İçeriğe atla

Kullanıcı:Kayra/deneme tahtası

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Ankara Metrosu, tarihi eskilere dayanan bir düşünce olmasına karşılık ancak 21. yüzyılın başlarında gerçek anlamıyla hayat bulabilmiştir.

Ankara, 30 Ağustos 1996'da hizmete giren Ankaray ile toplu taşımada metronun öncüleri arasındaydı. Ankara'da metro yapılması fikri ilk olarak 1967 tarihinde ortaya atılmıştır.[1] Fakat ciddi olarak metro fikri özellikle otobüslerin ve dolmuşların nüfus artışıyla sekronize edilememesiyle 1973'de dönemin belediye başkanı Ekrem Barlas tarafından düşünülmüştür.[2] 7 Ekim 1969'da ulaşımdaki sıkıntıların giderilmesi için çalışmalar başlatılmmıştır. 1972'de bir etüt projesi yapılmıştır. M1 hattının inşa ve projelerine kadar toplu taşıma konulu Ankara'da yapılan ilk ve tek ciddi çalışma bu olmuştur.EGO Genel Müdürlüğü'nün Fransız Sofretu firmasıyla birlikte gerçekleştirdiği bu etüt kapsamlı bir toplu taşıma ağının yeniden inşasını, modernizasyonunu ve Ankara'da metro kurulmasını içeriyordu. Bu çalışma sonucunda; Kavaklıdere-Dışkapı ve Dikimevi-Beşevler olmak üzere iki aşamadan oluşan toplamda 14 km'lik iki metro hattının inşa edilmesi kararlaştırıldı. Ancak DPT projenin tamamen Fransız teknolojisine bağımlılık yaratacağı olmasından ve finansman sıkıntılarından dolayı projeyi geri çevirdi.[3]

1980 çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

1978-1980 yılları arasında Yapı Merkezi ile yapılan çalışmalar sonucunda Batıkent - Kızılay arasında 25 km'lik bir metro hattı yapılması planlanmıştır. Planın Ankara kentsel arazi kullanımı ana planı (Nazım Plan) kentsel stratejilerine uygun olmaması, diğer toplu taşıma araçları ile entegre olmaması ve öngörülen ulaşım dinamiklerinin gerçekçi olmaması projenin eleştirilere hedef olmasına sebep olmuştur. Mayıs 1980'de başlanan çalışmalar kısa süre içerisinde merkezi hükûmetçe durdurulmuştur.[4]

İlk metro hattının yapımına başlanması (1989)[değiştir | kaynağı değiştir]

Metronun temelleri 1980 ve 1987 yıllarında atılmıştır.[5] Ancak çalışmalar devam ettirilememiş[5] ve daha sonra yönetimlerin değişmesi bir türlü metro çalışmalarını etüt çalışmalarının ötesine gidilememesine sebep olmuş, inşaat konusunda somut bir adım atılamamıştır. İlk somut adım 6 Şubat 1989'da atılmış ve o tarihte Ankara Büyükşehir Belediyesi, Türk-Kanada ortaklı UTDC-GAMA-Güriş konsorsiyumu arasında proje yapım sözleşmesi imzalanmıştır.[6] O dönemki sözleşme Yap-İşlet-Devret (YİD) modeline göre metronun yapılmasını içeriyordu. Dönemin belediye başkanı Mehmet Altınsoy döneminde ihale edilen metro için Murat Karayalçın döneminde ihale modeli değiştirilerek çalışmalara devam edildi.[7] 13 Mayıs 1991'de Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, EGO ve yükleniciler arasında imzalanan bir mutabakat muhtırasıyla YİD modelinden vazgeçilerek anahtar teslim yöntemine dönüştürüldü ve 29 Mart 1993'te yapım işine başlandı.[8] 28 Aralık 1997'de inşaatın tamamlanmasıyla Ankara'nın ilk metro hattı hizmete girdi.

Ankara'da hizmete giren ilk metro hattı olan M1

Günümüzdeki durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk hafif raylı sistem olan Ankaray 1996'da AŞTİ - Dikimevi arasında hizmete girmiştir. Daha sonra ilk metro hattı olan M1, 28 Aralık 1997 tarihinde hizmete girmiştir. Ankara'da ilk metro hattının faaliyete geçmesinden sonra oluşan yeni yerleşim yerlerine ve halihazırda yoğun nüfuslu yerleşim yerlerine metro hatları tasarlanmaya başlandı. Bu kapsamda Keçiören, Çayyolu ve Sincan bölgelerine giden üç ayrı metro hattı projelendirildi. 2001'de Sincan'a gidecek M3 hattının,[9] 2002'de Koru istikametine gidecek M2 hattının[10] ve 2003'te de Keçiören'e gidecek M4 hattının[11] inşaatları başladı. Söz konusu metro hatları inşaatları başladıktan iki yıl içinde tamamlanması öngörülüyordu. Belediyenin metro inşaatları için yeterli ödenek ayırmaması inşaatların durmasına ve senelerce şantiyelerin atıl bir şekilde durmasına sebep oldu. 7 Mayıs 2011'de Ankara Büyükşehir Belediyesi üç metro hattını da Ulaştırma Bakanlığı'na devretti. Ulaştırma Bakanlığı devredilen metro hatlarının inşaatlarını kısa süre içinde ihale yoluyla devam ettirmiştir. Yeniden başlayan metro inşaatlarının bazılarında istasyonlar güncel yerleşim birimlerine göre güncellenmiştir. İhalelerden sonra metro inşaatları bitmiştir. M3 hattı 12 Şubat 2014'te,[9] M2 hattı 13 Mart 2014'te,[12] M4 hattı da 5 Ocak 2017'de işletimlere alınmıştır.[13] Şubat 2019'da EGO Genel Müdürlüğü, M1, M2 ve M3 hatlarında aktarmasız hizmeti sağlamak adına bu üç hattın işletimi birleştirmiştir.[14] 12 Nisan 2023'te ise M4 hattının AKM-Kızılay uzatması hizmete girmiştir.[15]

İhale aşamasındaki genişletmeler[değiştir | kaynağı değiştir]

AŞTİ - Dikimevi arasında hizmet veren hafif raylı sistem Ankaray (A1) hattı, Dikimevi istasyonundan itibaren güneydoğu yönüne doğru Natoyolu'na kadar uzatılacaktır. 7,4 km uzunluğunda ve 8 istasyona sahip olacak olan A2 hattı için Ankara Büyükşehir Belediyesi 4 Haziran 2020'de proje ihalesine çıktı.[16] 13 Ekim 2020'de ihaleyi kazanan Metro İstanbul A.Ş. ile 6.565.900 TL'lik sözleşme imzalandı[17][18][19] ve çalışmalar başladı.[20] Hattın projesi 10 Şubat 2022'de Metro İstanbul tarafından tamamlanarak EGO'ya teslim edildi.[21] Projenin ÇED raporunda hattın inşasına 2022'de başlanması ve 3,5 yıllık bir inşa sürecinin ardından 2025'te hizmete açılması öngörüldü.[22] Proje Kasım 2022'de Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'ndan onay aldı ve 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yatırım Programı'nda yerini aldı.[23] Yatırım programında projenin başlangıç tarihi olarak 2022, bitiş yılı olarak 2026 yılı yer almaktadır. Bu projenin finansmanı için 25 Haziran 2023'te Ankara Büyükşehir Belediyesi, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) ile 4 yıl geri ödemesiz olmak üzere 12 yıl vadeli 250 milyon euro tutarında dış kredi sözleşmesi imzalanmıştır.[24] 15 Ağustos 2023 tarihinde 1. etap ön yeterlilik gerçekleştirilmiştir. 2. etap, 8 Ocak 2024 tarihinde yapılmıştır. Fakat firmalardan gelen tekliflerin yaklaşık maliyeti aşması nedeniyle ihale iptal edilmiştir. Yeniden ihale sürecine girilmiştir.[25] Yeniden ihale 26 Haziran 2024 tarihinde yapılması planlanmaktadır.[26]

Proje aşamasındaki genişletmeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara Büyükşehir Belediyesi, 8 Haziran 2022'de M2 (Kızılay - Koru) Metro Hattı'nın uzatılması için "Uygulamaya Esas Kesin Proje Hizmeti Alımı" ihalesine çıktı. Teknik şartnamede yer alan bilgilere göre projelendirilen hattın 7,72 km uzunluğunda olması planlanmaktadır.[27] 29 Eylül 2022'de EGO Genel Müdürlüğü ile ARUP Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş. arasında "Uygulamaya Esas Kesin Proje Hizmetleri Danışmanlık Hizmeti" alımı sözleşmesi imzalanmıştır.[28] Sözleşme bedeli 11.200.000 TL'dir.[29]

Uzun vadede Bağlıca kolunun Devlet Mahallesi istasyonuna bağlanmasıyla M2 ve M3 hatlarının birleşmesi ve tüm hattın kapalı bir çember haline getirilmesi planlanmaktadır. Bu uzatmanın projesi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından hazırlanmakta, hattın 5 istasyonlu ve yaklaşık 12,5 km uzunlukta olması planlanmaktadır. Hattın, Eryaman YHT istasyonunda Başkentray'a aktarma imkanı da bulunacaktır.[30]

Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 9 Haziran 2022'de proje ihalesine çıktığı uzatma, hattın son istasyonu olan Şehitler'den başlayarak hattı Forum'a kadar 5,5 km boyunca uzatacaktır.[31] Bu uzatmanın projesi için 10.900.000 TL'lik sözleşme 29 Eylül 2022'da ARUP Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş. ile imzalanmıştır.[32]

Ankara Büyükşehir Belediyesi, 10 Haziran 2022'de M5 (Kızılay - Atatürk Sitesi) Metro Hattı için proje ihalesine çıktı. 29 Eylül 2022'de TÜMAŞ ile 30.800.000 TL bedelle proje sözleşme imzalanarak proje hazırlama çalışmalarına başlanmıştır.[33][34] İlk etapta yaklaşık 13 km uzunluğundaki bu hat 11 istasyona sahip olacaktır.[35] Hat hizmete alındığı zaman M4 hattı ile entegre, aktarmasız bir servis sağlayacaktır. Daha sonraki etaplarda ise hat Yukarı Dikmen, İncek ve Gölbaşı istikametlerine doğru çatallanacaktır. Hattın projesi ile ilgili ÇED raporu Şubat 2023'te yayınlanmış

Gar - Kuyubaşı - Esenboğa Havalimanı - Yıldırım Beyazıt Üniversitesi arasında yapılması planlanan M6 hattının yapımı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından gerçekleştirilecektir.[36] Toplam uzunluğu 27 km olup 17 istasyona sahip olacak olan hat,[37] GoA4 Sürücüsüz Tren İşletim Sistemi ve 120 km/h işletme hızına sahip olarak planlanmıştır. Günlük 700 bin yolcu taşıma kapasitesiyle dizayn edilen hatta çalışması için 102 adet sürücüsüz tren aracının alınması ve 17 adet 6 vagonlu set olarak kullanılması düşünülmüştür. Esenboğa Raylı Sistem Bağlantısı etüt, proje ve mühendislik hizmetleri Kuyubaşı - Esenboğa Havalimanı - Yıldırım Beyazıt Üniversitesi olmak üzere etüt proje çalışmaları 2016 yılında tamamlanmıştır ve ihale hazırlık çalışmaları devam etmektedir. Hattın diğer etaplarının etüt ve proje çalışmaları devam etmektedir. Hat; Gar - Kuyubaşı, Kuyubaşı - Esenboğa Havalimanı - Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ve Yıldırım Beyazıt Üniversitesi - Çubuk olmak üzere üç etaptan oluşacaktır.

Halk arasında Etlik metrosu olarak da anılan, hattın projesini hazırlayıp etütlerini yapan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından güzergâhı Forum - Gar olarak planlanan metro hattıdır.[38] Hat, yaklaşık 12 km uzunluğundadır ve 8 istasyondan oluşmaktadır. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bu hattın M6 hattına entegre olarak bu güzergahta aktarmasız ulaşım sağlanacağını belirtmiştir.[39]

Proje aşamasındaki genişletmeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Söğütözü'nden Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne kadar yaklaşık 5 km uzatılacak olan A1 hattı; Yüzüncüyıl ve ODTÜ olmak üzere iki istasyondan oluşacaktır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Cimri, Mert; Sağnak, Dora; Yılmaz, Tolga; Argüç, Hüseyin Samet; Karaefe, Nihan (2020). "Ankara Metrosu tarihçesi". 
  2. ^ "Türkiye Raylı Sistemleri Yeniden Keşfediyor Murat Karayalçın'la Ankara Metrosu Üzerine Söyleşi" (PDF). İnşaat Mühendisleri Odası. Temmuz 1996. 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2021. 
  3. ^ Mutlu Türkmen, KENT İÇİ TOPLU TAŞIMADA RAYLI SİSTEMLERİN YERİ VE ANKARA METROSU İLE ANKARAY ÖRNEKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ (THE IMPORTANCE OF RAIL TRANSIT IN URBAN MASS TRANSPORTATION AND EVALUATION OF ANKARA METROSU AND ANKARAY SAMPLES), Ağustos 2001
  4. ^ "Ankara'da Raylı Ulaşım". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2003. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  5. ^ a b Cimri, Mert; Sağnak, Dora; Yılmaz, Tolga; Argüç, Hüseyin Samet; Karaefe, Nihan (2020). "Ankara Metrosu tarihçesi". 
  6. ^ "Ankara metro sözleşmesi". Milliyet Gazetesi. 6 Şubat 1989. 19 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2021. 
  7. ^ Şehriban OĞHAN, Hülya GÜZEL (9 Ocak 1998). "Başkent'te metrolu günler". Hürriyet Gazetesi. 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  8. ^ "Ankara Metrosu 20 Yaşında". Haber Ankara. 29 Aralık 2017. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. [ölü/kırık bağlantı]
  9. ^ a b "(M3) Batıkent - Sincan Metrosu". EGO Genel Müdürlüğü. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  10. ^ "AŞTİ-Çayyolu metro yapıımına başlanıyor". 19 Eylül 2002. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  11. ^ "Gökçek'in 'ustalık eseri' Keçiören metrosunda 13 yıl sonra test sürüşü!". 31 Ağustos 2016. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  12. ^ "(M2) KIZILAY - ÇAYYOLU METROSU". EGO Genel Müdürlüğü. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  13. ^ "(M4) KEÇİÖREN - ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ - KIZILAY METROSU". EGO Genel Müdürlüğü. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  14. ^ Özen, Levent (19 Şubat 2019). "Ankara'da İki Ayrı Metro Hattı Birleşti". RayHaber | RaillyNews. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  15. ^ leventelmastas (12 Nisan 2023). "AKM Gar Kızılay Metro Hattı Bugün Açılıyor! Keçiören'den Kızılay'a Aktarmasız Ulaşım Başlıyor". RayHaber | RaillyNews. 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023. 
  16. ^ Özdemir, Mahmut. "BÜYÜKŞEHİR, DİKİMEVİ-NATOYOLU METRO HATTI İÇİN KOLLARI SIVADI". www.ankara.bel.tr. 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. 
  17. ^ "İhale Detayı". EGO Genel Müdürlüğü. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  18. ^ "EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - Dikimevi-Nato Yolu Raylı Sistemler Uzatma Hattının Uygulamaya Esas Kesin Proje Hizmetleri İşi İhalesi, Ankara Büyükşehir Belediyesi, 31 Ağustos 2020". 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ "Ankara'nın metro projesi Metro İstanbul'dan…". www.metro.istanbul. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  20. ^ "Metro İstanbul 7,4 km'lik Dikimevi-Natoyolu Hafif Raylı Sistemler projesi ihalesini kazandı". Twitter. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. 
  21. ^ "ANKARA'YA METRO MÜJDESİ: DİKİMEVİ-NATOYOLU METROSU İÇİN PROJE TAMAMLANDI". EGO Genel Müdürlüğü. 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. 
  22. ^ "A1 Hattı (Ankaray) Dikimevi- Natoyolu Raylı Sistem Uzatma Hattı Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu". A1 Hattı (Ankaray) Dikimevi- Natoyolu Raylı Sistem Uzatma Hattı Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Metro İstanbul A.Ş. [ölü/kırık bağlantı]
  23. ^ "T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ - KASIM AYI MECLİS TOPLANTISI 15. BİRLEŞİM 1. OTURUM, Bütçe Görüşmeleri, Belediye Başkanı'nın konu ile ilgili sunumu." 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ "BAŞKENTTE 12 YIL SONRA METRO PROJESİ: DİKİMEVİ-MAMAK METRO PROJESİ'NDE İMZALAR ATILDI". EGO Genel Müdürlüğü. 24 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2023. 
  25. ^ "Dikimevi-Natoyolu Ankaray Hafif Raylı Sistem Hattı". EGO Genel Müdürlüğü. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2024. 
  26. ^ "Mamak Metrosu için ihale tarihi belli oldu! Dikimevi - Natoyolu metrosu ne zaman açılacak?". Yurt Gazetesi. 2024-06-13. Erişim tarihi: 2024-06-16. 
  27. ^ "İhale Detayı". web.archive.org. 26 Haziran 2022. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  28. ^ "ANKARA'DA YAPILACAK 3 YENİ METRO HATTININ PROJELERİ İÇİN İMZALAR ATILDI". Ankara Büyükşehir Belediyesi. 7 Ekim 2022. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022. 
  29. ^ "İhale Arama". 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022. 
  30. ^ "Cumhurbaşkanlığı 2020 Yılı Yatırım Programı, Sayfa 99" (PDF). 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ağustos 2023. 
  31. ^ "İhale Detayı". web.archive.org. 26 Haziran 2022. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  32. ^ "3. yılımızda 4 yeni metro hattı için harekete geçiyoruz". Twitter. 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2022. 
  33. ^ "3. yılımızda 4 yeni metro hattı için harekete geçiyoruz". Twitter. 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  34. ^ Özdemir, Mahmut. "ANKARA'DA YAPILACAK 3 YENİ METRO HATTININ PROJELERİ İÇİN İMZALAR ATILDI". www.ankara.bel.tr. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  35. ^ "İhale Detayı". web.archive.org. 26 Haziran 2022. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  36. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015. 
  37. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2016. 
  38. ^ "Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Ankara iline 2019-2023 arası yapılacak yatırımların tanıtım dosyası, Sayfa 52" (PDF). 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  39. ^ "Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı; Ulaşımda ve İletişimde 2003-2019, 06 Ankara; Sayfa 52" (PDF). 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kullanıcı:Kayra/deneme_tahtası&oldid=33235351" sayfasından alınmıştır