Liahvi Tabiatı Koruma Alanı
| Liahvi Tabiatı Koruma Alanı | |
|---|---|
| Gürcüce: ლიახვის სახელმწიფო ნაკრძალი | |
IUCN kategori Ia (tabiatı koruma alanı)
| |
 Liahvi Tabiatı Koruma Alanı'nın şematik sınırları.
| |
| Alan türü | Tabiatı koruma alanı |
| Devlet |  Gürcistan
|
| Bölge | Güney Osetya Özerk Oblastı |
| Koordinatları | 42°23′05″K 44°15′04″D / 42.38472°K 44.25111°D |
| Kapladığı alan | 120.22 km2 |
| Kuruluş tarihi | 1977 |
| Kontrol kuruluşu | Korunan Alanlar Ajansı |
| İnternet sitesi Strict Nature Reserve Info | |
Liahvi Tabiatı Koruma Alanı (Gürcüce: ლიახვის სახელმწიფო ნაკრძალი), Tshinvali Bölgesi'nin kuzeydoğu kesiminde ve Gürcistan'ın Akhalgori Belediyesinde[1] Büyük Kafkasya Dağları'nın güney yamacındaki tarihi Shida Kartli bölgesinde yer alan bir koruma alanıdır.[2] Koruma alanının temel hedefi çevredeki dağlık bölgedeki flora ve faunayı korumaktır.[3][4] Genel olarak Patara Liahvi Vadisi'n birçok turistik faaliyet sürdürülmektedir: etnolojik, kuş gözlemciliği ve botanik.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Tarihsel olarak bu alan Şida Kartli ve ayrıca Dvaleti ve Samaçablo olarak ve Sovyet döneminde Güney Osetya Özerk Oblastı olarak bilinir.[4] İnsanlar, Liahvi Vadisi ve çevresindeki Neolitik ve Eneolitik anıtlara bakıldığında, tarih öncesi çağlardan beri bu bölgede yaşıyorlardı. İlkel insan konutlarının kalıntıları Dzau Bölgesi'nden elde edilmiştir. Bu ünlü arkeolojik keşifler arasında Ksani vadisinde bulunan Akhalgori hazinesi de gösterilebilir.[5] Akhalgori hazinesi, bozulmamış süslemeler, ritüel yemekleri ve at dekorasyonu ile dolu bulunan genç bir soylu kadının mezar odasıdır. Mezar odasının tarihi, MÖ 5. - 4. yüzyıllara kadar uzanmaktadır. Kiklop kalelerinin kalıntıları bu bölgede hala görülebilir. Liahvi vadisinde ve çevresinde, 5. yüzyıla ait Nikozi bazilikası,[6] 10. yüzyılda Leon III[7] tarafından inşa edilen Ksani'nin Armazi ve Tsirkoli Kilisesi, 12. yüzyıla ait Tiri Manastırı'nın İkorta Kilisesi gibi birçok erken dönem Hristiyan eseri ve 14. yüzyıla ait kale ve kubbeli kilise ve 17. yüzyıla ait Dzalini Kalesi ile Ksani soylularına ait Largvisi konutu görülebilir. Etnik çatışma ve savaş nedeniyle koruma alanı uzun süredir gözetimsiz kaldı. 2009'da Rusya, Güney Osetya Hükûmeti'ni (de facto) koruma çabalarını yeniden tesis etmeye ve Liakhvi Devlet Koruma Alanı'nın korunan alan sınırlarını netleştirmeye çalıştı, ancak fon eksikliği nedeniyle bu plan başarılı olamadı.[8] Gürcistan merkezli Güney Osetya Geçici Yönetimi (de jure) de Liahvi Tabiatı Koruma Alanı ile ilgili çalışmalar yürüttü.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Liahvi Tabiatı Koruma Alanı, Patara Liahvi Nehri'nin yukarı kesimlerinde, deniz seviyesinden 1.200-2.300 m yükseklikte yer almaktadır ve Gnuh Vadisi gibi vadileri içermektedir. 6.084 hektarlık bu alan çoğunlukla orman (5.283 hektar) ile kaplıdır; geri kalanı alpin otlakları, uçurumlar ve ayrışma topraklarıdır .[2] Halen koruma rejimi altındaki Beloti köyü yakınındaki koruma alanı batı sınırında sıkı bir şekilde uygulanmamaktadır.[1]
Jeomorfoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Liahvi Tabiatı Koruma Alanı, Jura, Kretase, Üçüncül ve Kuaterner jeolojik dönemlerin çökelleri tarafından oluşturulmuştur.
Kafkas Dağları, büyük ölçüde Avrasya plakasına göre kuzeye doğru hareket eden Arap plakası arasında tektonik bir levha çarpışması sonucu oluştu. Tethis Denizi kapandığında Arap Plakası İran Plakası ile çarpıştı ve ona doğru itildi ve Avrasya Plakası'nın İran Plakası'na doğru saat yönünde hareketi ve son çarpışması ile İran Plakası Avrasya Plakası'na baskı yapmaya devam etti. Bunun sonucunda,Jurassic'den Miyosen'e kadar bu havzada biriken tüm kayalar, Büyük Kafkas Dağları'nı oluşturmak için yükseldi. Bu çarpışma aynı zamanda Küçük Kafkas Dağları'ndaki yükselmeye ve Senozoik volkanik aktivitesine neden oldu.
Liahvi Tabiatı Koruma Alanı, Mestia-Tianeti fliş bölgesi ve Gagra-Java fliş bölgesi ile Amzara-Mukhuri alt bölgesinin doğu kenarı ve Büyük Kafkasya aralığının güney yamacındaki Transkafkasya dağlararası orta yüksek bölgelerinde bulunur.
Jeolojik harita alanının özellikleri sölestin, alçı, nikel sülfit (milerit), filit ultra, alkali veya alkali toprak ve listwanite ve talk mercek- serpantinitlerle karakterizedir.[4]
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
Karadeniz'e ve Kafkas Dağları kalkanına yakınlığı, bu bölgeyi subtropikal ve karasal iklimlerin sınırına koyar ve genel olarak çok ılıman bir iklim gözlenmesine neden olur. Yükseklik önemli bir rol oynar, ortalama olarak en düşük koruma alanı noktasında yılda yaklaşık 179 don yaşanmadan geçirildiği gözlemlenirken, koruma alanının en yüksek noktalarında yılda 112 gün don yaşanmadan geçirilir. Yüksek yağış miktarı, kışın belirgin miktarda kar yağışı ile karakterizedir.
Flora[değiştir | kaynağı değiştir]
Liakhvi Tabiatı Koruma Alanı'nın Kafkasya karışık ormanları, meşe, kayın, gürgen, huş, kestane, Betula raddeana, dağ karaağacı (Ulmus glabra ), selvi, elma, ladin, akçaağaç, dişbudak, kızılağaç, titrek kavak ve Patara Liahvi Vadisi'nde az sayıda, daha fazlası Didi Liahvi Vadisi'nde görülen köknar topluluklarından oluşmaktadır. Subalpin bölgede orman Litvinov huş (Betula litwinowii ) ve daha da yüksek irtifada kadife akçaağaç (Acer velutinum ) ve subalpin çalılık, özellikle de beyaz ormangülü (Rhododendron caucasicum ) gözlenir.
Uzun otların ana türleri: Kafkasya macrophylla, Aconitum nasutum, Aconitum orientalis, Chaerophyllum bulbosum, Ligusticum alatum ve ayrıca Roberts geranium (Geranium robertianum ).
Fauna[değiştir | kaynağı değiştir]
Orman ve alpin meralarında görülen memeliler, yaban domuzu (Sus scrofa ), Kafkas kızıl geyiği (Cervus elaphus maral ), karaca (Capreolus capreolus ), tavşan, kızıl tilki, gri kurt, boz ayı (Ursus arctos ), vaşak, kayın sansarı (Martes foina ) ve Avrupa çam sansarı (Martes martes ), gelincikler, kirpi, tarla fareleri (Apodemus ) ile temsil edilir. Alpin meralarda tehdit altındaki güderi (Rupicapra rupicapra ) görülebilir. Boz ayı (Ursus arctos ) Gürcistan'ın Kırmızı Listesi'ne dahil edilmiştir.
Patara Liahvi Vadisi'nde birçok kuş türü vardır. Yırtıcı kuşlar nadir altın kartal (Aquila chrysaetos ), bayağı şahin, çakır kuşu, serçe şahini, boz doğan, bayağı kerkenez ve sarımsı kahverengi baykuş, kukumav ve boynuzlu baykuş gibi gece ile temsil edilir. Birkaç tür ağaçkakan ormanlarda görülürken gri kuyruksallayanlar ve su karatavukları nehir kıyısında görülür. Ayrıca çok sayıda küçük kuş burada yaşar: kırlangıç, Avrupa sakası (Carduelis carduelis ), Wren, bayağı karatavuk (Turdus merula ), kuzgun, ring ouzel, Kafkas kara orman tavuğu, Kafkas kekliği (Tetraogallus caucasicus ),[9] dağ bıldırcını.
Koruma alanındaki nehirler, Gürcistan'ın Kırmızı Listesi'nde yer alan kahverengi alabalık (Salmo trutta fario ) ile doludur.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Independent International Fact-Finding Mission on the Conflict in Georgia. Report" (PDF). 30 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ a b "Liakhvi in Georgia". Protected Planet. 30 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2018.
- ^ "Strict Nature Reserve Info - Agency of Protected Areas of Georgia". apa.gov.ge. 13 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2018.
- ^ a b c "Liakhvi protected area". 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ "National Treasury of Georgia". 22 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ "Cultural Heritage Preservation". 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ "Georgian Orthodox Church. Konrad-Adenauer-Stiftung". 22 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ "Liahvskiy Gosudarstvennyy Zapovednik". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ "Caucasian Snowcock. Tetraogallus caucasicus - Tétraogalle du Caucase". 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.