Scutum (takımyıldız)
| Takımyıldız | |
 Scutum takımyıldızının haritası | |
| Kısaltma | Sct |
|---|---|
| Tamlayan | Scuti |
| Sembolizm | Kalkan |
| Bahar açısı | 18,7 |
| Yükselim | −10 |
| Alan | 109 derece kare (84.) |
| Ana yıldızlar | 2 |
| Bayer/Flamsteed yıldızları | 7 |
| Gezegeni olduğu bilinen yıldızlar | 1 |
| Parlak yıldızlar (3,00m'den) | 0 |
| En parlak yıldız | α Scuti (3,85m) |
| En yakın yıldız | LHS 3398 (41,54 Iy) |
| Messier nesneleri | 2 |
| Göktaşı yağmurları | Haziran Scutids |
| Çevreleyen takımyıldızlar | Kartal Yay Yılan (kuyruk) |
| En iyi Ağustos ayı saat 21:00'de +80° ve −90° enlemleri arasında görülebilir. | |
Scutum ya da Kalkan takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. 17. yüzyılda oluşturulmuştur. Scutum adı Latince'de kalkan, koruyucu anlamlarına gelir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kalkan, adını klasik tarihsel olmayan bir figürden alan tek takımyıldızdır. Johannes Hevelius tarafından 1684 yılında oluşturulmuştur.[1] Hevelius aslında takımyıldıza, Polonya Hükümdarı III. Jan Sobieski liderliğindeki Hristiyan kuvvetlerinin 1683 yılında İkinci Viyana Kuşatması'ndaki başarısını abideleştirmek için, Sobieski'nin Janina armasına ithafen Scutum Sobiescianum (Sobieski'nin Kalkanı) adını vermiştir. Daha sonra isim, Scutum olarak kısaltılmıştır.
Beş parlak Scutum yıldızı daha önce sırasıyla 1, 6, 2, 3 ve 9 Aquilae olarak bilinen; α Sct, β Sct, δ Sct, ε Sct and η Sct'dir.[2]
Tesadüfen, Çinliler de bu yıldızları savaş zırhıyla ilişkilendirmişler ve bu yıldızları Tien Pien olarak bilinen daha büyük bir yıldız desenine, Semavi Başlık (veya Miğfer) olarak dahil etmişlerdir.[3]
Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıldızlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Scutum, en parlak yıldızı 3,85 kadir büyüklüğündeki Alfa Scuti ile pek de parlak bir takımyıldız değildir. Ancak takımyıldızdaki bazı yıldızlar dikkat çekicidir. 4,22 kadir büyüklüğüyle takımyıldızın en parlak ikinci yıldızı olan Beta Scuti'nin ardından 4,72 kadir büyüklüğüyle Delta Scuti geliyor. Beta Scuti, ikili bir yıldız sistemidir. Birincil bileşenin tayf türü Güneş'e benzemekle birlikte 1.270 kat daha parlaktır. Delta Scuti, mavi beyaz dev bir yıldızdır. 1,3 milyon yıl içinde Dünya'ya 10 ışık yılı mesafeye kadar yaklaşacak ve o zamanlarda Sirius'tan çok daha parlak olacak.
UY Scuti, zonklayan değişen türü kırmızı bir süperdev yıldızdır. Aynı zamanda Güneş'in 1500 katından fazla yarıçapa sahip bilinen en büyük yıldızlardan birisidir.
Derin uzay nesneleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Büyük bir takımyıldız olmasa da Kalkan içerisinde; bir küresel küme, bir gezegenimsi bulutsu ve pek çok açık yıldız kümesi yer alır. Kalkan'daki en bilindik iki derin uzay nesnesi, yoğun bir açık küme olan Yaban ördeği yıldız kümesi (M11) ve bir diğer açık küme, NGC 6694 olarak da bilinen M26'dır. NGC 6712 küresel kümesi ve IC 1295 gezegenimsi bulutsusu takımyıldızın doğu kısmında bulunabilir.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- The Deep Photographic Guide to the Constellations: Scutum19 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Star Tales – Scutum10 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Star Tales ― Scutum 10 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Ian Ridpath
- ^ Wagman, M. (Ağustos 1987). "Flamsteed's Missing Stars". Journal for the History of Astronomy. 18 (3). ss. 212-213. Bibcode:1987JHA....18..209W. doi:10.1177/002182868701800305.
- ^ Richard H. Allen (1899) Star Names and Their Meanings, s. 363
- Ian Ridpath ve Wil Tirion (2007). Stars and Planets Guide, Collins, London. ISBN 978-0007251209. Princeton University Press, Princeton. ISBN 978-0691135564.
 |
Wikimedia Commons'ta Scutum (takımyıldız) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |