aralık 1933	28 Nisan 1936	Onaylandı
Dominik Cumhuriyeti	26 Aralık 1933	26 Aralık 1934	Onaylandı
Ekvador	26 Aralık 1933	3 Ekim 1936	Onaylandı
El Salvador	26 Aralık 1933	9 Ocak 1937	Onaylandı
Guatemala	26 Aralık 1933	12 Haziran 1935	Onaylandı
Haiti	26 Aralık 1933	13 Ağustos 1941	Onaylandı
Honduras	26 Aralık 1933	1 Aralık 1937	Onaylandı
Meksika	26 Aralık 1933	27 Ocak 1936	Onaylandı
Nikaragua	26 Aralık 1933	8 Ocak 1937	Onaylandı
Panama	26 Aralık 1933	13 Kasım 1938	Onaylandı
ABD	26 Aralık 1933	13 Temmuz 1934	Onaylandı
Venezuela	26 Aralık 1933	13 Şubat 1940	Onaylandı

Bu sözleşme, onaylayan 16 Amerika kıtası ülkeleri ile sınırlıdır.

Notlar

^ Amerikan Devletleri Örgütü veritabanında Kosta Rika'yı imzalayan devlet olarak gösteriyor fakat antlaşma metninde Kosta Rika'nın imzası bulunmuyor.^[7]

26 Aralık 1933 tarihinde Amerika kıtasından dört devlet daha Sözleşmeyi imzalamış ancak onaylamamıştır.^[2]^[8]

Yedinci Uluslararası Amerika Kıtası Devlerleri Konferasına katılan fakat üzerinde anlaşılan Montevideo sözleşmesini imzalamayan tek devlet Bolivya'ydı^[8] Konferansa katılmayan Kosta Rika daha sonra sözleşmeyi imzaladı.^[7]

Uluslararası teamül hukuku

Uluslararası teamül hukukunun yeniden biçimlendirilmesi olarak, Montevideo Sözleşmesi yalnızca mevcut yasal normları ve ilkeleri sistemleştirmiştir. Bu durum yalnızca imzacılara değil, bir bütün olarak uluslararası hukukun tüm konularına uygulanır.^[9]^[10]

Avrupa Birliği, Badinter Komitesinin ana açıklamasında,^[11] bir devleti tanımlarken Montevideo Sözleşmesi'nden alıntı yapar: "Bir bölgeye, bir nüfusa ve bir siyasi otoriteye sahip olmak." Komite ayrıca, devletlerin varlığının bir olgu meselesi olduğunu, diğer devletler tarafından tanınmanın ise tamamen beyan olduğunu ve devlet olmayı belirleyici bir faktörü olmadığını belirtir.^[12]

İsviçre, Avrupa Birliği üyesi olmamasına rağmen, "ne bir siyasi birimin bir devlet olabilmesi için tanınması gerekmiyor, ne de bir devletin diğerini tanıma yükümlülüğü bulunmadığını belirterek belirtilen bu ilkeye bağlı kalıyor. Aynı zamanda, bir devleti tanımanın, ne bir devlet yaratmaya yeterli olduğunu ne de bir devletin var olmadığını göstermez."^[13]

Ayrıca bakınız

Egemenlik
Franklin D.Roosvelt yönetiminin dış politikası

Kaynakça

^ ^a ^b Recognition in International Law. Cambridge University Press. 2012. s. 419. ISBN 9781107609433. 3 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
^ ^a ^b ^c "A-40: Convention on Rights and Duties of States". Organization of American States. 3 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
^ League of Nations Treaty Series, vol. 165, pp. 20-43.
^ From colony to superpower: U.S. foreign relations since 1776, by George C. Herring, Oxford University Press, 2008, p. 499. Online at Google Books. Retrieved 2011-09-20.
^ see for example State Failure, Sovereignty and Effectiveness, Legal Lessons from the Decolonization of Sub-Saharan Africa, Gerard Kreijen, Published by Martinus Nijhoff, 2004 3 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 90-04-13965-6, page 110
^ "Convention on Rights and Duties of States adopted by the Seventh International Conference of American States". United Nations Treaty Series, Registration Number:3802. 25 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2015.
^ ^a ^b Encyclopedia of the Inter-American System. Greenwood Publishing Group. 1 Ocak 1997. s. 287. ISBN 9780313286001. 29 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013. Delegations from twenty states participated - from the United States and all those in Latin America except Costa Rica (provision was made for Costa Rica to later sign the conventions and treaties presented in the conference).
^ ^a ^b "Convention on the Rights and Duties of States". Yale. 26 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
^ Harris, D.J. (ed) 2004 "Cases and Materials on International Law" 6th Ed. at p. 99. Sweet and Maxwell, London
^ International Law and Self-Determination: The Interplay of the Politics of Territorial Possession With Formulations of Post-Colonial National Identity. Martinus Nijhoff Publishers. 2000. s. 77. ISBN 9041114092. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
^ The Badinter Arbitration Committee (full title), named for its chair, ruled on the question of whether the Republics of Croatia, Macedonia, and Slovenia, who had formally requested recognition by the members of the European Union and by the EU itself, had met conditions specified by the Council of Ministers of the European Community on December 16, 1991. "Archived copy". 17 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2012.
^ Opinion No 1., Badinter Arbitration Committee, states that "the state is commonly defined as a community which consists of a territory and a population subject to an organized political authority; that such a state is characterized by sovereignty" and that "the effects of recognition by other states are purely declaratory."
^ Switzerland's Ministry of Foreign Affairs, DFA, Directorate of International Law: "Recognition of States and Governments," 2005.

Dış bağlantılar

BM Antlaşmaları Serisindeki orijinal metin 6 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Kayıt Numarası: 3802
Bir sembol arıyor 18 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Montevideo Sözleşmesi ve Tayvan/ROC

[8] Amerikan Devletleri Örgütü veritabanında Kosta Rika'yı imzalayan devlet olarak gösteriyor fakat antlaşma metninde Kosta Rika'nın imzası bulunmuyor.^[7]

[books.google.com-1] Recognition in International Law. Cambridge University Press. 2012. s. 419. ISBN 9781107609433. 3 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.

[rat-2] "A-40: Convention on Rights and Duties of States". Organization of American States. 3 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[Nations_Treaty_Series_pp._20-43-3] League of Nations Treaty Series, vol. 165, pp. 20-43.

[Herring-4] From colony to superpower: U.S. foreign relations since 1776, by George C. Herring, Oxford University Press, 2008, p. 499. Online at Google Books. Retrieved 2011-09-20.

[5] see for example State Failure, Sovereignty and Effectiveness, Legal Lessons from the Decolonization of Sub-Saharan Africa, Gerard Kreijen, Published by Martinus Nijhoff, 2004 3 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 90-04-13965-6, page 110

[UN-6] "Convention on Rights and Duties of States adopted by the Seventh International Conference of American States". United Nations Treaty Series, Registration Number:3802. 25 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2015.

[CR-7] Encyclopedia of the Inter-American System. Greenwood Publishing Group. 1 Ocak 1997. s. 287. ISBN 9780313286001. 29 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013. Delegations from twenty states participated - from the United States and all those in Latin America except Costa Rica (provision was made for Costa Rica to later sign the conventions and treaties presented in the conference).

[yale-9] "Convention on the Rights and Duties of States". Yale. 26 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[10] Harris, D.J. (ed) 2004 "Cases and Materials on International Law" 6th Ed. at p. 99. Sweet and Maxwell, London

[11] International Law and Self-Determination: The Interplay of the Politics of Territorial Possession With Formulations of Post-Colonial National Identity. Martinus Nijhoff Publishers. 2000. s. 77. ISBN 9041114092. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.

[12] The Badinter Arbitration Committee (full title), named for its chair, ruled on the question of whether the Republics of Croatia, Macedonia, and Slovenia, who had formally requested recognition by the members of the European Union and by the EU itself, had met conditions specified by the Council of Ministers of the European Community on December 16, 1991. "Archived copy". 17 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2012.

[13] Opinion No 1., Badinter Arbitration Committee, states that "the state is commonly defined as a community which consists of a territory and a population subject to an organized political authority; that such a state is characterized by sovereignty" and that "the effects of recognition by other states are purely declaratory."

[14] Switzerland's Ministry of Foreign Affairs, DFA, Directorate of International Law: "Recognition of States and Governments," 2005.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]