Diz ağrısı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Diz ağrısı
İnsan dizi
UzmanlıkOrtopedi

Diz ağrısı diz‘de veya diz çevresinde ağrı’dır.

Diz eklemi dört kemik arasında bir eklemden oluşur: femur, tibia, fibula ve patella. Diz dört bölmelidir. Bunlar orta ve yanal tibiofemoral bölümler, patellofemoral bölüm ve üst tibiofibular eklemdir. Bu bölmelerin her birinin bileşenleri tekrarlayan zorlanma, yaralanma veya hastalıkla karşılaşabilir.

Uzun mesafe koşma etkili bir egzersiz olduğundan diz ekleminde ağrıya neden olabilir.

Diz ağrısının yeri ve şiddeti sorunun nedenine göre değişir. Bazen diz ağrısına eşlik eden belirti ve semptomlar şunlardır:

  • Şişlik ve sertlik
  • Dokunulduğunda kızarıklık ve sıcaklık
  • Zayıflık veya istikrarsızlık
  • Patlama veya çatırtı sesleri
  • Dizin tam düzleştirilememesi

Nedenler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaralanmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuma bağlı olarak bazı çok görülen yaralanmalar şunlardır:[1]

  • Burkulma (Bağ burkulması)
  • Menisküs yırtığı[2]
    • Medial menisküs
    • Yan menisküs
  • Gerilme (Kas gerginliği)
  • Hemartroz – Hemartroz, yaralanmadan sonra birkaç dakikadan birkaç saate kadar nispeten kısa bir sürede oluşur.[3]

Kırıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hastalıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Diz ağrısına neden olan hastalıklardan bazıları şunlardır:

İltihaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bursit diz
    • Prepatellar bursit - Hizmetçi dizi (en yaygın)
    • İnfrapatellar bursit - Rahip dizi (Yüzeysel infrapatellar bursit ve Derin infrapatellar bursit)
    • Semimembranozus bursit
  • Tendinit[2]
    • Patellar tendinit (Atlayıcı dizi)
    • Hamstring tendinit
    • Popliteal tendinit
  • Sinovit diz

Şekil bozuklukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Dizin yaygın şekil bozuklukları şunlardır:

  • İki parçalı patella (iki parçalı diz kapağı)
  • Genu varum (yay bacaklar)
  • Genu valgum (dizlerin çarpması)
  • Genu recurvatum (Diz hiperekstansiyonu)
  • Diz fleksiyon şekil bozukluğu

Sendromlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Patellofemoral ağrı sendromu[2]
  • Plica sendromu[2]
  • İliotibial bant sendromu[2]
  • Hoffa sendromu[2]
  • Eklem hipermobilite sendromu

Çıkıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Patella çıkığı
  • Diz eklemi çıkığı (Tibiofemoral eklem çıkığı)

Soğuk yanığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Soğukta çalışan kişilerde diz ağrısı normal sıcaklıkta çalışan kişilere göre daha sık görülür.[15] Soğuk kaynaklı diz ağrısı aynı zamanda diz çevresindeki tendon’ların tenosinoviti nedeniyle de olabilir. Burada soğuğa maruz kalma, nedensel veya katkıda bulunan faktör olarak belirli bir rolü vardır.[15] Çocuklarda aşırı soğuk nedeniyle doğrudan kondrosit yaralanmaya neden olan soğuk yanığı nedeniyle Frank artrit rapor edilmiştir.[16]

Ayrıca, genel soğuğa maruz kalmanın ardından kurdeşen, ateş ve diğer eklemlerde ağrıya ek olarak sıklıkla diz ağrısının da görüldüğü bir kalıtsal hastalık ailesel soğuk otoinflamatuar sendromu (FCAS) vardır.[17]

Fiziksel hareket azlığı nedeniyle diz ağrısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Fiziksel faaliyet azlığı ve kişinin çalışırken sandalyede oturmasının gerektiği bir çalışma ortamı, diz eklem ağrısı nedenidir çünkü fiziksel hareket azlığı diz kaslarını zayıflatır. Kan damarları da etkilenebilir ve bu da ağrılı durumların gelişmesine yol açabilir. Hareket ederek güçlenmeye çalışmak, yeniden güç toplamak ve diz ağrısından kurtulmak için çok önemlidir. Yaş ilerledikçe diz ekleminin hareketi, bitişik doku ve kıkırdaklarla daha çok sürtünme gerektirir.

Diğer nedenler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bağ gevşekliği
  • Yağ yastığı sıkışması
  • Diz efüzyonu
  • Derin ven trombozu
  • Periferik damar hastalığı
  • Ekzostoz

Yansıyan diz ağrısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yansıyan ağrı başlangıç noktasından farklı bölgede algılanan ancak aynı omurga segmenti tarafından innerve edilen ağrıdır.[18] Bazen diz ağrısı vücudun başka bir bölgesiyle ilgili olabilir. Örneğin diz ağrısı ayak bileğinden, ayaktan, kalça eklemlerinden veya bel omurgası’ndan gelebilir.

Teşhis[değiştir | kaynağı değiştir]

Fonksiyonel bir rehabilitasyon programından başarısız sonuçlar alınmadığı sürece, semptomsuz veya efüzyon diz ağrısı için diz MR'larından kaçınılmalıdır.[19]

Diz osteoartriti gibi bazı tanılarda, manyetik rezonans görüntüleme hastalığın belirlenmesinde net değildir.[20]

Tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]

Cerrahinin travmatik yaralanmaları ve kırık kemikleri onarmada rolü olmasına rağmen, artroskopik lavaj gibi ameliyatlar diz ağrısı olan kişilerin ağrılarında veya fonksiyonlarında önemli veya kalıcı iyileşmeler sağlamaz ve bu yüzden hemen hemen hiç yapılmamalıdır.[21] Diz ağrısı, osteoartrit veya menisküs yırtığı gibi aşınma ve yıpranmanın neden olduğu ağrıdır.

Fizik tedavi egzersizleri,[22] ibuprofen gibi ağrı azaltıcı ilaçlar, eklem germe,[23][24] diz protez ameliyatı ve aşırı kilolu kişilerde kilo verme diz ağrısına yönelik etkili tedaviler arasındadır.[21]

Genellikle, diz ağrısını tedavi ederken müdahalelerin bileşimi en iyi seçim gibi görünür. Hem dizi hem de kalçayı hedefleyen egzersizler, ayak desteği ve patellar bantlama gibi müdahalelerin diz ağrısı olan hastalarda kullanılması önerilir.[25]

Mevcut kanıtlar patellofemoral ağrısı olan bireylerde psikolojik faktörlerin arttığını göstermektedir.[26] Endişe, depresyon, hareket etme korkusu ve felakete sürükleme gibi fiziksel olmayan faktörlerin, artan ağrı deneyimi ve azalan fiziksel fonksiyon ile doğrusal bir ilişkisi olduğu düşünülmektedir.[26] Felaketleştirme, bir eylem veya olayın mümkün olan en kötü sonucunu hayal etmek olarak tanımlanır.[27] Psikososyal faktörlerin, diz ağrısını yönetmeye yönelik rehabilitasyon programlarına uyum üzerinde olumlu veya olumsuz etkisi olabilir.[26] Ayrıca çalışmalar, diz ağrısı olmayan veya stabil diz ağrısı olanlarla karşılaştırıldığında diz ağrısının sağlıkla ilişkili yaşam kalitesiyle olumsuz ilişkili olduğunu ve diz ağrısındaki artışın, nispeten daha genç orta yaşlı nüfusta bile hastanın bildirdiği yaşam kalitesinde azalmayla ilişkili olduğunu bulmuştur.[28]

Epidemiyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

50 yaşın üzerindeki kişilerin yaklaşık %25'i dejeneratif diz hastalıklarından dolayı diz ağrısı yaşamaktadır.[21]

Toplum ve kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri'nde dejeneratif diz ağrılı kişilerde etkisiz olduğu bilinen artroskopik diz ameliyatlarına her yıl 3 milyar ABD dolarından fazla para harcanır.[21]

Diz Ağrısında Kuru İğneleme[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaralanma gibi faktörlerden, iltihaplanmadan veya artrit gibi durumlardan kaynaklanan diz ağrısı, kas-iskelet sistemi ve eklem ağrıları için tetik nokta kuru iğneleme ile etkili tedavi bulabilir. Kuru iğneleme diz ağrısı yaklaşımı, gerginliğin serbest bırakılmasını ve vücudun doğal iyileşme süreçlerini desteklemek için iğneler kullanarak belirli tetik noktalara odaklanır ve diz ağrısı olanlara rahatlama sağlar.

Kuru iğneleme ABD'de bir tedavi olarak yaygın olarak kullanılmasa da diğer ülkelerde daha yaygındır. Örneğin Birleşik Krallık'ta eklem protezi ameliyatı bekleyen osteoartrit hastalarında diz ağrısını tedavi etmek için kuru iğneleme kullanılır. Ayrıca etkilenen bölgedeki hareket aralığının iyileştirilmesine katkıda bulunur.

Diz Ağrısının Giderilmesinde Kuru İğnelemenin Etkinliği[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Araştırma Bulguları: Kuru iğneleme, kas-iskelet sistemi ağrıları ve ilgili sorunların tedavisinde tek başına veya diğer tedavilerle birlikte popülerlik kazanmıştır.
  • Hasta Raporları Başarısı: Hasta referansları, diz osteoartritli hastalarda kuru iğnelemenin olumlu etkisini sürekli olarak vurgulamaktadır.
  • Hikayeler ve Referanslar: Gerçek hayattaki başarı hikâyeleri ve referanslar, diz osteoartrit tedavisinde kuru iğnelemenin dönüştürücü etkilerine ilişkin ilk elden bilgiler verir.[29]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Green, Shelby (24 Kasım 2022). "Knee Pain Location Chart". Feel Good Life. feelgoodlife. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l van der Heijden RA, Lankhorst NE, van Linschoten R, Bierma-Zeinstra SM, van Middelkoop M (January 2015). "Exercise for treating patellofemoral pain syndrome". The Cochrane Database of Systematic Reviews. Cilt 1. ss. CD010387. doi:10.1002/14651858.CD010387.pub2. PMID 25603546. 
  3. ^ Darlene Hertling and Randolph M.Kessler. Management of Common Musculoskeletal Disorders. Third Edition. 0-397-55150-9
  4. ^ "Osteochondritis Dissecans". The Lecturio Medical Concept Library. 22 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021. 
  5. ^ Shiel Jr WC. "Definition of Osteochondritis dissecans". MedicineNet, Inc. 7 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2009. 
  6. ^ "Synovial chondromatosis". Soft Tissue and Bone Tumours: WHO Classification of Tumours. International Agency for Research on Cancer. 2020. ss. 368-369. ISBN 978-92-832-4502-5. 
  7. ^ "Neoplasm". Lexico. Oxford University Press. 26 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Ankylosing Spondylitis". The Lecturio Medical Concept Library. 22 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021. 
  9. ^ "Reactive Arthritis". The Lecturio Medical Concept Library. 22 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021. 
  10. ^ "Tuberculosis (TB)". www.who.int (İngilizce). 30 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2020. 
  11. ^ "Septic Arthritis". The Lecturio Medical Concept Library. 22 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021. 
  12. ^ "Osteomyelitis". The Lecturio Medical Concept Library. 22 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021. 
  13. ^ "What Is Hemophilia?". cdc.gov. U.S. Centers for Disease Control. 12 Mayıs 2020. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021. 
  14. ^ "Gout". The Lecturio Medical Concept Library. 9 Eylül 2020. 22 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021. 
  15. ^ a b Pienimäki T (May 2002). "Cold exposure and musculoskeletal disorders and diseases. A review". International Journal of Circumpolar Health. 61 (2). ss. 173-82. doi:10.3402/ijch.v61i2.17450. PMID 12078965. 
  16. ^ Carrera GF, Kozin F, McCarty DJ (October 1979). "Arthritis after frostbite injury in children". Arthritis and Rheumatism. 22 (10). ss. 1082-7. doi:10.1002/art.1780221006. PMID 486219. 
  17. ^ "Pathogenesis of Physical Induced Urticarial Syndromes" için ClinicalTrials.gov'da klinik çalışma numarası NCT00887939
  18. ^ Carol Mattson Porth. Pathophysiology:concepts of altered health states. Publisher:Lippincott. Third Edition. Page 853. 0-397-54723-4
  19. ^ American Medical Society for Sports Medicine (24 Nisan 2014), "Five Things Physicians and Patients Should Question", Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American Medical Society for Sports Medicine, 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 29 Temmuz 2014 
    • Dixit S, DiFiori JP, Burton M, Mines B (January 2007). "Management of patellofemoral pain syndrome". American Family Physician. 75 (2). ss. 194-202. PMID 17263214. 
    • Atanda A, Ruiz D, Dodson CC, Frederick RW (February 2012). "Approach to the active patient with chronic anterior knee pain". The Physician and Sportsmedicine. 40 (1). ss. 41-50. doi:10.3810/psm.2012.02.1950. PMID 22508250. 
    • Pappas E, Wong-Tom WM (March 2012). "Prospective Predictors of Patellofemoral Pain Syndrome: A Systematic Review With Meta-analysis". Sports Health. 4 (2). ss. 115-20. doi:10.1177/1941738111432097. PMC 3435911 $2. PMID 23016077. 
    • Rixe JA, Glick JE, Brady J, Olympia RP (September 2013). "A review of the management of patellofemoral pain syndrome". The Physician and Sportsmedicine. 41 (3). ss. 19-28. doi:10.3810/psm.2013.09.2023. PMID 24113699. 
    • Roush MB, Sevier TL, Wilson JK, Jenkinson DM, Helfst RH, Gehlsen GM, Basey AL (January 2000). "Anterior knee pain: a clinical comparison of rehabilitation methods". Clinical Journal of Sport Medicine. 10 (1). ss. 22-8. doi:10.1097/00042752-200001000-00005. PMID 10695846. 
  20. ^ Culvenor AG, Øiestad BE, Hart HF, Stefanik JJ, Guermazi A, Crossley KM (June 2018). "Prevalence of knee osteoarthritis features on magnetic resonance imaging in asymptomatic uninjured adults: a systematic review and meta-analysis". British Journal of Sports Medicine. 53 (20). ss. bjsports-2018-099257. doi:10.1136/bjsports-2018-099257. PMC 6837253 $2. PMID 29886437. 
  21. ^ a b c d Siemieniuk RA, Harris IA, Agoritsas T, Poolman RW, Brignardello-Petersen R, Van de Velde S, Buchbinder R, Englund M, Lytvyn L, Quinlan C, Helsingen L, Knutsen G, Olsen NR, Macdonald H, Hailey L, Wilson HM, Lydiatt A, Kristiansen A (May 2017). "Arthroscopic surgery for degenerative knee arthritis and meniscal tears: a clinical practice guideline". BMJ. Cilt 357. ss. j1982. doi:10.1136/bmj.j1982. PMC 5426368 $2. PMID 28490431. 
  22. ^ Lack S, Neal B, De Oliveira Silva D, Barton C (July 2018). "How to manage patellofemoral pain - Understanding the multifactorial nature and treatment options". Physical Therapy in Sport. Cilt 32. ss. 155-166. doi:10.1016/j.ptsp.2018.04.010. hdl:11449/171014. PMID 29793124.  Geçersiz |hdl-access=free (yardım)
  23. ^ "Knee Reviver". 5 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024. 
  24. ^ "Kniedistractie - UMC Utrecht". www.umcutrecht.nl. 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024. 
  25. ^ Crossley KM, van Middelkoop M, Callaghan MJ, Collins NJ, Rathleff MS, Barton CJ (July 2016). "2016 Patellofemoral pain consensus statement from the 4th International Patellofemoral Pain Research Retreat, Manchester. Part 2: recommended physical interventions (exercise, taping, bracing, foot orthoses and combined interventions)". British Journal of Sports Medicine. 50 (14). ss. 844-52. doi:10.1136/bjsports-2016-096268. PMC 4975825 $2. PMID 27247098. 
  26. ^ a b c Maclachlan LR, Collins NJ, Matthews ML, Hodges PW, Vicenzino B (May 2017). "The psychological features of patellofemoral pain: a systematic review". British Journal of Sports Medicine. 51 (9). ss. 732-742. doi:10.1136/bjsports-2016-096705. PMID 28320733. 
  27. ^ "Definition of CATASTROPHIZE". www.merriam-webster.com. 1 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2019. 
  28. ^ Singh, Ambrish; Campbell, Julie A.; Venn, Alison; Jones, Graeme; Blizzard, Leigh; Palmer, Andrew J.; Dwyer, Terence; Cicuttini, Flavia; Ding, Changhai; Antony, Benny (September 2021). "Association between knee symptoms, change in knee symptoms over 6-9 years, and SF-6D health state utility among middle-aged Australians". Quality of Life Research. 30 (9). ss. 2601-2613. doi:10.1007/s11136-021-02859-5. PMID 33942204. 1 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024. 
  29. ^ "Dry Needling for Knee Pain Relief - Expert Techniques". bereadypt.com (İngilizce). 24 Kasım 2023. 5 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2023. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sınıflandırma
Dış kaynaklar
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Diz_ağrısı&oldid=32572111" sayfasından alınmıştır