Hrayr Tjohk
| Hrayr Tjohk | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Armenak Ghazarian 1864 Aharonk köyü, Bitlis Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 13 Nisan 1904 (40 yaşında) Geliguzan köyü yakınları, Sason, Bitlis Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Bağlılığı |  Daşnaktsutyun |
| Hizmet yılları | geç 1880ler—1904 |
| Çatışma/savaşları | Ermeni Ulusal Hareketi |
Hrayr Tjohk (Ermenice: Հրայր Դժոխք, Cehennem Hrayr; 1864–13 Nisan 1904), doğum adı (Armenak Ghazaryan Ermenice: Արմենակ Ղազարյան), Hrair, Hrayr, Dzhoghk, Djohkh, Dzhokhk olarak da bilinen Ermeni Ulusal Hareketi'nin bir parçası olan bir Ermeni fedaidir. Ermeni Devrimci Federasyonu üyesidir.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bitlis Vilayeti'nin Aharonk köyünde Armenak Ghazaryan olarak doğdu. Babası rahip Mamprè Ghazaryan'dı . Armenak, 1880'lerin sonunda Muş'taki Surp Garabet Manastırı okulundan mezun oldu. Daha sonra Muş Birleşik Ermeni Koleji'nde okudu. Öğretmeni Mkrtich Saryan'ın devrimci fikirlerinden derinden etkilendi. Armenak, mezun olduktan sonra Sason ve Taron Ermeni okullarında öğretmenlik yaptı. Muş yöresi halkının geleneksel Ermeni şapkasını hep takardı.
Hrayr ve Dzhoghk, Ermeni Devrimci Federasyonu resmi yayın organı Droshak'a yazı yazarken kullandığı iki takma adıydı. 1890'da Hınçak Partisi'ne katıldı ve parti liderleri Mihran Damadyan ve Hamparsum Boyacıyan ile yakın çalıştı. Kısa bir süre sonra ideolojik farklılıklar nedeniyle 1893'te Hınçak Partisi'nden ayrıldı.
Dzhoghk, Ermeni Devrimci Federasyonu'na katıldı ve önde gelen askeri liderler Serop Ağpür, Kevork Çavuş ve Andranik Ozanyan ile çalıştı. 1894 baharında Hrayr, Ermenilere silah satın almak için Kafkasya'ya gitti. Daha sonra Ermeni Devrimci Federasyonu'na katıldığı Romanya'ya gitti. Kitlelerin katılımıyla isyana inandı Birinci Sason İsyanı'nın liderlerinden biri oldu.
1895'te Hrayr, aralarında Andranik Ozanyan ve Serop Ağpür'un da bulunduğu 50 kişilik bir genç grupla Doğu Anadolu'ya döndü. Tatul (Aram Aramyan) ile birlikte Pasinler bölgesinde halkı örgütledi. Haziran 1896'da ikisi de tutuklandı ve Erzurum hapishanesine konuldu; Tatul asıldı, Hrayr afla serbest bırakıldı. Daha sonra Van'a gitti ve 1896 Van İsyanı'nı organize etmek için planlar yaptı, ardından Hrayr ve Andranik'in İkinci Sason İsyanı'nın hem ana organizatörleri hem de başları oldukları Sason'a (1902) gitti. Bu isyan sırasında 13 Nisan'da Gelieguzan köyünde öldürüldü. Yerel bir kilisenin avlusunda Serob Paşa'nın yanına gömüldü.
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- S. Kirak, Hrair-Dzhoghk, Asbarez gazetesi, 27 Kasım 1981, s. 3
- A. Chalabian, Gen. Andranik ve Ermeni Devrimci Hareketi, ABD, 1988, s. 106–107.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Джохк Грайр (1866—1904) 30 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ГРАЙР ДЖОХК 15 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
