İçeriğe atla

Sakigiller

Vikipedi, özgür ansiklopedi
03.54, 6 Aralık 2020 tarihinde Khutuck Bot (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 24303835 numaralı sürüm (Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir))

Şablon:Taksoprimat

Kırmızı uakari familyanın en büyüklerinden biridir

Sakigiller (Pitheciidae), Yeni Dünya maymunları grubundan bir primat familyası.

Güney Amerika'nın kuzeyinde ve ortasında yaşayan bu familya iki alt familyaya ayrılır; Callicebinae alt familyası sadece titi cinsini içerir, Pitheciinae alt familyası ise saki, sakallı saki ve uakari cinslerini kapsar. Familyaya 43 yaşayan türün yanında birde soyu tükenen antil maymunları dahildir.

Özellikleri

Sakigilerin boyu 23 – 57 cm arası ve çoğu türlerde kuyruk neredeyse tekrar bir o kadar uzunluktadır. Sadece uakari cinsinin kuyruğu vücudunun yarı uzunluğu kadardır. Ağırlıkları 0,5 - 3,5 Kg arası ve sık tüylü postlarının rengi siyah, gri, kahverengi ve beyaz arası değişir. Yüzleri kısmen çıplak olabilir. Tutunmak değil, sadece dengeyi sağlamak için kullandıkları kuyrukları da post ile kaplıdır.

Yayılım

Sakigiller sadece Güney Amerika'da yaşar. Çoğu türler Amazonas bölgesinde, Kolumbiya'nın güneyinden Bolivyaya ve Brezilyaya kadar varan bir alanda yaşar. Sadece titi cinsine ait birkaç tür Brezilyanın güneydoğusunda da yaşar. Çeşitli orman türlerinde yaşamaktalar; tropik yağmur ormanlarında, dağlık ve kuru ormanlarda rastlanabilirler.

Yaşam şekli

Sakigiller ağaçta yaşayan gündüz faal maymunlardır. İyi tırmanırlar ve ömürlerinin büyük bir kısmını ağaçta geçirirler. Dört ayak üzerinde yürür ve türden türe farklı miktarda atlayarak da ilerlerler.

Farklı büyüklükte gruplar içerisinde yaşarlar; titiler ve sakiler ömür boyu bir eşe sadık kalır, sakallı sakiler ve uakariler ise 50 bireye kadar üyesi olabilen gruplar içinde yaşar. Bu büyük gruplar gıda aramaya çıkıldığında daha küçük gruplara bölünür ve akşam uyumak için tekrar bir araya gelir.

Aralarında birçok farklı sesler ile iletişim kurarlar. En çok dikkati çeken sesler ince çığlıklar ve kuş ötüşünü andıran sesleridir.

Beslenme

Titiler familyanın en küçük ve en ilkel cinsidir.

Sakigiller hepçil olsalar da, beslenmelerinin büyük kısmı bitkisel gıdadan oluşur. Titi cinsi neredeyse sırf meyve ile beslenir, diğer cinsler ise sert kabuklu meyveleri ve çekirdekleri tercih eder. Bütün cinsler az bir oranda böcek ve diğer küçük hayvanlarla da beslenir.

Üreme

Sakigiller 5 - 6 ay süren bir gebelik sonrası tek bir yavru (nadir olarak ikiz) doğurur. Titi cinsinde çocuğa bakma sorumluluğu babaya aittir. Bu davranış familyanın diğer cinslerinde yoktur ama Yeni Dünya maymunlarına ait gece maymunugiller ve marmosetgiller'de de vardır. Birkaç ay sonra emzirme kesilir, ve bir iki yıl içinde yavru ergenleşir. Tutsak bireyler 25 - 35 yaşlarına kadar varır.

Sınıflandırma

Beyaz kafalı sakiler en çok tanılan saki türüdür.

Sakigiller Yeni Dünya maymunları (Platyrrhini) arasında yer alır. En yakın akrabaları örümcek maymunugillerdir (Atelidae). Familya 4 cinse ayrılan 43 yaşayan türden meydana gelmekte. Nesli tükenen antil maymunları da titi cinsinin yakın akrabaları olarak bu familyaya koyulur.

Kaynakça

  • Thomas Geissmann: Vergleichende Primatologie, Springer-Verlag 2003, ISBN 3-540-43645-6
  • D. E. Wilson & D. M. Reeder: Mammal Species of the World. Johns Hopkins University Press, 2005, ISBN 0-8018-8221-4

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sakigiller&oldid=24303835" sayfasından alınmıştır