İdrar yolu enfeksiyonu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik genişletildi |
Değişiklik özeti yok Etiket: 2017 kaynak düzenleyici |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{Hastalık bilgi kutusu |
|||
| Hastalık adı = İdrar yolu enfeksiyonu |
| Hastalık adı = İdrar yolu enfeksiyonu |
||
| Resim = Pyuria.JPG |
| Resim = Pyuria.JPG |
||
| Resim açıklama = İdrar yolu enfeksiyonu olan bir kişinin idrarında [[mikroskopi]] kullanılarak görülen çok sayıda [[akyuvar]] |
| Resim açıklama = İdrar yolu enfeksiyonu olan bir kişinin idrarında [[mikroskopi]] kullanılarak görülen çok sayıda [[akyuvar]] |
||
|diğer adlar=Akut sistit, basit sistit, mesane enfeksiyonu, semptomatik bakteriüri|uzmanlık alanı=[[Enfeksiyon hastalıkları (tıp uzmanlığı)|Enfeksiyon hastalıkları]], [[üroloji]]|belirtiler=İdrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma, mesanenin boş olmasına rağmen idrara çıkma ihtiyacı hissetme<ref name=CDC2015/>|causes=Çoğu zaman ''[[Escherichia coli]]''<ref name=Flo2015/>|risk faktörü=Kateterizasyon ([[Foley kateteri]]), kadın anatomisi, cinsel ilişki, [[diabetes mellitus|diyabet]], [[obezite]], aile öyküsü<ref name=Flo2015/>|diagnosis=Semptomlara dayanarak, [[idrar kültürü]]<ref name=Pylo2011/><ref name=Review08/>|differential=[[Vulvovajinit]], [[üretrit]], [[pelvik inflamatuar hastalık]], [[interstisyel sistit]],<ref>{{cite book| vauthors = Caterino JM, Kahan S |title=In a Page: Emergency medicine|date=2003|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=9781405103572|page=95|url=https://books.google.com/books?id=O0LwFPZDKbsC&pg=PA95|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424173759/https://books.google.com/books?id=O0LwFPZDKbsC&pg=PA95|archive-date=2017-04-24}}</ref> [[böbrek taşı]]<ref name=statspe/>|tedavi=[[Antibiyotik]]ler ([[nitrofurantoin]] veya [[trimetoprim/sulfametoksazol]])<ref name=Sal2011/>|frequency=152 milyon (2015)<ref name=GBD2015Pre>{{cite journal | title = Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 | journal = Lancet | volume = 388 | issue = 10053 | pages = 1545–1602 | date = October 2016 | pmid = 27733282 | pmc = 5055577 | doi = 10.1016/S0140-6736(16)31678-6 | vauthors = Vos T, Allen C, Arora M, Barber RM, Bhutta ZA, Brown A, Carter A, Casey DC, Charlson FJ, Chen AZ, Coggeshall M, Cornaby L, Dandona L, Dicker DJ, Dilegge T, Erskine HE, Ferrari AJ, Fitzmaurice C, Fleming T, Forouzanfar MH, Fullman N, Gething PW, Goldberg EM, Graetz N, Haagsma JA, Hay SI, Johnson CO, Kassebaum NJ, Kawashima T, Kemmer L | display-authors = 6 }}</ref>|ölüm=196.500 (2015)<ref name=GBD2015De>{{cite journal | title = Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 | journal = Lancet | volume = 388 | issue = 10053 | pages = 1459–1544 | date = October 2016 | pmid = 27733281 | pmc = 5388903 | doi = 10.1016/S0140-6736(16)31012-1 | vauthors = Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, Casey DC, Charlson FJ, Chen AZ, Coates MM, Coggeshall M, Dandona L, Dicker DJ, Erskine HE, Ferrari AJ, Fitzmaurice C, Foreman K, Forouzanfar MH, Fraser MS, Fullman N, Gething PW, Goldberg EM, Graetz N, Haagsma JA, Hay SI, Huynh C, Johnson CO, Kassebaum NJ, Kinfu Y, Kulikoff XR | display-authors = 6 }}</ref>}} |
|diğer adlar=Akut sistit, basit sistit, mesane enfeksiyonu, semptomatik bakteriüri|uzmanlık alanı=[[Enfeksiyon hastalıkları (tıp uzmanlığı)|Enfeksiyon hastalıkları]], [[üroloji]]|belirtiler=İdrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma, mesanenin boş olmasına rağmen idrara çıkma ihtiyacı hissetme<ref name=CDC2015/>|causes=Çoğu zaman ''[[Escherichia coli]]''<ref name=Flo2015/>|risk faktörü=Kateterizasyon ([[Foley kateteri]]), kadın anatomisi, cinsel ilişki, [[diabetes mellitus|diyabet]], [[obezite]], aile öyküsü<ref name=Flo2015/>|diagnosis=Semptomlara dayanarak, [[idrar kültürü]]<ref name=Pylo2011/><ref name=Review08/>|differential=[[Vulvovajinit]], [[üretrit]], [[pelvik inflamatuar hastalık]], [[interstisyel sistit]],<ref>{{cite book| vauthors = Caterino JM, Kahan S |title=In a Page: Emergency medicine|date=2003|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=9781405103572|page=95|url=https://books.google.com/books?id=O0LwFPZDKbsC&pg=PA95|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424173759/https://books.google.com/books?id=O0LwFPZDKbsC&pg=PA95|archive-date=2017-04-24}}</ref> [[böbrek taşı]]<ref name=statspe/>|tedavi=[[Antibiyotik]]ler ([[nitrofurantoin]] veya [[trimetoprim/sulfametoksazol]])<ref name=Sal2011/>|frequency=152 milyon (2015)<ref name=GBD2015Pre>{{cite journal | title = Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 | journal = Lancet | volume = 388 | issue = 10053 | pages = 1545–1602 | date = October 2016 | pmid = 27733282 | pmc = 5055577 | doi = 10.1016/S0140-6736(16)31678-6 | vauthors = Vos T, Allen C, Arora M, Barber RM, Bhutta ZA, Brown A, Carter A, Casey DC, Charlson FJ, Chen AZ, Coggeshall M, Cornaby L, Dandona L, Dicker DJ, Dilegge T, Erskine HE, Ferrari AJ, Fitzmaurice C, Fleming T, Forouzanfar MH, Fullman N, Gething PW, Goldberg EM, Graetz N, Haagsma JA, Hay SI, Johnson CO, Kassebaum NJ, Kawashima T, Kemmer L | display-authors = 6 }}</ref>|ölüm=196.500 (2015)<ref name=GBD2015De>{{cite journal | title = Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 | journal = Lancet | volume = 388 | issue = 10053 | pages = 1459–1544 | date = October 2016 | pmid = 27733281 | pmc = 5388903 | doi = 10.1016/S0140-6736(16)31012-1 | vauthors = Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, Casey DC, Charlson FJ, Chen AZ, Coates MM, Coggeshall M, Dandona L, Dicker DJ, Erskine HE, Ferrari AJ, Fitzmaurice C, Foreman K, Forouzanfar MH, Fraser MS, Fullman N, Gething PW, Goldberg EM, Graetz N, Haagsma JA, Hay SI, Huynh C, Johnson CO, Kassebaum NJ, Kinfu Y, Kulikoff XR | display-authors = 6 }}</ref>}} |
||
'''İdrar yolu enfeksiyonu''' ('''İYE'''), [[İdrar yolu|idrar yolunun]] bir bölümünü etkileyen bir [[Enfeksiyon|enfeksiyondur]].<ref name="CDC2015">{{cite web|url=https://www.cdc.gov/getsmart/community/for-patients/common-illnesses/uti.html|title=Urinary Tract Infection|access-date=9 February 2016|archive-date=22 February 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160222034940/http://www.cdc.gov/getsmart/community/for-patients/common-illnesses/uti.html|date=17 April 2015|website=[[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)|url-status=live}}</ref> Alt idrar yollarını etkilediğinde '''mesane enfeksiyonu''' ('''sistit'''), üst idrar yollarını etkilediğinde ise '''böbrek enfeksiyonu''' ([[piyelonefrit]]) olarak bilinir.<ref name="EM20112">{{cite journal|title=Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis|date=August 2011|issue=3|pages=539–552|journal=Emergency Medicine Clinics of North America|volume=29|pmid=21782073|doi=10.1016/j.emc.2011.04.001|vauthors=Lane DR, Takhar SS}}</ref> Alt idrar yolu enfeksiyonu belirtileri arasında [[İşeme|idrar yaparken]] [[Ağrı (tıp)|ağrı]], sık idrara çıkma ve [[İdrar kesesi|mesanenin]] boş olmasına rağmen idrar yapma ihtiyacı hissetme yer alır.<ref name="CDC2015" /> Böbrek enfeksiyonu semptomları arasında genellikle alt İYE belirtilerine ek olarak [[Ateş (tıp)|ateş]] ve ağrı yer alır.<ref name="EM20112" /> Nadiren idrar [[Hematüri|kanlı]] görünebilir.<ref name="Sal20112">{{cite journal|title=Urinary tract infections in women|date=June 2011|issue=2|pages=131–136|journal=European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology|volume=156|pmid=21349630|doi=10.1016/j.ejogrb.2011.01.028|vauthors=Salvatore S, Salvatore S, Cattoni E, Siesto G, Serati M, Sorice P, Torella M}}</ref> Çok yaşlılarda ve çok gençlerde belirtiler belirsiz veya spesifik olmayabilir.<ref name="CDC2015" /><ref name="Elder20112">{{cite journal|title=Diagnosis and management of urinary infections in older people|date=February 2011|issue=1|pages=80–83|journal=Clinical Medicine|volume=11|pmc=5873814|pmid=21404794|doi=10.7861/clinmedicine.11-1-80|vauthors=Woodford HJ, George J}}</ref> |
'''İdrar yolu enfeksiyonu''' ('''İYE'''), [[İdrar yolu|idrar yolunun]] bir bölümünü etkileyen bir [[Enfeksiyon|enfeksiyondur]].<ref name="CDC2015">{{cite web|url=https://www.cdc.gov/getsmart/community/for-patients/common-illnesses/uti.html|title=Urinary Tract Infection|access-date=9 February 2016|archive-date=22 February 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160222034940/http://www.cdc.gov/getsmart/community/for-patients/common-illnesses/uti.html|date=17 April 2015|website=[[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)|url-status=live}}</ref> Alt idrar yollarını etkilediğinde '''mesane enfeksiyonu''' ('''sistit'''), üst idrar yollarını etkilediğinde ise '''böbrek enfeksiyonu''' ([[piyelonefrit]]) olarak bilinir.<ref name="EM20112">{{cite journal|title=Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis|date=August 2011|issue=3|pages=539–552|journal=Emergency Medicine Clinics of North America|volume=29|pmid=21782073|doi=10.1016/j.emc.2011.04.001|vauthors=Lane DR, Takhar SS}}</ref> Alt idrar yolu enfeksiyonu belirtileri arasında [[İşeme|idrar yaparken]] [[Ağrı (tıp)|ağrı]], sık idrara çıkma ve [[İdrar kesesi|mesanenin]] boş olmasına rağmen idrar yapma ihtiyacı hissetme yer alır.<ref name="CDC2015" /> Böbrek enfeksiyonu semptomları arasında genellikle alt İYE belirtilerine ek olarak [[Ateş (tıp)|ateş]] ve ağrı yer alır.<ref name="EM20112" /> Nadiren idrar [[Hematüri|kanlı]] görünebilir.<ref name="Sal20112">{{cite journal|title=Urinary tract infections in women|date=June 2011|issue=2|pages=131–136|journal=European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology|volume=156|pmid=21349630|doi=10.1016/j.ejogrb.2011.01.028|vauthors=Salvatore S, Salvatore S, Cattoni E, Siesto G, Serati M, Sorice P, Torella M}}</ref> Çok yaşlılarda ve çok gençlerde belirtiler belirsiz veya spesifik olmayabilir.<ref name="CDC2015" /><ref name="Elder20112">{{cite journal|title=Diagnosis and management of urinary infections in older people|date=February 2011|issue=1|pages=80–83|journal=Clinical Medicine|volume=11|pmc=5873814|pmid=21404794|doi=10.7861/clinmedicine.11-1-80|vauthors=Woodford HJ, George J}}</ref> |
||
| 93. satır: | 92. satır: | ||
==Tedavi== |
==Tedavi== |
||
Başlıca tedavi yöntemi [[ |
Başlıca tedavi yöntemi [[Antibiyotik|antibiyotiklerdir]]. [[Fenazopiridin]] bazen mesane enfeksiyonu sırasında hissedilen yanma ve aciliyet hissine yardımcı olmak için antibiyotiklere ek olarak ilk birkaç gün boyunca reçete edilir.<ref>{{cite journal|title=Phenazopyridine hydrochloride: the use and abuse of an old standby for UTI|date=June 2004|issue=3|pages=207–209|journal=Urologic Nursing|volume=24|pmid=15311491|vauthors=Gaines KK}}</ref> Ancak, özellikle [[methemoglobinemi]] (kanda normalden daha yüksek [[methemoglobin]] seviyesi) riskinin artması gibi kullanımıyla ilgili güvenlik endişeleri nedeniyle rutin olarak önerilmemektedir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=2WxotnWiiWkC&pg=PA219|title=Meyler's side effects of analgesics and anti-inflammatory drugs|archive-date=2016-05-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20160507143221/https://books.google.com/books?id=2WxotnWiiWkC&pg=PA219|page=219|location=Amsterdam|publisher=Elsevier Science|year=2008|isbn=978-0-444-53273-2|veditors=Aronson JK|url-status=live}}</ref> [[Parasetamol]] ateş için kullanılabilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=4uKsZZ4BoRUC&pg=PA271|title=Family practice guidelines|archive-date=2016-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611013523/https://books.google.com/books?id=4uKsZZ4BoRUC&pg=PA271|page=271|location=New York|publisher=Springer|edition=2nd|year=2010|isbn=978-0-8261-1812-7|vauthors=Cash JC, Glass CA|url-status=live}}</ref> Mevcut enfeksiyonların tedavisinde [[kızılcık]] ürünlerinin kullanımına ilişkin iyi bir kanıt bulunmamaktadır.<ref>{{cite journal|title=Cranberry juice for the prevention and treatment of urinary tract infections|date=January 2007|issue=1|pages=47–54|journal=Drugs of Today|volume=43|pmid=17315052|doi=10.1358/dot.2007.43.1.1032055|vauthors=Santillo VM, Lowe FC}}</ref><ref>{{cite journal|title=Cranberry and urinary tract infections|issue=7|pages=775–807|journal=Drugs|year=2009|volume=69|pmid=19441868|doi=10.2165/00003495-200969070-00002|vauthors=Guay DR|s2cid=26916844}}</ref> |
||
[[Fosfomisin]] hem İYE'ler hem de akut [[piyelonefrit]] dahil komplike İYE'ler için etkili bir tedavi olarak kullanılabilir.<ref name="Zhanel Zhanel Karlowsky 2020 pp. 1–11">{{cite journal|url=|title=Oral and Intravenous Fosfomycin for the Treatment of Complicated Urinary Tract Infections|date=2020-03-28|pages=8513405|journal=The Canadian Journal of Infectious Diseases & Medical Microbiology|publisher=Hindawi Limited|volume=2020|pmc=7142339|pmid=32300381|doi=10.1155/2020/8513405|vauthors=Zhanel GG, Zhanel MA, Karlowsky JA}}</ref> Komplike İYE'ler için standart rejim, toplam 3 doz için her 48 veya 72 saatte bir uygulanan oral 3 g doz veya fosfomisin IV formda verildiğinde 7 gün ila 14 gün boyunca her 8 saatte bir 6 gramdır.<ref name="Zhanel Zhanel Karlowsky 2020 pp. 1–11" /> |
|||
Nükseden basit İYE şikayetlerine sahip kadınlar, yalnızca eğer ilk tedavi başarısız olursa tıbbi takiple semptomların ortaya çıkmasında kendi kendine tedaviden fayda görebilirler.<!-- <ref name=Review08/> --> Telefonla bir eczacıdan antibiyotik alınabilir.<ref name="Review08">{{Dergi kaynağı|başlık=Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis|sayı=1|sayfalar=1-12, v|dergi=Urol Clin North Am|yıl=2008|cilt=35|yazar=Nicolle LE|pmid=18061019|doi=10.1016/j.ucl.2007.09.004}}</ref> |
|||
===Komplike |
===Komplike olmayan vakalar=== |
||
Komplike olmayan enfeksiyonlar yalnızca semptomlara dayalı olarak teşhis ve tedavi edilebilir.<ref name="Review082" /> [[Trimetoprim/sulfametoksazol|Trimetoprim/sülfametoksazol]], [[nitrofurantoin]] veya [[fosfomisin]] gibi ağız yoluyla alınan antibiyotikler tipik olarak ilk basamaktır.<ref>{{cite journal|title=Diagnosis and management of urinary tract infections in the outpatient setting: a review|date=22 October 2014|issue=16|pages=1677–1684|journal=JAMA|volume=312|pmid=25335150|doi=10.1001/jama.2014.12842|vauthors=Grigoryan L, Trautner BW, Gupta K}}</ref> [[Sefalosporin|Sefalosporinler]], [[amoksisilin/klavulanik asit]] veya bir [[Kinolon antibiyotiği|florokinolon]] da kullanılabilir.<ref name="Cochrane102">{{cite journal|title=Antimicrobial agents for treating uncomplicated urinary tract infection in women|date=October 2010|issue=10|pages=CD007182|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=10|pmid=20927755|doi=10.1002/14651858.CD007182.pub2|vauthors=Zalmanovici Trestioreanu A, Green H, Paul M, Yaphe J, Leibovici L|veditors=Zalmanovici Trestioreanu A}}</ref> Bununla birlikte, üriner enfeksiyonlara neden olan bakteriler arasında florokinolonlara karşı [[antibiyotik direnci]] artmaktadır.<ref name="Detweiler2015" /> Gıda ve İlaç Dairesi ([[FDA]]), [[Tendinopati|tendinit]], [[tendon kopması]] ve [[myastenia gravis]]'in kötüleşmesi gibi ciddi yan etki risklerinin daha yüksek olması nedeniyle, diğer seçenekler mevcut olduğunda florokinolonların kullanılmamasını, bir [[kutulu uyarı]] da dahil olmak üzere tavsiye etmektedir.<ref>{{cite web|url=https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-drug-safety-communication-fda-updates-warnings-oral-and-injectable-fluoroquinolone-antibiotics|title=FDA Drug Safety Communication: FDA updates warnings for oral and injectable fluoroquinolone antibiotics due to disabling side effects|access-date=17 July 2019|archive-date=18 July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190718015612/https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-drug-safety-communication-fda-updates-warnings-oral-and-injectable-fluoroquinolone-antibiotics|date=8 March 2018|website=[[Food and Drug Administration]] (FDA)|url-status=live}}</ref> Bu ilaçlar, hepsi eşit derecede etkili olmakla birlikte iyileşme süresini önemli ölçüde kısaltır.<ref name="Cochrane102" /><ref>{{cite journal|url=|title=Assessment and management of lower urinary tract infection in adults|date=February 2014|issue=1|pages=7–9|journal=Australian Prescriber|volume=37|doi=10.18773/austprescr.2014.002|vauthors=Jarvis TR, Chan L, Gottlieb T}}</ref> Trimetoprim/sülfametoksazol veya bir florokinolon ile üç günlük bir tedavi genellikle yeterli olurken, nitrofurantoin için 5-7 gün gerekir.<ref name="Review082" /><ref name="IDSA20102">{{cite journal|url=|title=International clinical practice guidelines for the treatment of acute uncomplicated cystitis and pyelonephritis in women: A 2010 update by the Infectious Diseases Society of America and the European Society for Microbiology and Infectious Diseases|date=March 2011|display-authors=6|issue=5|pages=e103–e120|journal=Clinical Infectious Diseases|volume=52|pmid=21292654|doi=10.1093/cid/ciq257|vauthors=Gupta K, Hooton TM, Naber KG, Wullt B, Colgan R, Miller LG, Moran GJ, Nicolle LE, Raz R, Schaeffer AJ, Soper DE}}</ref> Fosfomisin tek doz olarak kullanılabilir ancak o kadar etkili değildir.<ref name="Detweiler2015" /> |
|||
Komplike olmayan enfeksiyonlara, yalnızca semptomlara dayalı olarak tanı konabilir ve tedavi edilebilir.<ref name=Review08/> [[Trimetoprim/sülfametaksazol]] (TMP/SMX), [[sefalosporin]]ler, [[nitrofurantoin]] veya bir[[kinolon|florokinolon]] gibi oral antibiyotikler, her biri eşit etkili olarak iyileşme süresini önemli ölçüde kısaltabilirler.<ref name=Cochrane10>{{Dergi kaynağı|yazar=Zalmanovici Trestioreanu A, Green H, Paul M, Yaphe J, Leibovici L|başlık=Cochrane Database of Systematic Reviews|dergi=Cochrane Database Syst Rev|cilt=10|sayı= 10|sayfalar=CD007182|yıl=2010|pmid=20927755|doi=10.1002/14651858.CD007182.pub2|editör1-soyadı=Zalmanovici Trestioreanu|editör1-ad=Anca|bölüm=Antimicrobial agents for treating uncomplicated urinary tract infection in women}}</ref> Üç günlük bir trimetoprim, TMP/SMX veya florokinolon tedavisi genellikle yeterli olurken, nitrofurantoin için 5–7 gün gerekir.<ref name=Review08/><ref name="IDSA2010"/> Tedaviyle, semptomlarda 36 saat içinde iyileşme görülmelidir.<ref name=AFP2011/> Hastaların yaklaşık %50’si herhangi bir tedavi almaksızın birkaç gün veya hafta içerisinde iyileşir.<ref name=Review08/> [[Infectious Diseases Society of America]] bu ilaç sınıfına yönelik [[antibiyotik direnci|direnç]] oluşması endişesine bağlı olarak florokinolonları ilk tedavi yöntemi olarak tavsiye etmemektedir.<ref name="IDSA2010">{{Dergi kaynağı|soyadı=Gupta|ad=K|eşyazarlar=Hooton, TM, Naber, KG, Wullt, B, Colgan, R, Miller, LG, Moran, GJ, Nicolle, LE, Raz, R, Schaeffer, AJ, Soper, DE, Infectious Diseases Society of, America, European Society for Microbiology and Infectious, Diseases|başlık=International clinical practice guidelines for the treatment of acute uncomplicated cystitis and pyelonephritis in women: A 2010 update by the Infectious Diseases Society of America and the European Society for Microbiology and Infectious Diseases.|dergi=Clinical infectious diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America|tarih=1 Mart 2011|cilt=52|sayı=5|sayfalar=e103-20|pmid=21292654|doi=10.1093/cid/ciq257}}</ref> Bu önleme rağmen, yaygın kullanımlarına bağlı olarak bu tedavilerin tümüne yönelik bir miktar direnç gelişmiştir.<ref name=Review08/> Bazı ülkelerde tek başına [[trimetoprim]]in TMP/SMX’e eşdeğer olduğu kabul edilmektedir.<ref name="IDSA2010"/> Basit İYE’ler için, çocuklar genellikle üç günlük bir antibiyotik kullanımına yanıt verirler.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bestbets.org/bets/bet.php?id=939 | başlık = BestBets: Is a short course of antibiotics better than a long course in the treatment of UTI in children | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160617010704/http://www.bestbets.org/bets/bet.php?id=939 | arşivtarihi = 17 Haziran 2016 | erişimtarihi = 3 Şubat 2014 | ölüurl = hayır }}</ref> |
|||
Florokinolonlar ilk tedavi olarak önerilmemektedir.<ref name="Detweiler2015" /><ref name="AUSFive">{{Citation|url=http://www.choosingwisely.org/societies/american-urogynecologic-society/|title=Five Things Physicians and Patients Should Question|access-date=1 June 2015|archive-date=2 June 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150602021428/http://www.choosingwisely.org/societies/american-urogynecologic-society/|date=5 May 2015|work=[[Choosing Wisely]]: an initiative of the [[ABIM Foundation]]|publisher=American Urogynecologic Society|author1=American Urogynecologic Society|url-status=live}}</ref> [[Amerika Bulaşıcı Hastalıklar Derneği]], bu ilaç sınıfına karşı direnç oluşması endişesi nedeniyle bunu belirtmektedir.<ref name="IDSA20102" /> Amoksisilin-klavulanat diğer seçeneklere göre daha az etkili görünmektedir.<ref>{{cite journal|url=|title=Comparative effectiveness of antibiotics for uncomplicated urinary tract infections: network meta-analysis of randomized trials|date=December 2012|issue=6|pages=659–670|journal=Family Practice|volume=29|pmid=22516128|doi=10.1093/fampra/cms029|vauthors=Knottnerus BJ, Grigoryan L, Geerlings SE, Moll van Charante EP, Verheij TJ, Kessels AG, ter Riet G}}</ref> Bu önleme rağmen, yaygın kullanımlarına bağlı olarak tüm bu ilaçlara karşı bir miktar direnç gelişmiştir.<ref name="Review082" /> Bazı ülkelerde tek başına trimetoprim, trimetoprim/sülfametoksazole eşdeğer kabul edilmektedir.<ref name="IDSA20102" /> Basit İYE'lerde çocuklar genellikle üç günlük antibiyotik tedavisine yanıt verirler.<ref>{{cite web|url=http://www.bestbets.org/bets/bet.php?id=939|title=BestBets: Is a short course of antibiotics better than a long course in the treatment of UTI in children|archive-date=14 August 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090814225657/http://www.bestbets.org/bets/bet.php?id=939|date=15 December 2006|website=www.bestbets.org|vauthors=Afzalnia S|url-status=live}}</ref> Tekrarlayan basit İYE'si olan kadınlar yeni enfeksiyonları tanımlamada %90'ın üzerinde doğruluk oranına sahiptir.<ref name="Review082" /> Semptomlar ortaya çıktığında kendi kendilerini tedavi etmekten ve yalnızca ilk tedavi başarısız olursa tıbbi takipten fayda görebilirler.<ref name="Review082" /> |
|||
===Piyelonefrit=== |
|||
Piyelonefrit, basit bir mesane enfeksiyonundan daha ciddi bir şekilde, daha uzun süreli oral antibiyotik veya [[intravenöz]] antibiyotik kullanılarak tedavi edilir.<ref name=Pylo2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Colgan|ad=R|eşyazarlar=Williams, M, Johnson, JR|başlık=Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women.|url=https://archive.org/details/sim_american-family-physician_2011-09-01_84_5/page/519|dergi=American family physician|tarih=1 Eylül 2011|cilt=84|sayı=5|sayfalar=519-26|pmid=21888302}}</ref> Direnç oranının %10'dan daha yüksek olduğu alanlarda normalde yedi günlük oral florokinolon[[siprofloksazin]] kullanılır.<!-- <ref name=Pylo2011/> -->Eğer yerel direnç oranları %10’un üzerinde ise, genellikle bir doz intravenöz [[seftriakzon]] reçete edilir.<!-- <ref name=Pylo2011/> --> Daha şiddetli belirtiler gösteren kişilerde, sürekli antibiyotik tedavisi için hastaneye yatış gerekli olabilir.<ref name=Pylo2011/> Eğer iki veya üç günlük tedavi sonrasında semptomlarda iyileşme görülmezse bir [[böbrek taşı]]na bağlı [[üriner obstrüksiyon]] ihtimali değerlendirilebilir.<ref name="EM2011">{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/sim_emergency-medicine-clinics-of-north-america_2011-08_29_3/page/539|başlık=Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis.|eşyazarlar=Takhar, SS|tarih=Ağustos 2011|sayı=3|sayfalar=539-52|dergi=Emergency medicine clinics of North America|cilt=29|ad=DR|soyadı=Lane|pmid=21782073|doi=10.1016/j.emc.2011.04.001}}</ref><ref name=Pylo2011/> |
|||
=== Komplike olan vakalar === |
|||
==Epidemiyoloji== |
|||
Komplike İYE'lerin tedavisi daha zordur ve genellikle daha agresif değerlendirme, tedavi ve takip gerektirir.<ref name="Bryan2002">{{cite book|url=http://pathmicro.med.sc.edu/infectious%20disease/Urinary%20Tract%20Infections.htm|title=Infectious diseases in primary care|archive-date=2012-02-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20120213052452/http://pathmicro.med.sc.edu/Infectious%20Disease/Urinary%20Tract%20Infections.htm|pages=319|location=Philadelphia|publisher=W.B. Saunders|year=2002|isbn=978-0-7216-9056-8|vauthors=Bryan CS|url-status=live}}</ref> Altta yatan komplikasyonun tanımlanmasını ve ele alınmasını gerektirebilir.<ref>{{cite journal|title=Prevention of recurrent urinary tract infections|date=March 2013|issue=1|pages=9–20|journal=Minerva Urologica e Nefrologica|volume=65|pmid=23538307|vauthors=Wagenlehner FM, Vahlensieck W, Bauer HW, Weidner W, Piechota HJ, Naber KG}}</ref> Artan antibiyotik direnci, komplike ve tekrarlayan İYE'li hastaların tedavisinin geleceği konusunda endişe yaratmaktadır.<ref name="Shepherd-2013">{{cite journal|title=Management of urinary tract infections in the era of increasing antimicrobial resistance|date=July 2013|issue=4|pages=737–57, xii|journal=The Medical Clinics of North America|volume=97|pmid=23809723|doi=10.1016/j.mcna.2013.03.006|vauthors=Shepherd AK, Pottinger PS}}</ref><ref name="Pallett-2010">{{cite journal|url=|title=Complicated urinary tract infections: practical solutions for the treatment of multiresistant Gram-negative bacteria|date=November 2010|issue=Suppl 3|pages=iii25–iii33|journal=The Journal of Antimicrobial Chemotherapy|volume=65|pmid=20876625|doi=10.1093/jac/dkq298|vauthors=Pallett A, Hand K}}</ref><ref>{{cite journal|title=Ceftriaxone treatment of complicated urinary tract infections as a risk factor for enterococcal re-infection and prolonged hospitalization: A 6-year retrospective study|date=November 2018|issue=4|pages=361–366|journal=Bosnian Journal of Basic Medical Sciences|volume=18|pmc=6252101|pmid=29750894|doi=10.17305/bjbms.2018.3544|vauthors=Karlović K, Nikolić J, Arapović J}}</ref> |
|||
İdrar yolu enfeksiyonları, kadınlarda en sık görülen bakteriyel enfeksiyonlardır.<ref name=AFP2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Colgan|ad=R|eşyazarlar=Williams, M|başlık=Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitis.|url=https://archive.org/details/sim_american-family-physician_2011-10-01_84_7/page/771|dergi=American family physician|tarih=1 Ekim 2011|cilt=84|sayı=7|sayfalar=771-6|pmid=22010614}}</ref> En sık olarak 16 ila 35 yaş arasında görülürler ve kadınların %10’u her yıl ve %60’ı da hayatlarının bir döneminde enfeksiyon yaşarlar.<ref name=Review08/><ref name=Sal2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Salvatore|ad=S|eşyazarlar=Salvatore, S, Cattoni, E, Siesto, G, Serati, M, Sorice, P, Torella, M|başlık=Urinary tract infections in women.|dergi=European journal of obstetrics, gynecology, and reproductive biology|tarih=Haziran 2011|cilt=156|sayı=2|sayfalar=131-6|pmid=21349630|doi=10.1016/j.ejogrb.2011.01.028}}</ref> Nüksetme olgusu çok yaygın olup, insanların neredeyse yarısı bir yıl içinde ikinci kez enfeksiyon yaşar.<!-- <ref name=Sal2011/> --> İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda erkeklerde olduğundan dört kat daha sık görülür.<ref name=Sal2011/> Piyelonefrit ise 20 ila 30 kat daha nadir görülür.<ref name=Review08/> Bu yaklaşık %40 gibi bir oranla [[Nozokomiyal enfeksiyon|hastane enfeksiyonları]]nın en yaygın sebebidir.<ref name=Nurse2010>{{Kitap kaynağı|başlık=Brunner & Suddarth's textbook of medical-surgical nursing.|yıl=2010|yayıncı=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins|yer=Philadelphia|isbn=978-0-7817-8589-1|sayfa=1359|url=http://books.google.ca/books?id=SmtjSD1x688C&pg=PA1359|basım=12. ed.|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140109200722/http://books.google.ca/books?id=SmtjSD1x688C&pg=PA1359|arşivtarihi=9 Ocak 2014|ölüurl=hayır}}</ref> Ürede asemptomatik bakteri oranı yaşla birlikte artarak, doğum yapma çağındaki kadınlarda %2 ila 7'den bakımevlerindeki yaşlı kadınlarda %50'ye kadar çıkmaktadır.<ref name="NA2011">{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/sim_medical-clinics-of-north-america_2011-01_95_1/page/27|başlık=Urinary tract infections in women.|eşyazarlar=Schaeffer, AJ|tarih=Ocak 2011|sayı=1|sayfalar=27-41|dergi=The Medical clinics of North America|cilt=95|ad=EJ|soyadı=Dielubanza|pmid=21095409|doi=10.1016/j.mcna.2010.08.023}}</ref> 75 yaşın üzerindeki erkekler arasında ürede asemptomatik bakteri oranı %7 ila 10 arasındadır.<ref name=Elder2011>{{Dergi kaynağı|soyadı=Woodford|ad=HJ|eşyazarlar=George, J|başlık=Diagnosis and management of urinary infections in older people.|dergi=Clinical medicine (London, England)|tarih=Şubat 2011|cilt=11|sayı=1|sayfalar=80-3|pmid=21404794}}</ref> |
|||
=== Asemptomatik bakteriüri === |
|||
İdrar yolu enfeksiyonları, insanların %10’unu çocukluk döneminde etkileyebilir.<ref name=Sal2011/> Çocuklar arasında idrar yolu enfeksiyonları en yaygın olarak üç aylıktan küçük sünnetsiz erkek çocuklarda ve ardından bir yaşın altındaki kız çocuklarında görülür.<ref name="PeadsNA2011">{{Dergi kaynağı|url=https://archive.org/details/sim_emergency-medicine-clinics-of-north-america_2011-08_29_3/page/637|başlık=Pediatric urinary tract infections.|eşyazarlar=Katy, TA, Place, FC|tarih=Ağustos 2011|sayı=3|sayfalar=637-53|dergi=Emergency medicine clinics of North America|cilt=29|ad=RG|soyadı=Bhat|pmid=21782079|doi=10.1016/j.emc.2011.04.004}}</ref> Bununla birlikte, çocuklar arasındaki görülme sıklığı büyük farklılıklar gösterebilir. Yaşları 0 ila 2 arasında değişen, yüksek ateşli bir grup çocukta %2 ila 20'sine İYE tanısı konmuştur.<ref name=PeadsNA2011/> |
|||
İdrarında bakteri bulunan ancak semptom göstermeyen kişiler genellikle antibiyotiklerle tedavi edilmemelidir.<ref name="Ariathianto">{{cite journal|title=Asymptomatic bacteriuria - prevalence in the elderly population|date=October 2011|issue=10|pages=805–809|journal=Australian Family Physician|volume=40|pmid=22003486|vauthors=Ariathianto Y}}</ref> Buna yaşlılar, omurilik yaralanması olanlar ve üriner kateteri olanlar dahildir.<ref name="Colgan">{{cite journal|title=Asymptomatic bacteriuria in adults|date=September 2006|issue=6|pages=985–990|journal=American Family Physician|volume=74|pmid=17002033|vauthors=Colgan R, Nicolle LE, McGlone A, Hooton TM}}</ref><ref name="AGSfive">{{Citation|url=http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-geriatrics-society/|title=Five Things Physicians and Patients Should Question|access-date=1 August 2013|archive-date=1 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130901100140/http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-geriatrics-society/|work=Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation|publisher=American Geriatrics Society|author1=American Geriatrics Society|author1-link=American Geriatrics Society|url-status=live}}</ref> Hamilelik bir istisnadır ve kadınların yedi gün antibiyotik almaları önerilir.<ref>{{cite journal|title=Duration of treatment for asymptomatic bacteriuria during pregnancy|date=November 2015|issue=11|pages=CD000491|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=2015|pmc=7043273|pmid=26560337|doi=10.1002/14651858.CD000491.pub3|vauthors=Widmer M, Lopez I, Gülmezoglu AM, Mignini L, Roganti A}}</ref><ref name="Guinto-2010">{{cite journal|title=Different antibiotic regimens for treating asymptomatic bacteriuria in pregnancy|date=September 2010|issue=9|pages=CD007855|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|pmc=4033758|pmid=20824868|doi=10.1002/14651858.CD007855.pub2|vauthors=Guinto VT, De Guia B, Festin MR, Dowswell T}}</ref> Tedavi edilmezse annelerin %30'unda [[piyelonefrit]] gelişmesine neden olur ve [[düşük doğum ağırlığı]] ve [[erken doğum]] riskini artırır.<ref name=":0">{{cite journal|title=Antibiotics for asymptomatic bacteriuria in pregnancy|date=November 2019|issue=11|pages=CD000490|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=2019|pmc=6953361|pmid=31765489|doi=10.1002/14651858.CD000490.pub4|vauthors=Smaill FM, Vazquez JC}}</ref> Bazıları ayrıca şeker hastalığı olanların tedavisini<ref>{{cite journal|url=|title=Genitourinary infection in diabetes|date=October 2013|issue=Suppl 1|pages=S83–S87|journal=Indian Journal of Endocrinology and Metabolism|volume=17|pmc=3830375|pmid=24251228|doi=10.4103/2230-8210.119512|vauthors=Julka S}}</ref> ve kanamaya neden olabilecek idrar yolu prosedürlerinden önce tedaviyi desteklemektedir.<ref name="AGSfive" /> |
|||
== |
=== Hamile kadınlar === |
||
İdrar yolu enfeksiyonları, idrarda asemptomatik bakteri varlığı bile, böbrek enfeksiyonu riskinin artması nedeniyle gebelikte daha endişe vericidir.<ref name="NA20112" /> Hamilelik sırasında yüksek [[progesteron]] seviyeleri üreterler ve mesanede kas tonusunun azalması riskini artırır, bu da idrarın üreterlerden yukarı ve böbreklere doğru aktığı reflü olasılığının artmasına neden olur.<ref name="NA20112" /> Hamile kadınlarda asemptomatik bakteriüri riski artmamış olsa da bakteriüri mevcutsa böbrek enfeksiyonu riski %25-40'tır.<ref name="NA20112" /> Bu nedenle, idrar testi enfeksiyon belirtileri gösteriyorsa - semptomlar olmasa bile - tedavi önerilir.<ref name="Guinto-2010" /><ref name=":0" /> [[Sefaleksin]] veya [[nitrofurantoin]] genellikle hamilelikte güvenli kabul edildikleri için kullanılır.<ref name="Guinto-2010" /> Hamilelik sırasında böbrek enfeksiyonu erken doğum veya [[preeklampsi]] (hamilelik sırasında [[Nöbet (tıp)|nöbetlere]] yol açabilen [[yüksek tansiyon]] ve böbrek fonksiyon bozukluğu durumu) ile sonuçlanabilir.<ref name="NA20112" /> Bazı kadınların İYE'leri hamilelikte de devam eder.<ref name="pmid26221993">{{cite journal|title=Interventions for preventing recurrent urinary tract infection during pregnancy|date=July 2015|issue=7|pages=CD009279|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=2015|pmc=6457953|pmid=26221993|doi=10.1002/14651858.CD009279.pub3|vauthors=Schneeberger C, Geerlings SE, Middleton P, Crowther CA}}</ref> Bu tekrarlayan enfeksiyonların en iyi nasıl tedavi edileceği konusunda yeterli araştırma yoktur.<ref name="pmid26221993" /> |
|||
Birleşik Devletler’de idrar yolu enfeksiyonları her yıl yaklaşık yedi milyon poliklinik ziyareti, bir milyon acil servis ziyareti ve yüz bin hastaneye yatış işleminin sebebidir.<ref name=Sal2011/> Bu enfeksiyonların maliyeti hem kayıp çalışma süresi hem de tıbbi bakım maliyetleri bakımından önemli düzeydedir.<!-- <ref name=Nurse10/> --> Birleşik Devletler’de tedavinin doğrudan maliyetinin yıllık 1.6 milyar Dolar olduğu tahmin edilmektedir.<ref name=Nurse2010/> |
|||
== |
===Piyelonefrit=== |
||
[[Piyelonefrit]], daha uzun süreli oral antibiyotikler veya intravenöz antibiyotikler kullanılarak basit bir mesane enfeksiyonundan daha agresif bir şekilde tedavi edilir.<ref name="Pylo20112" /> Direnç oranının %10'dan az olduğu bölgelerde tipik olarak yedi günlük oral florokinolon [[siprofloksasin]] kullanılır. Yerel antibiyotik direnç oranları %10'dan yüksekse, genellikle bir doz intravenöz seftriakson reçete edilir.<ref name="Pylo20112" /> Trimetoprim/sülfametoksazol veya amoksisilin/klavulanatın 14 gün boyunca ağızdan verilmesi de makul bir seçenektir.<ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/sanfordguidetoan00davi_0/page/30|title=The Sanford Guide to Antimicrobial Therapy 2011 (Guide to Antimicrobial Therapy (Sanford))|pages=[https://archive.org/details/sanfordguidetoan00davi_0/page/30 30]|publisher=Antimicrobial Therapy|year=2011|isbn=978-1-930808-65-2}}</ref> Daha şiddetli semptomlar gösterenlerde, devam eden antibiyotikler için hastaneye yatış gerekebilir.<ref name="Pylo20112" /> İki veya üç günlük tedavinin ardından semptomlar düzelmezse böbrek taşından kaynaklanan üreter tıkanıklığı gibi komplikasyonlar düşünülebilir.<ref name="EM20112" /><ref name="Pylo20112" /> |
|||
İdrar yolu enfeksiyonlarının geçmişi ilk çağlara kadar uzanmakta olup, onlardan bahseden ilk belgenin M.Ö. 1550 yılına ait [[Ebers Papirüs]]ü olduğu bilinmektedir.<ref name=His2008>{{Kitap kaynağı|soyadı=Al-Achi|ad=Antoine|başlık=An introduction to botanical medicines : history, science, uses, and dangers|yıl=2008|yayıncı=Praeger Publishers|yer=Westport, Conn.|isbn=978-0-313-35009-2|sayfa=126|url=http://books.google.ca/books?id=HMzxKua4_rcC&pg=PA126|erişimtarihi=3 Şubat 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140110202800/http://books.google.ca/books?id=HMzxKua4_rcC&pg=PA126|arşivtarihi=10 Ocak 2014|ölüurl=hayır}}</ref> Enfeksiyon, Mısırlılar tarafından “mesaneden ateş saçmak” olarak tasvir edilmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|soyadı=Wilson...]|ad=[general ed.: Graham|başlık=Topley and Wilson's Principles of bacteriology, virology and immunity : in 4 volumes|yıl=1990|yayıncı=Arnold|yer= Londra|isbn=0-7131-4591-9|sayfa=198|basım=8. ed.}}</ref> 1930’larda antibiyotiklerin geliştirilmesi ve kullanımı öncesinde etkin bir tedavi bulunmuyırdu ve baharatlar,[[kan alma]] ve dinlenme tavsiye edilmekteydi.<ref name=His2008/> |
|||
== |
== Prognoz == |
||
Tedavi ile semptomlar genellikle 36 saat içinde düzelir.<ref name="AFP20112" /> Komplike olmayan enfeksiyonların %42'si birkaç gün veya hafta içinde kendiliğinden düzelebilir.<ref name="Review082" /><ref name="pmid30296999">{{cite journal|title=The Emergency Department Diagnosis and Management of Urinary Tract Infection|date=November 2018|issue=4|pages=685–710|journal=Emergency Medicine Clinics of North America|volume=36|pmid=30296999|doi=10.1016/j.emc.2018.06.003|vauthors=Long B, Koyfman A|s2cid=52942247}}</ref> |
|||
Böbrek enfeksiyonu riski daha yüksek olduğunda özellikle [[hamilelik]] döneminde idrar yolu enfeksiyonları daha fazla önem arz eder.<!-- <ref name=NA2011/> --> Hamilelik süresince, yüksek [[progesteron]] seviyeleri üreter ve mesane kaslarının gerginliğinin azalması ve idrarın üreterlere ve böbreklere geri akması durumu olan reflü ihtimalini artırma riskini yükseltir.<!-- <ref name=NA2011/> --> Hamile kadınlarda asemptomatik bakteriüri riski daha yüksek olmayıp, böbrek enfeksiyonu riski %25 ila 40 arasındadır.<ref name=NA2011/> Bu nedenle, idrar testinde bir enfeksiyon belirtisi görülürse — semptomlar var olmasa bile —tedavi tavsiye edilir.<!-- <ref name=Preg10/> -->Genel olarak hamilelikte güvenli kabul edildikleri için [[sefaleksin]] veya [[nitrofurantoin]] kullanılır.<ref name=Preg10>{{Dergi kaynağı|yazar=Guinto VT, De Guia B, Festin MR, Dowswell T|başlık=Cochrane Database of Systematic Reviews|dergi=Cochrane Database Syst Rev|cilt=|sayı=9|sayfalar=CD007855|yıl=2010|pmid=20824868|doi=10.1002/14651858.CD007855.pub2|editör1-soyadı=Guinto|editör1-ad=Valerie T|bölüm=Different antibiotic regimens for treating asymptomatic bacteriuria in pregnancy}}</ref> Hamilelik esnasında bir böbrek enfeksiyonu [[prematüre doğum]] veya [[pre-eklampsi]]ye (hamilelik esnasında görülen ve [[kasılma nöbetleri]]ne yol açabilecek bir [[hipertansiyon|yüksek kan basıncı]] ve böbrek rahatsızlığı durumu) neden olabilir.<ref name=NA2011/> |
|||
Yetişkinlerin ve çocukların %15-25'inde tekrarlayan enfeksiyonlar, inatçı enfeksiyonlar (aynı patojenle enfeksiyon), yeniden enfeksiyon (yeni patojen) veya nükseden enfeksiyon (aynı patojen tamamen geçtikten sonra yeni bir enfeksiyona neden olur) dahil olmak üzere kronik semptomatik İYE'ler görülür.<ref name="cooper" /> Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları altı aylık bir zaman diliminde en az iki enfeksiyon (atak) veya on iki ayda üç enfeksiyon olarak tanımlanır, yetişkinlerde ve çocuklarda görülebilir.<ref name="cooper" /> |
|||
İdrar yolu enfeksiyonu idrar yolunun herhangi bir bölümünü etkileyen bir [[enfeksiyon]]dur. İdrarda normalde [[bakteri]] bulunmaz,<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.med.umich.edu/1libr/aha/aha_asybac_crs.htm | başlık = Adult Health Advisor 2005.4: Bacteria in Urine, No Symptoms (Asymptomatic Bacteriuria) | erişimtarihi = 25 Ağustos 2007 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20100221213742/http://www.med.umich.edu/1libr/aha/aha_asybac_crs.htm | arşivtarihi = 21 Şubat 2010 | ölüurl = evet }}</ref> [[Mesane]] veya [[böbrek|böbreğe]] bakteri girip idrarın içinde çoğalırsa idrar yolu enfeksiyonu meydana gelir. Bu tür enfeksiyonların en yaygını sistit olarak da adlandırılan mesane enfeksiyonudur. Bir diğer tür enfeksiyon böbrek iltihabıdir, [[piyelonefrit]] olarak da adlandırılır. Rahatsızlık verici olmalarına rağmen idrar yolu enfeksiyonları beklemeden doktor görülürse kolayca ve hızla tedavi edilebilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.braithwaite.yourmd.com/ypol/user/userMain.asp?siteid=1713982&content=userCustomPage&bcx=My%20Doctor^TAB~Web%20Site^MNU~Dr%20S.%20Braithwaite^PST^1713982~UTI^CAT^9&pageid=336989&rndm=0.2728092846502904 | başlık = Urinary Tract Infections | erişimtarihi = 25 Ağustos 2007 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110718144255/http://www.braithwaite.yourmd.com/ypol/user/userMain.asp?siteid=1713982&content=userCustomPage&bcx=My%20Doctor%5ETAB~Web%20Site%5EMNU~Dr%20S.%20Braithwaite%5EPST%5E1713982~UTI%5ECAT%5E9&pageid=336989&rndm=0.2728092846502904 | arşivtarihi = 18 Temmuz 2011 | ölüurl = evet }}</ref> |
|||
Sistit, alt idrar yolunu (mesane) tutan bir idrar yolu enfeksiyonunu ifade eder. Böbreği tutan bir üst idrar yolu enfeksiyonuna [[piyelonefrit]] denir. Piyelonefritin yaklaşık %10-20'si devam eder ve etkilenen böbrekte yara izi gelişir. Daha sonra, yara izi gelişenlerin %10-20'sinde daha sonraki yaşamlarında hipertansiyon riski artacaktır.<ref name="pmid8692483">{{cite journal|title=A review of renal scarring in children|date=March 1996|issue=3|pages=176–190|journal=Nuclear Medicine Communications|volume=17|pmid=8692483|doi=10.1097/00006231-199603000-00002|vauthors=MacKenzie JR|s2cid=22331470}}</ref> |
|||
İdrar yolu enfeksiyonu sık geçiren kişilerin önemli bir kısmında altta yatan esas sorun Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) ya da Diabetes Mellitus'dan bir önceki aşama olan Glukoz Tolerans Bozukluğu'dur. Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren kişilerde muhakkak hastalık tamamen iyileştikten sonra OGTT (Oral Glukoz Tolerans Testi) yapılmalı ve Diabetes Mellitus ihtimali ekarte edilmelidir. Normalde kan şekeri 140–160 mg/dl düzeyini aştıktan sonra kan şekeri, böbrek tübüllerinden geri emilemez ve böbrekler fazla şekeri vücuttan idrarla atmaya başlarlar(Glukozüri). Böbrekler bunu yaparken, zamanla idrarda bulunan şeker ''bakterilerin üremesi için uygun bir ortam'' oluşturur ve idrardaki şeker bakterilerin üremesine ve kolonileşmesine yol açarak ''idrar yolu enfeksiyonuna'' yol açar. |
|||
==Epidemiyoloji== |
|||
Bu yüzden idrar yolu enfeksiyonu geçiren hastalarda ''yaşa bakılmadan'' yapılması gereken ilk iş Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) riskini göz önüne almak ve bu ihtimali ekarte etmektir. |
|||
İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda en sık görülen bakteriyel enfeksiyondur.<ref name="AFP20112" /> En sık 16 ila 35 yaşları arasında görülür, kadınların %10'u her yıl enfeksiyon geçirir ve %40-60'ından fazlası hayatlarının bir döneminde enfeksiyon geçirir.<ref name="Sal20112" /><ref name="Review082" /> Nüksler yaygındır ve insanların neredeyse yarısı bir yıl içinde ikinci bir enfeksiyon geçirir. İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda erkeklerden dört kat daha sık görülür.<ref name="Sal20112" /> Piyelonefrit ise 20 ila 30 kat daha az sıklıkta görülür.<ref name="Review082" /> Bunlar, [[Hastane kaynaklı enfeksiyon|hastane kaynaklı enfeksiyonların]] yaklaşık %40'ını oluşturan en yaygın nedenlerdir.<ref name="Nurse20102">{{cite book|title=Brunner & Suddarth's textbook of medical-surgical nursing.|archive-date=2016-04-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20160428194226/https://books.google.com/books?id=SmtjSD1x688C&pg=PA1359|chapter=Management of Patients with Urinary Disorders|chapter-url=https://books.google.com/books?id=SmtjSD1x688C&pg=PA1359|page=1359|location=Philadelphia|publisher=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins|edition=12th|year=2010|isbn=978-0-7817-8589-1|vauthors=Smeltzer SC, Bare BG, Hinkle JL, Cheever KH|url-status=live}}</ref> İdrarda asemptomatik bakteri oranları yaşla birlikte çocuk doğurma çağındaki kadınlarda yüzde iki ila yediden bakım evlerindeki yaşlı kadınlarda yüzde 50'ye kadar yükselmektedir.<ref name="NA20112" /> İdrarda asemptomatik bakteri oranı 75 yaş üstü erkeklerde %7-10 arasındadır.<ref name="Elder20112" /> Hamile kadınların %2-10'unda idrarda asemptomatik bakteri vardır ve bazı az gelişmiş ülkelerde yaşayan kadınlarda daha yüksek oranlar bildirilmiştir.<ref name=":0" /> |
|||
İdrar yolu enfeksiyonları çocukluk döneminde insanların %10'unu etkileyebilir.<ref name="Sal20112" /> Çocuklar arasında idrar yolu enfeksiyonları en sık üç aylıktan küçük sünnetsiz erkeklerde görülürken, bunu bir yaşından küçük kız çocukları takip etmektedir.<ref name="PeadsNA20112" /> Ancak çocuklar arasındaki sıklık tahminleri büyük farklılıklar göstermektedir. Yaşları doğum ile iki yaş arasında değişen ateşli bir grup çocuğun %2-20'sine İYE teşhisi konulmuştur.<ref name="PeadsNA20112" /> |
|||
== Belirti ve işaretler == |
|||
=== Mesane enfeksiyonları === |
|||
* Sık işeme ve çok az idrar çıkmasına rağmen, işeme ihtiyacı duyma. |
|||
* Gece işeme ihtiyacı duyma. |
|||
* [[İdrar yolu yangısı]]: İdrar yolu ağzında rahatsızlık veya ağrı; işeme sırasında idrar yolu boyunca bir yanma duygusu. |
|||
* Sistit: Orta idrar yolunda ağrı. |
|||
* [[Piyüri]]: İdrarda lökosit bulunması. |
|||
* [[Hematüri]]: İdrarda kan. |
|||
* [[Pireksi]]: [[Ateş (tıp)]] |
|||
* Bulanık ve kötü kokulu idrar |
|||
* [[Acil servis]]e gelen yaşlı hastalarda akıl karışıklığı ve bağlantılı düşmeler idrar yolu enfeksiyonunda sıkça görülür. |
|||
* Bazı idrar yolu enfeksiyonları bir belirti göstermezler. |
|||
==Tarihçe== |
|||
=== Böbrek enfeksiyonları === |
|||
İdrar yolu enfeksiyonları antik çağlardan beri tanımlanmakta olup, ilk belgelenmiş tanım MÖ 1550'lere tarihlenen [[Ebers Tıp Papirüsü|Ebers Papirüsü]]'nde yer almaktadır.<ref name="His20082" /> Mısırlılar tarafından "mesaneden ısı yayılması" olarak tanımlanmıştır.<ref>{{cite book|title=Topley and Wilson's Principles of bacteriology, virology and immunity : in 4 volumes|page=198|location=London|publisher=Arnold|edition=8th|year=1990|isbn=978-0-7131-4591-5|vauthors=Whiteman W, Topley C}}</ref> Etkili tedavi 1930'larda antibiyotiklerin geliştirilmesi ve bulunmasına kadar gerçekleşmemiş, bu tarihten önce şifalı bitkiler, [[kan alma]] ve dinlenme önerilmiştir.<ref name="His20082" /> |
|||
* Yukardaki belirtiler. |
|||
* Kusma. |
|||
* Sırtta, böğürde veya kasıklarda ağrı. |
|||
* [[Abdomen|Abdominal]] ağrı veya bası. |
|||
* Titreme ve yüksek ateş. |
|||
* Gece terlemeleri. |
|||
* Aşırı yorgunluk. |
|||
== Epidemiyoloji == |
|||
İdrar yolu enfeksiyonu, cinsel olarak faal olan kadınlarda sık görülür. [[Diyabet]]lilerde, [[Orak hücre anemisi]] veya idrar yolu bozukluğu olanlarda da daha sık olur. |
|||
Bakteriler idrar yoluna üretradan girebildikleri için kötü tuvalet temizlik alışkanlıkları enfeksiyona yol açabilir ama başka faktörler de önemlidir: kadınlarda [[gebelik]], erkeklerde [[prostat]] büyümesi gibi; ama çoğu vakada başlatıcı olay belli değildir. |
|||
Aşağı idrar yolu enfeksiyonları genelde idrar yolu ağzından başlamasına karşın üst idrar yolu enfeksiyonları (piyelonefrit gibi) [[kan]] yoluyla da meydana gelebilir. |
|||
İdrar yolu enfeksiyonlarında [[alerjen]]lerin rolü olabilir. Örneğin gıda alerjileri mesane çeperini irite edip idrar yolu enfeksiyonuna duyarlılığı artırabilir. Cinsel ilişkiyi takip eden enfeksiyonlar lateks [[prezervatif]]lere, [[spermisit]]lere veya [[doğum kontrol hapı|doğum kontrol haplarına]] karşı alerjiden dolayı olabilir. |
|||
Üriner [[kateter]] kullanımı idrar yolu enfeksiyonu olasılığını artırır. Bunun nedeni kateter yoluyla bakterilerin içeri taşınması olabileceği gibi, idrar yolunun çeperlerini kaplayan dokuların zedelenmesı sonucu bakterilerin daha kolaylıkla tutunabilmeleri de olabilir. |
|||
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu erkeklerden daha sık olur, bunun nedeni [[üretra]]nın daha kısa olması ve [[anüs]]e daha yakın olmasıdır. |
|||
== Tanı == |
|||
Ağrılı işeyen bir hastadan bir idrar nümunesi alınır, idrarında [[nitrit]], [[lökosit]] veya lökosit [[esteraz]] varlığına bakılır. Eğer bakteri sayısı yüksek ama hiç lökosit yoksa nümunede kontaminasyon vardır, test sonucu geçersizdir. İdrar yolu enfeksiyonu tanısını doğrulamak için [[mikrobiyoloji]]k kültür yapılır. |
|||
Eğer idrar kültürü negatif ise: |
|||
* Uretra yangısı ''[[Chlamydia trachomatis]]'' veya ''[[Neisseria gonorrheae]]'' enfeksiyondan kaynaklanıyor olabilir. |
|||
* Sistit belirtileri, interstisyal sistit'e işaret edebilir. |
|||
* Erkeklerde prostat enfeksiyonunda da acılı işeme meydan gelebilir. |
|||
Ateş, titreme, ve böğür ağrısı ile görülen ciddi enfeksiyonlarda, böbrek fonksiyonunu kontrol etmek için [[üre]] ve [[kreatin]] ölçümleri yapılır. |
|||
Kadınlarda görülen çoğu idrar yolu enfeksiyonu zararsızdır ve ayrıntılı laboratuvar testleri gerektirmezler. Ancak, bebeklerde idrar yolu enfeksiyonları görüntüleme ile incelenmelidir, tipik olarak üretrogram yapılarak idrar yolu bozukluğu olup olmadığına bakılır. Kullanılan teknikler [[röntgen]], [[MRI]], [[bilgisayarlı tomografi]]dir. |
|||
Hasta tamamen iyileştikten sonra OGTT testi yapılmalı ayrıca kanda HbA1C,insülin ve c-peptid düzeylerine de bakılmalıdır. İdrar yolu enfeksiyonunun bir numaralı nedeni Diabetes Mellitus(Şeker Hastalığı) ya da Glukoz Tolerans Bozukluğu'dur. Bu yüzden bu iki ihtimal ilk etapta düşünülmeli ve hasta iyileştikten sonra muhakkak Diabetes Mellitus ihtimali ekarte edilmelidir. |
|||
== Tedavi == |
|||
Çoğu komplikasyonsuz idrar yolu enfeksiyonu ağizdan [[antibiyotik]] tedavisi ile tedavi edilebilir. Bunlar arasında [[trimethoprim]], [[cephalosporin]]ler, [[nitrofurantoin]], veya bir [[fluoroquinolon]] (ör. [[ciprofloxacin]], [[levofloxacin]]) sayılabilir. Bunlar yetişkinlerde 14 gün kullanılır.Ancak fluoroquinolon grubu antibiyotikler 18 yaş altında çocuklarda ve gebelerde kullanılamaz. |
|||
Eğer hasta piyelonefrit semptomları gösteriyorsa damardan antibiyotik verilmesi gerekebilir. Genelde [[aminoglikosit]]ler ([[Gentamicin]] gibi) ile bir [[beta-laktam antibiyotik]] ([[ampisilin]] veya [[seftriatoksin]]) beraber kullanılır. Ateş düştükten sonra tedavi 48 saat daha devam edilir. Ardından hasta 5 gün için ağızdan antibiyotiklere geçirilerek taburcu edilir. |
|||
Eğer hasta damardan antibiyotiklere cevap vermezse (düşmeyen ateş, kötüleşen böbrek işlevi), görüntüleme yöntemi ile böbreğin içinde veya etrafında bir [[abse]], veya idrar yolunu tıkayıcı bir taş veya tümör olup olmadığına bakılır. En kabul gören görüntüleme tekniği [[bilgisayarlı tomografi]]dir. |
|||
Ev tedavisi olarak bol su içmek, sık işemek, şeker ve şekerli gıdalardan kaçınmak, ve [[C vitamini]] almak, enfeksiyonun süresini kısaltır. Ancak bel ağrısı devam ederse bu böbrek enfeksiyonu olabileceğine işaret edebilir, işemede ağrı devam ederse, idrarda kan varsa, ateş varsa doktor görülmelidir. |
|||
== Korunma == |
|||
Yapılan araştırmalara göre aşağıda sıralanan yöntemler idrar yolu enfeksiyonunun meydana gelme olasılığını azaltabilir. Tekrar eden enfeksiyonu olanlarda, özellikle kadınlarda, bunlar faydalı olabilir: |
|||
* [[Cinsel ilişki]] sonrasında idrar yolu ağzını temizlemek.<ref name=meyhoff>{{Dergi kaynağı| yazar = Meyhoff H, Nordling J, Gammelgaard P, Vejlsgaard R | başlık = Does antibacterial ointment applied to urethral meatus in women prevent recurrent cystitis? | dergi = Scand J Urol Nephrol | cilt = 15 | sayı = 2 | sayfalar =81-3| yıl = 1981 |id= PMID 7036332}}</ref> |
|||
* Menopoz sonrası kadınlarda vajina içine bir estrojen kremi sürülmesininin tekrar eden sistiti engelediği gösterilmiştir.<ref name=Raz>{{Dergi kaynağı| yazar = Raz R, Stamm W | başlık = A controlled trial of intravaginal estriol in postmenopausal women with recurrent urinary tract infections. | dergi = N Engl J Med | cilt = 329 | sayı = 11 | sayfalar =753-6| yıl = 1993 |id= PMID 8350884}}</ref> Bu çalışmada kremi kullanan grup 0.5 mg estriol vaginal kremi iki hafta boyunca her gece kullanmış, ardından sekiz ay boyunca haftada iki kere kullanmaya devam etmiştir. |
|||
* Nedeni anlaşılmamış ve tekrarlayan sistit vakalarında uzun dönem düşük doz antibiyotik alınır. |
|||
Aşağıdaki yöntemler makul görünmekle beraber işlerlikleri kontrollü olarak araştırılmamıştır: |
|||
* [[cinsel ilişki]] öncesi ve sonrasında cinsel bölgenin temizlenmesi. |
|||
* [[Anal seks]] yapan erkekler prezervatif takarak bağırsakta bulunan bakterilerden korumalıdırlar. Benzer şekilde, anal seks yapan kadınlar, eşleri anüslerine girdikten sonra temizlenmeden vajinalarına girmemesine dikkat etmelidirler. |
|||
* Cinsel ilişkiden sonraki 15 dakika içinde kadının idrar yolunu boşaltarak, bakterilerin idrar yoluna, duvarlarına bağlanamadan dışarı atılmalarını sağlaması. |
|||
* Yeterli sıvı, özellikle su almak. |
|||
* İşeme ihtiyacına karşı gelmemek. |
|||
* Tuvalette sıhhi şekilde temizlenmek, dışkı patojenlerinin idrar yoluna girmemesi için önden arkaya doğru silinmek. |
|||
== Ayrıca bakınız == |
|||
* [[Metenamin]] |
|||
* [[Hastane enfeksiyonları]] |
|||
* [[vulvovaginal sağlık]] |
|||
== Kaynakça == |
== Kaynakça == |
||
{{Kaynakça|colwidth=30em}} |
|||
{{kaynakça|2}} |
|||
== Dış bağlantılar == |
== Dış bağlantılar == |
||
* ABD Millî Sağlık Kurumu [[NIH]]'de [https://web.archive.org/web/20150109084836/http://kidney.niddk.nih.gov/KUDiseases/pubs/utiadult/ Yetişkinler] ve [https://web.archive.org/web/20071011035921/http://kidney.niddk.nih.gov/kudiseases/pubs/utichildren/ çocuklarda] idrar yolu enfeksiyonları ile ilgili makaleler. {{İng}} |
|||
* [http://www.gpnotebook.co.uk/ GPnotebook] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080112082948/http://www.gpnotebook.co.uk/ |tarih=12 Ocak 2008 }}'ta idrar yolu enfeksiyonları hakkında notlar [http://www.gpnotebook.co.uk/simplepage.cfm?ID=-375783424] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080110211036/http://www.gpnotebook.co.uk/simplepage.cfm?ID=-375783424 |tarih=10 Ocak 2008 }} {{İng}} |
|||
*[http://www.acilservis.pro/idrar-yolu-enfeksiyonu-2] İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisi hakkında |
|||
*[https://web.archive.org/web/20130227114120/http://www.enfeksiyon.net/idrar-yolu-enfeksiyonlari.html İdrar Yolu Enfeksiyonları Tedavisi hakkında her şey] |
|||
{{Tıbbi kaynaklar |
{{Tıbbi kaynaklar |
||
| Hastalık Veri Tabanı = 13657 |
| Hastalık Veri Tabanı = 13657 |
||
| 217. satır: | 140. satır: | ||
| eMedicineBaşlık = 626 |
| eMedicineBaşlık = 626 |
||
}} |
}} |
||
{{Otorite kontrolü}} |
{{Otorite kontrolü}} |
||
Sayfanın 07.29, 16 Ocak 2024 tarihindeki hâli
| İdrar yolu enfeksiyonu | |
|---|---|
| Diğer adlar | Akut sistit, basit sistit, mesane enfeksiyonu, semptomatik bakteriüri |
 | |
| İdrar yolu enfeksiyonu olan bir kişinin idrarında mikroskopi kullanılarak görülen çok sayıda akyuvar | |
| Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları, üroloji |
| Belirtiler | İdrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma, mesanenin boş olmasına rağmen idrara çıkma ihtiyacı hissetme[1] |
| Nedenleri | Çoğu zaman Escherichia coli[2] |
| Risk faktörü | Kateterizasyon (Foley kateteri), kadın anatomisi, cinsel ilişki, diyabet, obezite, aile öyküsü[2] |
| Tanı | Semptomlara dayanarak, idrar kültürü[3][4] |
| Ayırıcı tanı | Vulvovajinit, üretrit, pelvik inflamatuar hastalık, interstisyel sistit,[5] böbrek taşı[6] |
| Tedavi | Antibiyotikler (nitrofurantoin veya trimetoprim/sulfametoksazol)[7] |
| Sıklık | 152 milyon (2015)[8] |
| Ölüm | 196.500 (2015)[9] |
İdrar yolu enfeksiyonu (İYE), idrar yolunun bir bölümünü etkileyen bir enfeksiyondur.[1] Alt idrar yollarını etkilediğinde mesane enfeksiyonu (sistit), üst idrar yollarını etkilediğinde ise böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit) olarak bilinir.[10] Alt idrar yolu enfeksiyonu belirtileri arasında idrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma ve mesanenin boş olmasına rağmen idrar yapma ihtiyacı hissetme yer alır.[1] Böbrek enfeksiyonu semptomları arasında genellikle alt İYE belirtilerine ek olarak ateş ve ağrı yer alır.[10] Nadiren idrar kanlı görünebilir.[11] Çok yaşlılarda ve çok gençlerde belirtiler belirsiz veya spesifik olmayabilir.[1][12]
Enfeksiyonun en yaygın nedeni Escherichia coli'dir, ancak bazen diğer bakteriler veya mantarlar da neden olabilir.[2] Risk faktörleri arasında kadın anatomisi, cinsel ilişki, diyabet, obezite ve aile öyküsü yer almaktadır.[2] Cinsel ilişki bir risk faktörü olmasına rağmen, İYE'ler cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) olarak sınıflandırılmaz.[13] Piyelonefrit genellikle mesane enfeksiyonuna bağlı olarak ortaya çıkar ancak kan yoluyla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyondan da kaynaklanabilir.[14] Genç ve sağlıklı kadınlarda tanı yalnızca semptomlara dayanılarak konulabilir.[15] Belirsiz semptomları olanlarda teşhis zor olabilir çünkü enfeksiyon olmadan da bakteriler mevcut olabilir.[16] Karmaşık vakalarda veya tedavi başarısız olursa idrar kültürü yararlı olabilir.[17]
Komplike olmayan vakalarda, İYE'ler nitrofurantoin veya trimetoprim/sülfametoksazol gibi kısa süreli antibiyotiklerle tedavi edilir.[11] Bu durumu tedavi etmek için kullanılan antibiyotiklerin çoğuna karşı direnç artmaktadır.[1] Komplike vakalarda, daha uzun bir kür veya intravenöz antibiyotikler gerekebilir.[11] Semptomlar iki veya üç gün içinde düzelmezse daha ileri tanısal testler gerekebilir.[17] Fenazopiridin semptomlara yardımcı olabilir.[1] İdrarında bakteri veya beyaz kan hücresi bulunan ancak semptomları olmayan kişilerde, hamilelik istisna olsa da,[18] genellikle antibiyotiklere ihtiyaç duyulmaz.[19] Sık enfeksiyon geçirenlerde belirtiler başlar başlamaz kısa süreli antibiyotik alınabilir veya önleyici tedbir olarak uzun süreli antibiyotik kullanılabilir.[20]
Bir yıl içinde yaklaşık 150 milyon kişide idrar yolu enfeksiyonu gelişmektedir.[2] Kadınlarda erkeklere kıyasla daha yaygındır, ancak kalıcı kateterler taşınırken anatomiler arasında benzerdir.[11][21] Kadınlarda en yaygın bakteriyel enfeksiyon şeklidir.[22] Kadınların %10'u belirli bir yıl içinde idrar yolu enfeksiyonu geçirir ve kadınların yarısı yaşamlarının bir döneminde en az bir enfeksiyon geçirir.[11][15] En sık 16 ila 35 yaşları arasında görülürler.[11] Nüksler yaygındır.[11] İdrar yolu enfeksiyonları antik çağlardan beri tanımlanmaktadır ve ilk belgelenmiş tanım MÖ 1550'lere tarihlenen Ebers Papirüsü'nde yer almaktadır.[23]
Belirti ve semptomlar
Alt idrar yolu enfeksiyonu aynı zamanda mesane enfeksiyonu olarak da anılır. En yaygın belirtiler işemede yanma ve vajinal akıntı olmadan sık sık işemek (veya işeme ihtiyacı hissetmek) ve ciddi bir ağrıdır.[15] Bu belirtiler hafif veya şiddetli olabilir[10] ve sağlıklı kadınlarda ortalama altı gün sürebilir.[22] Kasık kemiğinin üzerinde veya sırtın alt kısmında bir miktar ağrı mevcut olabilir. Üst idrar yolu enfeksiyonu veya piyelonefrit geçiren kişilerde alt idrar yolu enfeksiyonunun klasik semptomlarına ek olarak yan ağrısı, ateş veya bulantı ve kusma görülebilir.[10] Nadiren idrar kanlı görünebilir[11] veya idrarda gözle görülür irin bulunabilir.[24]
İYE'ler deliryum, demans ve depresyon ve psikoz gibi nöropsikiyatrik bozuklukların başlaması veya kötüleşmesi ile ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, İYE'nin konfüzyona neden olup olmadığını belirlemek için yeterli kanıt yoktur.[25][26][27][28] Bunun nedenleri bilinmemekle birlikte, beyni etkileyen İYE aracılı sistemik inflamatuar yanıtı içerebilir.[25][26][29][30] İnflamatuar yanıtın bir parçası olarak üretilen interlökin 6 gibi sitokinler nöroinflamasyona yol açarak dopaminerjik ve/veya glutamaterjik nörotransmisyonun yanı sıra beyin glukoz metabolizmasını da etkileyebilir.[25][26][29][30]
Çocuklar
Küçük çocuklarda idrar yolu enfeksiyonunun (İYE) tek belirtisi ateş olabilir.[31] Daha belirgin semptomların olmaması nedeniyle, iki yaşın altındaki kızlarda veya bir yaşından küçük sünnetsiz erkeklerde ateş görüldüğünde, birçok tıp derneği tarafından idrar kültürü yapılması önerilmektedir.[31] Bebekler kötü beslenebilir, kusabilir, daha fazla uyuyabilir veya sarılık belirtileri gösterebilirler.[31] Daha büyük çocuklarda yeni başlayan üriner inkontinans (mesane kontrolünün kaybı) ortaya çıkabilir.[31] İYE geçiren bir ila üç aylık her 400 bebekten yaklaşık 1'inde bakteriyel menenjit de görülmektedir.[32]
Yaşlılar
Yaşlılarda idrar yolu semptomları sıklıkla görülmez.[12] Başvurular inkontinans, mental durum değişikliği veya yorgunluk gibi tek semptomlarla belirsiz olabilirken,[10] bazıları sağlık hizmeti sağlayıcısına ilk semptomlar olarak bir kan enfeksiyonu olan sepsis ile başvurur.[11] Birçok yaşlı insanda önceden inkontinans veya demans olması nedeniyle teşhis karmaşık olabilir.[12]
İleri demans gibi idrar semptomlarını bildiremeyecek sistemik enfeksiyon belirtileri olanlarda idrar kültürü almak mantıklıdır.[33] Sistemik enfeksiyon belirtileri arasında ateş veya normalden 1,1 °C'den fazla sıcaklık artışı, titreme ve artmış beyaz kan hücresi sayısı yer alır.[33]
Neden
Toplum kaynaklı idrar yolu enfeksiyonlarının %80-85'inin nedeni bağırsak kaynaklı üropatojenik E. coli,[34] %5-10'unun nedeni ise Staphylococcus saprophyticus'tur.[15] Nadiren viral veya fungal enfeksiyonlara bağlı olabilirler.[35] Sağlık hizmetleriyle ilişkili idrar yolu enfeksiyonları (çoğunlukla üriner kateterizasyonla ilgili), aşağıdakileri içeren çok daha geniş bir patojen yelpazesini içerir: E. coli (%27), Klebsiella (%11), Pseudomonas (%11), mantar patojeni Candida albicans (%9) ve Enterococcus (%7) ve diğerleri.[11][36][37] Staphylococcus aureus'a bağlı idrar yolu enfeksiyonları tipik olarak kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlara ikincil olarak ortaya çıkar.[10] Chlamydia trachomatis ve Mycoplasma genitalium üretrayı enfekte edebilir ancak mesaneyi enfekte edemez.[38] Bu enfeksiyonlar genellikle idrar yolu enfeksiyonu yerine üretrit olarak sınıflandırılır.[39]
Cinsel ilişki
Cinsel olarak aktif genç kadınlarda, cinsel aktivite mesane enfeksiyonlarının %75-90'ının nedenidir ve enfeksiyon riski seks sıklığıyla ilişkilidir.[15] "Balayı sistiti" terimi, erken evlilik sırasında sık görülen bu İYE olgusuna uygulanmıştır. Menopoz sonrası kadınlarda cinsel aktivite İYE gelişme riskini etkilemez.[15] Cinsel sıklıktan bağımsız olarak spermisit kullanımı İYE riskini artırmaktadır.[15] Diyafram kullanımı da ilişkilidir.[40] Spermisit içermeyen prezervatif kullanımı veya doğum kontrol hapı kullanımı komplike olmayan idrar yolu enfeksiyonu riskini artırmaz.[15][41]
Kadınlar erkeklere göre İYE'ye daha yatkındır çünkü kadınlarda üretra çok daha kısa ve anüse daha yakındır.[42] Menopozla birlikte kadınların östrojen seviyeleri düştükçe, koruyucu vajinal floranın kaybı nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu riski artar.[42] Ayrıca, bazen menopozdan sonra ortaya çıkabilen vajinal atrofi, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ile ilişkilidir.[43]
Kronik prostatit/kronik pelvik ağrı sendromu ve kronik bakteriyel prostatit (akut bakteriyel prostatit veya asemptomatik inflamatuar prostatit değil) şeklindeki kronik prostatit erkeklerde tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Enfeksiyon riski erkekler yaşlandıkça artar. Yaşlı erkeklerin idrarında yaygın olarak bakteri bulunsa da bu durum idrar yolu enfeksiyonu riskini etkilemiyor gibi görünmektedir.[44]
Üriner kateterler
Üriner kateterizasyon idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır. Bakteriüri (idrarda bakteri bulunması) riski günde yüzde üç ila altı arasındadır ve profilaktik antibiyotikler semptomatik enfeksiyonları azaltmada etkili değildir.[42] Enfeksiyon riski, kateterin yalnızca gerekli olduğunda takılması, takma işlemi için aseptik teknik kullanılması ve kateterin kapalı drenajının engellenmemesi ile azaltılabilir.[45][46][47]
Kondom kateteri kullanan erkek dalgıçlar ve su geçirmez elbiseleri için harici kateter cihazları kullanan kadın dalgıçlar da idrar yolu enfeksiyonlarına karşı hassastırlar.[48]
Diğerleri
Mesane enfeksiyonlarına yatkınlık ailelerde görülebilir.[15] Bunun genetikle ilgili olduğuna inanılmaktadır.[15] Diğer risk faktörleri arasında diyabet, sünnetsiz olmak[49][50] ve büyük bir prostata sahip olmak sayılabilir.[10] Çocuklarda İYE'ler vezikoüreteral reflü (idrarın mesaneden üreterlere veya böbreklere anormal hareketi) ve kabızlık ile ilişkilidir.[31]
Omurilik yaralanması olan kişiler, kısmen kronik kateter kullanımı ve kısmen de işeme disfonksiyonu nedeniyle idrar yolu enfeksiyonu açısından yüksek risk altındadırlar.[51] Bu popülasyonda enfeksiyonun en yaygın nedeni ve aynı zamanda hastaneye yatışın en yaygın nedenidir.[51]
Patogenez
İdrar yolu enfeksiyonlarına neden olan bakteriler tipik olarak üretra yoluyla mesaneye girer. Ancak enfeksiyon kan veya lenf yoluyla da oluşabilir.[11] Bakterilerin genellikle bağırsaklardan üretraya bulaştığı ve kadınların anatomileri nedeniyle daha büyük risk altında olduğu düşünülmektedir.[11] Mesaneye girdikten sonra, E. Coli mesane duvarına yapışabilir ve vücudun bağışıklık tepkisine direnen bir biyofilm oluşturabilir.[11]
Escherichia coli, idrar yolu enfeksiyonuna neden olan en yaygın mikroorganizmadır ve onu Klebsiella ve Proteus spp. takip eder. Klebsiella ve Proteus spp. sıklıkla taş hastalığı ile ilişkilendirilmektedir. Enterococcus ve Staphylococcus gibi Gram pozitif bakterilerin varlığı artmaktadır.[52]
Üriner patojenlerin kinolon antibiyotiklere karşı artan direnci dünya çapında rapor edilmiştir ve kinolonların aşırı ve yanlış kullanımının bir sonucu olabilir.[52]
Tanı
Basit vakalarda, daha fazla laboratuvar onayı olmadan sadece semptomlara dayanarak tanı konulabilir ve tedavi verilebilir.[15] Karmaşık veya şüpheli vakalarda, idrar nitritleri, beyaz kan hücreleri (lökositler) veya lökosit esteraz varlığına bakarak idrar tahlili yoluyla tanıyı doğrulamak yararlı olabilir.[53] Bir diğer test olan idrar mikroskopisinde ise kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri veya bakterilerin varlığına bakılır. İdrar kültürü, tipik bir idrar yolu organizmasının mL başına 103 koloni oluşturan üniteye eşit veya daha fazla bir bakteri koloni sayısı gösteriyorsa pozitif olarak kabul edilir. Antibiyotik duyarlılığı da bu kültürlerle test edilebilir ve antibiyotik tedavisinin seçiminde yararlı olur. Bununla birlikte, kültürleri negatif olan kadınlar yine de antibiyotik tedavisiyle iyileşebilir.[15] Semptomlar belirsiz olabileceğinden ve idrar yolu enfeksiyonları için güvenilir testler olmadığından, yaşlılarda tanı koymak zor olabilir.[12]
pH değerine göre
Normal idrar pH'ı hafif asidiktir, olağan değerler 6,0 ila 7,5 arasındadır, ancak normal aralık 4,5 ila 8,0'dır. İdrar pH değerinin 8,5 veya 9,0 olması Proteus, Klebsiella veya Ureaplasma urealyticum gibi üre parçalayan bir organizmanın göstergesidir; bu nedenle pH değeri yüksek olan asemptomatik bir hasta diğer idrar testi sonuçlarından bağımsız olarak İYE anlamına gelir. Alkali pH ayrıca "enfeksiyon taşları" olarak da bilinen struvit böbrek taşlarına işaret edebilir.[6]
Sınıflandırma
İdrar yolu enfeksiyonu sadece alt idrar yolunu tutabilir, bu durumda mesane enfeksiyonu olarak bilinir. Alternatif olarak, üst idrar yolunu da tutabilir, bu durumda piyelonefrit olarak bilinir. İdrarda önemli miktarda bakteri varsa ancak herhangi bir belirti yoksa bu durum asemptomatik bakteriüri olarak bilinir.[10] İdrar yolu enfeksiyonu üst kanalı içeriyorsa ve kişide şeker hastalığı varsa, hamileyse, erkekse veya bağışıklık sistemi baskılanmışsa, komplike olarak kabul edilir.[11][22] Aksi takdirde, bir kadın sağlıklı ve menopoz öncesi ise komplikasyonsuz olarak kabul edilir.[22] Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu ateşle birlikte görüldüğünde üst idrar yolu enfeksiyonu olarak kabul edilir.[31]
Çocuklar
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu tanısı koymak için pozitif bir idrar kültürü gereklidir. Kontaminasyon, kullanılan toplama yöntemine bağlı olarak sık karşılaşılan bir sorundur, bu nedenle "temiz yakalama" orta akım numunesi için 105 CFU/mL, kateterle alınan numuneler için 104 CFU/mL ve suprapubik aspirasyonlar (doğrudan mesaneden iğne ile alınan numune) için 102 CFU/mL sınır değeri kullanılır. Örnek toplamak için "idrar torbası" kullanımı, kültürlendiğinde yüksek kontaminasyon oranı nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilmemekte ve tuvalet eğitimi olmayanlarda kateterizasyon tercih edilmektedir. Amerikan Pediatri Akademisi gibi bazıları, idrar yolu enfeksiyonu geçiren iki yaşından küçük tüm çocuklarda renal ultrason ve işeme sistoüretrogramı (bir kişinin idrar yaparken üretra ve idrar kesesinin gerçek zamanlı röntgenlerle izlenmesi) önermektedir. Bununla birlikte, sorun bulunması halinde etkili bir tedavinin olmaması nedeniyle, Ulusal Sağlık ve Bakım Mükemmelliği Enstitüsü gibi diğer kuruluşlar yalnızca altı aylıktan küçük olanlarda veya olağandışı bulguları olanlarda rutin görüntüleme yapılmasını önermektedir.[31]
Ayırıcı tanı
Servisit (rahim ağzı iltihabı) veya vajinit (vajina iltihabı) olan kadınlarda ve İYE semptomları olan genç erkeklerde neden, bir Chlamydia trachomatis veya Neisseria gonorrhoeae enfeksiyonu olabilir.[10][54] Bu enfeksiyonlar tipik olarak idrar yolu enfeksiyonu yerine üretrit olarak sınıflandırılır. Vajinit de bir maya enfeksiyonuna bağlı olabilir.[55] İnterstisyel sistit (mesanede kronik ağrı), birden fazla İYE semptomu yaşayan ancak idrar kültürleri negatif kalan ve antibiyotiklerle iyileşmeyen kişiler için düşünülebilir.[56] Prostatit (prostat iltihabı) de ayırıcı tanıda düşünülebilir.[57]
İdrarda kan görülmesiyle karakterize hemorajik sistit, enfeksiyonlar, radyasyon tedavisi, altta yatan kanser, ilaçlar ve toksinler gibi bir dizi nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir.[58] Bu soruna yaygın olarak neden olan ilaçlar arasında %2-40 oranında kemoterapötik ajan siklofosfamid bulunmaktadır.[58] Eozinofilik sistit, mesane duvarında eozinofillerin bulunduğu nadir bir durumdur.[59] Belirti ve semptomlar mesane enfeksiyonuna benzer.[59] Nedeni tam olarak açık değildir; ancak gıda alerjileri, enfeksiyonlar ve ilaçlarla bağlantılı olabilir.[60]
Korunma
Cinsel ilişkiden hemen sonra idrar yapma, kullanılan iç çamaşırı türü, idrar veya dışkılamadan sonra kullanılan kişisel hijyen yöntemleri veya bir kişinin tipik olarak banyo veya duş yapıp yapmadığı gibi bir dizi önlemin İYE sıklığını etkilediği doğrulanmamıştır.[15] Benzer şekilde idrar tutma, tampon kullanımı ve duş almanın etkisine ilişkin kanıt eksikliği bulunmaktadır.[42] Sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren ve doğum kontrol yöntemi olarak spermisit veya diyafram kullananlara alternatif yöntemler kullanmaları tavsiye edilir.[11] Benign prostat hiperplazisi olanlarda oturur pozisyonda idrar yapmanın mesane boşalmasını iyileştirdiği[61] ve bu grupta idrar yolu enfeksiyonlarını azaltabileceği görülmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Üriner kateterlerin mümkün olduğunca az ve kısa süre kullanılması ve kullanıldığında kateterin uygun şekilde bakımı kateterle ilişkili idrar yolu enfeksiyonlarını önler.[45] Kateterler hastanede steril teknik kullanılarak takılmalıdır, ancak kendi kendine kateterize olanlarda steril olmayan teknik uygun olabilir.[47] Üriner kateter kurulumu da kapalı tutulmalıdır.[47] Kanıtlar, gümüş alaşımlı kateterler kullanıldığında riskte önemli bir azalma olduğunu desteklememektedir.[62]
İlaçlar
Tekrarlayan enfeksiyonları olanlar için, her enfeksiyon ortaya çıktığında kısa bir antibiyotik kürü almak en düşük antibiyotik kullanımı ile ilişkilidir.[20] Günlük antibiyotiklerin uzun süreli kullanımı da etkilidir.[15] Sıklıkla kullanılan ilaçlar arasında nitrofurantoin ve trimetoprim/sülfametoksazol bulunmaktadır.[11] Bazıları antibiyotik direnci endişeleri nedeniyle uzun süreli kullanıma karşı tavsiyede bulunmaktadırlar.[20] Asitliğin düşük olduğu mesanede direnç gelişmeyen formaldehit ürettiği için metenamin bu amaçla kullanılan bir diğer ajandır.[63] İngiltere'de yapılan bir çalışma, metenaminin tekrarlayan İYE yaşayan kadınlar arasında İYE'leri önlemede günlük düşük doz antibiyotikler kadar etkili olduğunu göstermiştir. Metenamin bir antiseptik olduğundan, antibiyotik direnci sorununu önleyebilir.[64][65]
Enfeksiyonların cinsel ilişkiyle ilgili olduğu durumlarda, ilişki sonrasında antibiyotik almak faydalı olabilir.[11] Menopoz sonrası kadınlarda, topikal vajinal östrojenin nüksü azalttığı bulunmuştur.[66][67] Topikal kremlerin aksine, pesserlerden vajinal östrojen kullanımı düşük doz antibiyotikler kadar faydalı olmamıştır.[67] Kısa süreli üriner kateterizasyonu takiben antibiyotik kullanımı, mesane enfeksiyonu riskini azaltmaktadır.[68] 2018'den itibaren bir dizi aşı geliştirilmektedir.[69][70]
Çocuklar
Önleyici antibiyotiklerin çocuklarda idrar yolu enfeksiyonlarını azalttığına dair kanıtlar zayıftır.[71] Ancak tekrarlayan İYE'ler, böbreklerde altta yatan herhangi bir anormallik yoksa, daha ileri böbrek sorunlarının nadir bir nedenidir ve yetişkinlerde kronik böbrek hastalığının yüzde üçte birinden (%0,33) daha azına neden olur.[72] Rutin sünnetin İYE'leri önleyip önlemediği 2011 yılı itibarıyla iyi araştırılmamıştır.[49]
Besin takviyeleri
Bazı araştırmalar, kızılcığın (meyve suyu veya kapsüller) sık enfeksiyon geçirenlerde İYE sayısını azaltabileceğini düşündürmektedir.[66][73] 2023 yılında yapılan bir inceleme, kızılcık ürünlerinin belirli gruplarda (tekrarlayan İYE'leri olan kadınlar, çocuklar ve klinik müdahaleler geçirmiş kişiler) İYE riskini azaltabileceği, ancak hamile kadınlarda, yaşlılarda veya idrara çıkma bozukluğu olan kişilerde azaltamayacağı sonucuna varmıştır.[74] 2015 itibarıyla, probiyotiklerin faydalı olup olmadıklarının belirlenmesi için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.[75]
2022 itibarıyla, bir inceleme mannoz almanın İYE'leri önlemek için antibiyotikler kadar etkili olduğunu bulurken,[76] başka bir inceleme klinik çalışma kalitesinin İYE'leri önlemek veya tedavi etmek için D-mannoz kullanımı hakkında herhangi bir sonuca varmaya izin vermeyecek kadar düşük olduğunu bulmuştur.[77]
Tedavi
Başlıca tedavi yöntemi antibiyotiklerdir. Fenazopiridin bazen mesane enfeksiyonu sırasında hissedilen yanma ve aciliyet hissine yardımcı olmak için antibiyotiklere ek olarak ilk birkaç gün boyunca reçete edilir.[78] Ancak, özellikle methemoglobinemi (kanda normalden daha yüksek methemoglobin seviyesi) riskinin artması gibi kullanımıyla ilgili güvenlik endişeleri nedeniyle rutin olarak önerilmemektedir.[79] Parasetamol ateş için kullanılabilir.[80] Mevcut enfeksiyonların tedavisinde kızılcık ürünlerinin kullanımına ilişkin iyi bir kanıt bulunmamaktadır.[81][82]
Fosfomisin hem İYE'ler hem de akut piyelonefrit dahil komplike İYE'ler için etkili bir tedavi olarak kullanılabilir.[83] Komplike İYE'ler için standart rejim, toplam 3 doz için her 48 veya 72 saatte bir uygulanan oral 3 g doz veya fosfomisin IV formda verildiğinde 7 gün ila 14 gün boyunca her 8 saatte bir 6 gramdır.[83]
Komplike olmayan vakalar
Komplike olmayan enfeksiyonlar yalnızca semptomlara dayalı olarak teşhis ve tedavi edilebilir.[15] Trimetoprim/sülfametoksazol, nitrofurantoin veya fosfomisin gibi ağız yoluyla alınan antibiyotikler tipik olarak ilk basamaktır.[84] Sefalosporinler, amoksisilin/klavulanik asit veya bir florokinolon da kullanılabilir.[85] Bununla birlikte, üriner enfeksiyonlara neden olan bakteriler arasında florokinolonlara karşı antibiyotik direnci artmaktadır.[53] Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), tendinit, tendon kopması ve myastenia gravis'in kötüleşmesi gibi ciddi yan etki risklerinin daha yüksek olması nedeniyle, diğer seçenekler mevcut olduğunda florokinolonların kullanılmamasını, bir kutulu uyarı da dahil olmak üzere tavsiye etmektedir.[86] Bu ilaçlar, hepsi eşit derecede etkili olmakla birlikte iyileşme süresini önemli ölçüde kısaltır.[85][87] Trimetoprim/sülfametoksazol veya bir florokinolon ile üç günlük bir tedavi genellikle yeterli olurken, nitrofurantoin için 5-7 gün gerekir.[15][88] Fosfomisin tek doz olarak kullanılabilir ancak o kadar etkili değildir.[53]
Florokinolonlar ilk tedavi olarak önerilmemektedir.[53][89] Amerika Bulaşıcı Hastalıklar Derneği, bu ilaç sınıfına karşı direnç oluşması endişesi nedeniyle bunu belirtmektedir.[88] Amoksisilin-klavulanat diğer seçeneklere göre daha az etkili görünmektedir.[90] Bu önleme rağmen, yaygın kullanımlarına bağlı olarak tüm bu ilaçlara karşı bir miktar direnç gelişmiştir.[15] Bazı ülkelerde tek başına trimetoprim, trimetoprim/sülfametoksazole eşdeğer kabul edilmektedir.[88] Basit İYE'lerde çocuklar genellikle üç günlük antibiyotik tedavisine yanıt verirler.[91] Tekrarlayan basit İYE'si olan kadınlar yeni enfeksiyonları tanımlamada %90'ın üzerinde doğruluk oranına sahiptir.[15] Semptomlar ortaya çıktığında kendi kendilerini tedavi etmekten ve yalnızca ilk tedavi başarısız olursa tıbbi takipten fayda görebilirler.[15]
Komplike olan vakalar
Komplike İYE'lerin tedavisi daha zordur ve genellikle daha agresif değerlendirme, tedavi ve takip gerektirir.[92] Altta yatan komplikasyonun tanımlanmasını ve ele alınmasını gerektirebilir.[93] Artan antibiyotik direnci, komplike ve tekrarlayan İYE'li hastaların tedavisinin geleceği konusunda endişe yaratmaktadır.[94][95][96]
Asemptomatik bakteriüri
İdrarında bakteri bulunan ancak semptom göstermeyen kişiler genellikle antibiyotiklerle tedavi edilmemelidir.[97] Buna yaşlılar, omurilik yaralanması olanlar ve üriner kateteri olanlar dahildir.[98][99] Hamilelik bir istisnadır ve kadınların yedi gün antibiyotik almaları önerilir.[100][101] Tedavi edilmezse annelerin %30'unda piyelonefrit gelişmesine neden olur ve düşük doğum ağırlığı ve erken doğum riskini artırır.[102] Bazıları ayrıca şeker hastalığı olanların tedavisini[103] ve kanamaya neden olabilecek idrar yolu prosedürlerinden önce tedaviyi desteklemektedir.[99]
Hamile kadınlar
İdrar yolu enfeksiyonları, idrarda asemptomatik bakteri varlığı bile, böbrek enfeksiyonu riskinin artması nedeniyle gebelikte daha endişe vericidir.[42] Hamilelik sırasında yüksek progesteron seviyeleri üreterler ve mesanede kas tonusunun azalması riskini artırır, bu da idrarın üreterlerden yukarı ve böbreklere doğru aktığı reflü olasılığının artmasına neden olur.[42] Hamile kadınlarda asemptomatik bakteriüri riski artmamış olsa da bakteriüri mevcutsa böbrek enfeksiyonu riski %25-40'tır.[42] Bu nedenle, idrar testi enfeksiyon belirtileri gösteriyorsa - semptomlar olmasa bile - tedavi önerilir.[101][102] Sefaleksin veya nitrofurantoin genellikle hamilelikte güvenli kabul edildikleri için kullanılır.[101] Hamilelik sırasında böbrek enfeksiyonu erken doğum veya preeklampsi (hamilelik sırasında nöbetlere yol açabilen yüksek tansiyon ve böbrek fonksiyon bozukluğu durumu) ile sonuçlanabilir.[42] Bazı kadınların İYE'leri hamilelikte de devam eder.[104] Bu tekrarlayan enfeksiyonların en iyi nasıl tedavi edileceği konusunda yeterli araştırma yoktur.[104]
Piyelonefrit
Piyelonefrit, daha uzun süreli oral antibiyotikler veya intravenöz antibiyotikler kullanılarak basit bir mesane enfeksiyonundan daha agresif bir şekilde tedavi edilir.[17] Direnç oranının %10'dan az olduğu bölgelerde tipik olarak yedi günlük oral florokinolon siprofloksasin kullanılır. Yerel antibiyotik direnç oranları %10'dan yüksekse, genellikle bir doz intravenöz seftriakson reçete edilir.[17] Trimetoprim/sülfametoksazol veya amoksisilin/klavulanatın 14 gün boyunca ağızdan verilmesi de makul bir seçenektir.[105] Daha şiddetli semptomlar gösterenlerde, devam eden antibiyotikler için hastaneye yatış gerekebilir.[17] İki veya üç günlük tedavinin ardından semptomlar düzelmezse böbrek taşından kaynaklanan üreter tıkanıklığı gibi komplikasyonlar düşünülebilir.[10][17]
Prognoz
Tedavi ile semptomlar genellikle 36 saat içinde düzelir.[22] Komplike olmayan enfeksiyonların %42'si birkaç gün veya hafta içinde kendiliğinden düzelebilir.[15][106]
Yetişkinlerin ve çocukların %15-25'inde tekrarlayan enfeksiyonlar, inatçı enfeksiyonlar (aynı patojenle enfeksiyon), yeniden enfeksiyon (yeni patojen) veya nükseden enfeksiyon (aynı patojen tamamen geçtikten sonra yeni bir enfeksiyona neden olur) dahil olmak üzere kronik semptomatik İYE'ler görülür.[77] Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları altı aylık bir zaman diliminde en az iki enfeksiyon (atak) veya on iki ayda üç enfeksiyon olarak tanımlanır, yetişkinlerde ve çocuklarda görülebilir.[77]
Sistit, alt idrar yolunu (mesane) tutan bir idrar yolu enfeksiyonunu ifade eder. Böbreği tutan bir üst idrar yolu enfeksiyonuna piyelonefrit denir. Piyelonefritin yaklaşık %10-20'si devam eder ve etkilenen böbrekte yara izi gelişir. Daha sonra, yara izi gelişenlerin %10-20'sinde daha sonraki yaşamlarında hipertansiyon riski artacaktır.[107]
Epidemiyoloji
İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda en sık görülen bakteriyel enfeksiyondur.[22] En sık 16 ila 35 yaşları arasında görülür, kadınların %10'u her yıl enfeksiyon geçirir ve %40-60'ından fazlası hayatlarının bir döneminde enfeksiyon geçirir.[11][15] Nüksler yaygındır ve insanların neredeyse yarısı bir yıl içinde ikinci bir enfeksiyon geçirir. İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda erkeklerden dört kat daha sık görülür.[11] Piyelonefrit ise 20 ila 30 kat daha az sıklıkta görülür.[15] Bunlar, hastane kaynaklı enfeksiyonların yaklaşık %40'ını oluşturan en yaygın nedenlerdir.[108] İdrarda asemptomatik bakteri oranları yaşla birlikte çocuk doğurma çağındaki kadınlarda yüzde iki ila yediden bakım evlerindeki yaşlı kadınlarda yüzde 50'ye kadar yükselmektedir.[42] İdrarda asemptomatik bakteri oranı 75 yaş üstü erkeklerde %7-10 arasındadır.[12] Hamile kadınların %2-10'unda idrarda asemptomatik bakteri vardır ve bazı az gelişmiş ülkelerde yaşayan kadınlarda daha yüksek oranlar bildirilmiştir.[102]
İdrar yolu enfeksiyonları çocukluk döneminde insanların %10'unu etkileyebilir.[11] Çocuklar arasında idrar yolu enfeksiyonları en sık üç aylıktan küçük sünnetsiz erkeklerde görülürken, bunu bir yaşından küçük kız çocukları takip etmektedir.[31] Ancak çocuklar arasındaki sıklık tahminleri büyük farklılıklar göstermektedir. Yaşları doğum ile iki yaş arasında değişen ateşli bir grup çocuğun %2-20'sine İYE teşhisi konulmuştur.[31]
Tarihçe
İdrar yolu enfeksiyonları antik çağlardan beri tanımlanmakta olup, ilk belgelenmiş tanım MÖ 1550'lere tarihlenen Ebers Papirüsü'nde yer almaktadır.[23] Mısırlılar tarafından "mesaneden ısı yayılması" olarak tanımlanmıştır.[109] Etkili tedavi 1930'larda antibiyotiklerin geliştirilmesi ve bulunmasına kadar gerçekleşmemiş, bu tarihten önce şifalı bitkiler, kan alma ve dinlenme önerilmiştir.[23]
Kaynakça
- ^ a b c d e f "Urinary Tract Infection". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 17 April 2015. 22 February 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 February 2016.
- ^ a b c d e Flores-Mireles AL, Walker JN, Caparon M, Hultgren SJ (May 2015). "Urinary tract infections: epidemiology, mechanisms of infection and treatment options". Nature Reviews. Microbiology. 13 (5): 269–284. doi:10.1038/nrmicro3432. PMC 4457377 $2. PMID 25853778.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Pylo2011isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Review08isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Caterino JM, Kahan S (2003). In a Page: Emergency medicine (İngilizce). Lippincott Williams & Wilkins. s. 95. ISBN 9781405103572. 2017-04-24 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Bono MJ, Leslie SW, Reygaert WC (2020). "Urinary Tract Infection". Statpearls. PMID 29261874.
Text was copied from this source, which is available under a Creative Commons Attribution 4.0 International License 16 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Sal2011isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Vos T, Allen C, Arora M, Barber RM, Bhutta ZA, Brown A, ve diğerleri. (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577 $2. PMID 27733282.
- ^ Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, ve diğerleri. (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/S0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903 $2. PMID 27733281.
- ^ a b c d e f g h i j Lane DR, Takhar SS (August 2011). "Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis". Emergency Medicine Clinics of North America. 29 (3): 539–552. doi:10.1016/j.emc.2011.04.001. PMID 21782073.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Salvatore S, Salvatore S, Cattoni E, Siesto G, Serati M, Sorice P, Torella M (June 2011). "Urinary tract infections in women". European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology. 156 (2): 131–136. doi:10.1016/j.ejogrb.2011.01.028. PMID 21349630.
- ^ a b c d e Woodford HJ, George J (February 2011). "Diagnosis and management of urinary infections in older people". Clinical Medicine. 11 (1): 80–83. doi:10.7861/clinmedicine.11-1-80. PMC 5873814 $2. PMID 21404794.
- ^ Study Guide for Pathophysiology (5 bas.). Elsevier Health Sciences. 2013. s. 272. ISBN 9780323293181. 2016-02-16 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Introduction to Medical-Surgical Nursing. Elsevier Health Sciences. 2015. s. 909. ISBN 9781455776412. 11 January 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 September 2017.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Nicolle LE (February 2008). "Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis". The Urologic Clinics of North America. 35 (1): 1–12, v. doi:10.1016/j.ucl.2007.09.004. PMID 18061019.
- ^ Jarvis WR (2007). Bennett & Brachman's hospital infections (5th bas.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. s. 474. ISBN 9780781763837. 2016-02-16 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e f Colgan R, Williams M, Johnson JR (September 2011). "Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women". American Family Physician. 84 (5): 519–526. PMID 21888302.
- ^ Glaser AP, Schaeffer AJ (November 2015). "Urinary Tract Infection and Bacteriuria in Pregnancy". The Urologic Clinics of North America. 42 (4): 547–560. doi:10.1016/j.ucl.2015.05.004. PMID 26475951.
- ^ Ferroni M, Taylor AK (November 2015). "Asymptomatic Bacteriuria in Noncatheterized Adults". The Urologic Clinics of North America. 42 (4): 537–545. doi:10.1016/j.ucl.2015.07.003. PMID 26475950.
- ^ a b c "Recurrent uncomplicated cystitis in women: allowing patients to self-initiate antibiotic therapy". Prescrire International. 23 (146): 47–49. February 2014. PMID 24669389.
- ^ Lee JH, Kim SW, Yoon BI, Ha US, Sohn DW, Cho YH (January 2013). "Factors that affect nosocomial catheter-associated urinary tract infection in intensive care units: 2-year experience at a single center". Korean Journal of Urology. 54 (1): 59–65. doi:10.4111/kju.2013.54.1.59. PMC 3556556 $2. PMID 23362450.
- ^ a b c d e f Colgan R, Williams M (October 2011). "Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitis". American Family Physician. 84 (7): 771–776. PMID 22010614.
- ^ a b c Al-Achi A (2008). An introduction to botanical medicines : history, science, uses, and dangers. Westport, Conn.: Praeger Publishers. s. 126. ISBN 978-0-313-35009-2. 2016-05-28 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Arellano RS (2011-01-19). Non-vascular interventional radiology of the abdomen. New York: Springer. s. 67. ISBN 978-1-4419-7731-1. 2016-06-10 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c Chae JH, Miller BJ (November 2015). "Beyond Urinary Tract Infections (UTIs) and Delirium: A Systematic Review of UTIs and Neuropsychiatric Disorders". Journal of Psychiatric Practice. 21 (6): 402–411. doi:10.1097/PRA.0000000000000105. PMID 26554322.
- ^ a b c Krinitski D, Kasina R, Klöppel S, Lenouvel E (November 2021). "Associations of delirium with urinary tract infections and asymptomatic bacteriuria in adults aged 65 and older: A systematic review and meta-analysis". Journal of the American Geriatrics Society. 69 (11): 3312–3323. doi:10.1111/jgs.17418. PMC 9292354 $2. PMID 34448496.
- ^ Balogun SA, Philbrick JT (March 2014). "Delirium, a Symptom of UTI in the Elderly: Fact or Fable? A Systematic Review". Canadian Geriatrics Journal. 17 (1): 22–26. doi:10.5770/cgj.17.90. PMC 3940475 $2. PMID 24596591.
- ^ Mayne S, Bowden A, Sundvall PD, Gunnarsson R (February 2019). "The scientific evidence for a potential link between confusion and urinary tract infection in the elderly is still confusing - a systematic literature review". BMC Geriatrics. 19 (1): 32. doi:10.1186/s12877-019-1049-7. PMC 6360770 $2. PMID 30717706.
- ^ a b Rashid MH, Sparrow NA, Anwar F, Guidry G, Covarrubias AE, Pang H, ve diğerleri. (October 2021). "Interleukin-6 mediates delirium-like phenotypes in a murine model of urinary tract infection". Journal of Neuroinflammation. 18 (1): 247. doi:10.1186/s12974-021-02304-x. PMC 8554965 $2. PMID 34711238.
- ^ a b Jiang Z, Liang F, Zhang Y, Dong Y, Song A, Zhu X, ve diğerleri. (September 2022). "Urinary Catheterization Induces Delirium-Like Behavior Through Glucose Metabolism Impairment in Mice". Anesthesia and Analgesia. 135 (3): 641–652. doi:10.1213/ANE.0000000000006008. PMC 9388475 $2. PMID 35389369.
- ^ a b c d e f g h i Bhat RG, Katy TA, Place FC (August 2011). "Pediatric urinary tract infections". Emergency Medicine Clinics of North America. 29 (3): 637–653. doi:10.1016/j.emc.2011.04.004. PMID 21782079.
- ^ Nugent J, Childers M, Singh-Miller N, Howard R, Allard R, Eberly M (September 2019). "Risk of Meningitis in Infants Aged 29 to 90 Days with Urinary Tract Infection: A Systematic Review and Meta-Analysis". The Journal of Pediatrics. 212: 102–110.e5. doi:10.1016/j.jpeds.2019.04.053. PMID 31230888.
- ^ a b AMDA – The Society for Post-Acute and Long-Term Care Medicine (February 2014), "Ten Things Physicians and Patients Should Question", Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, AMDA – The Society for Post-Acute and Long-Term Care Medicine, 13 September 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 April 2015
- ^ Abraham SN, Miao Y (October 2015). "The nature of immune responses to urinary tract infections". Nature Reviews. Immunology. 15 (10): 655–663. doi:10.1038/nri3887. PMC 4926313 $2. PMID 26388331.
- ^ Amdekar S, Singh V, Singh DD (November 2011). "Probiotic therapy: immunomodulating approach toward urinary tract infection". Current Microbiology. 63 (5): 484–490. doi:10.1007/s00284-011-0006-2. PMID 21901556.
- ^ Sievert DM, Ricks P, Edwards JR, Schneider A, Patel J, Srinivasan A, ve diğerleri. (January 2013). "Antimicrobial-resistant pathogens associated with healthcare-associated infections: summary of data reported to the National Healthcare Safety Network at the Centers for Disease Control and Prevention, 2009-2010". Infection Control and Hospital Epidemiology. 34 (1): 1–14. doi:10.1086/668770. PMID 23221186. 16 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 July 2019.
- ^ Bagshaw SM, Laupland KB (February 2006). "Epidemiology of intensive care unit-acquired urinary tract infections". Current Opinion in Infectious Diseases. 19 (1): 67–71. doi:10.1097/01.qco.0000200292.37909.e0. PMID 16374221.
- ^ "Urinary Tract Infections in Adults". 9 January 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 January 2015.
- ^ Brill JR (April 2010). "Diagnosis and treatment of urethritis in men". American Family Physician. 81 (7): 873–878. PMID 20353145.
- ^ Franco AV (December 2005). "Recurrent urinary tract infections". Best Practice & Research. Clinical Obstetrics & Gynaecology. 19 (6): 861–873. doi:10.1016/j.bpobgyn.2005.08.003. PMID 16298166.
- ^ Engleberg NC, DiRita V, Dermody TS (2007). Schaechter's Mechanism of Microbial Disease. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-5342-5.
- ^ a b c d e f g h i Dielubanza EJ, Schaeffer AJ (January 2011). "Urinary tract infections in women". The Medical Clinics of North America. 95 (1): 27–41. doi:10.1016/j.mcna.2010.08.023. PMID 21095409.
- ^ Goldstein I, Dicks B, Kim NN, Hartzell R (December 2013). "Multidisciplinary overview of vaginal atrophy and associated genitourinary symptoms in postmenopausal women". Sexual Medicine. 1 (2): 44–53. doi:10.1002/sm2.17. PMC 4184497 $2. PMID 25356287.
- ^ Holt JD, Garrett WA, McCurry TK, Teichman JM (February 2016). "Common Questions About Chronic Prostatitis". American Family Physician. 93 (4): 290–296. PMID 26926816.
- ^ a b Nicolle LE (May 2001). "The chronic indwelling catheter and urinary infection in long-term-care facility residents". Infection Control and Hospital Epidemiology. 22 (5): 316–321. doi:10.1086/501908. PMID 11428445.
- ^ Phipps S, Lim YN, McClinton S, Barry C, Rane A, N'Dow J (April 2006). Phipps S (Ed.). "Short term urinary catheter policies following urogenital surgery in adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD004374. doi:10.1002/14651858.CD004374.pub2. PMID 16625600.
- ^ a b c Gould CV, Umscheid CA, Agarwal RK, Kuntz G, Pegues DA (April 2010). "Guideline for prevention of catheter-associated urinary tract infections 2009". Infection Control and Hospital Epidemiology. 31 (4): 319–326. doi:10.1086/651091. PMID 20156062. 16 March 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 July 2019.
- ^ Harris R (December 2009). "Genitourinary infection and barotrauma as complications of 'P-valve' use in drysuit divers". Diving and Hyperbaric Medicine. 39 (4): 210–212. PMID 22752741. 26 May 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2013-04-04.
- ^ a b Jagannath VA, Fedorowicz Z, Sud V, Verma AK, Hajebrahimi S (November 2012). "Routine neonatal circumcision for the prevention of urinary tract infections in infancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 11: CD009129. doi:10.1002/14651858.CD009129.pub2. PMID 23152269.
The incidence of urinary tract infection (UTI) is greater in uncircumcised babies
- ^ Morris BJ, Wiswell TE (June 2013). "Circumcision and lifetime risk of urinary tract infection: a systematic review and meta-analysis". The Journal of Urology. 189 (6): 2118–2124. doi:10.1016/j.juro.2012.11.114. PMID 23201382.
- ^ a b Eves FJ, Rivera N (April 2010). "Prevention of urinary tract infections in persons with spinal cord injury in home health care". Home Healthcare Nurse. 28 (4): 230–241. doi:10.1097/NHH.0b013e3181dc1bcb. PMID 20520263.
- ^ a b Gutierrez-Aceves J (2011). "Preoperative Antibiotics and Prevention of Sepsis in Genitourinary Surgery". Smith AD, Badlani GH, Preminger GM, Kavoussi LR (Ed.). Smith's Textbook of Endourology (3rd bas.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. s. 39. ISBN 978-1-4443-4514-8.
- ^ a b c d Detweiler K, Mayers D, Fletcher SG (November 2015). "Bacteruria and Urinary Tract Infections in the Elderly". The Urologic Clinics of North America (Review). 42 (4): 561–568. doi:10.1016/j.ucl.2015.07.002. PMID 26475952.
- ^ Raynor MC, Carson CC (January 2011). "Urinary infections in men". The Medical Clinics of North America. 95 (1): 43–54. doi:10.1016/j.mcna.2010.08.015. PMID 21095410.
- ^ Hui D (2011-01-15). Leung A, Padwal R (Ed.). Approach to internal medicine : a resource book for clinical practice (3rd bas.). New York: Springer. s. 244. ISBN 978-1-4419-6504-2. 2016-05-20 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Kursh ED, Ulchaker JC, (Ed.) (2000). Office urology. Totowa, N.J.: Humana Press. s. 131. ISBN 978-0-89603-789-2. 2016-05-04 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Mick NW, Peters JR, Egan D, Nadel ES, Walls R, Silvers S, (Ed.) (2006). Blueprints emergency medicine (2nd bas.). Baltimore, Md.: Lippincott Williams & Wilkins. s. 152. ISBN 978-1-4051-0461-6. 2016-05-27 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Graham SD, Keane, James TE, Glenn F, (Ed.) (2009). Glenn's urologic surgery (7th bas.). Philadelphia, Pa.: Lippincott Williams & Wilkins. s. 148. ISBN 9780781791410. 2016-04-24 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Belman AB, King LR, Kramer SA, (Ed.) (2002). Clinical pediatric urology (4. bas.). London: Dunitz. s. 338. ISBN 9781901865639. 2016-05-15 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Popescu OE, Landas SK, Haas GP (February 2009). "The spectrum of eosinophilic cystitis in males: case series and literature review". Archives of Pathology & Laboratory Medicine. 133 (2): 289–294. doi:10.5858/133.2.289. PMID 19195972.
- ^ de Jong Y, Pinckaers JH, ten Brinck RM, Lycklama à Nijeholt AA, Dekkers OM (2014). "Urinating standing versus sitting: position is of influence in men with prostate enlargement. A systematic review and meta-analysis". PLOS ONE. 9 (7): e101320. Bibcode:2014PLoSO...9j1320D. doi:10.1371/journal.pone.0101320. PMC 4106761 $2. PMID 25051345.
- ^ Lam TB, Omar MI, Fisher E, Gillies K, MacLennan S (September 2014). "Types of indwelling urethral catheters for short-term catheterisation in hospitalised adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 9 (9): CD004013. doi:10.1002/14651858.CD004013.pub4. PMID 25248140.
- ^ Finkel R, Clark MA, Cubeddu LX (2009). Pharmacology (4th bas.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. s. 397. ISBN 9780781771559. 2016-06-09 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Methenamine is as good as antibiotics at preventing urinary tract infections". NIHR Evidence (İngilizce). 2022-12-20. doi:10.3310/nihrevidence_55378. 20 January 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 January 2023.
- ^ Harding C, Mossop H, Homer T, Chadwick T, King W, Carnell S, ve diğerleri. (March 2022). "Alternative to prophylactic antibiotics for the treatment of recurrent urinary tract infections in women: multicentre, open label, randomised, non-inferiority trial". BMJ. 376: e068229. doi:10.1136/bmj-2021-0068229. PMC 8905684 $2. PMID 35264408.
- ^ a b Beerepoot M, Geerlings S (April 2016). "Non-Antibiotic Prophylaxis for Urinary Tract Infections". Pathogens (Review). 5 (2): 36. doi:10.3390/pathogens5020036. PMC 4931387 $2. PMID 27092529.
- ^ a b Perrotta C, Aznar M, Mejia R, Albert X, Ng CW (April 2008). "Oestrogens for preventing recurrent urinary tract infection in postmenopausal women". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD005131. doi:10.1002/14651858.CD005131.pub2. PMID 18425910.
- ^ Marschall J, Carpenter CR, Fowler S, Trautner BW (June 2013). "Antibiotic prophylaxis for urinary tract infections after removal of urinary catheter: meta-analysis". BMJ. 346: f3147. doi:10.1136/bmj.f3147. PMC 3678514 $2. PMID 23757735.
- ^ Magistro G, Stief CG (January 2019). "Vaccine Development for Urinary Tract Infections: Where Do We Stand?". European Urology Focus. 5 (1): 39–41. doi:10.1016/j.euf.2018.07.034. PMID 30093359.
- ^ Huttner A, Gambillara V (October 2018). "The development and early clinical testing of the ExPEC4V conjugate vaccine against uropathogenic Escherichia coli". Clinical Microbiology and Infection. 24 (10): 1046–1050. doi:10.1016/j.cmi.2018.05.009. PMID 29803843.
- ^ Dai B, Liu Y, Jia J, Mei C (July 2010). "Long-term antibiotics for the prevention of recurrent urinary tract infection in children: a systematic review and meta-analysis". Archives of Disease in Childhood. 95 (7): 499–508. doi:10.1136/adc.2009.173112. PMID 20457696.
- ^ Salo J, Ikäheimo R, Tapiainen T, Uhari M (November 2011). "Childhood urinary tract infections as a cause of chronic kidney disease". Pediatrics. 128 (5): 840–847. doi:10.1542/peds.2010-3520. PMID 21987701.
- ^ Wang CH, Fang CC, Chen NC, Liu SS, Yu PH, Wu TY, ve diğerleri. (July 2012). "Cranberry-containing products for prevention of urinary tract infections in susceptible populations: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials". Archives of Internal Medicine. 172 (13): 988–996. doi:10.1001/archinternmed.2012.3004. PMID 22777630.
- ^ Williams G, Stothart CI, Hahn D, Stephens JH, Craig JC, Hodson EM (November 2023). "Cranberries for preventing urinary tract infections". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 11 (11): CD001321. doi:10.1002/14651858.CD001321.pub7. PMC 10636779 $2. PMID 37947276.
- ^ Schwenger EM, Tejani AM, Loewen PS (December 2015). "Probiotics for preventing urinary tract infections in adults and children". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015 (12): CD008772. doi:10.1002/14651858.CD008772.pub2. PMC 8720415 $2. PMID 26695595.
- ^ Lenger SM, Bradley MS, Thomas DA, Bertolet MH, Lowder JL, Sutcliffe S (August 2020). "D-mannose vs other agents for recurrent urinary tract infection prevention in adult women: a systematic review and meta-analysis". American Journal of Obstetrics and Gynecology. 223 (2): 265.e1–265.e13. doi:10.1016/j.ajog.2020.05.048. PMC 7395894 $2. PMID 32497610.
- ^ a b c Cooper TE, Teng C, Howell M, Teixeira-Pinto A, Jaure A, Wong G (August 2022). "D-mannose for preventing and treating urinary tract infections". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2022 (8): CD013608. doi:10.1002/14651858.CD013608.pub2. PMC 9427198 $2. PMID 36041061.
- ^ Gaines KK (June 2004). "Phenazopyridine hydrochloride: the use and abuse of an old standby for UTI". Urologic Nursing. 24 (3): 207–209. PMID 15311491.
- ^ Aronson JK, (Ed.) (2008). Meyler's side effects of analgesics and anti-inflammatory drugs. Amsterdam: Elsevier Science. s. 219. ISBN 978-0-444-53273-2. 2016-05-07 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Cash JC, Glass CA (2010). Family practice guidelines (2nd bas.). New York: Springer. s. 271. ISBN 978-0-8261-1812-7. 2016-06-11 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Santillo VM, Lowe FC (January 2007). "Cranberry juice for the prevention and treatment of urinary tract infections". Drugs of Today. 43 (1): 47–54. doi:10.1358/dot.2007.43.1.1032055. PMID 17315052.
- ^ Guay DR (2009). "Cranberry and urinary tract infections". Drugs. 69 (7): 775–807. doi:10.2165/00003495-200969070-00002. PMID 19441868.
- ^ a b Zhanel GG, Zhanel MA, Karlowsky JA (2020-03-28). "Oral and Intravenous Fosfomycin for the Treatment of Complicated Urinary Tract Infections". The Canadian Journal of Infectious Diseases & Medical Microbiology. Hindawi Limited. 2020: 8513405. doi:10.1155/2020/8513405. PMC 7142339 $2. PMID 32300381.
- ^ Grigoryan L, Trautner BW, Gupta K (22 October 2014). "Diagnosis and management of urinary tract infections in the outpatient setting: a review". JAMA. 312 (16): 1677–1684. doi:10.1001/jama.2014.12842. PMID 25335150.
- ^ a b Zalmanovici Trestioreanu A, Green H, Paul M, Yaphe J, Leibovici L (October 2010). Zalmanovici Trestioreanu A (Ed.). "Antimicrobial agents for treating uncomplicated urinary tract infection in women". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 10 (10): CD007182. doi:10.1002/14651858.CD007182.pub2. PMID 20927755.
- ^ "FDA Drug Safety Communication: FDA updates warnings for oral and injectable fluoroquinolone antibiotics due to disabling side effects". Food and Drug Administration (FDA). 8 March 2018. 18 July 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 July 2019.
- ^ Jarvis TR, Chan L, Gottlieb T (February 2014). "Assessment and management of lower urinary tract infection in adults". Australian Prescriber. 37 (1): 7–9. doi:10.18773/austprescr.2014.002.
- ^ a b c Gupta K, Hooton TM, Naber KG, Wullt B, Colgan R, Miller LG, ve diğerleri. (March 2011). "International clinical practice guidelines for the treatment of acute uncomplicated cystitis and pyelonephritis in women: A 2010 update by the Infectious Diseases Society of America and the European Society for Microbiology and Infectious Diseases". Clinical Infectious Diseases. 52 (5): e103–e120. doi:10.1093/cid/ciq257. PMID 21292654.
- ^ American Urogynecologic Society (5 May 2015), "Five Things Physicians and Patients Should Question", Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American Urogynecologic Society, 2 June 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 June 2015
- ^ Knottnerus BJ, Grigoryan L, Geerlings SE, Moll van Charante EP, Verheij TJ, Kessels AG, ter Riet G (December 2012). "Comparative effectiveness of antibiotics for uncomplicated urinary tract infections: network meta-analysis of randomized trials". Family Practice. 29 (6): 659–670. doi:10.1093/fampra/cms029. PMID 22516128.
- ^ Afzalnia S (15 December 2006). "BestBets: Is a short course of antibiotics better than a long course in the treatment of UTI in children". www.bestbets.org. 14 August 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Bryan CS (2002). Infectious diseases in primary care. Philadelphia: W.B. Saunders. s. 319. ISBN 978-0-7216-9056-8. 2012-02-13 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Wagenlehner FM, Vahlensieck W, Bauer HW, Weidner W, Piechota HJ, Naber KG (March 2013). "Prevention of recurrent urinary tract infections". Minerva Urologica e Nefrologica. 65 (1): 9–20. PMID 23538307.
- ^ Shepherd AK, Pottinger PS (July 2013). "Management of urinary tract infections in the era of increasing antimicrobial resistance". The Medical Clinics of North America. 97 (4): 737–57, xii. doi:10.1016/j.mcna.2013.03.006. PMID 23809723.
- ^ Pallett A, Hand K (November 2010). "Complicated urinary tract infections: practical solutions for the treatment of multiresistant Gram-negative bacteria". The Journal of Antimicrobial Chemotherapy. 65 (Suppl 3): iii25–iii33. doi:10.1093/jac/dkq298. PMID 20876625.
- ^ Karlović K, Nikolić J, Arapović J (November 2018). "Ceftriaxone treatment of complicated urinary tract infections as a risk factor for enterococcal re-infection and prolonged hospitalization: A 6-year retrospective study". Bosnian Journal of Basic Medical Sciences. 18 (4): 361–366. doi:10.17305/bjbms.2018.3544. PMC 6252101 $2. PMID 29750894.
- ^ Ariathianto Y (October 2011). "Asymptomatic bacteriuria - prevalence in the elderly population". Australian Family Physician. 40 (10): 805–809. PMID 22003486.
- ^ Colgan R, Nicolle LE, McGlone A, Hooton TM (September 2006). "Asymptomatic bacteriuria in adults". American Family Physician. 74 (6): 985–990. PMID 17002033.
- ^ a b American Geriatrics Society, "Five Things Physicians and Patients Should Question", Choosing Wisely: an initiative of the ABIM Foundation, American Geriatrics Society, 1 September 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 August 2013
- ^ Widmer M, Lopez I, Gülmezoglu AM, Mignini L, Roganti A (November 2015). "Duration of treatment for asymptomatic bacteriuria during pregnancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015 (11): CD000491. doi:10.1002/14651858.CD000491.pub3. PMC 7043273 $2. PMID 26560337.
- ^ a b c Guinto VT, De Guia B, Festin MR, Dowswell T (September 2010). "Different antibiotic regimens for treating asymptomatic bacteriuria in pregnancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews (9): CD007855. doi:10.1002/14651858.CD007855.pub2. PMC 4033758 $2. PMID 20824868.
- ^ a b c Smaill FM, Vazquez JC (November 2019). "Antibiotics for asymptomatic bacteriuria in pregnancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2019 (11): CD000490. doi:10.1002/14651858.CD000490.pub4. PMC 6953361 $2. PMID 31765489.
- ^ Julka S (October 2013). "Genitourinary infection in diabetes". Indian Journal of Endocrinology and Metabolism. 17 (Suppl 1): S83–S87. doi:10.4103/2230-8210.119512. PMC 3830375 $2. PMID 24251228.
- ^ a b Schneeberger C, Geerlings SE, Middleton P, Crowther CA (July 2015). "Interventions for preventing recurrent urinary tract infection during pregnancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015 (7): CD009279. doi:10.1002/14651858.CD009279.pub3. PMC 6457953 $2. PMID 26221993.
- ^ The Sanford Guide to Antimicrobial Therapy 2011 (Guide to Antimicrobial Therapy (Sanford)). Antimicrobial Therapy. 2011. ss. 30. ISBN 978-1-930808-65-2.
- ^ Long B, Koyfman A (November 2018). "The Emergency Department Diagnosis and Management of Urinary Tract Infection". Emergency Medicine Clinics of North America. 36 (4): 685–710. doi:10.1016/j.emc.2018.06.003. PMID 30296999.
- ^ MacKenzie JR (March 1996). "A review of renal scarring in children". Nuclear Medicine Communications. 17 (3): 176–190. doi:10.1097/00006231-199603000-00002. PMID 8692483.
- ^ Smeltzer SC, Bare BG, Hinkle JL, Cheever KH (2010). "Management of Patients with Urinary Disorders". Brunner & Suddarth's textbook of medical-surgical nursing (12th bas.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. s. 1359. ISBN 978-0-7817-8589-1. 2016-04-28 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Whiteman W, Topley C (1990). Topley and Wilson's Principles of bacteriology, virology and immunity : in 4 volumes (8th bas.). London: Arnold. s. 198. ISBN 978-0-7131-4591-5.
Dış bağlantılar
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
