Alicia Boole Stott

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Alicia Boole Stott
Doğum8 Haziran 1860(1860-06-08)
Cork, İrlanda
Ölüm17 Aralık 1940 (80 yaşında)
Middlesex, İngiltere
VatandaşlıkBirleşik Krallık, İspanya, Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı
EğitimQueen's College London, Groningen Üniversitesi
Çocuk(lar)Mary (1891-1982)
Leonard (1892-1963)
Ebeveyn(ler)George Boole (baba)
Mary Everest Boole (anne)
ÖdüllerGroningen Üniversitesi Fahri Doktorası (1914)
Kariyeri
DalıMatematik, Geometri
EtkilendikleriCharles Howard Hinton
Kardeşler: Ethel Lilian Voynich, Mary Boole Hinton, Margaret Boole Taylor, Lucy Everest Boole

Alicia Boole Stott, (8 Haziran 1860 - 17 Aralık 1940)[1] İrlandalı bir matematikçiydi. Matematik alanına bir dizi katkıda bulunmuş ve Groningen Üniversitesi'nden fahri doktora unvanı almıştır.[2] Erken yaşlardan itibaren dört boyutlu geometriyi kavramış ve dört veya daha fazla boyutta dışbükey bir katı için "politop" terimini ortaya atmıştır.[3]

Kişisel yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Alicia Boole, Cork, İrlanda'da, İngiliz ebeveynleri matematikçi ve mantıkçı George Boole ve kendi kendini yetiştirmiş bir matematikçi ve eğitimci olan Mary Everest Boole'un beş kızından üçüncüsü olarak doğdu. Kız kardeşlerinden Lucy Everest Boole kimyager ve eczacı, Ethel Lilian Voynich ise romancıydı.

Babasının 1864'teki ani ölümünden sonra aile Londra'ya taşındı ve annesi Queen's College, London'da kütüphaneci oldu.[4] Alicia, Queens' College'a bağlı okula kız kardeşlerinden biriyle birlikte devam etti, ancak üniversiteye hiç gitmedi. Arkadaşları ve ailesi tarafından Alice olarak biliniyordu, ancak her zaman Alicia adıyla yayın yaptı.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Erken dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Alicia, ebeveynlerinin matematik kariyerini miras alan Boole ailesinden tek kardeşti, ancak annesi Mary Everest Boole beş çocuğunu da küçük yaşlardan itibaren "geometrinin akışıyla tanıştırmak için"[kimin tarafından?] kağıt üzerine şekiller yansıtarak, sarkaçlar asarak vb. yetiştirmişti.[5] İlk olarak 17 yaşındayken kayınbiraderi Charles Howard Hinton tarafından geometrik modellerle tanıştırıldı ve dört boyutlu uzay görselleştirme yeteneğini geliştirdi.[2][4] Tam olarak altı düzenli konveks 4-politop olduğunu buldu. Bu keşif 1850'den önce Ludwig Schläfli tarafından yapılmıştı ancak çalışması henüz yayınlanmamıştı. Alicia, Schläfli'nin "polişema" (polischeme) terimini bilmediği için "politop" (polytope) terimini kullanmıştır.[6] Hiç analitik geometri öğrenmediği için tamamen Öklid yapıları ve sentetik yöntemleriyle altı düzenli politopun üç boyutlu merkezi kesitlerini üretti. Tüm bu bölümlerin kartondan modellerini yaptı.

Geç dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

1889'da Liverpool yakınlarında sekreterlik yapmaya başladıktan sonra 1890'da bir aktüer olan Walter Stott ile tanıştı ve evlendi. Mary (1891-1982) ve Leonard (1892-1963) adında iki çocukları oldu.[7] Stott, Pieter Schoute'nin düzenli politopların merkezi kesitleri üzerine yaptığı çalışmayı 1895 yılında öğrendi. Schoute İngiltere'ye geldi ve Alicia Stott ile birlikte çalışarak onu sonuçlarını yayınlamaya ikna etti ve bunu 1900 ve 1910 yıllarında Amsterdam'da yayınlanan iki makalede yaptı.[8]

Groningen Üniversitesi, onu üniversitenin üç yüzüncü yıl kutlamalarına davet ederek ve 1914 yılında fahri doktora unvanı vererek onurlandırdı.[9] Schoute'nin 1913'teki ölümünden sonra Alicia matematik çalışmalarına ara verdi.

1930 yılında yeğeni Geoffrey Ingram Taylor tarafından Harold Scott MacDonald Coxeter ile tanıştırıldı ve çeşitli problemler üzerinde birlikte çalıştılar.[9] Alicia, altın kesitle ilgili çokyüzlü yapılar hakkında iki önemli keşif daha yaptı. Coxeter ile Cambridge Üniversitesi'nde ortak bir bildiri sundu.[4] Coxeter daha sonra şöyle yazmıştır: "Karakterinin gücü ve sadeliği, ilgi alanlarının çeşitliliğiyle birleşerek onu ilham verici bir arkadaş haline getirmiştir."[3]

Ölümü ve mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Alicia, 1940 yılında Middlesex'te öldü.[9] 2001 baharında, Groningen Üniversitesi'nde çokyüzlülerin renkli çizimlerinden oluşan bir kağıt rulosu bulundu.[4] İmzasız olmasına rağmen Alicia'nın çalışması olduğu hemen anlaşıldı. Irene Polo-Blanco'nun araştırmasına yol açan bu çalışma, Theory and History of Geometric Models (2007) adlı kitabında Alicia'nın çalışmalarına bir bölüm ayırmıştır. Büyükbaba ve annenin öncü ruhu, tüberküloz tedavisine yardımcı olan ve yapay bir pnömotoraks aparatı icat eden oğlu Leonard'da da devam etti.[10]

Yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Riddle, Larry. "Alicia Boole Stott". Biographies of Women Mathematicians. Agnes Scott College. 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2024. 
  2. ^ a b Morrow, Charlene; Perl, Teri (1998). Notable Women in Mathematics: A Biographical Dictionary. Greenwood Press. ss. 243-245. 
  3. ^ a b Coxeter 1973, ss. 258-259.
  4. ^ a b c d Des MacHale; Anne Mac Lellan (2009). Mulvihill, Mary (Ed.). Lab Coats and Lace. Women in Technology and Science. ISBN 9780953195312. 
  5. ^ Gerry Kennedy (2016), The Booles and the Hintons, Atrium Press, s. 85, ISBN 978-1782051855 
  6. ^ Coxeter 1973, s. vi, Preface to the first edition.
  7. ^ Polo-Blanco, Irene (Mayıs 2008). "Alicia Boole Stott, a geometer in higher dimension". Historia Mathematica. 35 (2). ss. 123-139. doi:10.1016/j.hm.2007.10.008. 
  8. ^ W. W. Rouse Ball (1960), "Mrs. Stott's Construction", Mathematical Recreations and Essays, New York: Macmillan, ss. 139-140 
  9. ^ a b c Franceschetti, Donald R. (1999). "Biographical Encyclopedia of Mathematicians – Vol. 2". Marshall Cavendish. ss. 482-484. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ Chas, Moira (Aralık 2019). "The extraordinary case of the Stott family" (PDF). Notices of the American Mathematical Society. 66 (11). ss. 1853-1866. doi:10.1090/noti1996 Özgürce erişilebilir. 16 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Mart 2024. 

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Alicia_Boole_Stott&oldid=32534313" sayfasından alınmıştır