Ali Muhiddin Hacı Bekir (şirket)
| ülkesi | Türkiye  |
|---|---|
| kuruluşun konumu | Türkiye |
| resmî sitesi | http://www.hacibekir.com/ |
Ali Muhiddin Hacı Bekir, 1777 yılında kurulmuş İstanbul'daki şekerci.
Türkiye'deki şekercilerin ve kimi iktisat tarihçilerine göre yaşayan şirketlerin en eskisidir.[1] Lokumları ve güllü, tarçınlı, sakızlı, portakallı, limonlu akide şekerleri ile ünlüdür.
Kastamonu'nun Araç ilçesinden İstanbul'a gelen şekerci Bekir Efendi'nin Bahçekapı'da açtığı küçük şeker dükkânında faaliyete başlamıştır. Bekir Efendi'nin 1817-1820 yılları arasında hacca gitmesinden sonra işyerinin adı Hacı Bekir halini aldı. Osmanlı sarayı, "Hacı Bekir Ağa"nın şekerci dükkânının müşterisi idi. Şekercibaşı unvanını alan Hacı Bekir'den sonra işi ve Şekercibaşı unvanını oğlu Mehmet Muhiddin Efendi ve ardından torunu Ali Muhiddin Hacı Bekir devraldı.[1] Cumhuriyet devrinde de faaliyetini sürdüren şirketi, ailenin beşinci kuşağı yönetmektedir.[1]
Geçmişi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kastamonu’nun Araç ilçesinden İstanbul'a gelen Bekir adlı müşteşebbis, 1777 yılında Fatih'in Bahçekapı semtinde şeker dükkânı açtı. Alanında önemli yenilikleri takip eden Bekir Efendi, 1817-1820 yılları arasında hac ziyareti yaptıktan sonra kendisi ve dükkânı "Hacı Bekir" olarak anılmaya başladı.
Türkiye'de 16. yüzyılda başlayan şekerleme imalatında tatlandırıcı olarak bal, pekmez, su bağlayıcı, doku yapıcı olarak un kullanılmakta idi. 18. yüzyıl sonlarında Avrupa'da kurulan rafinelerde üretilen şekerin, o günlerin ismiyle "Kelle Şekeri" olarak Türkiye'ye gelmesiyle, şekerci Hacı Bekir, bu şekeri havanlarda dövüp eriterek, gül, tarçın gibi doğal aroma ve boyalarla pişirip akide şekeri imalatını geliştirdi. Ayrıca 1811'de bir Alman bilgini tarafından bulunan nişastayı un yerine kullanarak, şeker ve nişasta terkibi ile bugünkü nefasetteki lokum imalatını gerçekleştirdi.
Bizzat kendi eliyle yaptığı imalat ve hassas çalışmalarıyla Türk şekerleme ve lokum çeşitlerini geliştiren Hacı Bekir'in İstanbul Bahçekapı'daki dükkânından 19. yüzyılda aldığı lokumları ülkesine götüren bir İngiliz turisti, Türk lokumlarını Avrupa'da "Turkish Delight" olarak tanınmasına vesile olmuştur.
Bundan böyle Türk lokumu dünyada "Turkish Delight" ya da "Lokoum" olarak tanınmış ve uluslararası şekercilik literatürüne girmiştir.
Bundan başka sallama kazanlarda yapılan badem şekeri, haşlanmış bademlerin soyulup havanlarda dövülerek şeker ve şeker şerbeti ile yoğurulup, şekillendirilen çeşitli badem ezmeleri Hacı Bekir'e günümüze kadar intikal eden haklı ilgi ve şöhreti kazandırmıştır. Şekerci Hacı Bekir başarılarıyla, zamanın padişahı tarafından Nişan-ı Ali Osmani'nin 1. Rütbe Nişanı ile sarayın Şekercibaşı'sı olarak taltif ve takdire şayan görülmüştür.
Bu sürelerde iştirak edilen fuarlarda:
- 1873 Viyana Fuarı, Gümüş Madalya
- 1888 Almanya-Köln Fuarı, Gümüş Madalya
- 1897 Brüksel Fuarı, Altın Madalya
- 1906 Fransa Fuarı, Altın Madalya
- 1939 New York Fuarı, Başarı Ödülü kazanılmıştır.
Üç neslin ismini taşıyan Ali Muhiddin Hacı Bekir müessesi sürecinde İstanbul'da Bahçekapı merkez mağazasına ilave olarak Karaköy, Galata, Tepebaşı, Pangaltı, Çarşıkapı, Beyoğlu, Parmakkapı, Kadıköy,Bakırköy satış şubeleri açılmıştır.
Ayrıca Mısır'a götürülen usta ve personel ile Kahire ve İskenderiye şubeleri kurulmuş ve Mısır Hidivi'nin takdir ve taltifleriyle Mısır Sarayı'nca da Şekerbaşı'lık payesi ihsan edilmiştir.
Şekerci Hacı Bekir halen Türkiye'nin en eski firması olarak kurulduğu tarihi yerinde (asırlarca) faaliyetini sürdürmektedir.
Osmanlı ve Türk toplumu ve folklorunun bir parçası olarak örf ve adetlere de giren Hacı Bekir, bilhassa zamanın yaşam tarzını belgeleyen roman ve yazılarda da yer almış, 19. asır ve 20. asır başlarındaki İstanbul toplum ve mozayikinin parçaları olan levantenler ve yabancılar tarafından da kaleme alınmış hatta resimlendirilmiştir.
Maltalı ressam Preziosi fırçasıyla resmedilmiş şekerci Bekir Efendi, 43x58 cm ölçüsündeki suluboya resim (aslı Louvre Müzesinde) zamanın yaşamını ve Hacı Bekir'i belgelemiştir. (Resmin litografik reprodüksiyonu 214 numara ile Topkapı Sarayındadır.)
Şekerci Hacı Bekir, Ali Muhiddin Hacı Bekir'in vefatından sonrası kurulan Ali Muhiddin Hacı Bekir Şekercilik Ticaret A.Ş. ve Hacı Bekir San. A.Ş. isimlerindeki iki şirket halinde faaliyetlerini günümüzde de sürdürmektedir.
ABD, Japonya, Güney Afrika, Mısır, İngiltere ve Fransa'da temsilcilikleri bulunan firma, lokumlar, tahin helvası, akide şekeri vb. şekerlemeler, karamela, badem ezmesi, şekerli drajeler, bisküvi, kurabiye, kek, hamur tatlıları imalatı, perakende ve toptan satışları ve ihracat yapmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Ali Muhiddin Hacı Bekir" (PDF). Yüzyıllık Markalar Derneği (Yüzyıllık Hikayetler kitabında bölüm), 2015. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Resmi sitesi25 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.