Gazne
| Gazne Farsça: غزني | |
|---|---|
Darice: غزنی | |
 | |
  Gazne Gazne'nin Afganistan'daki konumu | |
| Ülke |  Afganistan |
| Vilayet | Gazni Vilayeti |
| İlçe | Gazni |
| Rakım | 2219 m |
| Nüfus (2019) | |
| • Toplam | 270.000 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | UTC+04.30 (ASZ) |
Gazne (Farsça: غزني; Darice: غزنی), Afganistan'ın kuzeyinde, Gazni Vilayeti'nin merkezi olan şehir.[1]
Kent, Afganistan'ın en işlek karayollarının kavşağında kurulmuştur.[1] Güneybatıdan Kalat'a, kuzeydoğudan başkent Kabil'e ve doğudan Gardez'e bağlıdır.[1]
Kelime anlamı "pırlanta" olan Gazne şehri zengin bir tarihe sahiptir. Gazne Kalesi, Gazne Minareleri, Sultan III. Mesud'un sarayı ve diğer kültürel hazineler yüzyıllardır gezginleri şehre çekmiştir. 2013 yılında ISESCO tarafından İslam dünyası kültür başkenti seçilmiştir.[2]
İslamiyet öncesi dönemde bölgede Budizm ve Hinduizm inanışlarına sahip kabileler yaşamıştır.[3] 7. yüzyılda İslamiyeti getiren müslüman Arapları, 9. yüzyılda Seferîler takip etmiştir. 10. yüzyılda Sebük Tegin tarafından Gazneliler Devletinin başkenti yapılmıştır. Şehir Gurlular tarafından yıkılmıştır, ama tekrar inşa edilmiştir. Timurlular ve Delhi Sultanlığı dahil birçok yerel gücün eline geçmiştir. Son olarak Hotakîlere ve onun devamı olan Dürrânîlere, yani modern Afganistan'a geçmiştir.[3]
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
 Gazne iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 16,0 | 17,8 | 24,8 | 28,0 | 33,0 | 36,3 | 36,7 | 35,6 | 32,5 | 29,9 | 21,2 | 16,6 | 36,7 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 0,6 | 2,3 | 10,0 | 18,0 | 23,7 | 29,2 | 30,8 | 30,5 | 26,5 | 19,0 | 12,6 | 5,4 | 17,4 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −5,9 | −4,4 | 3,8 | 11,0 | 16,3 | 21,4 | 23,3 | 22,2 | 16,9 | 10,3 | 4,0 | −1,8 | 9,8 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −10,6 | −9 | −1,5 | 4,2 | 8,1 | 12,4 | 15,1 | 14,1 | 8,3 | 2,2 | −2,5 | −6,6 | 2,8 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −33,5 | −29,2 | −17,5 | −5,8 | 0,0 | 5,0 | 7,7 | 2,0 | −3,5 | −6 | −13,8 | −33,2 | −33,5 |
| Ortalama yağış (mm) | 40,2 | 53,9 | 70,9 | 49,9 | 19,7 | 1,9 | 14,1 | 4,7 | 0,5 | 4,1 | 11,3 | 25,8 | 297 |
| Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi | |||||||||||||
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
- ^ "Ghazni To Be Islamic Capital Of Culture". RadioFreeEurope/RadioLiberty. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2018.
- ^ a b Richards, J.F. (1974). "The Islamic frontier in the east: Expansion into South Asia". Journal of South Asian Studies. 4 (1). ss. 91-109. doi:10.1080/00856407408730690.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Gazne ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Map of Ghazni district
- Dupree, Nancy Hatch (1977) [1st Edition: 1970]. An Historical Guide to Afghanistan (2nd Edition, Revised and Enlarged bas.). Afghan Tourist Organization.
- Ghazni.org
- 1911 encyclopedia entry
- The City Of Ghazni
- Columbia Encyclopedia (Sixth Edition) - Mahmud of Ghazna24 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Encyclopaedia Britannica (Online Edition) - Mahmud26 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Encyclopaedia Britannica (Online Edition) - Ghaznavid Dynasty24 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Encyclopaedia Britannica (Online Edition) - Ghaznavids and Ghurids26 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Columbia Encyclopedia (Sixth Edition) - Muhammad of Ghor24 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mahmud Ghaznavi's 17 invasions of India
- Mahmud Ghazni15 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- History of Iran: Ghaznevid Dynasty24 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Rewriting history and Mahmud of Ghazni29 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | Afganistan'daki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
