Konstantinopolis İmparatorluk Kütüphanesi
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Mevcut değildir |
| Tür | Kütüphane |
| Şehir | İstanbul |
| Ülke |  Türkiye |
| Koordinatlar | 40°59′46″K 28°55′43″D / 40.99611°K 28.92861°D |
| Başlama | 337) |
| Tamamlanma | 361) |
| Yıkılma | Çeşitli dönemlerde geçirdiği yangınlar, yağmalar ve fetihler sonrası yok olmuştur |
| Sahip | Bizans İmparatorluğu Latin İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu |
| Tanınma nedeni | Antik dünyanın büyük kütüphanelerinin sonuncusu olması |
Konstantiniyye İmparatorluk Kütüphanesi, Bizans İmparatorluğu'nun başkentinde, antik dünyanın büyük kütüphanelerinin sonuncusuydu. Büyük İskenderiye Kütüphanesi'nin ve diğer eski kütüphanelerin yıkılmasından çok sonra, yaklaşık 1000 yıl boyunca antik Yunan ve Roma bilgisini korudu.[1] 1204'teki Dördüncü Haçlı Seferi'nin baskınları da dahil olmak üzere, yıllar boyunca meydana gelen bir dizi yangın ve savaş zamanlarında meydana gelen hasar, binanın kendisini ve içeriğini etkiledi. Kütüphane, 29 Mayıs 1453'te Konstantinopolis'in Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmesine kadar büyük ölçüde devam etmiştir, sonra kütüphanenin önemli ölçüde hayatta kalan içeriği yok olmuş veya kaybolmuştur.[2] Kütüphane, bir Scriptorium kurmuş olan II. Constantius (MS 337–361 arası hükümdar) tarafından Yunan edebiyatının hayatta kalan eserleri koruma için kopyalanabilmesi için kurulmuştur. İmparator Valens 372'de dört Yunan ve üç Latin hattatı kullanmıştır. Bugün bilinen Yunan klasiklerinin çoğunluğu, Konstantinopolis İmparatorluk Kütüphanesi'nden gelen Bizans kopyaları ile bilinir.[3]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Antik Yunan'da yazılar ve çoğu edebiyat papirüs üzerine kopyalanmıştır. Papirüs bozulmaya başladıkça, 4. yüzyılda I. Konstantin gibi, okuma materyalini papirüsten parşömen aktarmak için bir hareket vardı, fakat onun hareketi özellikle kutsal metinler ile ilgiliydi. Konstantin'in taht varisi II. Constantius bu hareketi sürdürdü. Konstantinopolis'in ilk imparatorluk kütüphanesiyle sonuçlanan çalışma onun eseriydi. Kütüphanenin 100.000'den fazla eski metin içerdiği tahmin edilmektedir. Hareket, bir grup hattat ve kütüphaneciyi idare eden bir Themistios tarafından yönetildi.[4]
Agathon
[değiştir | kaynağı değiştir]Okutman Agathon, Konstantinopolis'in ilk Okutmanı ve sonra kütüphanecisiydi: Okutmanlığı sırasında 680 yılında, Monotelit sapkınlığı kınayan, Üçüncü Konstantinopolis Konsili'nde noter ya da yazman idi.[5] Kendisi tarafından yazılan yasaları beş patrikliğe yolladı. 712 yılında, Filippikos Bardanes'in Monotelitizmi yeniden canlandırma girişimleri üzerine Yunancası hala mevcut kısa bir inceleme yazdı.[6][7]
Kütüphane'nin içeriği
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski papirüs metinlerinin parşömene aktarılması üzerinde çalışanlar, korunmayı hak edenlerin önceliği sırasına büyük bir zaman ve dikkat sarf ettiler. Homeros ve Helenistik dönem tarihi gibi eski eserler Latin eserlerine göre önceliğe sahipti.[8] Ayrıca öncelik verilmemesi Attik döneminin eserleri gibi daha eski eserlere de öncelik verilmedi. Sofokles ve diğer yazarlar gibi gramer üzerine odaklanmış çalışmalar ve metinler en az kullnılan ya da dönemin çalışmalarına göre daha çok seçilmiştir. Bu seçici koruma biçimi nedeniyle, Themistios tarafından bilinen ve Stoacı filozofların üçlüsü gibi bahsettiği pek çok eser günümüze ulaşmamıştır. Bu kayıp eserlerin bazı parçaları Herkulaneum'daki arkeolojik kazılarda bulunmuştur.[8]
Çevirilemeyen papirüs metinleri için, grup onları parşömenle kaplayarak, çürümekten korudu.
Kütüphanenin yıkımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yüzyıllar boyunca, Konstantinopolis Kütüphanesi'nde birkaç yangın, koleksiyonun çoğunu yok etti. Kütüphane 473 yılında yakıldı ve yaklaşık 120.000 cilt kayboldu.[9] Bununla birlikte, Themistios ve Constantius'un teşebbüsleri, bazı eserleri kurtardığı, başka metinler üzerinden yeniden dolaşıma sunduğu için, sonuçsuz değildi.[10] Sonuç olarak, Klasik Yunan edebiyatının modern bilgisi, bu çabaların olmadığı bir durumundan daha büyüktür.
12 Nisan 1204'te Konstantinopolis'in düşmesinden sonra, kütüphanenin, kentin yağmalanması sırasında Dördüncü Haçlı Seferi'nin Franklar ve Venedikliler tarafından tahrip edildiği iddia edilir.[1][11][12][13] Donald Queller, haçlıların saldırısı sırasında kenti kasıp kavuran üç yangında bazı el yazmalarının büyük olasılıkla kaybolmasına rağmen, o zamanlar resmi bir İmparatorluk kütüphanenin varlığına dair hiçbir belirti bulunmadığını ve hiçbir kaynağın el yazmaları kaybından bahsetmediğini belirir.[14]
Osmanlı dönemine kadar pek çok metin ulaşsa da, kütüphanenin önemli bir kısmı hiçbir zaman geri kazanılmamıştır. Professor Carlyle, 1800 yılında Osmanlı sonrası fetih sonrası hayatta kalan metinlerin bulunduğu depo olan Seraglio'ya erişim sağladı, ancak İmparatorluk Kütüphanesi'nden hiçbir metin bulunmadı.[15] Önemli bir istisna 1840 yılında ortaya çıkan Arşimet Palimpsest, 1915 yılında tercüme edildi ve esrarlı bir şekilde özel bir koleksiyonda bulundu ve 1998 yılında satıldı.
Tek bir Konstantinopolis Kütüphanesinin varlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Klasik Roma ve İskenderiye benzeyen tek bir İmparatorluk Kütüphanesi Kütüphanesi olup olmadığı tartışmaya açıktır. Tarihçi Steven Runciman, 5.yüzyıldan sonra, pek çok kilise ve manastıra ait olmasına rağmen, Konstantinopolis'te hiçbir halk kütüphanesinin bulunmadığını kaydeder.[16] Bilim insanlarına bunlardan en azından bir kısmına erişim verilmesi muhtemel olsa da, içeriği esas olarak teolojikdir. Bizans İmparatorluğu, Orta Çağ standartlarına göre oldukça okur-yazar bir toplumdu, fakat varlığını sürdüren kütüphaneler, özel mülkiyete ait koleksiyonlardı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b Wilson, Nigel G. (3 Mart 2003). "The Libraries of the Byzantine World". Greek, Roman, and Byzantine Studies. 8 (1). ss. 53-80. ISSN 2159-3159. 28 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
- ^ Harris 1999, s. 76
- ^ Harris 1999, s. 75
- ^ "Preserving The Intellectual Heritage--Preface". 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
- ^ Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology edited by William Smith v. 1, page 66 [1] 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Conciliorum Nova Collectio a Mansi, vol. xii. p. 189
- ^ Christian, Albany James (1867), "Agathon (4)", Smith, William (Ed.), Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, 1, Boston, s. 66, 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Nisan 2018
- ^ a b "Preserving The Intellectual Heritage--Preface — Council on Library and Information Resources". www.clir.org. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2016.
- ^ [2] 8 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., pp 72–73
- ^ "History of Libraries of the Western World". 8 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
- ^ "The Library". 20 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
- ^ "World Encyclopedia of Library and Information Services". 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
- ^ "The Story of Libraries, Second Edition". 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
- ^ Donald Queller, The Fourth Crusade, n. 19 p. 291
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
- ^ Steven Runciman, page 82 "Byzantine Civilisation", Library of Congress CCN: 56-6570
- Genel
- Harris, Michael H. (1999). History of Libraries of the Western World (1999 bas.). Scarecrow Press. ISBN 9780810877153. - Toplam sayfa: 159
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bellagio's report20 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.