Rabia Kadir

Dosya:Rabiye Kadir.jpg

Rabiye Kadir'in hayatını ele alan Gök'ün savaşcısı adlı kitap

Doğu Türkistan ve Tibet için destek çağrısı.

Rabiye Kadir (Uygurca رابىيه قادىر, (Çince 热比娅·卡德尔); * 1948) Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi (Doğu Türkistan'da) yaşayan Uygur halkının insan hakları için mücadele eden Uygur aktivist. 2005 yılından bu yana ABD'de yaşamakta ve Uygurların sesini dünyaya duyurmaya çalışmaktadır.

2006'da Dünya Uygurlar Kurultayı (WUC) başkanı seçilmiştir.

Özgeçmişi

Rabiye Kadir ilk kocasından ayrıldıktan sonra, 27 yaşında 6 çocuk annesi olmasına rağmen tekstil sektöründe bir şirket kurmuş ve bu iş ile o kadar başarılı olmuştur ki sonunda Urumçi'de iki mağaza sahibi olmuştur.

1978 yılında, Sıdık Hacı Rozi ile evlenmiş, birlikte 3 çocuk yapmış, 2 çocuk ta evlatlık edinmişlerdir.

Sonra Sincan Ticaret odasının başkanı seçilmiş ve 1992 yılında Milli Halk Kongresi'nin üyesi olmuştur. Kısa süre sonra da kadın haklarının savunucusu olarak Çin Hükümetinin delegasyonuna alınmış ve 1995 yılında BM'nin Pekin'de gerçekleştirdiği Dünya Kadınlar Konferansına katılmıştır.

Rabiye Kadir Çin Halk Kongresi'nde 1997 yılında yaptığı bir konuşmada Çin Hükümetinin Sincan politikasını çok sert eleştirmiş ve bu yüzden kısa süre sonra Halk Kongresinden çıkarılmıştır. Rabiye Kadir aynı yılda (1997) kadın haklarını ve kadınların meslek dünyasındaki imkânlarını genişletmek için mücadele amacı ile Bin-Analar-Harekatını yaratmıştır.

1999 yılında Rabiye Kadir Hükümet sırlarını kamu oyuna taşımakla suçlanmış ve 8 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. 2005 yılının mart ayında, uluslararası baskı sonucu hapishane'den erken bırakılmıştır. Hürriyetine kavuşan Rabiye Hanım eşinin de yaptığı gibi ABD'ye iltica etmiş ve bugüne kadar orada yaşamaktadır. Çocuklarının beşi hala Çin'de tutulmakta ve gizli servis tarafından izlenmektedir.

2006'nın kasım ayında Münih'de yeni kurulan Dünya Uygurlar Kurultayı'nın (WUC) başkanı ilan edilmiştir. 2004 yılında Norveç'te, insan hakları için savaşmasından dolayı Thorolf-Rafto-Ödülü'nü almıştır.

Çinli'lerin görüşü

Çin Hükümeti'nin Uygurlara karşı yaptığı uygulamalar hakkında verdiği Çinlilerin resmi açıklamalarında, sebeb olarak Terörizm ve aşırı dinciliğe karşı mucadele'den bahsedilmektedir.

Türkiye'nin rolü

Doğu Türkistan'ın Gökbayrağı Türkiye'de yasaklanmıştır.

Özbek TV'nin yaptığı bir röpörtajda kendisine Türkiye'den beklentileri var mı diye sorulduğunda: Türkiye Hükümetinden Türkçülük veya İslam namına bile değil sadece demokrasi ve insan hakları namına destek bekliyoruz ama henüz bunu da alamadık demiştir.

• Doğu Türkistan'ın Gökbayrağı Türkiye'de Mesut Yılmaz'ın başbakanlığı döneminde bir genelgeyle yasaklandı ve hâlâ serbest değil.

• Sabık Doğu Türkistan Milli Merkezi Türkiye'den Almanya'ya taşındı.

• Dünya Uygur Kurultayı Başkanı Rabiye Kadir Hanım, bütün Avrupa ülkelerinde, Japonya'da ve Avustralya'da üst düzey ziyaretler gerçekleştirmekte, ilgili ülkelerde bakanlarla görüşmeler yapmakta ve paneller, açık oturumlar düzenlemekte. Ancak Türkiye ziyareti için Türkiye tarafından vize verilmemekte.

• Türkiyeye çeşitli yollardan gelip yerleşen Doğu Türkistanlılara bir taraftan Çin pasaport vermezken, Türkiye'de polis yetkilileri "illa ki pasaport alacaksın" diye sıkıştırmakta.

Kitaplar

• Rabiye Kadir ve Alexandra Cavelius: Die Himmelsstürmerin. Chinas Staatsfeindin Nr. 1 erzählt aus ihrem Leben (Gök'ün savaşcısı. Çin'in 1 numaralı düşmanı hayatını anlatıyor). Heyne, München 2007, ISBN 978-3-453-12082-2

Dış bağlantılar

• HürGökBayrak.com'da Rabiye Kadir
• Dünya Uygurlar Kongresi'nin sitesi (ingilizce)
• Çin'de Uygur ayaklanması: Kendi ülkelerinin sömürgecileri
• Rabia Kadir ile röportaj: "Çin'in otoriter rejimi altında eziliyoruz"