Boling'in Cui klanı
Boling Cui Klanı[1][2][3] (博陵崔氏) Han Hanedanlığı'ndan Beş Hanedanlık ve On Krallık döneminin sonuna kadar siyasi olarak aktif olan soylu bir Çin klanıydı. Qinghe'nin Cui klanı ile aynı soyu paylaşıyorlardı. Bu klanın kurucu babası Cui Zhongmou (崔仲牟), Qinghe Cui klanının kurucu babası Cui Ye'nin (崔業) küçük kardeşiydi. Babaları Jizi (季子), bu iki klanın ortak atasıydı.[4]
Boling'in Cui klanı geleneksel olarak bugünkü Hebei'nin bir kısmını kapsayan Boling Kumandanlığı'nda yaşıyordu. Bu klanın üyeleri Han Hanedanlığı hükümetinde memur olarak görev yapmıştır. Cui ailesinden birçok ünlü Konfüçyüsçü bilgin olmasına rağmen, Altı Hanedanlık döneminin sonlarına kadar önemli bir siyasi etkiye sahip değillerdi.
Sui ve Tang hanedanları döneminde Boling'in Cui klanı o kadar etkili olmuştur ki, Tang hanedanından İmparator Taizong bir keresinde bir bakana o dönemin en etkili klanının hangisi olduğunu sorduğunda, bakan Boling'in Cui ailesi olduğunu söylemiştir. İmparator, imparatorluk ailesi olan Li ailesinin kendi döneminde en prestijli aile olması gerektiğini düşündüğü için bu durumdan hoşnut olmamıştır.[5][6] Boling'in Cui ailesinden Tang hanedanlığı döneminde şansölye pozisyonunda bulunan toplam 15 üye, Beş Hanedanlık ve On Krallık döneminde ise bir üye olmuştur.
Song hanedanlığının kurulmasından sonra Boling'in Cui klanına ne olduğu bilinmemektedir çünkü tarihi kayıtlarda onlar hakkında hiçbir şey kaydedilmemiştir. Bununla birlikte, önemli Çin klanlarının çoğunun Beş Hanedanlık ve On Krallık dönemindeki savaşlardan zarar gördüğü ve birçoğunun o dönemden sonra tarihi kayıtlarda bir daha anılmadığı açıktır.
Soylar[değiştir | kaynağı değiştir]
Bunlar Boling'in Cui klanının kollarıydı.[7]
- Boling Anping Soyu (博陵安平房)
- Yaşlı Boling Soyu (博陵大房)
- İkinci Boling Soyu (博陵第二房)
- Üçüncü Boling Soyu (博陵第三房)
- Dördüncü Boling Soyu (博陵第四房)
- Beşinci Boling Soyu (博陵第五房)
- Altıncı Boling Soyu (博陵第六房)
Önemli şahsiyetler[değiştir | kaynağı değiştir]
Erkekler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Cui Yin (崔駰) - Doğu Han Hanedanlığı döneminde bilgin ve yazar.
- Cui Hong (崔洪) - Jin Hanedanlığı döneminde bakan.
- Cui Bing (崔秉) - Batı Wei Hanedanlığı döneminde general.
- Cui Renshi (崔仁師) - İmparator Taizong'un hükümdarlığının sonlarında kısa bir süre şansölye olarak görev yapan Tang hanedanı yetkilisi.
- Cui Shi (崔湜; 671-713) - Çinli yazar ve siyasetçi. Çin Tang Hanedanlığı ve Wu Zetian'ın Zhou Hanedanlığı'nda memur olarak görev yapmış, Wu Zetian'ın oğulları İmparator Zhongzong ve İmparator Ruizong ile torunları İmparator Shang ve İmparator Xuanzong'un hükümdarlıkları sırasında şansölye olarak hizmet vermiştir.
- Cui Xuanwei, Boling Prensi Wenxian (博陵文獻王 崔玄暐; 638-706) - Wu Zetian ve oğlu İmparator Zhongzong'un hükümdarlıkları sırasında şansölye olarak görev yaptı.
- Cui Huan (崔渙) (ö. 14 Ocak 769) Tang Hanedanlığı döneminde Çinli bir siyasetçiydi ve İmparator Suzong döneminde kısa bir süre şansölye olarak görev yaptı.
Kadınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
İmparatorluk Cariyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Boling'in Cui klanından Henan Prensesi (河南王妃 博陵崔氏), Yang Zhao'nun eşi, Veliaht Prens Yuande.
- Boling'in Cui klanından Prenses Eş Cui (崔妃博陵崔氏; ö. 600), Qin Prensi Xiao Yang Jun'un eşi ve Yang Hao ile Yang Zhi'nin annesi.
- Cui Shanggui (嬪商珪), İmparatorluk Cariyesi (嬪 博陵崔氏; ö. 636), Tang İmparatoru Gaozu ile evlendi ve bir oğlu oldu. (Li Yuanyu, Prens Dengkang)
- Tang İmparatoru Dezong'un Boling'deki Cui klanından soylu eşi (貴妃 博陵崔氏; ö. 757), Li Miao, Li Su ve Prenses Qizhaoyi'nin annesi.
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Chang, Kang-i Sun (2010). The Cambridge History of Chinese Literature, Volume 1. Cambridge University Press. s. 130. ISBN 9780521855587.
- ^ Jülch, Thomas (2016). The Middle Kingdom and the Dharma Wheel: Aspects of the Relationship between the Buddhist Saṃgha and the State in Chinese History. BRILL. s. 186. ISBN 9789004322585.
- ^ Hammond, Kenneth J (2002). The Human Tradition in Premodern China. Rowman & Littlefield Publishers. s. 83. ISBN 9781461665502.
- ^ Xin Tang Shu vol. 72.
- ^ Jiu Tang Shu vol. 65.
- ^ Xin Tang Shu vol. 95, p. 195.
- ^ Zhao chao (1998). The edited list of chancellors of New book of Tang. Pekin: Zhonghua Book Company. ISBN 7-101-01392-9.