İçeriğe atla

GAZ Volga

Vikipedi, özgür ansiklopedi
GAZ Volga
Genel Bakış
ÜreticiRusya GAZ
Üretim yıl(lar)ı1956-2011
SelefiGAZ-M20 Pobeda
Gövde ve Şasi
SınıfÜst orta sınıf
DüzenÖnden motorlu, arkadan itişli

GAZ Volga (Rusça: Волга), GAZ tarafından üretilen üst orta sınıf otomobil modelidir. Adını Avrupa'nın en uzun nehri olan İdil Nehri'nden almaktadır.

Uzun yıllar Sovyetler Birliği'nde yüksek statü sembolünün somut bir örneği olarak bilinen Volga, taksi, ekip otosu, ambulans (station wagon) olarak, ayrıca devlet görevlileri, Komünist Parti üyeleri ve KGB örgütü tarafından kullanıldı. Bugün ise Volga modelleri, geniş ve ucuz aile otomobili olarak bilinmektedir. Selefi, firmanın 1946 yılında piyasaya çıkardığı Pobeda (Zafer), 1958 yılına kadar üretildi.

Volga, üretimine başlandığı 1956 yılından bugüne 3 nesil halinde üretildi. İlk kuşak, 1956-1970 yılları arasında üretilen GAZ M-21 Volga; ikinci nesil GAZ M-24 Volga, 1967'den 1992 yılına kadar (1982 yılından itibaren sadece sivil amaçlı satışlar için) üretildi. 1982 yılında 3102 modeliyle başlayan üçüncü nesil, daha sonra 31105 (2003-2010), 3102 (1982-1991, 2003-2010 yılları arasında ikinci üretim) ve 310221 station wagon (1997-2010, temeli 1972 GAZ M-24-02 ve 1996 GAZ 3110) modellerinden oluşmaktadır. GAZ bu dönem içinde Volga adı altında iki farklı (3105 ve 3111) otomobil de üretmiştir.

Birinci nesil, GAZ-M-21 (1956-1970)

[değiştir | kaynağı değiştir]
M-21 Volga
Genel Bakış
Diğer adıScaldia-Volga M-21
ÜretimGorki, Sovyetler Birliği
Üretim yıl(lar)ı1956-1970
Tasarımcı(lar)Lev Yeremeyev
Gövde ve Şasi
Gövde tipi4 kapılı sedan
5 kapılı station wagon (GAZ-22)
Teknik Özellikler
MotorZMZ-21A 2.445 L I4
5.52 L V8 (özel modeller)
Şanzıman3 ileri hidromekanik manuel
3 kademeli otomatik (V8)
Dingil mesafesi2,700 mm[1]
Uzunluk4,810 mm
Genişlik1,800 mm
Yükseklik1,610 mm
Rekabet Tarihi

Firma Volga adını taşıyan ilk otomobilini 1950'li yıllarda geliştirdi. Lev Yeremeyev tasarımı birinci kuşak Volga'nın Sovyetler Birliği'nin ağır kış şartlarına ve zorlu yollarına dayanıklı, yerden yüksek oluşu, dönemine göre güçlü ve verimli motoru, 50'li yılların otomobillerinde yeni bir teknoloji olan takviyeli hidrolik kampana frenler ve paslanmaya karşı dayanıklı karoser gibi özellikleri mevcuttu.

1950'li yılların Amerikan otomobillerinin tasarımından izler taşıyan Volga, donanım özellikleriyle Sovyetler Birliği halkının en lüks arabasıydı (O yıllarda aracın fiyatının yüksek oluşu, halkın sadece %2'lik bir kısmının bu aracı alabilmesinde etkiliydi). Sürücü dahil altı kişilik taşıma kapasitesi ve dayanıklılığı aracın özellikle kamu hizmetinde (taksi ve ekip otosu olarak) kullanılmasını sağladı. Ayrıca daha hızlı ve güçlü V8 motorlu versiyonları da (GAZ-23) sadece KGB örgütüne tahsis edilmiştir.

"Volga dvadtsat' odin (Volga-21)" üretimine başlandığı 1956'dan banttan kaldırıldığı 1970'e kadar 639.480 adet üretilmiştir ve iki defa makyajlanmıştır. 1956 yılında tanıtım amacıyla 5 adet yapılmıştır. GAZ-22 Volga, firmanın ürettiği ilk station wagon olma özelliği taşımaktadır. Standartta ZMZ yapımı 2.45 litrelik sıralı 4 silindirli benzinli motoru 70-85 BG güç üretmekteydi. GAZ-23 ise Volga serisinin V8 motorlu versiyonudur. Belçika'daki distribütör firma Sobimpex SA, Volga M-21 ve ondan sonra gelecek olan M-24 modellerini sırasıyla 1.62 litre Perkins 4-99, 2.3 litre Rover ve 2.0 litre Indenor yapımı sıralı dört silindirli dizel motorlarıyla Belçika'da satışa sunmuştur.[2] GAZ-21'in üretimi devam ederken, bir sonraki kuşak otomobil GAZ M-24 Volga'nın üretimi başladı.

  • 1956-1958 yılları arasında piyasaya çıkan ilk Volga'ya ön ızgarasındaki yıldız figüründen ötürü "yıldız" lâkabı takılmıştır.
    1956-1958 yılları arasında piyasaya çıkan ilk Volga'ya ön ızgarasındaki yıldız figüründen ötürü "yıldız" lâkabı takılmıştır.
  • 1958-62 model GAZ M-21 Volga, 16 delikli ızgarasının tasarımı yüzünden köpekbalığı lâkabını almıştır.
    1958-62 model GAZ M-21 Volga, 16 delikli ızgarasının tasarımı yüzünden köpekbalığı lâkabını almıştır.
  • 1962-1970 yılları arasında üretilen GAZ M-21 Volga'nın lâkabı da "balina bıyık"tı.
    1962-1970 yılları arasında üretilen GAZ M-21 Volga'nın lâkabı da "balina bıyık"tı.
  • İç mekanı
    İç mekanı
  • Yan görünüm
    Yan görünüm
  • Lâkabı "ahır" olan GAZ-22'den çok fazla sivil satış yapılmadığı için günümüze çok az örneği ulaşmıştır. Tasarımı, döneminin station wagon'larının tasarımıyla paralellik gösterir.
    Lâkabı "ahır" olan GAZ-22'den çok fazla sivil satış yapılmadığı için günümüze çok az örneği ulaşmıştır. Tasarımı, döneminin station wagon'larının tasarımıyla paralellik gösterir.
  • Dizel motorlu bir Scaldia-Volga M-21
    Dizel motorlu bir Scaldia-Volga M-21

İkinci nesil, GAZ-24, GAZ-3102 ve GAZ-3110 (1970-2010)

[değiştir | kaynağı değiştir]
GAZ-24
Genel Bakış
Diğer adıScaldia-Volga M24
Scaldia-Volga M24D
ÜretimGorki, Sovyetler Birliği
Üretim yıl(lar)ı1970-2010
Tasarımcı(lar)Leonid Tsikolenko
Nikolay Kireyev
Gövde ve Şasi
Gövde tipi4 kapılı sedan
5 kapılı station wagon
Teknik Özellikler
Motor2.445 L ZMZ 24 I4
5.52 L ZMZ-2424 V8
Şanzıman4 ileri manuel
3 kademeli otomatik (V8)
Dingil mesafesi2,800 mm
Uzunluk4,735 mm
Genişlik1,800 mm
Yükseklik1,490 mm

Birinci seri, GAZ-24 (1970-1985)

[değiştir | kaynağı değiştir]

GAZ, 1961 yılından itibaren yeni bir Volga modeli için tasarım çalışmalarına başladı. 1965 yılına kadar eskiz[3] çizimleri ve modellemeler üzerinde çalışıldı.1966 yılında GAZ, M-24 kod adıyla bu yeni otomobilin çalışan prototiplerini üretti. 1966-67 döneminde üretilen bu prototiplere göre Volga tamamen yenilenecekti. İç ve dış tasarımı döneminin orta sınıf Amerikan sedan araçlarıyla benzerlik gösteriyordu. Bu prototipler Sovyetler Birliği halkına ilk defa 1967 yılında tanıtıldı ve 1968 yılından sonra deneme üretimine geçildi. 1968-69 yılında yol testleri için sadece 1968'de 31 adet, 1969 yılında da 215 adet yapıldı. Esas seri üretim tarihi 1970 yılından daha erken değildir.

1971 Sovyet 10 kopeks'lik posta pulunda "Pre-Serial" olarak adlandırılan 1968-1969 M-24 Volga prototipi

Genel hatlarıyla Volga 24, öncülü gibi uzun yıllar boyunca zorlu iklim ve yol koşullarına dayanması amacıyla geliştirilmiş, yerden yüksek ve geniş bir otomobildir. Öncülü olan merdiven tip şasili M-21 modelinden farklı olarak M-24 monokok gövdeye sahiptir. Genişliği M-21 ile aynı kalsa da, boyu (4810 mm) ve dingil açıklığı (2800 mm) uzatılmış ve yüksekliği kısaltılmıştır (1436 mm). Seri üretim modeli prototiplerden farklı olarak sadece tekli farlar uygulanmıştır. M-24 Volga yurtdışı pazarında, Belçika'da Scaldia Volga M-24(D) markasıyla montajlanıp satıldı. M-24'e önceki neslinde olmayan aşağıdaki donanım özellikleri de eklenmişti:

  • Radyo (3 dalga ve anteniyle)
  • Hidrolik takviyeli çift devre servo fren sistemi, 4 tekerlekte kampanalı
  • Emniyet kemeri (Standart)
  • Isıtıcı
  • Lincoln tipi hız göstergesi
  • Kapılarda kol dayamalar
  • Elektrikli saat
  • Arka cam rezistansı
  • Bagaj ve motor kapağında lambalar
  • Alternatör
  • 3 hızlı silecekler bulunuyordu.

Volga M-24, 1970'ten 1992'ye kadar 95 BG 2.4L (150 in3) sıralı 4 silindir ZMZ-24D ya da 5.53L (340 in3) ZMZ-505.10 V8 motor, 4 ileri düz ya da 3 ileri otomatik (sadece V8 versiyonu için) vites kutusu seçenekleriyle üretildi. Servo direksiyon opsiyon olarak bile sunulmadığı için çok ağır direksiyona sahip Volga 24'e Barja (Rus. mavna) lakabı takılmıştır.

M-24 Volga, Sovyetler Birliği halkının arasında yüksek statü sembolü olarak bilinirdi. Bir sivil için M-21 modelinde olduğu gibi bir M-24 sahibi olmak çok zordu. Sadece çok çocuk sahibi olan ailelere ve işi gereği ağır malzemeler taşıması gereken kişilere, resmen ispatladığı takdirde station wagon modeline sahip olmak için özel izin çıkarılırdı.

Varyantları

[değiştir | kaynağı değiştir]

1971 yılında sedan Volga 24-01'in üretimi başladı ve bir yıl kadar sonra da taksi paketi tanıtıldı. Tamamen vinil iç döşeme ve 76 oktan benzinle çalışan düşük kompresyon otto motor bulunuyordu. 1977 yılında sıvılaştırılmış propanla çalışan Volga 24-07 modelinin üretimi başladı.

1972 yılında Volga 24-02 station wagon modeli piyasaya çıktı, 1 yıl sonra da aynı araçtan türetilen Volga 24-03 ambulans ve Volga 24-04 "Ahır" yük taksisi modeli tanıtıldı. Üç sıra koltuklu 8 kişilik 24-02 station wagon modelinde ikinci ve üçüncü sıra koltuklar katlanarak aracın tabanına gömülebiliyordu. Yedek lastik ve takımları ise bagajın altında dolap şeklinde bir bölmede saklanarak toz ve çamurdan etkilenmesi önlenmiştir. Arka dingilde yaprak yaylı süspansiyon sayesinde 400 kilogram taşıma kapasitesine sahip 24-02'nin formülü Volga serisinin sona erdiği 2010 yılına kadar değişmeden kalmıştır.

Dönemin SSCB lideri Leonid Brejnev'e 4 adet dört tekerlekten çekişli Volga 24-95 tahsis edilmiştir. Bu özel yapım araçlara V8 motor ve UAZ 469'un yürür aksamı uygulanmıştır.[4] Dört tekerlekten çekişli 24-95 modelinden günümüze sadece iki adet kalmıştır. Bir tanesi GAZ'ın müzesinde sergilenirken diğer aracın bir şahsa ait olduğu düşünülmektedir.

1978 yılında üretilen Peugeot XDP 4.90 dizel motorla donatılmış Volga 24-56 1000 adetlik sınırlı üretimle Hindistan, Pakistan ve Singapur'a ihraç edilmiştir. Dizel motorlu diğer Volga'lardan farklı olarak Belçika'da montajlanmayan 24-56 GAZ'ın ürettiği son sağdan direksiyonlu araçtır.

Sedan ve station wagon modellerinden başka, SSCB'nin çeşitli bölgelerindeki atölyelerde üretilen birbirinden farklı modelde Volga kamyonet, Bronnitsy kentindeki askeri fabrikada üretilen ve askeri seremoniler için tasarlanmış Volga Cabriolet modelleri de mevcuttu. 1980 Moskova Olimpiyatları'nın meşalesi, ikişer adet GAZ M-24'ün eşliğinde taşındı. Bu araçlar, olimpiyatlar için sarı-beyaz renkleriyle boyanmıştır.

1985 yılından sonra GAZ, kamu görevlileri için 3102 modelini üretmeye başlayınca Volga 24-10 adında sadece sivil ve taksi kullanımına özel olarak satılan ikinci kez makyaj geçiren model piyasaya sürüldü. Bu model 1992 yılına kadar üretildi. 24-10 ve station wagon 24-12 modeliyle Volga serisinde ilk defa siyah plastik parçalar kullanıldı. 1980'li yıllarda otomotiv firmaları birim maliyetle daha fazla üretim yapabilmek amacıyla tampon, jant kapağı, iç döşeme ve yüksek sıcaklık altında çalışmayacak emme manifoldu ve sigorta kutusu gibi motor parçalarını ABS ve poliüretan gibi sert plastik malzemelerden imal etmeye başlamıştı. Bu modaya uyan GAZ, 24-10 modelinde ızgarada, "aerodinamik" jant kapaklarında ve direksiyon simidi dahil iç döşemede[5] plastik malzeme kullandı. Bununla birlikte kelebek camsız ön kapılar, yeni tasarım kapı mandalları ve daha az krom parçalar Volga 24-10'un görsel özellikleriydi.

Volga M-24'ün motoru ve yürür aksamı Letonya'da Rigas Autobusu Fabrika'da (RAF-Riga Otobüs Fabrikası) üretilen RAF 2203 minibüs modelinde ve Ermenistan'da imal edilen ErAZ 766 panelvan modellerinde de kullanıldı. M-24'ün yolcu kabuğu Volga'nın bir sonraki modellerine aynen uygulandı. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra 24-10 modellerinin üretimi 1992 yılına kadar devam etti. Bu seneden sonra 24-10'un yerini 31029, 24-12'nin yerini 31022 modeli aldı.

İkinci seri, GAZ-3102 (1982-2010), GAZ-31029 (1992-1996)

[değiştir | kaynağı değiştir]
GAZ Volga 31105

1980 yılından sonra Sovyetler Birliği topraklarında üretilen motorlu araçlar, yeni numaralandırma sistemine göre üretilmeye başlanmıştı. 1982 yılında üretimine başlanan Volga'nın yeni modelinin numarası 3102 idi (Şu anda da kullanılan bu numaralandırma sistemine göre 3102'deki 3 rakamı 1.8L-2.2L arasındaki motorunun hacmini, 1 rakamı otomobil olduğunu belirtir; 0 ve 2 rakamı da fabrikanın modele koyduğu numaradır. Station wagon modeller için 3102 numarasına 1-2 rakam daha eklendi). 3102, dört köşe farlar, kromajlı ızgara, yeni nesil büyük stop lambaları, kafalıklı sürücü ve yolcu koltukları ve ilk defa ön tekerlekte disk frenler gibi özelliklere sahipti. 1978 yılındaki ilk prototipten sonra ilk defa 1982 yılında resmi amaçlı üretim başladı. Sovyetler Birliği'nin çöküşünün ardından 1992 yılında 24-10 ve 3102 birleştirilerek 31029 adında yepyeni bir model piyasaya sürüldü. 31029'ün dikkat çeken görsel özelliği aerodinamik olarak iyileştirilmiş ön grubuydu.

Üçüncü seri, GAZ-3110 ve 31105[5] (1996-2010)

[değiştir | kaynağı değiştir]

3110 1997'de piyasaya çıktığında özelleştirilen GAZ firmasında ortaya çıkan yenilikler bu yeni otomobilde de göze çarpıyordu. Gövde kabuğu, arka stop grubu, ön grup, motor serisi, iç mekanı tamamen yenilendi. 2.2 litre 110 BG ZMZ yapımı benzinli (karbüratör) motoru ile 2.5 litre VM Motori ve 2.2 litre Steyr lisanslı GAZ-560 dizel motor seçeneklerine sahipti. 2004 yılında piyasaya sunulan 31105 ve uzatılmış dingil mesafeli lüks varyantı 311055, 3110'un modernize edilmiş şekliydi. İç mekanı ve ön tarafı tamamen yenilendi ve 2010 yılına kadar 3102 ile beraber satıldı. İki modelin üretimi Volga Siber'in üretimine başlandıktan sonra 2010 Haziranında durduruldu.

  • GAZ 3102 Volga
    GAZ 3102 Volga
  • GAZ 3102 Volga Bulgaristan Polisi
    GAZ 3102 Volga Bulgaristan Polisi
  • GAZ 31029 Volga Moldova Polisi
    GAZ 31029 Volga Moldova Polisi
  • 1998 GAZ 3105
    1998 GAZ 3105
  • GAZ 3110 Volga
    GAZ 3110 Volga
  • GAZ 3111 Volga
    GAZ 3111 Volga
  • GAZ 31029 Volga iç kısım
    GAZ 31029 Volga iç kısım

Diğer modeller

[değiştir | kaynağı değiştir]

GAZ-3105 Volga (1992-1996)

[değiştir | kaynağı değiştir]
GAZ-3105 Volga (1992-1996)

GAZ, 1980'lerin sonlarında gelecekte 3102 Volga ile GAZ-14 Çayka'nın yerini alması amacıyla bir prototip geliştirdi. Ancak ekonomik sıkıntılar nedeniyle araçtan yalnızca 55 adet üretilebilmiştir.

GAZ-3111 Volga (1998-2004)

[değiştir | kaynağı değiştir]
GAZ-3111 Volga (1998-2004)

GAZ 1990'ların başında, GAZ-24-10 ve -3110 modellerini 1997 yılında yerini alabilecek yeni nesil bir model ile krizi atlatmayı planladı. Araç toplam olarak 500 adet üretilmiştir.

Volga Siber (2008-2010)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Volga Siber (Волга Сайбер), 31105'ten sonra Volga serisini sürdüren yeni nesil bir otomobil olarak yer aldı. Altyapısını Chrysler Sebring ve Dodge Stratus'ten (Chrysler JR41 platformu) alan Volga Siber, aynı zamanda GAZ firmasının 3105 prototipinden sonra seri üretime giren ilk ön tekerlekten çekişli otomobildir. Dünya tanıtımı 2008 Moskova Otomobil Fuarı'nda yapıldı. Volga Siber'in 2.0 ve 2.4 litrelik MPFI benzinli motorları (Chrysler Neon motoru), GEMA'nın (Küresel Motor Üretim İşbirliği) Saltillo, Ramos Arizpe'deki (Meksika) motor fabrikasından geliyor, Nijniy Novgorod'daki fabrikada da son montaj ve testleri yapılıyordu.

  • Bir Volga Siber, LiAZ otobüs fabrikası önünde.
    Bir Volga Siber, LiAZ otobüs fabrikası önünde.
  • Moskova otomobil fuarında Volga Siber'in önü
    Moskova otomobil fuarında Volga Siber'in önü
  • Moskova otomobil fuarında Volga Siber'in arkası
    Moskova otomobil fuarında Volga Siber'in arkası

Üretiminin durdurulması

[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 ilkbaharında GAZ, Volga serisi otomobillerin üretimini durdurma kararı aldı. Bu kararın alındığı zaman GAZ 2000 yılında RusPromAvto adında bir firmayı satın almış ve o seneden beri Volga modellerini üretmekteydi. 2005'e doğru 60.000-70.000 arasında seyreden yıllık üretim 2005'e doğru 10.000'e kadar gerilemişti. Fakat Kasım 2005'te alınan yeni bir karar sonucunda pazarda böyle araçlara hâla ihtiyaç olduğu için üretime devam kararı alındı. Volga Siber'in üretiminin başlaması üzerine Volga 3102 ve 31105'in üretimi 2010 Haziran'ında durduruldu. Volga Siber'in 2008-2009 döneminde elde ettiği düşük satış rakamları yüzünden 2010 yılının sonuna doğru Volga Siber'in de üretimi durduruldu. GAZ firması, bu marka altında otomobil üretimi yapmayacağını belirterek, sadece hafif ticari araç ve hafif kamyon üretimi yapılacağını açıklamıştır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Gloor, Roger (2007). Alle Autos der 50er Jahre 1945 - 1960 (Almanca) (1. bas.). Stuttgart: Motorbuch Verlag. ISBN 978-3-613-02808-1. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2013. 
  3. ^ "Modelleme resimleri". 26 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2008. 
  4. ^ "Leonid Brejnev-Volga". 19 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2008. 
  5. ^ "GAZ 2410 Interior". 17 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2008. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta GAZ Volga ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=GAZ_Volga&oldid=34206887" sayfasından alınmıştır