Dörtlü İttifak Savaşı
| Dörtlü İttifak Savaşı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Passaro Burnu Muharebesi, 11 Ağustos 1718, Richard Paton | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
Dörtlü İttifak  Büyük Britanya Fransa Avusturya Hollanda Cumhuriyeti |
 Spain | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Richard Temple George Byng Duke of Berwick Claude de Mercy |
Jean de Bette José de Albornoz Antonio Gaztañeta George Camocke | ||||||||
Dörtlü İttifak Savaşı[a] 1718'den 1720'ye kadar İspanya ile İngiltere, Fransa, Avusturya ve Hollanda Cumhuriyeti arasındaki bir koalisyon olan Dörtlü İttifak tarafından yapılmıştır. [b] İspanyolların, 1713 Utrecht Antlaşması'nda İtalya'da kaybedilen toprakları geri alma girişimlerinin neden olduğu çatışmaların çoğu, Kuzey Amerika ve Kuzey Avrupa'da küçük çatışmalarla birlikte Sicilya ve İspanya'da gerçekleşmiştir. İspanya ayrıca İngiliz deniz kaynaklarını başka yöne yönlendirmek amacıyla İskoçya'da 1719'da Jacobite ayaklanmasını da desteklemiştir.
İspanya, Sardunya'yı 1717'de Habsburg Avusturya'dan geri almış ve ardından Temmuz 1718'de Sicilya'ya çıkarma yapmıştır. 2 Ağustos'ta Dörtlü İttifak kuruldu ve 11'inde Kraliyet Donanması, Passaro Burnu'nda bir İspanyol filosunu mağlup etmiştir. Bu, Sicilya'daki birliklerinin ikmal edilemeyeceği veya takviye edilemeyeceği anlamına gelmekteydi ve Avusturya kara kuvvetleri sonunda adayı geri aldılar. Ekim 1719'da bir İngiliz deniz kuvveti İspanya'nın Vigo limanını yağmalamıştır.
1720 Lahey Antlaşması Savoy ve Avusturya'nın Sardunya ve Sicilya'yı değiştirmesi dışında 1717'den önceki konumu yeniden sağlamıştır.
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
İspanya Veraset Savaşı'nı sona erdiren 1713 Utrecht Antlaşması uyarınca İspanya, İtalya ve Flandre'daki topraklarını Avusturya'ya, Sicilya'yı ise Savoy'a devretmiştir. Onların geri alınması Fransa doğumlu İspanya Kralı V. Felipe için bir öncelikti. [c][1] Bu hedef, Felipe'nin ikinci eşi Elisabeth Farnese gibi Parma'nın yerlisi olan başbakan Kardinal Alberoni tarafından da güçlendirilmiştir. [2]
Utrecht Antlaşması, İspanya'nın ne Fransa ne de Avusturya ile asla birleşemeyeceğini belirtir ve onun şartlarına göre Felipe, gelecekte Fransız tahtına ilişkin herhangi bir iddiadan vazgeçmiştir. Bununla birlikte, 1713 ile 1715 yılları arasında Fransız kraliyet ailesinde meydana gelen bir dizi ölüm, onu beş yaşındaki Louis XV'in olası varisi yaptı ve o zaman bu feragat konusunda şüpheler uyandırdı. İmparator VI. Karl da bu prensibi kabul etmeyi reddetti ve ayrıca Hollanda Cumhuriyeti'nin kendisini fiilen iflas ettirdiği bir hedef olan, yeni satın alınan Avusturya Hollandası'nda Bariyer Anlaşması'nın uygulanmasını geciktirdi. Bu hareketlerden endişe duyan Britanya ve Fransa, bu şartları uygulamak için 1716 İngiliz-Fransız ittifakını kabul ettiler ve ardından Ocak 1717'de Hollandalılarla Üçlü İttifak'ı kurdular.[3]
Temel ilkeleri, Karl ve Felipe'nin İspanya ve Fransa tahtlarına ilişkin iddialarının geri çekildiğini yeniden teyit etmesini sağlamaktı. Bunun karşılığında Savoy ve Avusturya, Sicilya ve Sardunya'yı takas edeceklerdi. İspanya bundan çok az fayda gördü ve Utrecht'te kararlaştırılan toprak kayıplarını telafi etme fırsatını değerlendirmeye karar verdi. Ne Savoy ne de Avusturya önemli donanmalara sahip olmadığından, en bariz hedefler Sardunya ve Sicilya adalarıydı; bu, Elizabeth Farnese'nin İtalyan hanedanı iddialarıyla uyumlu bir istekti.[4]
Ağustos 1717'de İspanyol kuvvetleri Sardunya'ya çıktılar ve Kasım ayına gelindiğinde adanın kontrolünü yeniden sağladılar. Çok az muhalefetle karşılaştılar; Avusturya 1716-1718 Avusturya-Türk Savaşı'na katılırken, Fransa ve Hollanda'nın parçalanmış ekonomilerini yeniden inşa etmek için barışa ihtiyaçları vardı.[5] Durumu diplomasi yoluyla çözme girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı ve Haziran 1718'de bir İngiliz deniz kuvveti önleyici tedbir olarak Batı Akdeniz'e geldi.[6] Sardunya'daki başarılarından cesaret alan İspanyollar, Temmuz 1718'de Sicilya'ya 30.000 adam çıkardılar ancak stratejik konum artık değişmişti. Avusturya, Osmanlı İmparatorluğu ile Temmuz 1718 Pasarofça Antlaşması'nı imzaladı ve 2 Ağustos'ta, ardından gelen savaşa adını veren Dörtlü İttifak'ta İngiltere, Fransa ve Hollanda'ya katıldı.[7]
Savaş[değiştir | kaynağı değiştir]
Başlaması[değiştir | kaynağı değiştir]
İspanyollar, 7 Temmuz'da Palermo'yu aldılar ve ordularını böldüler; 18 Temmuz'da Lede Markisi Messina kuşatmasını açarken, Montemar dükü adanın geri kalanını işgal etti. 11 Ağustos'ta Sir George Byng komutasındaki bir İngiliz filosu, Passaro Burnu Muharebesi'nde İspanyol filosunu ortadan kaldırdı. Bunu sonbaharda, Avusturya Genel Valisi Kont Wirich Philipp von Daun tarafından İspanyol kuvvetlerinin kuşatmasını kaldırmak için Napoli'de toplanan küçük bir Avusturya ordusunun Messina yakınlarında çıkarma yapması izledi. Avusturyalılar, 15 Ekim'de Birinci Milazzo Muharebesi'nde mağlup oldular ve Milazzo çevresinde yalnızca küçük bir köprübaşı tuttular.
1718'de Kardinal Alberoni, Fransa Kralı XV. Louis'in naibi Duc d'Orléans'ın yerine V. Felipe'yi getirmek için komplo kurmaya başladı. Bu komplo Cellamare komplosu olarak bilinmeye başlandı. Komplonun ortaya çıkmasının ardından Alberoni, İspanya'ya savaş ilan eden Fransa'dan sınır dışı edildi. 17 Aralık 1718'de Fransızlar, İngilizler ve Avusturyalılar resmen İspanya'ya karşı savaşa girmişlerdi. Hollandalılar daha sonra Ağustos 1719'da onlara katıldı.
San Sebastián[değiştir | kaynağı değiştir]
Dük d'Orléans, Berwick Dükü komutasındaki bir Fransız ordusuna, Nisan 1719'da İspanya'nın batı Bask bölgelerini işgal etme emrini verdi; hâlâ V. Felipe'nin onlara yönelik askeri müdahalesinin şoku altındaydı. Berwick, San Sebastián'ı başarıyla kuşattı ve aynı zamanda kuzey Katalonya'ya girdi. Her iki bölgede de önde gelen yerel isimlerden işgalcilere destek vardı; bunlardan bazıları onların Fransa tarafından kalıcı olarak ilhak edilmesi için lobi faaliyeti yürütüyorlardı.[8] İspanya, Fransa Naibi'ne karşı bir isyan başlatma umuduyla Bretonya'ya kendi seferini başlatarak buna karşı koymaya çalıştı. 1.000 askerden oluşuyordu ama 10.000 askerden daha silah taşıyordu. Ancak Vannes'a vardıktan sonra bölge sakinleri arasında çok az destek buldular ve geri çekildiler.[9]
Sicilya[değiştir | kaynağı değiştir]
Avusturyalılar, Sicilya'da Kont Claude Florimond de Mercy komutasında yeni bir saldırı başlattılar. İlk yenilgiyi Francavilla Muharebesi'nde (20 Haziran 1719) yaşadılar. Ancak İspanyolların İngiliz filosu tarafından anayurtlarıyla bağlantısı kesildi ve direnişlerinin kırılması an meselesiydi. Mercy, daha sonra ikinci Milazzo Muharebesi'nde galip geldi, Ekim ayında Messina'yı aldı ve Palermo'yu kuşattı.
Britanya'nın işgali[değiştir | kaynağı değiştir]
1719'un başlarında İrlanda sürgünü Ormonde Dükü, Britanya'yı işgal etmek ve Kral I. George'un yerine Jacobit "Eski Talipçi" James Stuart'ı getirmek için geniş İspanyol desteğiyle bir sefer düzenlemiştir. Ancak filosu Mart 1719'da Galiçya yakınlarında çıkan bir fırtına nedeniyle dağıldı ve Britanya'ya asla ulaşamamıştır. George Keith, 10. Earl Marischal komutasındaki 300 İspanyol denizcisinden oluşan küçük bir kuvvet, Eilean Donan yakınlarına çıkmış, ancak onlar ve onları destekleyen İskoçyalılar, Mayıs 1719'da Eilean Donan Muharebesi'nde ve bir ay sonra Glen Shiel Muharebesi'nde mağlup olmuşlardır. Bir ayaklanma umutları çok geçmeden sönmüştür.
Vigo[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu saldırıya misilleme olarak İngiliz hükümeti, İspanya kıyılarına bir baskın düzenlemeye hazırlanmıştır. Lord Cobham ve George Wade'in komutası altında Portsmouth ve Wight Adası'nda bir keşif gezisi düzenlenmiştir.[10] Başarılı bir şekilde Vigo'yu ele geçirdiler ve Ekim 1719'da Redondela ve Pontevedra kasabalarını ele geçirmek için iç bölgelere doğru yürüdüler. Bu, Müttefiklerin amfibi saldırılarına karşı ne kadar savunmasız olduklarını ve Fransız sınırından uzakta yeni bir cephe açma potansiyeline sahip olduklarını fark eden İspanyol yetkililer için bir miktar şoka neden olmuştur.
Kuzey Amerika[değiştir | kaynağı değiştir]
Fransızlar, Mayıs 1719'da Florida'daki İspanyol yerleşim yeri Pensacola'yı ele geçirerek Güney Carolina'ya yapılacak bir İspanyol saldırısını önlemişlerdir. Ağustos 1719'da İspanyol kuvvetleri kasabayı geri alırken, yılın sonuna doğru tekrar Fransızların eline geçmiş ve geri çekilmeden önce kasabayı yerle bir etmişlerdir.
Şubat 1720'de 1.200 kişilik bir İspanyol kuvveti, Bahamalar'daki İngiliz yerleşim yeri Nassau'yu almak için Küba'dan yola çıkmıştır. Büyük miktarda yağma aldıktan sonra yerel milisler tarafından püskürtülmüşlerdir. .
Barış[değiştir | kaynağı değiştir]
Krallığının askeri performansından memnun olmayan Felipe, Aralık 1719'da Alberoni'yi görevden almış ve 17 Şubat 1720'de Lahey Antlaşması ile müttefiklerle barış yapmıştır.
Anlaşmaya göre Felipe savaşta ele geçirilen tüm topraklardan vazgeçmek zorunda kalmıştır. Ancak Elisabeth'in çocuksuz amcası Antonio Farnese'nin ölümünden sonra hayatta kalan üçüncü oğlunun Parma ve Piacenza Dükalığı hakkı tanınmıştır.
Fransa, ticari faydalar karşılığında Pensacola'yı ve İspanya'nın kuzeyinde kalan fetihleri geri vermiştir. Bu anlaşmanın şartlarına dahil olan Victor Amadeus, Sicilya'yı daha az önemli olan Sardinya Krallığı ile değiştirmek zorunda kalmıştır.
Miras[değiştir | kaynağı değiştir]
Savaş, İngiltere ve Fransa'nın aynı tarafta olduğu 18. yüzyılda benzersiz bir örnek oluşturmuştur. Bu olay, iki ülkenin müttefik olduğu 1716 ile 1731 yılları arasındaki dönemde gerçekleşmiştir. İspanya daha sonra Bourbon Sözleşmesi'ne Fransa ile katılacak ve ikisi bir kez daha İngilizlerin düşmanı olacaktılar. İspanya daha sonra 1733-1735 Lehistan Veraset Savaşı sırasında Napoli Krallığı'nı yeniden kazanmıştır.[11]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Felemenkçe: Oorlog van de Quadruple Alliantie, Fransızca: Guerre de la Quadruple-Alliance, Almanca: Krieg der Quadrupelallianz, İtalyanca: Guerra della Quadruplice Alleanza
- ^ Dörtlü İttifak (1815) karıştırılmamlıdır
- ^ Önceden Anjou'lu Philip ve Fransız Bourbon Hanedanı'nın bir üyesi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- ^ Storrs, Ronald (2 Aralık 2016). "The Spanish Monarchy in the Mediterranean Theater". Yale University Blog. 20 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2019.
- ^ Solano 2011.
- ^ Lesaffer, Randall. "The 18th-century Antecedents of the Concert of Europe I: The Triple Alliance of 1717". Oxford Public International Law. Erişim tarihi: 27 Şubat 2019.
- ^ Lesaffer, Randall. "The 18th-century Antecedents of the Concert of Europe I: The Quadruple Alliance of 1718". Oxford Public International Law. Erişim tarihi: 27 Şubat 2019.
- ^ Szechi 1994, ss. 93–95.
- ^ Simms 2007, s. 135.
- ^ Tucker 2009, s. 724.
- ^ Oates 2019, s. 140.
- ^ Oates 2019, s. 142.
- ^ Oates pp. 143–144
- ^ Dhondt 2017, ss. 97–130.
- Genel
- Dhondt, Frederik (2017). "Arrestez et pillez contre toute sorte de droit': Trade and the War of the Quadruple Alliance (1718–1720)" (PDF). Legatio: The Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies. Cilt 1.
- Lesaffer, Randall. "The 18th-century Antecedents of the Concert of Europe I: The Triple Alliance of 1717". Oxford Public International Law.
- Lesaffer, Randall. "The 18th-century Antecedents of the Concert of Europe I: The Quadruple Alliance of 1718". Oxford Public International Law.
- Oates, Jonathon D (2019). The Last Armada: Britain and the War of the Quadruple Alliance, 1718–1720. Helion and Company.
- Simms, Brendan (2007). Three Victories and a Defeat: The Rise and Fall of the First British Empire, 1714–1783. Penguin. ISBN 978-0140289848.
- Solano, Ana Crespa (2011). Rommelse, Gijs; Onnekink, David (Ed.). A Change of Ideology in Imperial Spain? in Ideology and Foreign Policy in Early Modern Europe (1650–1750). Routledge. ISBN 978-1409419136.
- Storrs, Ronald (2 Aralık 2016). "The Spanish Monarchy in the Mediterranean Theater". Yale University Blog.
- Szechi, Daniel (1994). The Jacobites: Britain and Europe, 1688–1788. Manchester University Press. ISBN 0719037743.
- Tucker, Spencer, C (2009). A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East 6V: A Global Chronology of Conflict [6 volumes]: From the Ancient World to the Modern Middle East. ABC-CLIO. ISBN 978-1851096671.
