Kutup-halkalı galaksi
Kutup-halkalı gökada, gökada kutuplarının etrafında dönen, gaz ve yıldızların oluşturduğu halkasıyla bir gökada türüdür.[1] Bu kutup halkalarının, iki gökadanın birbirleriyle etkileşime girdiklerinde ortaya çıkan kütleçekimsel etkiyle oluştuğu düşünülmektedir. Başka bir olasılık da çok yakından geçen bir gökadanın etkisiyle koparılmış olan maddeden oluştuğudur. Diğer bir olasılık ise, küçük bir gökadanın daha büyük bir gökadayla dönüş düzlemine dikey olarak çarpışması sonucu küçük gökadanın kutup-halkasına dönüşmüş olabileceğidir.[2]
En iyi bilinen kutup-halkalı gökadalar S0'lardır (merceksi gökadalar), fakat bu gökadalar fiziksel görünüş açısından birçok eliptik gökadanın da yer aldığı geniş bir kategorinin parçasıdır.
İlk olarak tanımlanan dört S0 gökadaları; NGC 2685,[3] NGC 4650A,[4][5] A 0136 -0801,[2] ve ESO 415 -G26 kutup-halkalı gökada olarak saptanmışlardır.[5] Bu gökadalar üzerinde çok çalışılmış olsa da o zamandan beri daha pek çok kutup-halkalı gökada tespit edilmiştir.[6] Merceksi gökadaların %5'inin yaşamlarının bir noktasında kutup-halkaları olabileceği düşünülmektedir.[6] İlk kutup-halkalı eliptik gökadalar 1978 yılında tanımlanmıştır. Bu gökadalar; NGC 5128, NGC 5363, NGC 1947 ve Cygnus A'dır.[7]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ James Binney, Michael Merrifield (1998). Galactic Astronomy. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ISBN 0-691-00402-1.
- ^ a b F. Schweizer, B. C. Whitmore, V. C. Rubin (1983). "Colliding and merging galaxies. II - S0 galaxies with polar rings". Astronomical Journal. Cilt 88. ss. 909-925. Bibcode:1983AJ.....88..909S. doi:10.1086/113377.
- ^ P. L. Schecter, J. E. Gunn (1978). "NGC 2685 - Spindle or pancake". Astronomical Journal. Cilt 83. ss. 1360-1362. Bibcode:1978AJ.....83.1360S. doi:10.1086/112324.
- ^ J. L. Sérsic (1967). "Southern Peculiar Galaxies III". Zeitschrift für Astrophysik. Cilt 67. ss. 306-311. Bibcode:1967ZA.....67..306S.
- ^ a b B. C. Whitmore, D. B. McElroy, F. Schweizer (1987). "The shape of the dark halo in polar-ring galaxies". Astrophysical Journal. Cilt 314. ss. 439-456. Bibcode:1987ApJ...314..439W. doi:10.1086/165077.
- ^ a b B. C. Whitmore, R. A. Lucas, D. B. McElroy, T. Y. Steiman-Cameron, P. D. Sackett, R. P. Olling (1990). "New observations and a photographic atlas of polar-ring galaxies". Astronomical Journal. Cilt 100. ss. 1489-1522, 1721-1755. Bibcode:1990AJ....100.1489W. doi:10.1086/115614.
- ^ Bertola, F. and Galletta, G. (1978). "A new type of galaxy with prolate structure". Astrophysical Journal. Cilt 226. ss. L115-L118. Bibcode:1978ApJ...226L.115B. doi:10.1086/182844.,
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Astronomy Picture of the Day
- Polar Ring Galaxy NGC 4650A24 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - 10 Mayıs 1999
- Polar Ring Galaxy NGC 26857 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - 16 Şubat 2007
- Polar Ring Galaxy NGC 6606 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - 3 Aralık 2009
- Internet Voters Get Two Galaxies in One from Hubble 6 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- X marks the spot in dark matter web - Polar ring galaxies offer first-hand evidence of the existence of the cosmic web, New Scientist, 29 Şubat 2008
| Biçimler | |
|---|---|
| Yapı | |
| Aktif çekirdek | |
| Enerjik Galaksiler | |
| Düşük etkinlik | |
| Etkileşim | |
| Listeler | |
| Ayrıca bakınız | |
