Köse

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Köse
İlçe
Türkiye'de yeri
Türkiye'de yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlGümüşhane
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamHakan Öznay
 • Belediye başkanıTurgay Kesler (MHP)
Yüzölçümü
 • Toplam471 km²
Rakım1560 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam9,387
 • Kır
1,804
 • Şehir
5.201
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu29650
İl alan kodu456
İl plaka kodu29

Köse, Gümüşhane ilinin bir ilçesidir. Etrafı Kelkit, Gümüşhane merkez ve Bayburt ile çevrilidir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı'nın 1530 yılında yaptığı tahrir kaydında yerleşim, günümüzdeki adıyla o dönemki Bayburt sancağının Kelkit nahiyesinin köyü olarak görülmektedir.[3] 1835 yılı nüfus sayımında sadece erkek nüfus sayılmış olup buna göre köy statüsündeki yerleşimde 60 hanede 154 erkek yaşamaktadır.[4] 1876 yılı nüfus sayımına göre de köy statüsündeki yerleşimde 72 hanede 233 kişinin yaşadığı görülmektedir.[5]

1916 yılında Ruslar tarafından ele geçirilen yerleşim, 15 Aralık 1917'de imzalanan Erzincan Mütarekesi sonrasında Rusların çekilmesiyle 17 Şubat 1918 günü işgalden kurtulmuştur. 1918 yılında Kelkit kazasının bir nahiyesi olarak görülen yerleşim,[6] Cumhuriyet döneminde Gümüşhane'nin il yapılmasının (1924) ardından Kelkit Kazasına bağlı bir bucak merkezi haline getirilmiştir. Köse, 22 Şubat 1954 tarihinde belde belediyesi,[7] 3392 sayılı kanunla da 19 Haziran 1987 tarihinde ilçe olmuştur.[8]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Köse ilçe merkezi, Gümüşhane il merkezine 45 km uzaklıktadır. Gümüşhane il merkezinin güney-güneydoğu istikametinde yer alan yerleşim, ilinde güneyinde Bayburt il sınırında yer almaktadır. Yerleşimin doğusundan D885 Gümüşhane-Erzincan yolu ile D052 Erzincan-Bayburt yolu geçmektedir. Köse ilçe merkezi; Bahçelievler, Cumhuriyet, Fatih, Yavuz Selim ve Yeni adlarıyla beş mahalleden oluşmaktadır.[9] Köse yerleşiminin hemen batısından Köse Çayı akmakta olup, çayın yukarısında da inşa edilmiş Köse Barajı bulunmaktadır.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Köse ilçesi Gümüşhane'ye bağlı olmasına rağmen Bayburt kültürel ve folklorik özelliklerine sahiptir. Şive olarak Gümüşhane'ye göre Bayburt, Erzincan ve Erzurum'a yakın bir ağız kullanırlar.[özgün araştırma?]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2020 yılı nüfus verilerine göre Köse ilçesinin nüfusu 7.005 kişi olup, bu nüfusun 5.201'i merkez yerleşiminde yaşamaktadır.[9]

Yıl Toplam Şehir Kır
1990[10] 14.893 6.983 7.910
2000[11] 19.428 8.153 11.275
2007[12] 7.270 3.299 3.971
2008[13] 7.220 3.163 4.057
2009[14] 7.412 3.040 4.372
2010[15] 7.265 3.162 4.103
2011[16] 6.988 2.949 4.039
2012[17] 7.581 3.481 4.100
2013[18] 7.351 3.558 3.793
2014[19] 7.971 5.619 2.352
2015[20] 7.097 5.434 1.663
2016[20] 7.789 6.950 839
2017[20] 8.083 7.326 757
2018[20] 9.387 4.274 5.113
2019[20] 8.349 6.210 2.139
2020[20] 7.005 5.201 1.804

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "5/11" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2012. 
  2. ^ "Köse İlçesi Belediyeleri Coğrafi Bilgileri". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  3. ^ "387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530) II" (PDF). Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. Devlet arşivleri. 1997. s. 173. 17 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  4. ^ Gül, Abdulkadir; Kılıç, Ümit (2010). "XIX. Yüzyılda Kelkit Kazası'nın Demografik Yapısına Genel Bir Bakış". Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10 (44). Devlet arşivleri. s. 45. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  5. ^ Saylan, Kemal (2014). Gümüşhane İdari, Sosyal ve Ekonomik Tarih (1850-1918). İstanbul: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları. s. 37,225. ISBN 978-605-63476-5-8. 
  6. ^ Sezen, Tahir (2017). "Osmanlı Yer Adları" (PDF). Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 26. www.devletarsivleri.gov.tr. s. 488. 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2021. 
  7. ^ "Kararnameler" (PDF). Resmî Gazete. 4 Mart 1954. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021. 
  8. ^ "Yasama Bölümü Kanunlar" (PDF). Resmî Gazete. 4 Temmuz 1987. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021. 
  9. ^ a b "Gümüşhane Köse Nüfusu". Nufusune.com. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  10. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  18. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  19. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  20. ^ a b c d e f
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Köse&oldid=32404773" sayfasından alınmıştır