İsveçliler: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yeni yerler ve resimler ekledim. Yeni yerler eklemeye devam edeceğim.
Kaynakça bölümünü ve kaynaklar ekledim.
1. satır: 1. satır:
İsveçliler ([[İsveççe]]: svenskar), ortak bir soy, kültür, tarih ve dili paylaşan [[İskandinavya|İskandinav]] bölgesine özgü bir Kuzey Germen etnik grubudur. Çoğunlukla [[İsveç]] ve diğer İskandinav ülkelerinde,<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=NwvoM-ZFoAgC|title=One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups|page=769|publisher=[[Greenwood Publishing Group]]|quote=Germanic nations:.. Swedes...|year=2000|isbn=0313309841|last=Minahan|first=James}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=rmMzCsLWcNcC|title=Democracy in an Age of Globalisation|date=2007|page=124|publisher=[[Springer Science+Business Media|Springer Science & Business Media]]|quote=Similarly homogenous are the countries of China (with 92% Han Chinese) and Korea, as well as Scandinavia, in particular Sweden (where more than 95% belong to the North Germanic people of the Swedes)|isbn=978-1402056628|last=Höffe|first=Otfried|author-link=Otfried Höffe}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=3sARs520GCkC|title=Cultural Mythology and Global Leadership|date=2009|page=178|publisher=[[Edward Elgar Publishing]]|quote=Unlike other Germanic people, Swedes seem totally at ease with the complexity, vagueness, and opaqueness of the inner nature of humans and other beings)|isbn=978-1848447387|last1=Kessler|first1=E. H.|last2=Wong-MingJi|first2=D. J.}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=7rovXFnqXYMC|title=Europe|page=53|publisher=[[Infobase Publishing]]|quote=Germanic stock includes [[Germans]], Swedes, [[Norwegians]], [[Danes]], [[Dutch people|Dutch]] ([[Flemish people|Flemish]]), and [[English people|English]] ([[Anglo-Saxons|Anglo-Saxon]])|year=2007|isbn=978-1-4381-0455-3|last=Pavlovic|first=Zoran}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.no/books?id=LuPGek6L4gIC|title=The Making of a Language|date=2003|page=449|publisher=[[Walter de Gruyter]]|quote=The Germanic [peoples] still include: Englishmen, Dutchmen, Germans, Danes, Swedes, Saxons. Therefore, [in the same way] as Poles, Russians, Czechs, Serbs, Croats, Bulgarians belong to the Slavic [peoples]...|isbn=311017099X|last=Wicherkiewicz|first=Tomasz|author-link=Tomasz Wicherkiewicz}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=LBXUVEdg_SsC|title=World and Its Peoples: Scandinavia And Finland|date=2010|page=1186|quote=Danes, Icelanders, Norwegians, and Swedes are Germanic, descendants of peoples who first moved northward from the North European Plain some 10,000 years ago, when the ice sheets of the last glacial period retreated.|isbn=978-0761478973|last=Marshall Cavendish|author-link=Marshall Cavendish}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=riIxDwAAQBAJ|title=Coming to My Senses: The Autobiography of a Sociologist|date=2017|page=48|publisher=[[Routledge]]|quote=The English are ultimately of Germanic origin, as are the Flemish, Dutch, Frisians, Danes, Swedes, Norwegians, and Icelanders|isbn=978-1351527675|last=Homans|first=George Caspar|author-link=George C. Homans}}</ref> özellikle [[Finlandiya]]'da, diğer ülkelerde, özellikle [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde önemli bir [[diaspora]]<nowiki/>da yaşarlar. İsveçliler Finlandiya ve [[Estonya]]'da resmi olarak tanınan bir azınlıktır.
İsveçliler ([[İsveççe]]: svenskar), ortak bir soy, kültür, tarih ve dili paylaşan [[İskandinavya|İskandinav]] bölgesine özgü bir Kuzey Germen etnik grubudur. Çoğunlukla [[İsveç]] ve diğer İskandinav ülkelerinde, özellikle [[Finlandiya]]'da, diğer ülkelerde, özellikle [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde önemli bir [[diaspora]]<nowiki/>da yaşarlar. İsveçliler Finlandiya ve [[Estonya]]'da resmi olarak tanınan bir azınlıktır.


== Etimoloji==
== Etimoloji==
İngilizce "İsveçli" terimi, 16.yüzyılın sonlarından beri İngilizce olarak onaylanmıştır ve orta Hollanda veya orta düşük Alman kökenlidir. İsveççe'de, bu terim, Doğu orta İsveç'te [[Svealand]]'da yaşayan ve MS 1.yüzyıldan itibaren Tacitus'un [[Germania]] tarihinde Suiones olarak listelenen svear (veya İsveçliler) isminden türetildiğine inanılan svensk'tir. Terimin, [[Latince]] suus olarak Proto-Hint-Avrupa dönüşlü pronominal kök, *s(w)e'den türetildiğine inanılmaktadır. Bu kelime "kendi (kabileler)" anlamına gelmelidir. Aynı kök ve orijinal anlam, [[Svabya|Swabia]] isminde günümüze kadar korunmuş olan Germen kabilesi Suebi'nin etnonyminde bulunur.
İngilizce "İsveçli" terimi, 16.yüzyılın sonlarından beri İngilizce olarak onaylanmıştır ve orta Hollanda veya orta düşük Alman kökenlidir.<ref>{{cite web|url=http://dictionary.reference.com/browse/swede|title=the definition of Swede|website=Dictionary.com}}</ref> İsveççe'de, bu terim, Doğu orta İsveç'te [[Svealand]]'da yaşayan ve MS 1.yüzyıldan itibaren Tacitus'un [[Germania]] tarihinde Suiones olarak listelenen svear (veya İsveçliler) isminden türetildiğine inanılan svensk'tir.<ref>{{cite web|url=http://g3.spraakdata.gu.se/saob/show.phtml?filenr=2/38/208.html|title=OSA – Om svar anhålles|website=g3.spraakdata.gu.se}}</ref><ref>{{cite web|url=http://g3.spraakdata.gu.se/saob/show.phtml?filenr=2/38/152.html|title=OSA – Om svar anhålles|website=g3.spraakdata.gu.se}}</ref> Terimin, [[Latince]] suus olarak Proto-Hint-Avrupa dönüşlü pronominal kök, *s(w)e'den türetildiğine inanılmaktadır. Bu kelime "kendi (kabileler)" anlamına gelmelidir. Aynı kök ve orijinal anlam, [[Svabya|Swabia]] isminde günümüze kadar korunmuş olan Germen kabilesi Suebi'nin etnonyminde bulunur.<ref>Noreen, A. ''Nordens äldsta folk- och ortnamn'' (i Fornvännen 1920 sid 32).</ref><ref name="pokorny">{{Cite web|url=http://www.ieed.nl/cgi-bin/response.cgi?flags=eygtnrl&single=1&basename=/data/ie/pokorny&text_recno=1653&root=leiden|title=Indogermanisches Etymologisches Woerterbuch [Pokorny] : Query result|archive-date=13 June 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110613010656/http://www.ieed.nl/cgi-bin/response.cgi?flags=eygtnrl&single=1&basename=/data/ie/pokorny&text_recno=1653&root=leiden|date=13 June 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://runeberg.org/svetym/1003.html|title=915 (Svensk etymologisk ordbok)|accessdate=2017-08-20|date=16 August 2017|website=Runeberg.org}}</ref>


== Tarihçe ==
== Tarihçe ==
12. satır: 12. satır:
6. yüzyılda [[Jordanes]], [[Scandza]]'da yaşayan Suehans ve Suetidi olarak adlandırdığı iki kabileyi seçti. Bu iki ismin her ikisinin de aynı kabileye atıfta bulunduğu düşünülmektedir. Suehans, diyor, sadece Thyringi kabilesi (alia vero gens ıbi moratur Suehans, quae velud Thyringi equis utuntur eximiis) gibi çok iyi atları var. İzlandalı Snorri Sturluson (1179-1241), 6. yüzyıl İsveç Kralı [[Adils]] (Eadgils) hakkında günlerinin en iyi atlarına sahip olduğunu yazdı. Suehans, Roma pazarı için siyah tilki derileri tedarik etti. Daha sonra Jordanes, Svitjod'un Latince formu olarak kabul edilen Suetidi'yi adlandırır. Suetidi'nin en uzun erkek olduğunu yazıyor-aynı stokta olan [[Dani]] ile birlikte. Daha sonra diğer İskandinav kabilelerinden aynı yükseklikte olduğundan bahseder.
6. yüzyılda [[Jordanes]], [[Scandza]]'da yaşayan Suehans ve Suetidi olarak adlandırdığı iki kabileyi seçti. Bu iki ismin her ikisinin de aynı kabileye atıfta bulunduğu düşünülmektedir. Suehans, diyor, sadece Thyringi kabilesi (alia vero gens ıbi moratur Suehans, quae velud Thyringi equis utuntur eximiis) gibi çok iyi atları var. İzlandalı Snorri Sturluson (1179-1241), 6. yüzyıl İsveç Kralı [[Adils]] (Eadgils) hakkında günlerinin en iyi atlarına sahip olduğunu yazdı. Suehans, Roma pazarı için siyah tilki derileri tedarik etti. Daha sonra Jordanes, Svitjod'un Latince formu olarak kabul edilen Suetidi'yi adlandırır. Suetidi'nin en uzun erkek olduğunu yazıyor-aynı stokta olan [[Dani]] ile birlikte. Daha sonra diğer İskandinav kabilelerinden aynı yükseklikte olduğundan bahseder.


Semilegendary Scandza'dan (modern [[Götaland]], İsveç'te bir yerde olduğuna inanılan) kaynaklanan Gotik bir nüfus, MS 2. yüzyıldan önce [[Baltık Denizi]]'ni geçti. Modern [[Ukrayna]]'da [[Karadeniz]] kıyısındaki İskit'e ulaşıyorlar, burada Gotlar arkeolojik izlerini Chernyakhov kültüründe bıraktılar. 5. ve 6. yüzyıllarda, Vizigotlar ve Ostrogotlar olarak bölündüler ve sırasıyla İber Yarımadası ve İtalya'da [[Roma İmparatorluğu]]'nun güçlü halefi Devletleri kurdular. Kırım Gotik toplulukları, 18.yüzyılın sonlarına kadar [[Kırım]]'da sağlam bir şekilde hayatta kalmış gibi görünüyor.
Semilegendary Scandza'dan (modern [[Götaland]], İsveç'te bir yerde olduğuna inanılan) kaynaklanan Gotik bir nüfus, MS 2. yüzyıldan önce [[Baltık Denizi]]'ni geçti. Modern [[Ukrayna]]'da [[Karadeniz]] kıyısındaki İskit'e ulaşıyorlar, burada Gotlar arkeolojik izlerini Chernyakhov kültüründe bıraktılar. 5. ve 6. yüzyıllarda, Vizigotlar ve Ostrogotlar olarak bölündüler ve sırasıyla İber Yarımadası ve İtalya'da [[Roma İmparatorluğu]]'nun güçlü halefi Devletleri kurdular.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/239637/Goth Goth (people)]. Britannica Online Encyclopedia.</ref> Kırım Gotik toplulukları, 18.yüzyılın sonlarına kadar [[Kırım]]'da sağlam bir şekilde hayatta kalmış gibi görünüyor.<ref>Ingemar Nordgren (2004). "''[https://books.google.com/books?id=-wZYqf3G45cC&pg=PA520 The Well Spring of the Goths: About the Gothic Peoples in the Nordic Countries and on the Continent]''". iUniverse. p. 520 {{ISBN|0-595-33648-5}}</ref>


=== Viking ve Orta Çağ ===
=== Viking ve Orta Çağ ===
32. satır: 32. satır:


==== İsveç'te Veba ====
==== İsveç'te Veba ====
14. yüzyılda, İsveç [[Kara Ölüm|Kara ölüm]] tarafından vuruldu. İsveç nüfusunun büyük bir kısmı yok oldu. Bu dönemde İsveç şehirleri de daha fazla hak kazanmaya başladı ve özellikle [[Visby]]'de aktif olan Hansa Birliğinin Alman tüccarlarından güçlü bir şekilde etkilendi. 1319'da İsveç ve Norveç Kral [[Magnus Eriksson]] altında birleşti ve 1397'de Danimarka Kraliçesi Margaret I, Kalmar Birliği aracılığıyla İsveç, Norveç ve Danimarka'nın kişisel birliğini etkiledi. Bununla birlikte, egemenliği Danimarka'da da yoğunlaşan Margaret'in halefleri İsveç soylularını kontrol edemedi.
14. yüzyılda, İsveç [[Kara Ölüm|Kara ölüm]] tarafından vuruldu. İsveç nüfusunun büyük bir kısmı yok oldu.<ref>Scott, pp. 56–57.</ref> Bu dönemde İsveç şehirleri de daha fazla hak kazanmaya başladı ve özellikle [[Visby]]'de aktif olan Hansa Birliğinin Alman tüccarlarından güçlü bir şekilde etkilendi. 1319'da İsveç ve Norveç Kral [[Magnus Eriksson]] altında birleşti ve 1397'de Danimarka Kraliçesi Margaret I, Kalmar Birliği aracılığıyla İsveç, Norveç ve Danimarka'nın kişisel birliğini etkiledi. Bununla birlikte, egemenliği Danimarka'da da yoğunlaşan Margaret'in halefleri İsveç soylularını kontrol edemedi.


==== Reşit Olmayanlar ve Vekiller ====
==== Reşit Olmayanlar ve Vekiller ====
38. satır: 38. satır:
Çok sayıda çocuk, krallığın dışında İsveç tacını miras aldı, sonuç olarak — gerçek güç, İsveç Parlamentosu tarafından yönetilenler (özellikle Sture ailesinin) tarafından uzun süre tutuldu. İsveç'i silah zoruyla iddia eden [[Danimarka Kralı Christian II]], 1520'de Stockholm'deki İsveç soylularının katliamını emretti. Bu, "[[Stockholm Katliamı|Stockholm kan banyosu]]" olarak bilinmeye başladı ve İsveç soylularını yeni direnişe karıştırdı ve 6 Haziran'da (şimdi İsveç'in ulusal Bayramı) 1523'te [[Gustav Vasa]]'yı kralları yaptılar. Bu bazen modern İsveç'in temeli olarak kabul edilir. Kısa bir süre sonra [[Katoliklik|Katolikliği]] reddetti ve İsveç'i Protestan Reformasyonuna götürdü. Ekonomik olarak, Gustav Vasa, Hansa Birliği'nin İsveç [[Baltık Denizi]] ticareti üzerindeki tekelini kırdı.
Çok sayıda çocuk, krallığın dışında İsveç tacını miras aldı, sonuç olarak — gerçek güç, İsveç Parlamentosu tarafından yönetilenler (özellikle Sture ailesinin) tarafından uzun süre tutuldu. İsveç'i silah zoruyla iddia eden [[Danimarka Kralı Christian II]], 1520'de Stockholm'deki İsveç soylularının katliamını emretti. Bu, "[[Stockholm Katliamı|Stockholm kan banyosu]]" olarak bilinmeye başladı ve İsveç soylularını yeni direnişe karıştırdı ve 6 Haziran'da (şimdi İsveç'in ulusal Bayramı) 1523'te [[Gustav Vasa]]'yı kralları yaptılar. Bu bazen modern İsveç'in temeli olarak kabul edilir. Kısa bir süre sonra [[Katoliklik|Katolikliği]] reddetti ve İsveç'i Protestan Reformasyonuna götürdü. Ekonomik olarak, Gustav Vasa, Hansa Birliği'nin İsveç [[Baltık Denizi]] ticareti üzerindeki tekelini kırdı.


[[Hansa Birliği]], 1356 yılında Almanya'nın kuzeyindeki deniz kıyısında [[Lübeck]]'te resmen kuruldu. Hansa Birliği, Baltık Denizi kıyıları boyunca ülkelerin ve şehirlerin prenslerinden ve kraliyetlerinden sivil ve ticari ayrıcalıklar istedi. Karşılığında belli bir miktar koruma teklif ettiler. Kendi donanmasına sahip olan Hansa, Baltık Denizi'ni korsanlardan arındırmayı başardı. Hansa tarafından elde edilen ayrıcalıklar, yalnızca Hansa vatandaşlarının bulundukları limanlardan ticaret yapmasına izin verileceğine dair güvenceleri içeriyordu. Ayrıca, tüm gümrük ve vergilerden arındırılmış bir anlaşma istediler. Bu tavizlerle Lübeck tüccarları İsveç'in Stockholm kentine akın etti ve kısa bir süre sonra bu şehrin ekonomik yaşamına hakim oldu ve Stockholm liman kentini İsveç'in önde gelen ticari ve endüstriyel şehri haline getirdi. Hansa ticareti altında Stockholm'ün ithalatının üçte ikisi tekstil ve tuzun üçte birinden oluşuyordu. İsveç'ten yapılan ihracat demir ve bakırdan oluşuyordu.
[[Hansa Birliği]], 1356 yılında Almanya'nın kuzeyindeki deniz kıyısında [[Lübeck]]'te resmen kuruldu. Hansa Birliği, Baltık Denizi kıyıları boyunca ülkelerin ve şehirlerin prenslerinden ve kraliyetlerinden sivil ve ticari ayrıcalıklar istedi. Karşılığında belli bir miktar koruma teklif ettiler. Kendi donanmasına sahip olan Hansa, Baltık Denizi'ni korsanlardan arındırmayı başardı. Hansa tarafından elde edilen ayrıcalıklar, yalnızca Hansa vatandaşlarının bulundukları limanlardan ticaret yapmasına izin verileceğine dair güvenceleri içeriyordu. Ayrıca, tüm gümrük ve vergilerden arındırılmış bir anlaşma istediler. Bu tavizlerle Lübeck tüccarları İsveç'in Stockholm kentine akın etti ve kısa bir süre sonra bu şehrin ekonomik yaşamına hakim oldu ve Stockholm liman kentini İsveç'in önde gelen ticari ve endüstriyel şehri haline getirdi. Hansa ticareti altında Stockholm'ün ithalatının üçte ikisi tekstil ve tuzun üçte birinden oluşuyordu. İsveç'ten yapılan ihracat demir ve bakırdan oluşuyordu.<ref>Scott</ref>


Bununla birlikte, İsveçliler Hansa'nın (çoğunlukla Alman vatandaşları) tekel ticaret pozisyonuna kızmaya ve Hansa'ya kaybettiklerini hissettikleri gelire kızmaya başladılar. Sonuç olarak, Gustav Vasa ya da Gustav I, Hansa Birliği'nin tekel gücünü kırdığında, İsveç halkı için bir kahraman olarak kabul edildi. Tarih şimdi Gustav ı'i modern İsveç ulusunun babası olarak görüyor. Gustav tarafından atılan temellerin gelişmesi zaman alacaktır. Dahası, İsveç Hansa Birliği'nden kurtulup altın çağına girdiğinde, köylülüğün geleneksel olarak özgür olması, feodal bir toprak sahibi sınıfına gitmek yerine ekonomik faydaların daha fazlasının onlara geri aktığı anlamına geliyordu. Bu, köylülüğün hala serflik ve güçlü bir feodal toprak sahibi sistemle bağlı olduğu Polonya gibi diğer Avrupa ülkelerinde durum böyle değildi.
Bununla birlikte, İsveçliler Hansa'nın (çoğunlukla Alman vatandaşları) tekel ticaret pozisyonuna kızmaya ve Hansa'ya kaybettiklerini hissettikleri gelire kızmaya başladılar. Sonuç olarak, Gustav Vasa ya da Gustav I, Hansa Birliği'nin tekel gücünü kırdığında, İsveç halkı için bir kahraman olarak kabul edildi. Tarih şimdi Gustav ı'i modern İsveç ulusunun babası olarak görüyor. Gustav tarafından atılan temellerin gelişmesi zaman alacaktır. Dahası, İsveç Hansa Birliği'nden kurtulup altın çağına girdiğinde, köylülüğün geleneksel olarak özgür olması, feodal bir toprak sahibi sınıfına gitmek yerine ekonomik faydaların daha fazlasının onlara geri aktığı anlamına geliyordu. Bu, köylülüğün hala serflik ve güçlü bir feodal toprak sahibi sistemle bağlı olduğu Polonya gibi diğer Avrupa ülkelerinde durum böyle değildi.

Sayfanın 07.08, 24 Ağustos 2020 tarihindeki hâli

İsveçliler (İsveççe: svenskar), ortak bir soy, kültür, tarih ve dili paylaşan İskandinav bölgesine özgü bir Kuzey Germen etnik grubudur. Çoğunlukla İsveç ve diğer İskandinav ülkelerinde,[1][2][3][4][5][6][7] özellikle Finlandiya'da, diğer ülkelerde, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde önemli bir diasporada yaşarlar. İsveçliler Finlandiya ve Estonya'da resmi olarak tanınan bir azınlıktır.

Etimoloji

İngilizce "İsveçli" terimi, 16.yüzyılın sonlarından beri İngilizce olarak onaylanmıştır ve orta Hollanda veya orta düşük Alman kökenlidir.[8] İsveççe'de, bu terim, Doğu orta İsveç'te Svealand'da yaşayan ve MS 1.yüzyıldan itibaren Tacitus'un Germania tarihinde Suiones olarak listelenen svear (veya İsveçliler) isminden türetildiğine inanılan svensk'tir.[9][10] Terimin, Latince suus olarak Proto-Hint-Avrupa dönüşlü pronominal kök, *s(w)e'den türetildiğine inanılmaktadır. Bu kelime "kendi (kabileler)" anlamına gelmelidir. Aynı kök ve orijinal anlam, Swabia isminde günümüze kadar korunmuş olan Germen kabilesi Suebi'nin etnonyminde bulunur.[11][12][13]

Tarihçe

Köken

9. yüzyılda İsveç. Sarı Svealand, Mavi Götaland ve yeşil Gotland.

İsveç, MS 98'de Tacitus Germania ile proto-tarihe giriyor. Germania 44, 45'te İsveçlilerden (Suiones) güçlü bir kabile olarak (sadece silahları ve adamları için değil, aynı zamanda güçlü filoları için de ayırt edilir), her iki ucunda da (uzun gemiler) bir pruvaya sahip gemilerle bahseder. Hangi kralların (kuningaz) bu Suionları yönettiği bilinmemektedir, ancak İskandinav mitolojisi, M. ö.son yüzyıllara kadar uzanan efsanevi ve yarı efsanevi kralların uzun bir çizgisini temsil etmektedir. İsveç'teki okuryazarlığa gelince, runik yazı, en azından MS 2.yüzyıla kadar Güney İskandinav seçkinleri arasında kullanılıyordu, ancak Roma döneminden hayatta kalan her şey, esas olarak erkek isimlerinden oluşan eserler üzerinde, Güney İskandinavya halkının O zamanlar Proto-İskandinavca konuştuğunu gösteren, İsveç ve diğer Kuzey Germen dillerine atalarının bir dili.

6. yüzyılda Jordanes, Scandza'da yaşayan Suehans ve Suetidi olarak adlandırdığı iki kabileyi seçti. Bu iki ismin her ikisinin de aynı kabileye atıfta bulunduğu düşünülmektedir. Suehans, diyor, sadece Thyringi kabilesi (alia vero gens ıbi moratur Suehans, quae velud Thyringi equis utuntur eximiis) gibi çok iyi atları var. İzlandalı Snorri Sturluson (1179-1241), 6. yüzyıl İsveç Kralı Adils (Eadgils) hakkında günlerinin en iyi atlarına sahip olduğunu yazdı. Suehans, Roma pazarı için siyah tilki derileri tedarik etti. Daha sonra Jordanes, Svitjod'un Latince formu olarak kabul edilen Suetidi'yi adlandırır. Suetidi'nin en uzun erkek olduğunu yazıyor-aynı stokta olan Dani ile birlikte. Daha sonra diğer İskandinav kabilelerinden aynı yükseklikte olduğundan bahseder.

Semilegendary Scandza'dan (modern Götaland, İsveç'te bir yerde olduğuna inanılan) kaynaklanan Gotik bir nüfus, MS 2. yüzyıldan önce Baltık Denizi'ni geçti. Modern Ukrayna'da Karadeniz kıyısındaki İskit'e ulaşıyorlar, burada Gotlar arkeolojik izlerini Chernyakhov kültüründe bıraktılar. 5. ve 6. yüzyıllarda, Vizigotlar ve Ostrogotlar olarak bölündüler ve sırasıyla İber Yarımadası ve İtalya'da Roma İmparatorluğu'nun güçlü halefi Devletleri kurdular.[14] Kırım Gotik toplulukları, 18.yüzyılın sonlarına kadar Kırım'da sağlam bir şekilde hayatta kalmış gibi görünüyor.[15]

Viking ve Orta Çağ

Odin'e dua eden muzaffer Eric, hem İsveçliler hem de Geats üzerinde hüküm süren ilk kraldı; 1895 illüstrasyonu, Jenny Nyström.

İsveç Viking Çağı kabaca 8. ve 11. yüzyıllar arasında sürdü. Bu dönemde, İsveçlilerin Doğu İsveç'ten genişlediğine ve geats'i güneye dahil ettiğine inanılmaktadır. İsveçli Vikinglerin ve Gutar'ın çoğunlukla doğu ve güneyde seyahat ettiğine, Finlandiya, Baltık ülkeleri, Rusya, Belarus, Ukrayna Karadeniz'e ve Bağdat'a kadar ilerlediğine inanılmaktadır. Rotaları dinyeper'den güneye doğru Konstantinopolis'e geçti ve üzerinde çok sayıda baskın yaptılar. Bizans İmparatoru Theophilos, savaştaki büyük yeteneklerini fark etti ve onları varangian muhafızı olarak bilinen kişisel koruması olarak hizmet etmeye davet etti. "Rus" olarak adlandırılan İsveçli Vikinglerin de Kiev Rus'un kurucu babaları olduğuna inanılıyor. Arap gezgin İbn Fadlan bu Vikingleri şöyle tanımladı:

Viking seferleri (kırmızı): İsveçli Vikingler Rusya'ya gitti.

Rusları tüccar yolculuklarına geldiklerinde ve Itıl tarafından kamp kurduklarında gördüm. Hurma ağaçları gibi uzun boylu, sarışın ve pembe olan daha mükemmel fiziksel örnekleri hiç görmedim; ne tunikler ne de kaftanlar giyiyorlar, ama erkekler vücudun bir tarafını kaplayan ve elini serbest bırakan kıyafetler giyiyorlar. Her insanın bir balta, bir kılıç ve bir bıçağı vardır ve her zaman onun yanında tutar. Kılıçlar geniş ve yivli, Frenk usülü.

Bu İsveçli Vikinglerin Maceraları, Yunan Runestones ve Varangian Runestones gibi İsveç'teki birçok runestones üzerinde anılmaktadır. İngiltere Runestones gibi taşlarla anılan batıya doğru yapılan seferlere de önemli bir katılım oldu. İsveçli Vikinglerin son büyük seferi, Hazar Denizi'nin güneydoğusundaki serkland'a uzun zamandır seyahat eden ıngvar'ın talihsiz seferi gibi görünüyor. Üyeleri Ingvar Runestones üzerinde anılır, bunların hiçbiri herhangi bir kurtulan bahseder. Mürettebata ne olduğu bilinmiyor, ancak hastalıktan öldüğüne inanılıyor.

İsveç Krallığı

İsveç Krallığı'nın ne zaman ve nasıl doğduğu bilinmemektedir, ancak İsveç hükümdarlarının listesi, hem Svealand'ı (İsveç) hem de Götaland'ı (Gothia) muzaffer Erik ile bir il olarak yöneten ilk krallardan alınmıştır. İsveç ve Gothia, antik çağlardan çok önce iki ayrı milletti. Ne kadar süredir var oldukları bilinmiyor, ancak Beowulf 6. yüzyılda yarı efsanevi İsveç-Geatish savaşlarını tanımladı.

Kültürel gelişmeler

İskandinav Viking çağının ilk aşamalarında, Scania'daki Ystad ve günümüz İsveç'teki Gotland'daki Paviken, gelişen ticaret merkezleriydi. Büyük bir pazar olduğuna inanılan şeyin kalıntıları, MS 600-700 yılları arasında Ystad'da bulunmuştur. 9. ve 10. yüzyıllarda Baltık bölgesinde önemli bir ticaret merkezi olan Paviken'de, gemi inşa tersaneleri ve el sanatları endüstrisi ile büyük bir Viking Çağı limanının kalıntıları bulunmuştur. 800 ve 1000 arasında ticaret, Gotland'a bol miktarda Gümüş getirdi ve bazı bilim adamlarına göre, bu dönemin Gotlanders, İskandinavya nüfusunun geri kalanından daha fazla Gümüş biriktirdi.

Aziz Ansgar genellikle 829'da Hristiyanlığı tanıtmak için kredilendirilir, ancak yeni din 12.yüzyıla kadar putperestliğin yerini almaya başlamamıştır. 11. yüzyılda Hristiyanlık en yaygın din haline geldi ve 1050'den beri İsveç Hristiyan bir ulus olarak kabul edildi. 1100 ve 1400 arasındaki dönem, İskandinav krallıkları arasındaki iç güç mücadeleleri ve rekabet ile karakterize edildi. İsveç kralları ayrıca Finlandiya'daki İsveç kontrolündeki bölgeyi genişletmeye başladı ve artık İsveç ile hiçbir bağlantısı olmayan Rus ile çatışmalar yarattı.

İsveç'te feodal kurumlar

İsveç'in en güney ucunda, bu süre zarfında Danimarka kontrolü altında olan Skane Eyaleti hariç, feodalizm İsveç'te Avrupa'nın geri kalanında olduğu gibi gelişmedi. Bu nedenle, köylülük, İsveç tarihinin çoğunda büyük ölçüde özgür bir çiftçi sınıfı olarak kaldı. Kölelik İsveç'te yaygın değildi ve Hıristiyanlığın yayılması, Baltık Denizi'nin doğusundaki topraklardan köle elde etmenin zorluğu ve 16.yüzyıldan önce şehirlerin gelişmesiyle birlikte kölelik ve serflik, 1335'te Kral Magnus Erickson'un kararnamesiyle tamamen kaldırıldı. Eski köleler köylülüğe dalma eğilimindeydi ve bazıları kasabalarda işçi oldu. Yine de İsveç, takas aracının değiş tokuş aracı olduğu fakir ve ekonomik olarak geri kalmış bir ülke olarak kaldı. Örneğin, Dalsland eyaletinin çiftçileri tereyağını İsveç'in madencilik bölgelerine taşıyacak ve orada demir için değiştireceklerdi, daha sonra kıyıya çıkaracak ve demir Yurtdışına gönderilirken yiyecek için ihtiyaç duydukları balık için demir ticareti yapacaklardı.

İsveç'te Veba

14. yüzyılda, İsveç Kara ölüm tarafından vuruldu. İsveç nüfusunun büyük bir kısmı yok oldu.[16] Bu dönemde İsveç şehirleri de daha fazla hak kazanmaya başladı ve özellikle Visby'de aktif olan Hansa Birliğinin Alman tüccarlarından güçlü bir şekilde etkilendi. 1319'da İsveç ve Norveç Kral Magnus Eriksson altında birleşti ve 1397'de Danimarka Kraliçesi Margaret I, Kalmar Birliği aracılığıyla İsveç, Norveç ve Danimarka'nın kişisel birliğini etkiledi. Bununla birlikte, egemenliği Danimarka'da da yoğunlaşan Margaret'in halefleri İsveç soylularını kontrol edemedi.

Reşit Olmayanlar ve Vekiller

Gustav Vasa, Dalarna'da bir devrim başlatır. İsveç Kurtuluş Savaşı'ndan sonra İsveç, 126 yıllık Danimarka egemenliğindeki Kalmar Birliği'nin ardından 1523'te özgür bir ulus oldu; 1836 Johan Gustaf Sandberg tarafından idealize edilmiş tasvir

Çok sayıda çocuk, krallığın dışında İsveç tacını miras aldı, sonuç olarak — gerçek güç, İsveç Parlamentosu tarafından yönetilenler (özellikle Sture ailesinin) tarafından uzun süre tutuldu. İsveç'i silah zoruyla iddia eden Danimarka Kralı Christian II, 1520'de Stockholm'deki İsveç soylularının katliamını emretti. Bu, "Stockholm kan banyosu" olarak bilinmeye başladı ve İsveç soylularını yeni direnişe karıştırdı ve 6 Haziran'da (şimdi İsveç'in ulusal Bayramı) 1523'te Gustav Vasa'yı kralları yaptılar. Bu bazen modern İsveç'in temeli olarak kabul edilir. Kısa bir süre sonra Katolikliği reddetti ve İsveç'i Protestan Reformasyonuna götürdü. Ekonomik olarak, Gustav Vasa, Hansa Birliği'nin İsveç Baltık Denizi ticareti üzerindeki tekelini kırdı.

Hansa Birliği, 1356 yılında Almanya'nın kuzeyindeki deniz kıyısında Lübeck'te resmen kuruldu. Hansa Birliği, Baltık Denizi kıyıları boyunca ülkelerin ve şehirlerin prenslerinden ve kraliyetlerinden sivil ve ticari ayrıcalıklar istedi. Karşılığında belli bir miktar koruma teklif ettiler. Kendi donanmasına sahip olan Hansa, Baltık Denizi'ni korsanlardan arındırmayı başardı. Hansa tarafından elde edilen ayrıcalıklar, yalnızca Hansa vatandaşlarının bulundukları limanlardan ticaret yapmasına izin verileceğine dair güvenceleri içeriyordu. Ayrıca, tüm gümrük ve vergilerden arındırılmış bir anlaşma istediler. Bu tavizlerle Lübeck tüccarları İsveç'in Stockholm kentine akın etti ve kısa bir süre sonra bu şehrin ekonomik yaşamına hakim oldu ve Stockholm liman kentini İsveç'in önde gelen ticari ve endüstriyel şehri haline getirdi. Hansa ticareti altında Stockholm'ün ithalatının üçte ikisi tekstil ve tuzun üçte birinden oluşuyordu. İsveç'ten yapılan ihracat demir ve bakırdan oluşuyordu.[17]

Bununla birlikte, İsveçliler Hansa'nın (çoğunlukla Alman vatandaşları) tekel ticaret pozisyonuna kızmaya ve Hansa'ya kaybettiklerini hissettikleri gelire kızmaya başladılar. Sonuç olarak, Gustav Vasa ya da Gustav I, Hansa Birliği'nin tekel gücünü kırdığında, İsveç halkı için bir kahraman olarak kabul edildi. Tarih şimdi Gustav ı'i modern İsveç ulusunun babası olarak görüyor. Gustav tarafından atılan temellerin gelişmesi zaman alacaktır. Dahası, İsveç Hansa Birliği'nden kurtulup altın çağına girdiğinde, köylülüğün geleneksel olarak özgür olması, feodal bir toprak sahibi sınıfına gitmek yerine ekonomik faydaların daha fazlasının onlara geri aktığı anlamına geliyordu. Bu, köylülüğün hala serflik ve güçlü bir feodal toprak sahibi sistemle bağlı olduğu Polonya gibi diğer Avrupa ülkelerinde durum böyle değildi.

İsveç İmparatorluğu

Modern tarih

Dünya savaşları

Yakın tarihi

Dil

Hemen hemen tüm İsveçlilerin ana dili, özellikle İsveç ve Finlandiya'nın bazı bölgelerinde, özellikle kıyıları boyunca ve Åland Adaları'nda, yaklaşık 10 milyon kişi tarafından konuşulan İsveçli bir Kuzey Germen dilidir. Önemli ölçüde, Norveççe ile karşılıklı olarak anlaşılabilir ve daha az ölçüde konuşulan Danca ile anlaşılabilir. Diğer Kuzey Germen dilleriyle birlikte, İsveççe, Viking döneminde İskandinavya'da yaşayan Germen halklarının ortak dili olan eski İskandinavya'nın soyundan geliyor. Konuşmacıların sayısına göre Kuzey Germen dillerinin en büyüğüdür.

Çoğu İsveçli tarafından kullanılan standart İsveççe, 19. yüzyılda Orta İsveç lehçelerinden evrimleşen ve 20. yüzyılın başlarında iyi kurulmuş olan ulusal dildir. Eski kırsal lehçelerden gelen farklı bölgesel çeşitler hala mevcut olsa da, sözlü ve yazılı dil tekdüze ve standartlaştırılmıştır. Bazı lehçeler, dil bilgisi ve kelime dağarcığındaki standart dilden önemli ölçüde farklıdır ve standart İsveççe ile her zaman karşılıklı olarak anlaşılamaz. Bu lehçeler kırsal alanlarla sınırlıdır ve çoğunlukla düşük sosyal hareketliliğe sahip az sayıda insan tarafından konuşulmaktadır. Yakın bir yok olma ile karşı karşıya olmasa da, bu tür lehçeler, iyi araştırılmış olmalarına ve kullanımlarının genellikle yerel makamlar tarafından teşvik edilmesine rağmen, geçen yüzyılda azalmıştır.

Genetik

Coğrafi Dağılım

Önemli kısmı günümüzde hala İsveç'te yaşayan İsveçliler bununla birlikte Botanik Körfezi' nin diğer kıyısındaki Finlandiya'da kökleşik bir ulus olarak barınmaktadırlar. Geleneksel yayılımın dışında ABD'de İsveç soylu insanlar bulunmakta ve sayıları 4 milyon civarı tahmin edilmektedir.

Yeni İsveçliler

II. Dünya Savaşı'na kadar fazla göç almayan İsveç, savaş sonrası dönemde çalışmak ve yerleşmek üzere ülkesine yönelik bir akınla karşılaştı. 1980'lerde kuralların sıkılaşmasıyla işçi göçünde azalma yaşandı. Yine de 1980'lerden beri yaşanan göçler uluslararası ortalamanın üstündedir. Kültürel anlaşmazlıklar nedeniyle İsveç’te yabancı düşmanlığına yönelik akımlar gelişmiştir. Buna karşın, İsveç Hükûmeti etnik şiddetin engellenmesi ve yabancıların toplumla bütünleşmesinin sağlanmasına yönelik sıkı önlem paketleri yürürlüğe koymaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Minahan, James (2000). One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups. Greenwood Publishing Group. s. 769. ISBN 0313309841. Germanic nations:.. Swedes... 
  2. ^ Höffe, Otfried (2007). Democracy in an Age of Globalisation. Springer Science & Business Media. s. 124. ISBN 978-1402056628. Similarly homogenous are the countries of China (with 92% Han Chinese) and Korea, as well as Scandinavia, in particular Sweden (where more than 95% belong to the North Germanic people of the Swedes) 
  3. ^ Kessler, E. H.; Wong-MingJi, D. J. (2009). Cultural Mythology and Global Leadership. Edward Elgar Publishing. s. 178. ISBN 978-1848447387. Unlike other Germanic people, Swedes seem totally at ease with the complexity, vagueness, and opaqueness of the inner nature of humans and other beings) 
  4. ^ Pavlovic, Zoran (2007). Europe. Infobase Publishing. s. 53. ISBN 978-1-4381-0455-3. Germanic stock includes Germans, Swedes, Norwegians, Danes, Dutch (Flemish), and English (Anglo-Saxon) 
  5. ^ Wicherkiewicz, Tomasz (2003). The Making of a Language. Walter de Gruyter. s. 449. ISBN 311017099X. The Germanic [peoples] still include: Englishmen, Dutchmen, Germans, Danes, Swedes, Saxons. Therefore, [in the same way] as Poles, Russians, Czechs, Serbs, Croats, Bulgarians belong to the Slavic [peoples]... 
  6. ^ Marshall Cavendish (2010). World and Its Peoples: Scandinavia And Finland. s. 1186. ISBN 978-0761478973. Danes, Icelanders, Norwegians, and Swedes are Germanic, descendants of peoples who first moved northward from the North European Plain some 10,000 years ago, when the ice sheets of the last glacial period retreated. 
  7. ^ Homans, George Caspar (2017). Coming to My Senses: The Autobiography of a Sociologist. Routledge. s. 48. ISBN 978-1351527675. The English are ultimately of Germanic origin, as are the Flemish, Dutch, Frisians, Danes, Swedes, Norwegians, and Icelanders 
  8. ^ "the definition of Swede". Dictionary.com. 
  9. ^ "OSA – Om svar anhålles". g3.spraakdata.gu.se. 
  10. ^ "OSA – Om svar anhålles". g3.spraakdata.gu.se. 
  11. ^ Noreen, A. Nordens äldsta folk- och ortnamn (i Fornvännen 1920 sid 32).
  12. ^ "Indogermanisches Etymologisches Woerterbuch [Pokorny] : Query result". 13 June 2011. 13 June 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "915 (Svensk etymologisk ordbok)". Runeberg.org. 16 August 2017. Erişim tarihi: 2017-08-20. 
  14. ^ Goth (people). Britannica Online Encyclopedia.
  15. ^ Ingemar Nordgren (2004). "The Well Spring of the Goths: About the Gothic Peoples in the Nordic Countries and on the Continent". iUniverse. p. 520 0-595-33648-5
  16. ^ Scott, pp. 56–57.
  17. ^ Scott
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İsveçliler&oldid=23087799" sayfasından alınmıştır