Azerbaycan'da kayıtlı dünyaca önemli mimari anıtların listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Azerbaycan'da kayıtlı dünyaca önemli mimari anıtların listesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'nun 2 Ağustos 2001 tarihli ve 132 sayılı kararıyla onaylanan ve Azerbaycan'da tescil edildiği belirtilen dünya çapında öneme sahip mimari anıtların listesidir.[1] Listedeki en eski anıtlar, Kafkas Albanyası dönemine ait Kah ilçesi topraklarındaki Lekit tapınağı ve Şabran ilçesi topraklarındaki Çırakkale'dir. Listelenen eserlerin on ikisi UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde, on altısı ise rezerv (aday) listesinde yer almaktadır. Listelenen anıtlardan dokuzu kültürel, mimari ve tarihi rezervlerdir.

Liste[değiştir | kaynağı değiştir]

№ Anıt Adres Kısa Açıklama Resim Koordinantları
1 Ateşgahlar tapınağı Bakü, Surahanı Rayonu Tapınak, 18. yüzyılda Bakü yakınlarındaki Surahanı köyünde ateşperest Hintli tüccarlar[2] - Persler tarafından inşa edilmiştir.[3][4][5] Tapınağın en eski inşası olan ahır, MS 1713'e kadar uzanır ve merkezi tapınak, tüccar Kançanagara'nın fonlarıyla 1810'da inşa edilmiştir. 40°24′55.59″G 50°0′31″B / 40.4154417°G 50.00861°B / -40.4154417; -50.00861
2 İçerişehir Bakü, Sebail Rayonu Halk arasında "Kale"[6] veya kısaca "Eski Şehir" olarak bilinen tarihi bölge "İçerişehir", Bakü'nün en eski kısmı[7] ve aynı zamanda Tarih ve Mimari Koruma Alanıdır. Bakü'nün en eski bölgesi olan İçerişehir, iyi korunmuş kale duvarlarıyla çevrilidir. Koruma Alanının toprakları Tunç Çağı'ndan beri yerleşim görmektedir.[8] Arkeolojik araştırmalar sonucunda bölgenin 8-9. Yüzyıllarda yoğun nüfuslu olduğu, burada zanaat ve ticaretin geliştiği belirlenmiştir.[9] 40°21′54.12″G 49°50′9.6″B / 40.3650333°G 49.836000°B / -40.3650333; -49.836000
2.1 Muhammad Camii İçerişehir, Mirza Mansur Sokak, 42 Bakü'nün günümüze ulaşan en eski camisi. İki: Yer altı ve yer üstü katlardan oluşan cami binası 10-11. yüzyıllarda yapılmıştır.[10] 1723 yılında Rusların Bakü'yü bombalamasından sonra camiye Sınıggala Camii adı verilmiştir. Aynı yıl 26 Haziran'da Hazar kıyılarında taarruz yürüyüşleri yapan I. Petro'nun topları Bakü'yü bombaladığında şehrin en eski camisinin minaresi de hasar gördü. 40°21′55″G 49°50′5″B / 40.36528°G 49.83472°B / -40.36528; -49.83472
2.2 Kız Kulesi İçerişehir, Asaf Zeynallı Caddesi Bakü'nün ve Abşeron'un en görkemli ve gizemli mimari anıtıdır. Birinci katta çapı 16,5 m, yüksekliği 28 m'dir. Birinci kattaki duvar kalınlığı 5 m'yi bulmaktadır. Kalenin içi 8 kata ayrılmıştır. Her katı kesme taştan inşa edilmiş ve üzeri kubbe şeklinde tavanla örtülmüştür. 1964 yılından beri müze olarak hizmet veren kale, 2000 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girdi.[11] Bu taş tavanların ortasında dairesel delikler vardır. Delikler dikey çizgi yönündedir. Böylece 8. katın tavanının ortasındaki dairesel delikten bakıldığında birinci katın zemini görülebilmektedir. Kaleye tek giriş, batı tarafında yer seviyesinden 2 m yükseklikte ve 1,1 m genişliğinde kemerli bir kapıdan sağlanmaktadır.[12] 49°21′58.2″G 49°50′14.1″B / 49.366167°G 49.837250°B / -49.366167; -49.837250
3 Şirvanşahlar Sarayı İçerişehir, Kale döngesi 76 Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bulunan Şirvanşahların (Şirvan hakimleri) eski ikametgâhı. Sarayın inşası, Şirvanşah I. Ahsita'nın aile üyelerini kaybettiği Şamahı depreminden sonra başkentin Şamahı'dan Bakü'ye taşınmasıyla ilişkilendirilir. Kompleksin mimarları, Şirvan-Abşeron mimarlık okulunun eski geleneklerine dayanıyordu. Farklı dönemlerde gerçekleştirilen inşaatlar, ana mimari formlar olan kübik yapılar, kubbeler ve portallerin hem boyut birliği hem de uyum ve orantılılığı ile ilişkilendirilmiştir.[13] 40°21′58.42″G 49°50′0.49″B / 40.3662278°G 49.8334694°B / -40.3662278; -49.8334694
3.1 Şirvanşahların konut binası Şirvanşahlar Sarayı Saray binasının bazı bölümleri aynı anda ortaya çıkmadı.[14] En eski bina (muhtemelen 14. yüzyılın sonundan kalma) orta kısımda (ikinci katın sekizgen salonu) yer almaktadır. Batı cephesine bitişik kısım biraz sonra eklenmiştir. Planında saray karışık bir figür sergiler. Batı, kuzey ve doğu cephelerinin küçük bir bölümü yarı dikdörtgen bir dörtgen oluşturur; doğu cephesinin geri kalanı ve güney cephesi, aralarındaki kırık çizgiler dört dik açı oluşturan iki üçgen fenerle oluşturulmuştur.[15] Saray binası, inşa edildiğinden bu yana 52 odayı üç dar sarmal merdivenle birbirine bağlamıştır:birinci katta 27 oda, ikinci katta 25 oda bulunmaktadır[15] (ikinci katta şu anda 16 oda bulunmaktadır) ve ikinci katın düzeni temel olarak birinci katın düzenini tekrarlamaktadır. Sarayın orta kısmı (ikinci katın sekizgen salonu, taçkapı ile süslenmiş giriş) daha kalın duvarlara sahiptir. Batı cephesindeki ana giriş, yüksek bir portal ile dekore edilmiştir. Taçkapın'ın merdiven'i, kubbe ile örtülü uzun sekizgen süslü bir salona götürür.[16] 40°21′58.42″G 49°50′0.49″B / 40.3662278°G 49.8334694°B / -40.3662278; -49.8334694
3.2 Divanhane Şirvanşahlar Sarayı Saray bahçesinin kuzeyinde yer alan küçük bir kapı, kapalı saray divan odasına açılmaktadır. Anıt, 15. yüzyılda Şirvanşah Halilullah tarafından yaptırılmıştır.[17] Bu yapı üç tarafdan arkatlarla çevrilidir. Divanhane'nin kompozisyon merkezinde, yüksek bir stylobat içinde sekizgen bir kubbeli köşk yer almaktadır. Bu rotunda salonu, aynı düzende açık bir pasajla çevrilidir. Üstü hafif sivri olan eliptik gölgelik, dıştan kesme taş kubbe ile korunmaktadır. Rotunda'nın batı cephesi, arabesklerle süslenmiş bir taçkapı (ince modellenmiş sarkıtlar (veya kornişler) sistemine dayanan bir callenure yarı kubbeli ulaşan deniz kabuğu) ile ayırt edilir.[18] Taçkapı, stilobat üzerindeki salonu mahzen ve hizmet odalarıyla birleştiren bir salona götürür.[19] 40°21′58.42″G 49°50′0.49″B / 40.3662278°G 49.8334694°B / -40.3662278; -49.8334694
3.3 Şah Mescidi Şirvanşahlar Sarayı Şirvanşahlar sarayı'nın alt avlusunda türbenin yanında yer alır. Caminin yüksekliği 22 metredir. Minareyi çevreleyen kitabeden anıtın 1441-1142 yıllarında Şirvanşah I. Halilullah tarafından yaptırıldığı bilinmektedir. Camiye girmeden önce yıkanmak ve abdest almak için avlunun kuzey tarafında bir kuyu ve küçük bir havuz bulunmaktadır. Cami, mimari formu gereği oldukça sadedir. Giriş kapısı süssüzdür ancak minaresi zarafet ve güzelliği ile dikkat çekicidir. Balkonunu destekleyen sarkıtlar ve altındaki yazıt kuşağı oldukça sanatsaldır. Minare, dilimlemeli bir kubbe ile tamamlanmıştır. Revak çevresi diğer büyük cami minarelerinde olduğu gibi oymalarla süslenmiş ve etrafı taş korkulukla çevrilmiştir. Daha sonra şehir Rus ordusu tarafından bombalanınca, 19. yüzyılda taş korkuluk yerini demir korkuluğa bırakmıştır. 40°21′58.42″G 49°50′0.49″B / 40.3662278°G 49.8334694°B / -40.3662278; -49.8334694
3.4 Seyyid Yahya Baküvi türbesi Şirvanşahlar Sarayı Saray avlusunun güneyinde, sarayın yanında 15. yüzyılın ikinci yarısında yapılmış olan ve "Derviş türbesi" olarak da anılan Seyid Yahya türbesi bulunmaktadır. Halilullah'ın saray âlimlerinden tıp, matematik ve astroloji ile uğraşan Seyyid Yahya Baküvi'nin kabri buradadır. Türbenin gövdesi sekizgen, üst kısmı piramidaldir. Türbenin iç dekorasyonu bir yer altı tonozundan oluşmaktadır. Bakuvin'in mezarı ve bir kamera burada yer almaktadır. 40°21′58.42″G 49°50′0.49″B / 40.3662278°G 49.8334694°B / -40.3662278; -49.8334694
3.5 Şirvanşahlar Türbesi Şirvanşahlar Sarayı Şirvanşahlar Sarayı'nın alt avlu bölgesinde, Şah Camii'nin yanında yer almaktadır. Büyük dairesel bir kapalı duvar, alt avluyu diğerinden ayırır. Türbeye yukarıdan bakıldığında yıldız bezemeli bir dikdörtgen planlı ve 6 köşeli bir kubbe ile tamamlanan kesim olduğu görülmektedir. İnşaat sırasında kubbedeki yıldız şeklindeki yuvalara mavi çiniler yerleştirildi. Taçkapı'nı süsleyen madalyonda, ancak aynadan okunabilen bir yazıt ile mimarın adı yazılıdır:"Allah, mimar Muhammed Ali". 40°21′58.42″G 49°50′0.49″B / 40.3662278°G 49.8334694°B / -40.3662278; -49.8334694
3.6 Murad Kapısı Şirvanşahlar Sarayı Şirvanşahlar saray kompleksinin 16. yüzyıla ait tek yapısıdır. Murad Kapısı taçkapısı'nın üst çerçevesindeki 2 madalyon arasında şunlar yazılıdır: ""Bu bina Ulu Receb Baküvi tarafından 994 (1585-1586) yılında büyük ve adaletli Sultan III. Murad zamanında yaptırılmıştır." Taçkapının duvar girintilerinin yanındaki yazıtlarda Tebrizli mimar Amirşah'ın adı geçmektedir. Taçkapı, genel, sanatsal süsleme kompozisyonunda Divanhane ve Türbe taçkapılarına karşılık gelir. Ancak burada inşaat ekipmanlarının ve yapı taşlarının kalitesi çok daha düşük. 40°21′58.42″G 49°50′0.49″B / 40.3662278°G 49.8334694°B / -40.3662278; -49.8334694
3.7 Saray hamamı Şirvanşahlar Sarayı Şirvanşahlar saray külliyesinin en alt avlusunda yer alır. 15. yüzyılda inşa edilmiştir.[20] İçerişehir'deki tüm hamamlar gibi, bu hamam da sabit bir sıcaklık rejimi sağlamak için yer altına inşa edilmiştir. Zamanla toprak tabakasının kalınlığı artmış ve üzerini tamamen kaplamıştır. Hamam 1939'da tesadüfen keşfedilmiş, 1953'te kısmen temizlenmiş ve 1961'de koruma altına alınmıştır. Hamamın kalan duvarlarına göre odalarının kubbe ile örtülü olduğu söylenebilir. 40°21′58.42″G 49°50′0.49″B / 40.3662278°G 49.8334694°B / -40.3662278; -49.8334694
3.8 Keykubat Camii Şirvanşahlar Sarayı Şirvanşahlar saray külliyesinin Seyid Yahya Baküvi türbesinin bitişiğinde cami-medrese binası bulunmaktaydı. Türbe caminin güney kısmında yer almaktadır. Cami, dikdörtgen planlı bir harim ve onun önünde küçük bir koridordan oluşmaktadır. Cami, dikdörtgen planlı bir ibadet salonundan ve onun önünde küçük bir koridordan oluşmaktadır. Bir zamanlar salonun ortasında kubbeyi destekleyen 4 sütun vardı. 40°21′58.42″G 49°50′0.49″B / 40.3662278°G 49.8334694°B / -40.3662278; -49.8334694
4 Hazar kıyısındaki savunma tesisleri Kaleler, kervansaraylar Hazar Denizi'nin batı kıyısı Kafkasya'nın dağlık bölgeleri doğal koruma sağlandığı için Azerbaycan'ın sadece Hazar kıyı bölgelerini koruması gerekiyordu. Bu amaçla tarihin farklı dönemlerinde inşa edilmiş ve birbirine bağlı savunma tesisleri sistemi oluşturulmuştur. Hazar kıyı savunma tesisleri Derbend'den Abşeron yarımadasına kadar olan bölgelerde yer almaktadır.[21] 48°1′1″G 42°1′21″B / 48.01694°G 42.02250°B / -48.01694; -42.02250
4.1 Dörtgen Merdakan Kalesi Mardakan Bakü'nün Merdekan kasabasında eski bir tarihe sahip bir kale. Kale, 14. yüzyılın ortalarında III. Menuçehr'un oğlu I. Ahsitan tarafından dört köşe şeklinde yaptırılmıştır. Mardakan Kalesi, I. Ahsitan'nın düşmana karşı kazandığı parlak zaferin onuruna inşa edilmiştir. Kale, feodal beyler için barınak ve nöbetçi olarak kullanılmıştır. Kalenin yüksekliği 22 metre, kalınlığı alttan 2.10 metre, üstten 1.60 metredir. İç avlu 28x25 ölçülerindedir. İçeriden, kale 5 seviyeye ayrılmıştır. 40°29′31.74″G 50°8′26.41″B / 40.4921500°G 50.1406694°B / -40.4921500; -50.1406694
4.2 Yuvarlak Merdakan Kalesi Mardakan Merdakan'da bulunan yuvarlak kale. Kalenin yüksekliği 12,5 metre olup, içi 3 kattan oluşmaktadır. Kalenin üzerindeki kitabeden 1232 yılında Mimar Abdülmecid Mesud oğlu tarafından yaptırıldığı bilinmektedir.[22] Kaleyi çevreleyen kale, her tarafı yedi metre yüksekliğinde taş duvarlarla çevrili kare planlı (25x25 m) bir avludan oluşmaktadır. Çitin duvarlarında kuleler, korkuluklar ve mazgallar vardır. Dairesel planlı olan kale, yükseldikçe daralmaktadır.[23] 40°29′44.6″G 50°8′49.6″B / 40.495722°G 50.147111°B / -40.495722; -50.147111
4.3 Ramana Kalesi Ramana Ramana köyünde 12. yüzyıldan kalma bir kaledir.[24] Kalenin yüksekliği 15 metredir.[25][26] Beyaz taş kalenin yapım tarihi kesin olarak bilinmiyor. Muhtemelen savunma amaçlı yapılmış ve Şirvanşahlar döneminde kale olarak kullanılmış.[27] Kale duvarlarına tırmanmak için duvarın sol tarafında iki merdiven vardır. Bunlardan biri ile duvarın içinden yaklaşık yarım metre dışarıya doğru inşa edilen koridora sarmal taş merdivenle çıkılmaktadır. Kalenin avlusundan bir başka taş merdivenle çıkılmaktadır. Bu merdivenlerden kale surlarına çıkmak ve köyü seyretmek mümkündür. 40°27′22″G 49°58′48″B / 40.45611°G 49.98000°B / -40.45611; -49.98000
4.4 Nardaran Kalesi Nardaran Nardara'nın kuzey-batısında, beyaz taştan inşa edilmiş bir yuvarlak Orta Çağ (XIV yüzyıl) kalesi.[28] Mimarı Mahmud Şad oğlu olan kalenin yüksekliği 12,5 metredir. 1301 yılında yapıldığı kalenin üzerindeki kitabeden anlaşılmaktadır. 40°33′41″G 50°0′17.33″B / 40.56139°G 50.0048139°B / -40.56139; -50.0048139
4.5 Bayıl Kalesi Bakü Körfezi Bakü Körfezi'nde bulunan ve şu anda deniz suyu altında bulunan tarihi mimari anıt. 13. yüzyılda inşa edilen Şirvan-Abşeron mimarlık ekolünün en güzel eserlerinden biri olan Bayıl Kalesi, Hazar Denizi'nin yükselip alçalmasıyla bazen deniz yüzeyine yükselir, bazen de görünmez hale gelir. Bayıl Kalesi, adanın şekline göre uzun bir plana sahiptir. Kalenin uzunluğu 180 m, genişliği ortalama 35 m'dir. Kale duvarları doğuda altı, batıda beş (Bakü Kalesi'nde olduğu gibi) yarım daire biçimli kulelerle güçlendirilmiştir. Bayil kalesinin inşası, siyasi-askeri bir dönemde - Moğol seferlerinin tüm Ortadoğu'yu salladığı (1234-1235'te) tamamlandı. Ancak kıyıya yakın bir ada üzerine yapılan bu muhteşem kalenin ömrü çok kısaymış. Bilim adamlarına göre 1306 yılında şiddetli bir deprem sonucu denize batmıştır.[29] 40°21′10.8″G 49°50′26.6″B / 40.353000°G 49.840722°B / -40.353000; -49.840722
4.6 Beşparmak seddi Şabran Hazar kıyı geçişini kapatan üçüncü surdur. Gilgilçay'ın güneyinde, Kafkas sıradağlarından ayrılan Beşbarmaç dağının sarp eteklerinden başlayıp denizin kumlu sahiline kadar uzanıyordu. Böylece, batıdan Beşparmak dağı ve doğudan bir kil duvarla kapatılan uzun duvar, dar kıyı geçidini tamamen keser. Beşbarmag, Gilgilçay suru ve Derbent - Orta Çağ'ın başlarında Azerbaycan'ın kuzeydoğu sınırlarında inşa edilen bu üç sur, dönemin istihkam inşaatının yüksek düzeyini ve ayrıca siyasi ve askeri durumu yansıtıyor. Varsayımlara göre III-VII. yüzyıllarda inşa edilmişlerdir (önce Beşparmak, sonra Gilgilçay ve son olarak Derbend surları). Beşparmak ve Gilgilçay surları, yapım teknikleri nedeniyle Darband surrundan daha eskidir. 40°55′50.52″G 49°14′8.16″B / 40.9307000°G 49.2356000°B / -40.9307000; -49.2356000
4.7 Çırakkale Şabran Bakü'ye 150 km uzaklıktaki Şabran ilçe merkezine yaklaşık 20–25 km, Bakü'ye 150 km uzaklıktaki Çırakkale adlı dik bir kayanın üzerine 1232 metre yükseklikte inşa edilmiş bir kale-sur sistemidir. Çırakkale, IV-VI yüzyıllarda Sasani hükümdarları tarafından müstahkem bir bekçi kulübesi amacıyla inşa edilmiştir. Gilgilçay surunun ana bekçi kulübesiydi. Buradan geniş bir alanı kontrol altında tutmak ve düşmanın gelişini görmek ve ateş yakarak çevreyi bilgilendirmek mümkündür. 41°4′49.38″G 48°56′43.05″B / 41.0803833°G 48.9452917°B / -41.0803833; -48.9452917
5 Kutlu Musa türbesi Haçınderbetli, Ağdam Anıt, nispeten alçak bir kaide üzerinde yükselen sekizgen piramit biçimli bir kubbe ile örtülmüştür. Bu anıtın asıl değeri hacminde değil, bu geleneği eşsiz bir yapıda çözmesidir. Haçınderbetli abidesinin giriş kapısındaki kitabeden Musa oğlu Kutlu'nun mezarı üzerine 1314 yılında Şahbenzar usta tarafından yapıldığı anlaşılmaktadır.[30] Giriş yüzeyinin mimarisi ve iç kubbesinin sarkıt yapısı Haçınderbetli anıtının en zengin bölümünü oluşturuyor. Dış yüzeyler çok derin olmayan girintilerle süslenmiştir ve bu girintilerin üst kısmı kemerlerle birleştirilmiştir. 40°1′58.78″G 46°49′1.35″B / 40.0329944°G 46.8170417°B / -40.0329944; -46.8170417
6 Berde Türbesi Berde şehri 14. yüzyılda Berde'de biri günümüze kadar ulaşan kule benzeri iki türbe inşa edilmiştir. 1322 tarihli Berde türbesi adıyla bilimsel literatüre giren anıtın ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı kitabelerden bilinmektedir. Berde türbesi 19. yüzyıldan itibaren araştırmacıların ilgisini çekmektedir. 1848'de Berde'yi ziyaret eden ünlü oryantalist Hanikov, anıtın üzerindeki yazıtları okumuş ve bu yazıtlar daha sonra 1861'de Berde'yi ziyaret eden akademisyen Dorn tarafından yayınlanmıştır. Berde Türbesin'deki bu yazıt, Nahçıvan mimarlık ekolünün geleneklerinin devamını teyit eden son derece değerli bir sanat örneğidir ve Nahçıvan mimarlarının daha 14. yüzyılda binalar inşa etmeleri için diğer şehirlere davet edildiğini gösterir. 40°22′59.15″G 47°7′40.24″B / 40.3830972°G 47.1278444°B / -40.3830972; -47.1278444
7 Kırmızı Köprü Kazah rayonu Kazah rayonunda, Gürcistan sınırında bulunan ve Ehram nehri üzerinde yerleşen köprüdür. Orta yüzyıla ait Azerbaycan'ın ender mimari incilerinden biridir. Yapımında kullanılan kırmızı taşa özel isim verilmiştir.[31] "Kırık Köprü" adı, nehrin 95 m aşağısındaki eski bir köprünün kalıntılarından gelmektedir.[32] Kırmızı Köprü, 12. yüzyıl Azerbaycanlı mimarları tarafından inşa edilmiştir.[33] Köprünün uzunluğu 175 m'dir ve 4 açıklıktan oluşur: 26.1–8.0–16.1–8.2. Kemertavanlar 22x22x4 cm tuğladan yapılmıştır. Yolunun genişliği 4,3 m, çıkışlar 12,4 m'dir. 41°19′45.2″G 45°4′23.2″B / 41.329222°G 45.073111°B / -41.329222; -45.073111
8 Lekit Tapınağı Lekit, Kah Kah rayonunda, Lekit köyünden 1 km uzaklıkta bulunan eski bir Alban tapınağı. Lekit Tapınağı, Alban mimarisinin en güzel örneklerinden biridir. Yapım teknikleri açısından uzmanlar tapınağın yapım tarihi'nin IV-VI. yüzyıllar olduğunu söylüyorlar. Lekit tapınağı, Güney Kafkas tetrakonh'larının oluşumunun temeliydi. Kilise, eski bir Zerdüşt tapınağı temelinde oluşturulmuştur.[34] Tapınağın bilimsel çalışması ve restorasyonu, 20. yüzyılın 40'lı yıllarında P.D. Baranovsky'nin önderliğinde gerçekleştirildi. Tapınağın çevresi ormandan temizlendi ve yıkılan duvarlardan biri güçlendirildi. Tapınağın Alban hükümdarı III. Mömün Vaçagan döneminde kiliseye dönüştürüldüğüne inanılıyor. 41°29′36″G 46°51′23″B / 41.49333°G 46.85639°B / -41.49333; -46.85639
9 Kınalık Kuba rayonu Kuba rayonu aynı adlı idari bölgesel birimindeki köy ve bu bölgesel birimin merkezi. Kınalıkların tarihi ve merkezi yerleşim yeridir. Kuba Hanlığı döneminde Kınalık ilçesi, SSCB döneminde Kınalık köyü sovyeti ve şimdi Kınalık belediyesinin merkeziydi (1999'dan beri).[35] Dünyanın en yüksek yerleşim yerlerinden biri (deniz seviyesinden 2350 metre yükseklikte). 5000 yıllık bir geçmişe sahip olan Kınalık olgusu, sadece Azerbaycan tarihinin değil insanlık tarihinin de en zengin etnografik değerlerinden biri olan kadim bir yerleşim yeridir. 41°10′41″G 38°7′36″B / 41.17806°G 38.12667°B / -41.17806; -38.12667
10 Genceser Manastırı Vengli, Kelbecer Haçınçay'ın sol kıyısında, Kelbecer rayonuna bağlı Vengli köyünde bulunan XIII. yüzyıl Hristiyan manastırı.[36] Orta Çağ'da manastır, Alban Apostolik Kilisesi'nin merkezi ikametgâhıydı. Tapınağın duvarındaki taş üzerindeki kitabede bunlar yazıyor: "Yüksek ve büyük hükümdar, geniş Alban eyaletinin kralı, Vahtang oğlu Büyük Hasan'ın torunu ve annesi Horisha Hatun tarafından 1216-1238 yıllarında yaptırılmıştır". 40°3′24.62″G 46°31′52.44″B / 40.0568389°G 46.5312333°B / -40.0568389; -46.5312333
11 Hudaveng Manastırı Bağlıpeye, Kelbecer Kelbecer rayonu Bağlıpaya köyü arazisinde bulunan Alban[37] manastırı. Haçen şehzadesi Hasan Celal'in eşi Mina Hatun burada gömülüdür, annesi Arzu Hatun ve dönemin önde gelen aydınlarından Mhitar Koş bu tapınağı ziyaret ederek anıt taşlar koymuşlardır. Kompleks toplam dokuz binadan oluşmaktadır. Bunlardan beşi ana bina, diğerleri yardımcı ve hizmet binasıdır. Külliyede yer alan anıtların tamamı sağlam bir şekilde günümüze ulaşmamış, daha eski olanlar ise nispeten tahrip olmuştur. 40°9′41.01″G 46°17′16.85″B / 40.1613917°G 46.2880139°B / -40.1613917; -46.2880139
12 11 kemerli Hudaferin köprüsü Cebrayıl İran-Azerbaycan sınırında, Aras Nehri üzerinde bulunan XI-XII yüzyıllardan kalma bir köprünün kalıntılarıdır. On beş kemerli köprünün 750 m batısındaki on bir kemerli köprü, tamamen taştan inşa edilmiş ve iyi yontulmuş büyük taş levhalarla kaplanmıştır. Araştırmacılar bu köprünün eski köprünün kalıntıları üzerine 13. yüzyılda İlhanlılar döneminde yeniden yapıldığı görüşündedirler.[38] Uzunluğu yaklaşık 130 m, genişliği 6 m, nehir seviyesinden yüksekliği 12 m'dir. Köprünün ortadaki üç kemeri ayakta kalırken, kıyı kemerleri 20. yüzyılın 30'lu yıllarında İran ve SSCB'nin Kuzey ve Güney Azerbaycan arasındaki bağlantıların kesilmesine yönelik ortak kararıyla yıkıldı.[39] 39°9′2.17″G 46°56′24.27″B / 39.1506028°G 46.9400750°B / -39.1506028; -46.9400750
13 15 kemerli Hudaferin köprüsü Cebrayıl İran-Azerbaycan sınırında, Aras Nehri üzerinde bulunan 13. yüzyıldan kalma bir köprüdür. Hamdullah Kazvini'ye göre "...Hicretin 15. yılında (639) Muhammed'in sahabesi Bekir bin Abdullah tarafından yaptırılmıştır."[40] Köprü kemerlerinin destekleri doğal temeller - kayalar üzerinde yükseltildiğinden, kemerler farklı boyutlardadır ve serbestçe düzenlenmiştir. Pişmiş tuğla ve dere taşlarından yapılmış on beş açıklıklı köprünün kemerleri sivridir. Köprünün toplam uzunluğu yaklaşık 200 metre, genişliği 4,5 m, nehir seviyesinden en büyük yüksekliği 12 m, en büyük kemer açıklığı 8,70 m, en küçük kemer açıklığı 5,80 m'dir. Köprünün tüm kemerleri tuğladan, ana kütlesi dere taşından yapılmıştır. Üst kattaki duvarlar da Arran mimarlık okulunun özelliği olan tuğladan yapılmıştır. Bu iki malzemenin uyumluluğu, köprüye eşsiz bir sanatsal ve yapıcı görünüm kazandırıyor. 39°9′2.17″G 46°56′24.27″B / 39.1506028°G 46.9400750°B / -39.1506028; -46.9400750
14 Lahıc Devlet Tarihi ve Kültürel Koruma Alanı İsmayıllı İsmayıllı ilçesinde bulunan tarihi yerleşim yeri topraklarında oluşturulmuş Devlet Tarihi ve Kültürel Koruma Alanıdır. Lahıc Devlet Tarihi ve Kültürel Koruma Alanı, Azerbaycan SSC Bakanlar Kurulu'nun Aralık 1980 tarihli kararı ile kurulmuştur. Koruma Alanı, Lahıc kasabası ve Eregit köyünün 80 hektarlık alanında yaklaşık 100 tarihi ve kültürel anıtın, doğal peyzajın, nüfus geleneklerinin, şehir planlamasının ve zanaat kültürünün korunmasıyla uğraşmaktadır. Koruma alanında bulunan 92 devlet tescilli tarihi ve kültürel anıt, yerel şehir planlamasına ve mimari kurallara göre inşa edilmiştir. Böylece tarihi ve kültürel anıt olarak tescillenmiş ve diğer tüm yapılar dere taşı kullanılarak ve ketiller yerleştirilerek yapılmıştır. Tarihi ve kültürel anıtlar arasında genel kullanıma yönelik yapılar - camiler, köprüler, hamamlar ve çeşmeler - özel zevkle - dövme dere taşı, kireç ve tuğla ile inşa edilmiştir. Tarihi ve kültürel anıtların yanı sıra, bölgenin sokak ve meydanlarının taş döşemesi ve tüm alanı kaplayan kuraband (kanalizasyon) sistemi de Lahıc'ın kendine özgü şehircilik kültürünün en önemli unsurlarıdır.[41] 40°50′57.16″G 48°23′1.44″B / 40.8492111°G 48.3837333°B / -40.8492111; -48.3837333
15 Yusuf bin Küseyir Türbesi Nahçıvan Nahçıvan-Maraga mimarlık ekolünün en büyük temsilcilerinden biri olan mimar Acemi Nahçıvani'nin Nahçıvan şehrinde bulunan tarihi bir mimari eseri. 1161-1162 yılında yapılan türbe çift katlı olup, her iki kat sekizgen planlıdır. Lahit yer altına gömülü olduğundan mozole dışarıdan tek katlı bir kule görünümündedir. Yusuf bin Küseyir Türbesi ilk bakışta geometrik saflığı, orantılarındaki incelik ve ahenkli güzelliği ile hatırlanır. Mozole, çift taraflı plana göre ortası düz bir kubbe ile örtülmüştür. Üst kulede, oktahedronun hem iç hem de dış yüzleri sığ sivri kemerlere (içten sivri, dıştan dikdörtgen) sahiptir. Türbenin tamamı pişmiş tuğladan inşa edilmiştir ve yüksek yapım teknikleri ile karakterizedir. Türbenin üst odasının zeminine açılan sekizgen bir delik altındaki mahzene açılmaktadır. Mozolenin çatısı karmaşık kubbe şeklindedir. Duvar düzlemleri ile kubbe arasında küçük çıkıntılar vardır. Lahit kubbesinin üzeri kesik sekizgen bir kubbe ile tamamlanmıştır.[42] Yusuf bin Küseyir Türbesi, Azerbaycan'ın kule şeklindeki mezarları arasında üst piramidal örtüsü 800 yılı aşkın süredir korunan tek anıttır. 39°12′6.74″G 45°24′50″B / 39.2018722°G 45.41389°B / -39.2018722; -45.41389
16 Mümine Hatun Türbesi Nahçıvan Acemi Nahçıvani'nin başyapıtı ve Nahçıvan-Maraga mimarlık okulunun en değerli eserlerinden biri. Nahçıvan şehrinin tarihi merkezinde - Atabeylar Mimari Kompleksi içinde yer almaktadır. Mümine Hatun Türbesi bu kompleksin günümüze ulaşan tek anıtıdır.[43] Türbe, Muhammed Cihan Pehlevan'ın emriyle 1186-1187'de yaptırılmıştır.[44] Türbe kulesinin kat planı dıştan sekizgen, içten daireseldir. Çalışmalar, ongen plan seçiminin tesadüfi olmadığını göstermiştir. Mümine Hatun Türbesi plan-mekan yapısı bir bütün olarak on ilke üzerine inşa edilmiştir. Bu, büyük orantı ve uyum yaratan altın bölümün temelidir.[45] 39°12′18.26″G 45°24′22.17″B / 39.2050722°G 45.4061583°B / -39.2050722; -45.4061583
17 Karabağlar Türbesi Karabağlar, Şerur İlhanlılar dönemine ait türbe ve kubbeden oluşan bir mimari külliyedir.[46] Karabağlar anıtları, bir türbe, çifte minare ve bu iki anıt arasında yer alan bir dini yapının kalıntılarını içeren bir külliye görünümündedir. Bu külliyede yer alan çifte minarelerin 12. yüzyıl sonu veya 13. yüzyıl başında yapıldığı sanılmaktadır. Bu iki minareyi birbirine bağlayan taçkapı yapısı 14. yüzyıla aittir. Koday Hatu'nun adı bu küçük taçkapıda okunmaktadır. Koday Hatun, Abaka Han'ın (1265-1282) karısı olan Koday Hatun olabilir. Dolayısıyla, 12.-13. yüzyıllarda inşa edilen yeni binalar kompleksi içinde Koday Hatun onuruna bu anıt anıtı yaratmayı hedefleyen mimarın bu taçkapıyı o dönemde inşa ettiği sonucuna varılabilir. Üslup ve yapım tekniklerinin özellikleri, türbeyi Sultan Ebu Said Bahadur Han (1319-1335) dönemine, minareleri ise 12. yüzyıla atfetmemizi sağlar.[47] 39°25′0″G 45°11′0″B / 39.41667°G 45.18333°B / -39.41667; -45.18333
18 Gülüstan türbesi Cuğa, Culfa Cuğa kentinin erken Orta Çağ dönemine ait kalıntılarının bulunduğu bölgede günümüze ulaşan az sayıdaki mimari eserlerden biridir. 12. yüzyılın sonları-13. yüzyılın başlarında yapıldığı sanılan türbe, Aras nehri kıyısında[48] yemyeşil bir vadide yer almaktadır.[49] Türbenin kitabesi bulunmadığından kesin yapım tarihi, kim adına yaptırıldığı, mimarı bilinmemektedir.[50] Gülüstan türbesi, mozele tabakasının yerden yukarıya kaldırıldığı ve bu nedenle dış kapasitesinin çift katmanlı bir yapı olduğu kule tipi türbelerdendir. Tamamen kırmızı tüften inşa edilen türbenin sadece ara tabakalı iç kubbesi tuğladan yapılmıştır. Büyük cephe tahtalarından ustalıkla dokunmuş temeli bütün bir kütle olarak görülüyor. Bu ağır, güzel biçimli temel doğal olarak prizmatik kule tarafından devam ettirilir. Kulenin alınları, ince profilli dışbükey kalasların üzerine geçilerek kemer haline getirilmiştir. Gülüstan türbesi kare kaideden daireye, kübik kapasiteden konik şekle geçişin sanatsal ve teknik çözümler açısından parlak bir örneğidir. Gülistan Türbesi, sağlam bir kaide üzerine inşa edilmiş on iki katlı bir kuleden oluşmaktadır. Kare planlı olan türbe, ikinci kademede iki düzleme ayrılmıştır. Kaide, üzerinde kubbenin yükseldiği, zengin bir şekilde dekore edilmiş bir kornişle tamamlanır. Üst kısımdaki düzlüklerde karmaşık ve zarif bir bezeme yer alır. Türbenin üst örtüsü günümüze ulaşmamıştır. Türbenin yüksekliği 9 m'dir. Mezar planının dış konturu kenarı 6.60 m olan bir karedir. 38°58′16.87″G 45°35′14.99″B / 38.9713528°G 45.5874972°B / -38.9713528; -45.5874972
19 Ordubad Devlet Tarihi-Kültürel Koruma Alanı Ordubad Tarihi Ordubad şehrinde bulunan Koruma Alanı, 1977 yılında Azerbaycan SSC Bakanlar Kurulu kararı ile kurulmuştur. Koruma alanında 600'den fazla taşınmaz tarihi ve kültürel eser tescil edilmiştir. Koruma Alanı'nın merkezi, Ordubad şehrinin beş merkezi mahallesi olarak kabul edilir: Ambaras, Kurdetal, Mingis, Serşeher ve Üçturlange. Tüm sokaklar boyunca, araziye göre farklı yüksekliklerde 2-3 ve bazen 4 küçük meydan vardır. Bu meydanlar 3-4 dar, garip, eğri büğrü sokağın birleştiği noktada bulunuyor. Bu tür her meydan, hizmet ettiği bir dizi öğeyi birleştirir. Buna mescit (mahalle camisi), çeşme ve şemsiyesiyle meydanı kaplayan çınar ağaçları da dahildir. O meydanlarda bulunan mahalle camilerinin minaresi yoktur. Minarenin yerini caminin çatısında bir kaldırım almıştır. Şehrin ana karayolu eski bir caddedir. Bu cadde ana cadde olarak önemini koruyor ve şehir merkezini tren istasyonuna bağlıyor. Şehrin genel panoramasını oluşturan konut yapıları, şehri Azerbaycan'ın diğer şehirlerinden önemli ölçüde farklı kılmaktadır. Mahalleler, iki katlı şehir evleri ve sekizgen iç avlulu, küçük mimari öğeler açısından zengin binalardan oluşmaktadır.[51] 38°54′17″G 46°1′23″B / 38.90472°G 46.02306°B / -38.90472; -46.02306
20 Yuharı Baş Devlet Tarihi-Mimari Koruma Alanı və Şeki Hanları Sarayı Şeki Şeki şehrinin antik tarihi merkezini[52] çevreleyen tarihi-mimari koruma alanıdır.[53][52] Koruma alanı 283 hektardır.[54] 1968 yılında Azerbaycan SSC Bakanlar Kurulu kararı ile oluşturulan Koruma alanına Şeki Kalesi, Şeki Hanları Sarayı, Şekihanovların evi, camiler, minareler, kervansaray, hamamlar, esnaf tarihi dükkanları, Gilyli, Kırçı, Kullar, Duluzlar, Afganlar ve Şeki kentinin diğer tarihi konutları dahildir. Şeki Kalesi'nin içinde yer alan ve kale surları ile çevrili olan Şeki Hanları Sarayı, Şeki Hanlarının yazlık konutuydu. Saray, 1790-1797 yıllarında Muhammed Hasan Han'ın emriyle mimar Hacı Zeynalabdin Şirazi tarafından yaptırılmıştır. 41°12′16.07″G 47°11′50.82″B / 41.2044639°G 47.1974500°B / -41.2044639; -47.1974500
21 Şuşa Devlet Tarih ve Mimari Koruma Alanı Şuşa 1977 yılında Azerbaycan SSC Bakanlar Kurulu kararı ile oluşturulmuş ve Şuşa şehrinin tarihi merkezini kapsayan tarihi-mimari koruma alanıdır. 400 hektarlık koruma alanında 549 eski yapı (72'si Azerbaycan tarihinde iz bırakmış kişilerin konutları veya ev müzeleri), 17 mahalle çeşmesi, 17 cami, 6 kervansaray, 3 türbe, 2 medrese, birkaç kilise ve manastır, 2 kale ve kale surları tescillidir. Bu anıtların çoğu 19. yüzyılda yaşamış mimar Kerbelayı Sefihan Karabaği tarafından yapılmış ve dönemin en ünlü ressamı Kerbelayi Safarali tarafından dekore edilmiştir.[55] 39°45′30″G 46°44′54″B / 39.75833°G 46.74833°B / -39.75833; -46.74833

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Ek okuma[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Ашурбейли С. Б. История города Баку. Период средневековья. — Б.: Азернешр, 1992. — 408 с. — ISBN 5-552-00479-5.
  • Бретаницкий Л. С. Зодчество Азербайджана XII–XV вв. и его место в архитектуре Переднего Востока. — Наука, Главная редакция восточной литературы, 1966. — 556 с.
  • Бретаницкий Л. С., Веймарн Б. В. Искусство Азербайджана IV–XVIII веков / Редактор И. А. Шкирич. — Москва: Искусство, 1976. — 272 с.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 Ağustos 2001-ci il tarixli, 132 nömrəli qərarına 1 nömrəli əlavə 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı, İstifadə tarixi:9 Ocak 2015
  2. ^ К. М. Мамедзаде. Строительное искусство Азербайджана (с древнейших времен до XIX в.), Баку, 1983:

    Атешгях—это индийский храм огня, возникший в XVII–XVIII вв. на месте "вечных" неугасимых огней—горящих выходов естественного газа
  3. ^ Alakbarov, Farid (Summer 2003), "Observations from the Ancients 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Azerbaijan International 11 (2): ""according to historical sources, before the construction of the Indian Temple of Fire (Atashgah) in Surakhani at the end of the 17th century, the local people also worshiped at this site because of the 'seven holes with burning flame'.""
  4. ^ The Indian diaspora in Central Asia and its trade, 1550–1900[ölü/kırık bağlantı] "… George Forster … On the 31st of March, I visited the Atashghah, or place of fire; and on making myself known to the Hindoo mendicants, who resided there, I was received among these sons of Brihma as a brother; an appellation they used on perceiving that I had acquired some knowledge of their mythology, and had visited their most sacred places of worship …"
  5. ^ Ervad Shams-Ul-Ulama Dr. Sir Jivanji Jamshedji Modi, Translated by Soli Dastur (1926), My Travels Outside Bombay: Iran, Azerbaijan, Baku 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Farroukh Isfandzadeh … Not just me but any Parsee who is a little familiar with our Hindu brethren’s religion, their temples and their customs, after examining this building with its inscriptions, architecture, etc., would conclude that this is not a Parsee Atash Kadeh but is a Hindu Temple … informed me that some 40 years ago, the Russian Czar, Alexander III, visited this place with a desire to witness the Hindu Brahmin Fire ritual … gathered a few Brahmins still living here and they performed the fire ritual in this room in front of the Czar … I asked for a tall ladder and with trepidation I climbed to the top of the building and examined the foundation stone which was inscribed in the Nagrik [or Nagari] script … the installation date is mentioned as the Hindu Vikramaajeet calendar year 1866 (equivalent to 1810 A. D.) …"
  6. ^ Е. И. Тамм. Энциклопедия туриста. — Большая Российская энциклопедия, 1993. — С. 174. — 607 с.

    Сохранилась древняя часть Б. — Ичери- шехер (т. н. крепость, или Внутренний город)…
  7. ^ Леонид Семенович Бретаницкий. Зодчество Азербайджана XII–XV вв. и его место в архитектуре Переднего Востока / Главная редакция восточной литературы. — Наука, 1966.. — С. 401. — 556 с.
  8. ^ Тимур Ханагаоглы. Какие новинки ждут нас в Ичери Шехер? 20 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.// газета : Неделя. — 4 августа 2011.
  9. ^ Сара Ашурбейли. Государство Ширваншахов / Главная редакция восточной литературы. — Элм, 1983.. — С. 111. — 341 с.

    Раскопки эти установили плотную заселенность территории Ичери шехер и развитие ремесла и торговли в Баку в VIII–XI вв.
  10. ^ "Ziya Bünyadov, Azərbaycan Atabəylər dövləti" (PDF). 12 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ocak 2016. 
  11. ^ "Walled City of Baku with the Shirvanshah's Palace and Maiden Tower". 17 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2016. 
  12. ^ "АЗЕРБАЙДЖАН IV–XVIII веков" Л. С. Бретаницкий, Б. В. Веймарн Издательство "ИСКУССТВО ", Москва, 1976
  13. ^ Искусство Азербайджана 11 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Всеобщая история искусств. — Искусство, 1961.. — Т. 2-й. — С. 113.
  14. ^ Ашурбейли 1992, ss. 175.
  15. ^ a b Левиатов 1944, ss. 10.
  16. ^ Левиатов 1944, ss. 13.
  17. ^ "Divanxana". 10 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2016. 
  18. ^ Jonathan M. Bloom, Sheila Blair. The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture. — Oxford University Press, 2009. — Т. 2. — С. 240. — 513 с. — ISBN 9780195309911.
  19. ^ Бретаницкий, Веймарн 1976, ss. 113.
  20. ^ Леонид Семенович Бретаницкий. Зодчество Азербайджана XII–XV вв. и его место в архитектуре Переднего Востока. — Наука, Глав. ред. восточной литературы, 1966. — С. 540. — 556 с.

    131. Ансамбль дворца Ширваншахов. Генеральный план (по обмеру С. Дадашева, М. Усейнова и др.)… 7.Дворцовые бани (XV)…
  21. ^ The Caspian Shore Defensive Constructions 1 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UNESCO
  22. ^ Б. Ибрагимoв – Kруглая башня в селении Мардакяны, ААЭН, Баку, 1946, стр.33
  23. ^ Л.Г. Мамиконов – Замок с круглым донжонов в селении Мардакяны, ИА, т. V, Баку, 1956, ст 193–209
  24. ^ "Möhtəşəm Ramana qalası". 22 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ "Замки и крепости Азербайджана: башня в Раманы, Нардаранская крепость, замок Мардакян, Сабаиловский Замок". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  26. ^ "Башни Апшерона". 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ "ГДЕ НАХОДИЛСЯ ДРЕВНИЙ БАКУ?". 28 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  28. ^ Azerbaycan Sovyet Ensiklopedisi, VII cild. Bakı, 1983. səh.159
  29. ^ C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq nəşriyyatı, 1991, səh 161
  30. ^ Л. С. Бретаницкий. К вопросу об истоках мусульманского искусства / Под ред. В. Г. Гафурова. — Центральная Азия в кушанскую эпоху: труды Международной конференции по истории, археологии и культуре Центральной Азии в кушанскую эпоху: Наука, 1968. — Т. II. — С. 406.

    Для сопоставления здесь взяты серебряная ваза, на дне которой выгравирован когтящий оленя грифон (Кахский район, III в. н. э.), и изображение на одной из плоскостей фасада мавзолея в Хачин-Дорбатлы, сохранившего не только дату строительства (1314 г.), но также имена зодчего (устад Шахензи) и заказчика (Катава Ходжа, сын Мусы).
  31. ^ Чудеса Азербайджана 26 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Красный мост
  32. ^ К.М. Мамед-Заде, Строительное Искусство Азерабайджана (С древнейших времен до XIX века), стр. 47, изд. "ЕЛМ", Баку 1983
  33. ^ C. Qurbanov, H. İsgəndər, "Körpü sənət abidəsi", Nurlan nəş., Bakı, 2006
  34. ^ Архитектура Азербайджана, эпоха Низами,М-Б 1947
  35. ^ "Xınalıq" məqaləsi, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, X cild. Bakı, 1987, səh. 89. (Azerice)
  36. ^ Исследования по истории культуры народов Востока" (сборник в честь академика И. А. Орбели), Л., 1960, стр. 144–151
  37. ^ Robert G. Ousterhout. A Byzantine settlement in Cappadocia. — Dumbarton Oaks, 2006. — С. 151.

    In the Armenian monastery of Dadivank', however, dated 1211, a four-columned, domed hall is set into a range of rooms chat included the kitchen and refectory.
  38. ^ C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991, səh 137
  39. ^ C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991, səh 136
  40. ^ C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq, 1991,səh 137
  41. ^ Lahıc Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğu 30 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin rəsmi saytı, İstifadə tarixi:9 yanvar 2016
  42. ^ K. M. Məmmədzadə — Azərbaycanda inşaat sənəti, Bakı, "Elm", 1978, səh 43
  43. ^ S. A. Əliyeva. Naxçıvan abidələrinə diqqəti artırmalı. "Azərbaycan abidələri" dərgisi, N 1, Bakı, 1984
  44. ^ С.А. Дадашев, М.А. Усейнов. Очерки по истории архитектуры народов СССР. Архитектура Азербайджана. — М:1948 — стр. 10
  45. ^ Ayvazian, Argam. 1988. The Historical Monuments of Nakhichevan. Detroit: Wayne State University Press, 90–92
  46. ^ "Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər nazirliyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasındakı idarəsi". 5 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2016. 
  47. ^ Л. С. Бретаницкий, Б. В. Веймарн. Очерки истории и теории изобразительных искусств. Искусство Азербайджана. Стр. 136
  48. ^ Мамед-заде К. М. Строительное искусство Азербайджана (с древнейших времён до XIX века) / Научный редактор aкадемик АН Азерб. ССР А. В. Саламзаде. — Баку: Элм, 1983. — С. 36–37.
  49. ^ Бретаницкий Л. С., Веймарн Б. В. Искусство Азербайджана IV–XVIII веков / Редактор И. А. Шкирич. — Москва: Искусство, 1976. — С. 80. — 272 с.
  50. ^ C. Qiyasi – Nizami dövrünün memarlıq abidələri, Bakı, İşıq nəşriyyatı, 1991, səh 100
  51. ^ Abidələr şəhəri – Ordubad 16 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Mədəniyyət qəzeti, 9 oktyabr 2009, səh.16.
  52. ^ a b Ханларов 1972.
  53. ^ Саламзаде, Исмаилов, Мамед-заде 1988.
  54. ^ ""Yuxarı Baş" Dövlət Tarix - Memarlıq Qoruğu" (Azerice). Şəki şəhəri mədəniyyət və turizm şöbəsi. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2015. 
  55. ^ Şuşa rayonunun ərazisi və təbii sərvətləri, tarixi və memarlıq abidələri 17 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., shusha.az, İstifadə tarixi:9 yanvar 2015
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaycan%27da_kayıtlı_dünyaca_önemli_mimari_anıtların_listesi&oldid=32726340" sayfasından alınmıştır