Je suis Charlie
Je suis Charlie (Fransızca telaffuz: [ʒə sɥi ʃaʁ.li], Fransızca "Ben Charlie'yim") Fransa'nın başkenti Paris'te 7 Ocak 2015 günü mizah dergisi Charlie Hebdo'da yapılan katliamın ardından fikir ve düşünce özgürlüğünü savunanların sloganı haline gelen cümledir. Bu sloganı kullanan kişi saldırıda öldürülenlerin yerine kendisini koyarak silahlı tehditlere boyun eğmediğini ve ifade özgürlüğünü savunduğunu belirtir.
Slogan ilk kez Twitter'da kullanılmış ve internet üzerinden yayılmıştır. Saldırıdan hemen sonra Charlie Hebdo internet sitesi kısa bir süre yayınına ara verdi, yeniden yayına geçtiğinde siyah arka planda Je suis Charlie yazısı bulunuyordu. Slogan Twitter'da #jesuischarlie ve #iamcharlie olarak yaygınlaşmış, buradan alınan çıktılarla çeşitli anma ve protesto eylemlerinde farklı şekillerde kullanılmıştır. Saldırının ardından iki gün içinde Twitter tarihindeki en popüler Hashtag konulardan bir tanesi haline gelmiştir.
14 Ocak günü yeni basılacak olan Charlie Hebdo sayısında kapakta İslamiyet peygamberi Muhammed gözünde bir damla yaş ve elinde Je suis Charlie pankartı taşırken resmedilmiş, üst kısımda da Tout est pardonné (Her şey affedildi) yazılmıştır.[1]
Arka planı ve anlamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Saldırıdan yaklaşık bir saat sonra sloganın resmi Twitter'da Stylist Magazine'de çalışan Fransız sanatçı Joachim Roncin tarafından kullanılmıştır. Roncin içinde bulunduğu durumu anlatacak kelimeler bulamadığı için bu yolu seçtiğini söylemiştir.[2] Roncin bu sloganın kendisine doğal olarak geldiğini, bunda oğlunun iyi bir Où est Charlie? (Charlie nerede?) kitabı okuru olmasının da etkisi olduğunu belirtmiştir.
Basın temsilcilerinin değerlendirmelerine göre ben ve biz geçen dayanışma sloganları, kurbanlarla doğrudan temas kurulması için kolaylık sağlamıştır. Je suis Charlie sloganı, ABD Başkanı John F. Kennedy tarafından söylenen Ich bin ein Berliner (Ben Berlinliyim), 1960 yılı Stanley Kubrick yapımı Spartaküs filminin son sahnesindeki "Spartaküs benim" ve 2014 yılında New York Şehri Polis Teşkilatı tarafından öldürülen Eric Garner'ın son sözleri olan I can't breathe (Nefes alamıyorum) gibi sözlerle benzeştirilmiştir.[3]
Saldırıya tepki[değiştir | kaynağı değiştir]
Slogan saldırı kurbanlarına minnet göstermenin ötesinde özellikle basın mensupları tarafından sansür ve tehdit mekanizmalarına karşı duruşu da içeren şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle saldırıda hayatını kaybeden Stéphane Charbonnier 2012 yılında ofislerine yapılan bombalı saldırının ardından kaçmayacağını açıklaması bu yöndeki dayanışma duygusunu artırmıştır.
Benzer kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Aynı saldırıda hayatını kaybeden Müslüman polis memuru Ahmed Merabet ile dayanışma amacıyla #jesuisahmed (Ben Ahmed'im) Hashtagi kullanılmıştır.
Eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]
Charlie Hebdo'ya destek vermek istemeyenler tarafından #JeNeSuisPasCharlie (Ben Charlie değilim) Hashtagi kullanılmış ve dergi ırkçılıkla suçlanmıştır.
Kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Twitter[değiştir | kaynağı değiştir]
Twitter hashtagleri arasında 7 Ocak günü ilk sıraya çıkan Je suis Charlie 9 Ocak Cuma gününe gelindiğinde 5 milyon kez kullanılmış durumdaydı. Çok sayıda kurum ve kişi profil resimlerini bu slogan şeklinde değiştirmiştir.
Karikatüristler[değiştir | kaynağı değiştir]
Çok sayıda karikatürist, saldırıda hayatını kaybeden meslekdaşlarıyla dayanışma duygusu içinde çizdikleri eserlerinde bu sloganı kullanmıştır.
- Charlie Hebdo'nun adını aldığı karakter olan Peanuts'tan Charlie Brown'un bu sloganla beraber ağladığı resim Twitter'da paylaşılmıştır.[4]
- Türkiye'de yayınlanan Leman, Uykusuz ve Penguen mizah dergileri saldırı sonrasındaki ilk sayılarındaki kapaklarında bu sloganı ortak bir şekilde kullanmışlardır[5]
- Dayanışma karikatürleri çizenler arasında şu karikatüristler vardır:
- The Canberra Times siyasi karikatüristi David Pope
- James MacLeod
- Soshy
- Asteriks'in yaratıcısı Albert Uderzo:[4]Behiç Ak:[6]Musa Kart:[7]Semih Poroy[8]
Gösteriler[değiştir | kaynağı değiştir]
Başlıcası Fransa'nın başkenti Paris'teki anma yürüyüşü olmak üzere Fransa'nın başlıca büyük kentlerinin tamamında bu slogan kullanılarak gösteriler gerçekleştirilmiştir.[9] Dünya çapında çok çeşitli ülkedeve kentte benzer gösteriler gerçekleştirilmiştir.[10]
Basın ve medya[değiştir | kaynağı değiştir]
Je suis Charlie sloganını kullanarak dayanışma duygularını ileten medya kuruluşları:
- Libération, L'indépendant, Le Monde ve Le Figaro başta olmak üzere Fransız basını
- Sosyal medya kurumu Reddit
- Belçika finans gazetesi De Tijd
- Başta Daily Mirror, Irish Mirror, Manchester Evening News, Liverpool Echo olmak üzere çok sayıda İngiliz gazetesi
- Google Fransa ve Apple Fransa
Televizyon[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ünlü sunucu Jon Stewart 8 Ocak günkü programını bu sloganla bitirmiştir
- The Simpsons'ın "Bart's new friend" adlı macerasında Maggia karakteri elinde bu slogan olan bir döviz taşımaktadır
Altın Küre Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]
71. Altın Küre Ödüllerinde çok sayıda ünlü sanatçı bu sloganı içeren döviz, rozet vb eşya kullanmıştır.[11]
Spor[değiştir | kaynağı değiştir]
- NBA bünyesinde basketbol hayatlarında sürdüren iki Fransız oyuncu da bu sloganı kullanmıştır. Portland Trail Blazers oyuncusu Nicolas Batum ve Washington Wizards oyuncusu Kevin Séraphin maçtan önce yapılan ısınma dönemi boyunca bu sloganı içeren tişört giymiştir.[12]
- İtalyan futbol kulübü SS Lazio AS Roma ile oynadıkları 11 Ocak günkü maça bu sloganı içeren özel formayla çıkmıştır.[13]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ 12 Ocak 2015 tarihli 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Washington Post haberi (İngilizce) 13 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ 8 Ocak 2015 tarihli 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Le Figaro haberi (Fransızca) 13 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ 9 Ocak tarihli Amanda Hess makalesi 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 13 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ a b 7 OCak 2015 tarihli 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CNN haberi (İngilizce) 13 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ 13 Ocak 2015 tarihli 14 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL Haber Portalı haberi 14 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ 9 Ocak 2015 tarihli 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cumhuriyet içinde 13 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ 11 Ocak 2015 tarihli 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cumhuriyet içinde 13 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ 13 Ocak 2015 tarihli 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cumhuriyet içinde 13 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ La Rochelle, Nantes, Lille, Lyon, Marsilya, Nice, Strasbourg ve Toulouse
- ^ Amsterdam, Atina, Berlin, Brüksel, Budapeşte, Buenos Aires, Calgary, Dublin, Hong Kong, İstanbul, Kharkiv, Kiev, Lima, Londra, Leeds, Los Angeles, Ljubljana, Melbourne, Montreal, Moskova, New York, Novi Sad, Prag, Reykjavík, San Diego, San Francisco, São Paulo, Seattle, Stockholm, Sydney, Taipei, Selanik, Toronto, Tokyo, Vancouver, Vilnius, Washington ve Zagreb
- ^ 11 Ocak tarihli Today haberi 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 13 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ 10 Ocak 2015 tarihli 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ESPN haberi (İngilizce) 13 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
- ^ 11 Ocak 2015 tarihli Metro haberi 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 13 Ocak 2015 tarihinde erişilmiştir
 |
Wikimedia Commons'ta Je suis Charlie ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |