Sebastatsi Murad
| Sivaslı Murad | |
|---|---|
 Erzincan Muharebesi, 1916 | |
| Doğum | 1874 Govdun, Sivas Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 4 Ağustos 1918 (44 yaşında) |
| Hizmet yılları | 1890lar—1918 |
| Çatışma/savaşları | Ermeni Ulusal Hareketi İkinci Sason İsyanı I. Dünya Savaşı |
Sivaslı Murad (Ermenice: Սեբաստացի Մուրատ Sebastatsi Murad; Murad Hrimyan veya Murad Hagopian;[1] 1874 - 4 Ağustos 1918), Ermeni fedai idi.[2] Sivas ilçesinin 20 km doğusunda (buradan Sebastatsi lakabını almıştır) Ermeni köyü Govdun'da (Կովտուն) yakın zamanda köye taşınmış fakir bir kırsal ailede doğmuştur. Çocukluğunda çoban ve çiftlik işçisi olarak çalıştıktan sonra, gençken İstanbul'a taşındı ve burada çok az bir maaşla taşıyıcı olarak çalıştı. Sosyal Demokrat Hınçak Partisi'ne katıldı ve 1890'larda Osmanlı İmparatorluğu içinde Ermenilere ikinci sınıf muameleyi protesto eden Ermeni gösterilerine katıldı.
Bir Ermeni muhbiri öldürdükten sonra Yunanistan'a oradan da Mısır'a kaçtı. Daha sonra Ermeni Devrimci Federasyonu'na üye oldu, fedai çetelerine katıldı ve Hamidiye Katliamları'na tepki olarak gerilla faaliyetlerine katıldı. 1904'te İkinci Sason İsyanı'nda[3] gözle görülür bir rol oynadı ve ardından Van'da faaliyet göstermeye başladı. 1905-07 Ermeni-Tatar katliamları sırasında Sünik bölgesinin savunmasının başına getirildi ve 50 kişilik bir atlı grubu topladı.[3] 1908 Jön Türk Devrimi'nin ardından çıkan bir af, Murad'ın Van ve Sivas'ta çalıştığı Osmanlı İmparatorluğu'na dönmesine izin verdi.
I. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]
1915'te Ermeni Kırımı'nın başlangıcında Murad Sivas'taydı. Tehcir emrinin ardından Mart 1915'te Türk jandarmaları Sivas Valisi'nin emriyle Murad'ı tutuklamak üzere gönderildi.[4] Yakalanmaktan kaçan Murad ve küçük bir yurttaş çetesi tepelere çıktı ve onu bulmak için gönderilen Türk süvari ve piyade birliklerine karşı gerilla savaşına girdi. 1915 sonbaharında Samsun'da Karadeniz kıyısına doğru hareket etti ve burada bazı Yunan isyancılarla birleşerek bir yelkenli ele geçirdi ve Rusya'nın Batum limanına kaçtı. Daha sonra Tiflis'e gitti ve Rus kuvvetlerinde Birinci Ermeni Gönüllü Taburu'na katıldı. Tiflis'teyken, James Bryce'ın "Osmanlı İmparatorluğu'nda Ermenilere Muamele" adlı raporunda yer alan maceralarını anlattı. Erzincan Muharebesi'nde Ermeni Gönüllü Taburu ile birlikteydi. 4 Ağustos 1918'de Bakü Muharebesi sırasında Türk mevzilerine yönelik bir saldırı sırasında öldürüldü.[3][5][6]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Mourad de Sébasti. 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Par Isabelle Kaprielian-Churchill 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Мурад Себастаци 1 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Мурад Себастаци". genocide.ru. 13 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Lewy, Guenter (21 Kasım 2005). The Armenian massacres in Ottoman Turkey: a disputed genocide. University of Utah Press. ss. 31.
- ^ a b c Garegin Pasdermadjian, "Why Armenia Should be Free: Armenia's Role in the Present War," translated by Aram Torossian, sayfa 22.
- ^ Murad Meneshian, The Village of Govdun, in "Armenian Sivas and Lesser Armenia", ed. Richard G. Hovannisian, 2004.
- ^ Mikayel Varandian, Murad of Sebastia, translated and edited with an introduction by Ara Ghazarians, Arlington, MA, Armenian Cultural Foundation, 2006.
- ^ "Мурад Себастаци". genocide.ru. 13 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
