Mesosiderit

Mesosiderit
Mesosiderit
— Sınıf —
	Mincy, (Missouri, ABD) yakınlarında bulunan bir mesosiderit parçası. Helsinki Üniversitesi Müzesi.
Tip	Taşsı-demir
Bileşim	Meteorik demir (kamasit, taenit ve tetrataenit); silikatlar (çoğunlukla piroksen ve Ca bakımından zengin plajiyoklaz); sülfürler (troilit)
Toplam bilinen numuneler	208
	Chinguetti mesosideriti

Mesosideritler, yaklaşık eşit miktarda metalik nikel-demir ve silikattan oluşan bir taşsı-demir meteorit sınıfıdır. Bunlar düzensiz bir dokuya sahip breşlerdir. Silikatlar ve metal sıklıkla topaklar veya ince çakıllar halinde, ayrıca ince taneli iç içe geçmeler şeklinde oluşur. Silikat kısmı olivin, piroksenler ve Ca bakımından zengin feldspat içerir ve bileşim olarak ökrit ve diyojenitlere benzer.^[1]^[2]

Bu tür meteoritler nadir bir türdür. Kasım 2014'e kadar sadece 208 tanesi bilinmekteydi (bunlardan 56'sı Antarktika'dan gelmektedir) ve bunlardan sadece 7 tanesi gözlemlenen düşüşlerdir. Öte yandan, bazı mesosideritler bilinen en büyük meteoritler arasındadır.

Şili'nin Atacama Çölü'nde bulunan Vaca Muerta'da, büyük bir saçılma alanında toplam 3,8 ton ağırlığında birçok parça bulundu. Bu parçalar, ilk olarak 19. yüzyılda, parlak metal kalıntılarını gümüş zanneden ve yüzeylenmiş bir gümüş cevheri yatağı bulduklarını düşünen maden arayıcıları tarafından keşfedildi. Daha sonra yapılan analizde nikel-demir bulununca gerçek doğası bir meteorit olarak tespit edildi. Meteorite Vaca Muerta adı verildi.^[3] Soldaki resim, Vaca Muerta'nın kesilmiş ve cilalanmış bir parçasını göstermektedir.

Estherville mesosideriti'nin ABD, Iowa'da düşüşü 10 Mayıs 1879'da gerçekleşti. Parlak bir ateş topu görüldükten sonra, toplamı 320 kilogram (710 lb) ağırlığında birkaç büyük kütle ve birçok küçük parça sağanak halinde düştü. Polonya Łowicz'deki düşüş, 12 Mart 1935'te, toplam ağırlığı 59 kilogram (130 lb) olan birçok (50'den fazla) parça getirdi. Diğer gözlemlenen mesosiderit düşüşleri, 1842'de İspanya, 1880'de Veramin (İran), 1933'te Dyarrl Adası (Papua Yeni Gine) ve 1935'te Patwar'da (Hindistan) meydana geldi.^[4] En son gerçekleşen mesosiderit düşüşü, Çin'deki Dong Ujimqin Qi'de 7 Eylül 1995'te gerçekleşti ve toplam 129 kilogram (284 lb) ağırlığında üç büyük parça düştü. Efsanevi Chinguetti meteoritinin de bir mesosiderit olduğuna inanılır.

Asteroit 16 Psyche, mesosideritlerin ana cisim adaylarından biridir.^[5]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Göktaşı bilimi sözlüğü

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ F. Heide, F. Wlotzka: Meteorites, Messengers from Space. Springer Verlag 1985.
^ Karl K. Turekian. Meteorites, comets, and planets, Page 112 30 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Holger Pedersen, Claudio Canut de Bon, Harri Lindgren; Vaca Muerta mesosiderite strewnfield Meteoritics 27 (1992) s. 126
^ The Meteoritical Bulletin Database, http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php 29 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Davis, D. R.; Farinella, Paolo; Francesco, M. (1999). "The Missing Psyche Family: Collisionally Eroded or Never Formed?". Icarus. 137 (1): 140. Bibcode:1999Icar..137..140D. doi:10.1006/icar.1998.6037.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey Arizona Üniversitesi'nden mesosiderit görüntüleri
Meteorites Avustralya'dan mesosiderit görüntüleri

[Heide-1] F. Heide, F. Wlotzka: Meteorites, Messengers from Space. Springer Verlag 1985.

[Turekian-2] Karl K. Turekian. Meteorites, comets, and planets, Page 112 30 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Pedersen-3] Holger Pedersen, Claudio Canut de Bon, Harri Lindgren; Vaca Muerta mesosiderite strewnfield Meteoritics 27 (1992) s. 126

[metbull-4] The Meteoritical Bulletin Database, http://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php 29 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Davis99-5] Davis, D. R.; Farinella, Paolo; Francesco, M. (1999). "The Missing Psyche Family: Collisionally Eroded or Never Formed?". Icarus. 137 (1): 140. Bibcode:1999Icar..137..140D. doi:10.1006/icar.1998.6037.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]