Ürdün Arap Sosyalist Baas Partisi
| Ürdün Arap Sosyalist Baas Partisi حزب البعث العربي الاشتراكي الأردني | |
|---|---|
 | |
| Genel başkan | Ekrem el-Homsi |
| Kuruluş tarihi | 1951 günümüzdeki formu: 1966, ancak yasal olarak 1993'te kayıt edildi |
| Merkez | Amman, Ürdün |
| İdeoloji | Neo-Baasçılık Arap milliyetçiliği Saddamcılık |
| Uluslararası üyelik | Baas Partisi (Irak ağırlıklı hizip) |
| Resmî renkler | Siyah, Kırmızı, Beyaz ve Yeşil (Pan-Arap renkleri) |
| Vekiller Meclisi | 0 / 130 |
| Ayan Meclisi | 0 / 65 |
| Parti bayrağı | |
 | |
| Ürdün | |
Daha önce Arap Sosyalist Baas Partisi - Ürdün Bölgesi olarak bilinen Ürdün Arap Sosyalist Baas Partisi (ÜASBP) (Arapça: حزب البعث العربي الاشتراكي الأردني Ḥizb Al-Ba'aṯ Al-'Arabī Al-Ištirākī al-'Urdunni) Ürdün'de bir siyasi partidir. Irak liderliğindeki Baas Partisi'nin Ürdün bölgesel şubesidir.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
| Şu madde dizisinin bir parçasıdır: |
| Baasçılık |
|---|
|
1947'de Suriye'de Baas Partisi'nin kurulmasının ardından Baasçı fikirler Arap dünyasına yayıldı. Ürdün'de Baasçı düşünce ilk olarak 1940'ların sonlarında, özellikle üniversitelerde Doğu Şeria'ya yayıldı. Bölge şubesi 1951'den önce kurulmasa da, üniversitelerde öğrencilerin ve profesörlerin yeni kurulan Baas Partisi'nin ideolojisini tartışacakları çeşitli toplantılar yapıldı.[1] Bu toplantılarda birkaç kişi Baas ideolojisine desteklerini ifade etti, ancak bölge şubesi 1951 yılına kadar Kerek'te bir grup öğretmen tarafından oluşturulmadı. Abdurrahman Şokayir'e ait bir klinik, örgütün ilk günlerinde Baasçıların buluşma yeri haline geldi. Batı Şeria'da parti en çok Doğu Kudüs ve Ramallah şehirlerinde aktifti. Behçet Ebu Garbiyah Batı Şeria Baas üyesiydi ve bu nedenle bu bölgede parti örgütünün kurulmasından sorumluydu.[2]
Partinin ilk bölgesel konferansı 1951'de Abdullah Rimavi'nin evinde yapıldı. Bu toplantıda partinin ilk ideolojik programı ve "partinin gelecekteki seyrini" belirleyen bir plan ortaya kondu. Ertesi yıl, 1952'de, bu kez Abdullah Na'vas'ın evinde başka bir toplantı yapıldı. Bu konferansta genel sekreter olarak Rimavi ile bir Bölge Komutanlığı seçilirken; Şugyar, Garbiyah ve Na'vas Merkez Komitesine seçildi. Rimavi ve Na'vas etkili liderler olduklarını kanıtlayacaklardı ve onların üye alım kampanyaları hem Ürdün hem de Filistin mahalle ve şehirlerinde başarılı oldu.[2] Bölge şubesi 28 Ağustos 1956'da Ürdün Yüksek Mahkemesinin kararıyla yasallaştırıldı.[3]
Hem Rimavi hem de Na'was 1950 ve 1951 seçimlerinde bağımsız olarak parlamentoya seçildiler(o sırada Baas Partisi yasallaştırılmış bir parti değildi).[4] Parti, 1951 seçimlerinde üç Baasçıyı meclise sokmayı başardı. Ancak 1954 seçimlerinde tüm koltuklarını kaybettiler. Rimavi, 1956 seçimlerinde Ürdün Parlamentosuna[5] girdi ve 1961 seçimlerine kadar koltuğunu korudu. Oylama modellerinin kanıtlayacağı gibi en büyük baasçı yoğunlukları Doğu Şeria'da İrbid ve Amman'da, Batı Şeria'da ise Kudüs ve Nablus'ta bulunuyordu.[2] Şukyar, Ürdün içinde zorunlu sürgünü sırasında komünist düşünceden etkilendi. Sürgünü sona erdiğinde, Şukyar, Ürdün Komünist Partisi ve Baas bölgesel örgütünün önde gelen üyeleriyle bir Ulusal Cephe kurmaya çalıştı. Ancak, Baasçı meslektaşları bu fikre karşı çıktılar ve bu nedenle Şukyar partiden ayrıldı.[4]
Parti, 1993 yılında yeniden yasal olarak tescil edildi, ancak adını Ürdün Arap Sosyalist Baas Partisi olarak değiştirmek zorunda kaldı.[6] O andan itibaren Ekrem el-Homsi tarafından yönetildi.[7] Ürdün'ün eski Enformasyon Bakanı Halil Haddadin, 1993 ve 1997 seçimlerinde Irak ve Saddam Hüseyin yanlısı bir tavırla parlamentoya seçildi.[4]
1966'daki bölünme sırasında, partinin tahmini 1.000 üyesi vardı.[8] Parti, Arap Kurtuluş Cephesi'nde (AKC) aktifti. AKC'nin ilk lideri Ürdünlü Zaid Haydar'dı.[9] Partiye 1966'da katılan Münif Razzaz, sonunda AKC lideri oldu.[10] Oradan parti merdivenini tırmandı ve Irak makamları tarafından ev hapsine alınmadan önce Ulusal Komutanlığa üye oldu.[10] Şehir Ebu Şahut, 1966'daki bölünmeden sonra partinin ilk lideri oldu.[10]
Yakın tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Irak ve Suriye'de otoriter siyasi sistemlerin kurulmasından bu yana Baas Partisi'nin popülaritesi azaldı, ancak Baas ideolojisi popülerliğini koruyor.[11] Bunun nedeni, hem Irak hem de Suriye liderliğindeki Baas partilerindeki ideolojinin yerini Saddamist söylem veya Esad rejimine körü körüne bağlılığı almasıdır.[11] Ürdün'ün Amman kentindeki Amerikan büyükelçiliğine konuşan Ürdünlü bir akademisyen, "partinin dışında içeriden çok daha fazla gerçek Baasçı var" diyerek, mevcut partinin daha fazla takipçi kazanmak için ideolojik bileşenleri küçümsediğini (ve hatta değiştirdiğini) belirtti.[11]
Parti, 1990'larda bir miktar destek elde edebildi. Baas Partisi şubesi statüsünden dolayı Irak üniversitelerine binlerce bursun finanse edilmesine yardımcı oldu.[11] Ancak 2003 Irak işgali ile parti neredeyse iflasa sürüklendi ve Irak'tan öğrencilerin dönüşünü finanse edemediği için takipçilerinin çoğunu kaybetti.[11]
Partinin 1992'de yasal kaydı reddedildi,[12] ancak yasal olarak daha sonra kaydedildi.[ne zaman?] Ancak adını "Arap Sosyalist Baas Partisi"nden "Ürdün Arap Sosyalist Baas Partisi" olarak değiştirmek zorunda kaldı (Arapça: حزب البعث العربي الاشتراكي الاردني Hizb Al-Ba'ath Al-'Arabi Al-Ishtiraki Al-Urduniy).[13] Ürdün'ün eski enformasyon bakanı Halil Haddadin, 1993 ve 1997 seçimlerinde Irak yanlısı, Saddamist bir platformda parlamentoya seçildi.[14] Şu anda partinin bir milletvekili yok.[11]
2003 Irak işgalinden bu yana ilk bölgesel kongresinde, Bölge Komutanlığı Saddam Hüseyin'in sözde bir mektubunu yayınlayacağını iddia etti.[11] Ancak Ürdün basını olayı büyük ölçüde görmezden geldi.[11] Bugün, Baasçı ideolojinin aksine, hem Irak hem de Suriye yanlısı partiler Ürdün siyaset sahnesinde büyük ölçüde alakasız olarak görülüyor.[11] Mali sorunlardan muzdarip ve dindar Ürdünlüler tarafından laikliği nedeniyle eleştiriliyor, diğerleri ise Arap milliyetçi ideolojisinden bıkmış durumda.[11]
1995 yılında yapılan bir ankette Ürdünlülerin yüzde 16,8'i partinin varlığından haberdar olduklarını söyledi ve bu da onu Ürdün'deki en iyi bilinen üçüncü siyasi parti yaptı (ankette Suriye yanlısı muadili Arap Baas İlerici Partisi'ni yüzde 10'dan fazla geride bıraktı).[15] Mayıs 2003'te partinin 200'den az üyesi olduğu tahmin ediliyordu.[16] 2007 yılına dayanan bir WikiLeaks belgesine göre, Arap Sosyalist Baas Partisi'nden Ahmed el Dumur, siyasi sahnede İslami Hareket Cephesi egemenliğine yönelik en büyük tehditlerden biri olarak görülüyordu.[17]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. s. 135. ISBN 0-292-70610-3.
- ^ a b c Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. s. 136. ISBN 0-292-70610-3.
- ^ Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. ss. 136-137. ISBN 0-292-70610-3.
- ^ a b c Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. s. 137. ISBN 0-292-70610-3.
- ^ Jordan: A Study in Political Development (1921–1965). Springer. 1972. s. 135. ISBN 9024712173.
- ^ Political parties in the World. University of Michigan. 2002. s. 280. ISBN 0-9536278-7-X.
- ^ "Al-Ba'ath Arab Socialist Party, Jordan". Jordanpolitics.org. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2011.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ The Future Catches Up: Transnational Parties and Democracy. iUniverse. 2002. s. 60. ISBN 978-0-595-22888-1.
- ^ Encyclopedia of the Palestinians. Infobase Publishing. 2005. ss. 51-52. ISBN 978-0-8160-5764-1.
- ^ a b c Nationalist Voices in Jordan: The Street and the State. University of Texas Press. 2005. s. 203. ISBN 978-0-292-70625-5.
- ^ a b c d e f g h i j "The Baath Party In Jordan: Short On Funds And Members Madaba". WikiLeaks. 22 Eylül 2005. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013.
- ^ Jordan in Transition. Palgrave Macmillan. 2002. s. 79. ISBN 978-0-312-29538-7.
- ^ Political parties in the World. University of Michigan. 2002. s. 280. ISBN 0-9536278-7-X.
- ^ Dancing with Saddam: The Strategic Tango of Jordanian–Iraqi Relations. Lexington Books. 2003. s. 19. ISBN 0-7391-0649-X.
- ^ Jordan in Transition. Palgrave Macmillan. 2002. s. 120. ISBN 978-0-312-29538-7.
- ^ "Jordan's Political Parties: Islamists, Leftists, Nationalists And Centrists". WikiLeaks. 20 Mayıs 2003. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013.
- ^ "Jordanian Municipal Elections: The Islamist - Government Showdowns In Irbid, Karak, And Madaba". WikiLeaks. 26 Temmuz 2007. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2013.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Facebook Sayfası 21 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Meclis |
|
|---|---|
| Temsil edilmeyen | |
| Eski | |
| Yasaklı | |
