Aslan: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
SAİT71 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
37.581 değişiklik
k -
SAİT71 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
37.581 değişiklik
k ++
157. satır: 157. satır:


Fırsat olduğunda aslanlar leşi temizler; hastalanarak veya diğer avcılar tarafından, doğal sebeplerden ölen avları da temizlerler. Aslanlar, avlarını yemek için bekleyen akbabalara karşı sürekli bir gözcü tutarlar.<ref name = "Schaller213">[[#Schaller|Schaller]], s. 213.</ref> Sırtlan ve aslanların beslendiği çoğu leş, aslanlardan ziyade sırtlanlar tarafından öldürülür.<ref name="nowak" /> Leşlerin, aslanların besin ihtiyaçlarının büyük bir bölümünü sağladığı düşünülmektedir.<ref name=AWF>{{cite web | title=Behavior and Diet | work = African Wildlife Foundation website | publisher = African Wildlife Foundation | year = 1996 | url =http://www.awf.org/wildlife-conservation/lion | accessdate =6 Haziran 2014}}</ref>
Fırsat olduğunda aslanlar leşi temizler; hastalanarak veya diğer avcılar tarafından, doğal sebeplerden ölen avları da temizlerler. Aslanlar, avlarını yemek için bekleyen akbabalara karşı sürekli bir gözcü tutarlar.<ref name = "Schaller213">[[#Schaller|Schaller]], s. 213.</ref> Sırtlan ve aslanların beslendiği çoğu leş, aslanlardan ziyade sırtlanlar tarafından öldürülür.<ref name="nowak" /> Leşlerin, aslanların besin ihtiyaçlarının büyük bir bölümünü sağladığı düşünülmektedir.<ref name=AWF>{{cite web | title=Behavior and Diet | work = African Wildlife Foundation website | publisher = African Wildlife Foundation | year = 1996 | url =http://www.awf.org/wildlife-conservation/lion | accessdate =6 Haziran 2014}}</ref>

==== Av rekabeti ====
{{multiple image |align=right |direction=vertical
|image1=Hyenas Fight Against Lions Over a Kill HD 10.png |caption1=Sabi Sand Koruma Alanı'nda, benekli sırtlanların saldırdığı bir aslan.
|image2=Lioness vs Leopard 9 July 2016 Latest Sightings 1.png |caption2=Kruger Ulusal Parkı'ndaki bir leopardan, av çalan dişi aslan}}

Aslanlar ve benekli sırtlanlar benzer bir [[ekolojik niş]]e sahiptir ve bir arada bulundukları yerde av ve leşler için rekabet ederler; çeşitli çalışmalardaki verilerden elde edilen sonuçlar, % 58.6'lık bir beslenme örtüşmesini göstermektedir.<ref name="prey">{{Cite journal |url=http://www.zbs.bialowieza.pl/g2/pdf/1598.pdf |title=Prey preferences of the spotted hyaena (''Crocuta crocuta'') and degree of dietary overlap with the lion (''Panthera leo'') |last=Hayward |first=M. W. |journal=Journal of Zoology |year=2006 |volume=270 |issue=4 |pages=606-614 |doi=10.1111/j.1469-7998.2006.00183.x |bibcode=2010JZoo..281..263G}}</ref> Aslanlar, sırtlanlar tarafından taciz edilmedikçe tipik olarak benekli sırtlanları yok sayarlar, ikincisi ise yiyecek varlığında veya yokluğunda, aslan varlığına bariz bir şekilde reaksiyon gösterme eğilimindedir. Aslanlar, benekli sırtlanların leşlerini ele geçirir; [[Ngorongoro krateri]]nde aslanların büyük ölçüde sırtlanlardan çalınan leşlerle beslenmesi yaygındır; bu da sırtlanların öldürme oranlarını artırmasına neden olur.<ref name="Kruuk21">{{Cite book |first=H. |last=Kruuk |title=The Spotted Hyena: A Study of Predation and Social Behaviour |publisher=The University of Chicago Press |place=Chicago |year=1972 |isbn=978-0-226-45508-2 |chapter=Interactions between Hyenas and other Carnivorous Animals |pages=}}</ref> Botsvana'nın Chobe Ulusal Parkı'nda durum tersi şeklindedir; sırtlanlar sık sık aslanlara meydan okur ve leşlerini çalarlar, tüm aslan leşlerinin % 63'ünden yiyecek elde ederler.<ref name="Conservation">{{Cite book |chapter=Interspecific competition and the population biology of extinction-prone carnivores |last1=Creel |first1= S.|last2= Spong |first2=G.|last3= Creel|first3= N. |pages=35−60 |chapterurl=https://books.google.com/books?id=v39RdyYUfRIC&lpg=PP1&pg=PA36#v=onepage&f=false |title=Carnivore Conservation |edition=1st |editor1-first=J. L. |editor1-last=Gittleman |editor2-first=S. M. |editor2-last=Funk |editor3-first=D. W. |editor3-last=Macdonald |editor4-first=R. K. |editor4-last=Wayne |publisher=Cambridge University Press |year=2001 |isbn=978-0-521-66232-1}}</ref> Aslanların yaptıkları avlanma esnasında, benekli sırtlanlar oradan ayrılabilir ya da aslanların işi bitene kadar {{convert|30|-|100|m|ft|abbr=on|round=10}} mesafede sabırla bekleyebilirler.<ref name="schaller272">[[#Schaller|Schaller]], s. 272.</ref> Sırtlanlar, aslanların yanında beslenebilecek ve aslanları öldürmeye zorlayacak kadar cesurdurlar. İki tür, görünürde bir sebep olmadan, ortada yiyecek bulunmadığında bile birbirlerine saldırırlar.<ref name="schaller273">[[#Schaller|Schaller]], ss. 273-74.</ref><ref name="enemies">{{cite video |last1=Joubert |first1=D. |last2=Joubert |first2=B. |author-link=Dereck and Beverly Joubert |title=Eternal Enemies: Lions and Hyenas |medium=DVD |publisher=National Geographic |year=1992}}</ref> Aslan predasyonu, [[Etosha Ulusal Parkı]]'ndaki sırtlan ölümlerinin % 71'ini oluşturur. Benekli sırtlanlar, bölgelerine giren, sık sık mobbing yapan aslanlar tarafından adapte edilmiştir.<ref>{{Cite journal |title=Competitive interactions between spotted hyenas and lions in the Etosha National Park, Namibia |last1=Trinkel |first1=M. |last2=Kastberger |first2=G. |journal=African Journal of Ecology |volume=43 |issue=3 |year=2005 |pages=220-224 |doi=10.1111/j.1365-2028.2005.00574.x}}</ref> Kenya'nın [[Masai Mara|Masai Mara Ulusal Koruma Alanı]]'ndaki aslan nüfusu azaldığında, tespit edilen sırtlan nüfusu hızla artmıştır.<ref>{{cite journal |last=Green | first= D. S.| last2= Johnson-Ulrich | first2=L.| last3=Couraud | first3=H. E. | last4=Holekamp | first4=K. E. |year=2018 |title=Anthropogenic disturbance induces opposing population trends in spotted hyenas and African lions |journal=Biodiversity and Conservation |volume=27 |issue=4 |pages=871−889 |url= |doi=10.1007/s10531-017-1469-7}}</ref> Esir benekli sırtlanlar üzerinde yapılan deneyler, aslanlarla önceden deneyim sahibi olmayan örneklerin, onların görüşüne kayıtsızca davrandığını, ancak aslan kokusuna korku içinde tepki vereceğini göstermektedir.<ref name="Kruuk21" />

Aslanlar çitalara ve leoparlara hükmetme eğilimi gösterir, avlarını çalarlar ve fırsat bulduklarında yavruları ve hatta yetişkinleri öldürürler.<ref>{{Cite book|last=Denis-Hoot|first=C. |last2= Denis-Hoot|first2= M. |year=2003 |title=The Art of Being a Lion |publisher=Barnes & Noble |location=New York |isbn=9780760747674 |page=198}}</ref> Özellikle çitalar, avlarını genellikle aslanlara veya diğer avcılara kaptırırlar.<ref>{{Cite journal |last1=O'Brien |first1=S. J. |last2=Wildt |first2 =D. E. |last3=Bush |first3=M. |year=1986 |title=The Cheetah in Genetic Peril |journal=Scientific American |volume=254 |issue=254 |pages=68-76 |doi=10.1038/scientificamerican0586-84 |url=http://www.catsg.org/cheetah/05_library/5_3_publications/N_and_O/OBrien_et_al_1986_Cheetah_in_genetic_peril.pdf|bibcode=1986SciAm.254e..84O}}</ref> Serengeti ekosisteminde yapılan bir çalışma, aslanların 1987 ile 1990 arasında doğan 125 çita yavrusundan en az 17'sini öldürdüğünü ortaya koydu.<ref name="laurenson">{{cite journal |last1=Laurenson |first1=M. K. |title=High juvenile mortality in cheetahs (''Acinonyx jubatus'') and its consequences for maternal care |journal=Journal of Zoology |year=1994 |volume=234 |issue=3 |pages=387-408 |doi=10.1111/j.1469-7998.1994.tb04855.x |bibcode=2010JZoo..281..263G |url=http://www.catsg.org/cheetah/05_library/5_3_publications/L/Laurenson_1994_Cheetah_cub_mortality_-_maternal_care.pdf}}</ref> Çitalar, rakiplerinden farklı zamansal ve habitat nişlerini kullanarak rakiplerinden kaçınırlar.<ref>{{cite journal|last=Rostro-García |first=S. |last2=Kamler |first2=J. F. |last3=Hunter |first3=L. T. B. |year=2015 |title=To kill, stay or flee: the effects of lions and landscape factors on habitat and kill site selection of cheetahs in South Africa |journal=PLOS One |volume=10 |issue=2 |page=e0117743 |pmid=25693067 |doi=10.1371/journal.pone.0117743 |pmc=4333767|bibcode=2015PLoSO..1017743R}}</ref> Leoparlar ağaçlara sığınsa da, dişi aslanlar, zaman zaman ağaçlardan leoparın avını almaya çalışmaktadırlar.<ref name="Schaller293">[[#Schaller|Schaller]], s. 293.</ref> Aslanlar benzer şekilde [[Afrika yaban köpeği]]ne de hükmederler. Onların avlarını çalıp, genç bireyleri ve nadiren de yetişkin köpekleri avlarlar. Aslanların daha bol olduğu bölgelerde yaban köpeklerinin popülasyon yoğunlukları düşüktür.<ref>{{cite journal |title=Conserving the African wild dog ''Lycaon pictus''. I. Diagnosing and treating causes of decline |last1=Woodroffe |first1=R. |last2=Ginsberg |first2=J. R. |year=1999 |journal=Oryx |volume=33 |pages=132-142 |doi=10.1046/j.1365-3008.1999.00052.x |issue=2}}</ref><!-- cites two previous refs --> Bununla birlikte, vahşi köpeklere av olarak düşen birkaç yaşlı ve yaralı aslan vakası da mevcuttur.<ref name=Pienaar1969>{{Cite journal |last1=Pienaar |first1=U. de V. |title=Predator-prey relationships among the larger mammals of the Kruger National Park |journal=Koedoe |date=1969 |volume=12 |issue=1 |pages=108-176 |doi=10.4102/koedoe.v12i1.753 |url=http://www.koedoe.co.za/index.php/koedoe/article/view/753}}</ref><ref name="Schaller, s. 188">[[#Schaller|Schaller]], s. 188.</ref> Aslanlar [[Nil timsahı|Nil timsahlarıyla]] da rekabet ederler; timsahın ve aslanın büyüklüğüne bağlı olarak, avını ya da leşini kaybedebilir. Aslanların, karaya açılan timsahları öldürdüğü görülmüştür.<ref>{{cite web |url= https://www.pbs.org/wgbh/nova/transcripts/2509crocs.html |title=Crocodiles! | publisher= PBS | work = Nova | type=transcript |date=1998 |accessdate=21 Kasım 2010}}</ref>


== Yayılımı ==
== Yayılımı ==

Sayfanın 21.34, 15 Ekim 2019 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için Aslan (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Aslan
Erkek aslan
Dişi aslan
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Sınıf: Mammalia
Takım: Carnivora (Etçiller)
Alt takım: Feliformia (Kedimsiler)
Familya: Felidae (Kedigiller)
Alt familya: Pantherinae (Büyük kediler)
Cins: Panthera
Tür: P. leo
İkili adlandırma
Panthera leo
(Linnaeus, 1758)

Dağılımı (Kırmızı renk, tarihsel yaşam alanlarını, mavi renk günümüzdeki yaşam alanlarını göstermektedir.)

Aslan (Panthera leo), Panthera cinsindeki büyük kedilerden biridir ve kedigiller (Felidae) ailesinin bir üyesidir. Yaygın olarak kullanılan Afrika aslanı topluca Afrika'daki birkaç alttürü belirtir. Bazı erkek aslanlar 250 kg (550 lb) ağırlığı aşmaktadır.[1] Aslanlar, kaplandan sonra yer yüzünde yaşayan en büyük kedidir. Vahşi aslanlar şu anda Sahra Altı Afrika'da ve Hindistan'da(Nesli tehlikede olan hayvanların bulunduğu Gir Forest Ulusal Parkı'nda) yaşamaktadır. Antik tarihi zamanlarda, Kuzey Afrika dahil olmak üzere Afrika'nın büyük bölümünde, Yunanistan ve Balkanlar'dan Hindistan'a kadar Avrasya'da etkin olarak yaşamaktaydılar. Yaklaşık 10.000 yıl önceki geç dönem buzul çağında (Pleistosende) aslan insanlardan sonra en yaygın kara memelisiydi: Mağara aslanı (Panthera leo spelaea) Kuzey ve Batı Avrupa'da, Amerika aslanı (Panthera leo atrox) ise Amerika'da Yukon ile Peru civarında yaşıyordu.[2] Aslan, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından savunmasız bir tür olarak sınıflandırılmıştır ve yirminci yüzyılın ikinci yarısında 20 yılda Afrika'daki aslan nüfusunda % 30-50 aralığında önemli bir nüfus azalması görülmüştür.[3] Nüfuslarının azalmasının nedeni tam olarak anlaşılmasa da, yaşam alanlarının işgal edilmesi ve insanlar tarafından zarar görmeleri en başlıca sebepler olarak ön görülmektedir. Afrika'da, özellikle Batı Afrika aslanı nüfusu tehlike altındadır.

Rakip erkeklerle sürekli olarak savaşmaktan kaynaklanan yaralanmalar ömürlerini büyük ölçüde azalttığından, vahşi ortamda nadiren 10 ila 14 yaş arasında yaşamaktadırlar.[4] Esaret altında 20 yıldan fazla yaşayabilirler. Aslanlar genellikle savan ve otlak alanlarda yaşamlarını sürdürürler. Aslanlar diğer kedilere kıyasla alışılmadık biçimde sosyaldirler. Genelde avlanan kadın aslan grupları, çoğunlukla büyük toynaklıları hedef alır. Aslanlar yapıları gereği genellikle insanları avlamaktan uzak dururlar ancak yine de bazı aslanlar bu davranışın dışına çıkabilir. Gün boyunca ağırlıklı olarak uyumayı tercih eden aslanlar, nadiren alacakaranlıkta sıklıkla gece (Gececil hayvanlar) aktiftir.[5][6]

Erkek aslan, oldukça ayırt edici olan yelesinden kolayca tanınır ve yüzü insan kültürünün en çok bilinen hayvan simgelerinden biridir. Heykellerde, resimlerde, ulusal bayraklarda ve çağdaş sinema ve edebiyatta geniş bir biçimde tasvir edilmiştir. Aslanlar Roma İmparatorluğu zamanından beri insanlar tarafından tutulmuş ve on sekizinci yüzyılın sonlarından bu yana hayvanat bahçelerinde sergilenmek üzere aranan önemli hayvan türünden biri olmuştur. Hayvanat Bahçeleri, nesli tükenmekte olan Asya kökenli alt türleri için hazırlanan ıslah programlarında dünya çapında işbirliği yapmaktadır.

Etimoloji

'Aslan' kelimesi Latince: leo[7] ve Grekçe: λέων (Grekçe: leon)[8] kelimesinden türemiştir. İbranice: Lavi kelimesi (İbranice: לָבִיא) de ilişkili olabilir.[9]

Sınıflandırma

Panthera için iki kladogram önerildi. Üst kladogram 2006 çalışmasına[10][11] ve alttaki 2010[12] ve 2011[13] çalışmasına dayanmaktadır.

Carl Linnaeus 1758'de, aslanı Systema Naturae adlı eserinde tanımladı ve ona bilimsel olarak Felis leo adını verdi.[14] 18. yüzyılın ortaları ile 20. yüzyılın ortaları arasında, 26 aslan örneği, alt tür olarak tanımlanmış ve önerilmiştir; bunların 11'i 2005 yılında geçerli kabul edilmiştir.[15] Onlar yele rengi ve boyutuna göre ayırt edildi. Bu özellikler bireyler arasında çok fazla çeşitlilik gösterdiğinden, bu formların çoğu muhtemelen gerçek alt tür değildi, özellikle de çoğunlukla "çarpıcı, ama anormal" morfolojik özelliklere sahip müze materyallerine dayandıkları için.[16]

Alt türleri

19. ve 20. yüzyıllarda, birkaç aslan tipi örnek ve alt tür olarak tanımlandı ve bir düzine, 2017 yılına kadar geçerli takson olarak kabul edildi.[15] 2008 ve 2016 arasında, IUCN Kırmızı Listesi değerlendiricileri, yalnızca iki alt-özel isim kullandı: Afrika aslan popülasyonları için P. l. leo ve Asya aslan popülasyonu için P. l. persica.[3][17][18] 2017'de, Kedi Uzman Grubu'nun Kedi Sınıflandırma Görev Gücü, aslan taksonomisini gözden geçirdi ve aslan evrimi üzerine yapılan filocoğrafik çalışmaların sonuçlarına dayanarak iki alt türü tanıdı:[19]

  • P. l. leo (Linnaeus, 1758) - aday aslan alttür, Asya aslanı, bölgesel olarak nesli tükenmiş Nubiya aslanı ve Orta Afrika'nın batı ve kuzey kesimlerindeki aslan topluluklarını içerir.[19] Sinonim arasında, P. l. persica (Meyer, 1826), P. l. senegalensis (Meyer, 1826), P. l. kamptzi (Matschie, 1900), and P. l. azandica (Allen, 1924) yer alır.[15] Bazı yazarlar 'Kuzey aslanı' ve 'kuzey alt türü' olarak adlandırdı.[20][21]
  • P. l. melanochaita (Smith, 1842) - Doğu ve Güney Afrika bölgelerinde, soyu tükenmiş Kap aslanı ve aslan topluluklarını içerir.[19] Sinonim arasında , P. l. somaliensis (Noack 1891), P. l. massaica (Neumann, 1900), P. l. sabakiensis (Lönnberg, 1910), P. l. bleyenberghi (Lönnberg, 1914), P. l. roosevelti (Heller, 1914), P. l. nyanzae (Heller, 1914), P. l. hollisteri (Allen, 1924), P. l. krugeri (Roberts, 1929), P. l. vernayi (Roberts, 1948) ve P. l. webbiensis (Zukowsky, 1964) yer alır.[15][22] 'Güney alt türü' olarak adlandırılmıştır.[21]

Etiyopya Yükseltileri'nin bazı bölgelerinden gelen aslan örnekleri, genetik olarak Kamerun ve Çad'dakilerle birlikte kümelenirken, Etiyopya’nın diğer bölgelerinden gelen aslanlar Doğu Afrika'dan örneklerle birleşmektedir. Bu nedenle araştırmacılar, Etiyopya'nın iki alt tür arasında bir temas bölgesi olduğunu varsaymaktadır.[23]

Fosil kayıtları

Avrasya mağara aslanı bir Ren geyiği ile. Heinrich Harder tarafından resmedilmiştir.[24]
National Museum of Natural History'de sergilenen, bir Amerikan aslanının kafatası

Tarih öncesi çağlarda aslanın çeşitli ek alt türleri mevcuttu:[25]

  • P. l. sinhaleyus, Sri Lanka'da kazılan ve bir aslana atfedilen fosil karnasyalıydı. Yaklaşık 39.000 yıl önce soyu tükenmiş olduğu düşünülmektedir.[26]
  • P. leo fossilis, P. fossilis ya da P. spelaea fossilis, Orta Pleistosen Avrupa mağara aslanı olarak da bilinen bu alt tür, yaklaşık 500.000 yıl önce yaşamıştır. İngiltere, Almanya, İtalya ve Çek Cumhuriyeti'nde bu türe ait fosiller bulunmuştur.[27][28] Günümüz Afrika aslanlarından daha büyük olan bu alt tür, Amerikan mağarası aslanıyla neredeyse aynı boylarda ve Üst Pleistosen Avrupa mağarası aslanından biraz daha büyüktü.[29][30]
  • P. l. spelaea, Avrupa mağara aslanı, Avrasya mağarası aslanı veya Üst Pleistosen Avrupa mağarası aslanı olarak da bilinen bu alt tür, Geç Pleistosen döneminde Avrasya ve Beringia'da yaşadı. Küresel ısınma nedeniyle en son 11.900 yıl önce soyu tükenmiştir.[31] Avrupa, Kuzey Asya, Kanada ve Alaska mağaralarında yapılan kazılarda bulunan kemik parçaları, Avrupa'dan Sibirya genelinde batı Alaska'ya kadar bulunduğunu göstermektedir.[32] Muhtemelen P. fossilis'ten,[33] türetilmiştir ve genetik olarak izole edilmiştir. Afrika ve Asya'daki aslanlardan oldukça farklıdır.[29][33] Paleolitik mağara resimlerinde, fildişi oymalarda ve kil büstlerinde tasvir edilmiştir.[34]
  • P. l. atrox ya da P. atrox, Amerika aslanı veya Amerika mağara aslanı olarak bilinen bu alt tür, Amerika kıtasında Kanada'dan muhtemelen Patagonya'ya kadar uzanıyordu.[35][35] Var olan en büyük aslan alt türlerinden biridir. Vücut uzunluklarının 1.6-2.5 m (5.2-8.2 ft) arasında olduğu tahmin edilmektedir.[36] Edmonton'dan gelen bir fosil 11.355 ± 55 yıl öncesine aittir.[37]

Gelişimi

Pleistosen sonundaki modern aslan ve tarih öncesi akrabalarının maksimum menzili: kırmızı, Panthera spelaea'yı, mavi P. atrox'u ve yeşil P. leo'yı gösterir.

Aslanın en yakın akrabası Panthera cinsinin diğer türleri, kaplan, kar leoparı, jaguar ve leopardır. 2006 ve 2009'da yayınlanan filogenetik çalışmaların sonuçları, jaguar ve aslanın yaklaşık 2.06 milyon yıl önce ayrılan bir kardeş gruba ait olduğunu göstermektedir.[10][11] Daha sonra yapılan çalışmaların sonuçları, leoparın ve aslanın, 3.1-1.95 yıl önce ayrılan kardeş gruba ait olduğunu göstermektedir.[12][13] Panthera'nın coğrafi kökeni büyük olasılıkla Orta Asya'nın kuzeyidir. Leopar-aslan soyu, en azından Erken Pliyosen'den bu yana Asya ve Afrika Palearctic'inde dağıtıldı. Aslan ve Avrasya mağara aslanından oluşan soyun Holarktik Asya'da,[38] 2,93–1,23 milyon yıl önce ayrıldığı düşünülmektedir.[33] Bununla birlikte, aslan ve kar leoparı ataları arasındaki melezleşme, yaklaşık 2.1 milyon yıl öncesine kadar devam etmiş olabilir.[39] Avrasya ve Amerikan mağara aslanlarının, diğer kıtalardaki mitokondri soyları olmadan, son buzul döneminin sonunda soyları tükendi.[29][40][41]

Modern aslan muhtemelen Orta Pleistosen döneminde Afrika'da yaygın olarak dağılmış ve Geç Pleistosen döneminde Sahra altı Afrika'da ayrılmaya başlamıştır. Doğu ve Güney Afrika'daki aslan popülasyonları, 183.500-81.800 yıl önce ekvator yağmur ormanları genişlediğinde, Batı ve Kuzey Afrika'daki popülasyonlardan ayrıldı. Sahara'nın 83.100–26.600 yıl önceki genişlemesi, Batı ve Kuzey Afrika'daki nüfusun ayrılmasına neden oldu. Yağmur ormanları azaldıkça, daha açık habitatlara yol açan aslanlar Batı'dan Orta Afrika'ya taşındı. Kuzey Afrika'dan aslanlar 38.800–8.300 önce güney Avrupa ve Asya'ya dağıldılar.[42] Güney Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Doğu'daki aslanların yok olması, Asya ve Afrika'daki aslan popülasyonları arasındaki gen akışını kesintiye uğrattı. Genetik kanıtlar, Doğu ve Güney Afrika'daki aslan örneklerinde çok sayıda mutasyon olduğunu ortaya koydu; bu, bu grubun, Asya ve Batı ve Orta Afrika'dan genetik olarak daha az farklı aslan örneklerinden daha uzun bir evrimsel geçmişe sahip olduğunu göstermektedir.[43] Filocoğrafik araştırmaların sonuçları, yaşayan iki aslan alt türünün yaklaşık 245.000 yıl önce ayrıldığını göstermektedir.[23]

Şüpheli alt türler

Tanım

Kuyruğun ucundaki tutam, aslanın belirgin bir özelliğidir.
Bale Dağları Millî Parkı içinde, bir aslan ayak izi

Aslan, kısa, yuvarlak başlı, kısık boyunlu ve yuvarlak kulaklı, kaslı, derin göğüslü bir kedidir. Kürk rengi açık buffdan (devetüyü rengi) gümüş gri, sarımsı kırmızı ve koyu kahverengiye kadar değişmektedir. Alt kısımların renkleri genellikle daha açıktır. Yeni doğmuş bir aslan, yetişkinliğe ulaştığında solmaya başlayan koyu lekelere sahiptir, ancak soluk noktalar genellikle bacaklarda ve alt kısımlarda görülebilir. Aslan, kedi ailesinin bariz cinsel dimorfizm gösteren tek üyesidir. Erkek bireyler daha geniş kafaya sahiptir ve baş, boyun, omuz ve göğsün çoğunu kaplayan aşağı ve geriye doğru büyüyen belirgin bir yele vardır. Yele tipik olarak kahverengimsidir ve sarı, pas ve siyah tüylere sahiptir.[46][47]

Tüm aslanların kuyruğu, yaklaşık 5 mm (0,20 in) uzunluğunda tüylü bir tutam ile biter. Fonksiyonları bilinmemektedir. Tutam doğumda yoktur ve yaklaşık 5-1 aylıkken gelişir. Yedi aylıkken kolayca belirlenebilir.[48]

Aslan, yaşayan canlı türlerden, omuz uzunluğu, ağırlık ve boy bakımından yalnızca kaplan ile rakip olur.[49] Kafatası, kaplanınkine çok benzer, ancak frontal bölge genellikle daha depresif ve düzdür ve postorbital bölgeden biraz daha kısadır ve kaplandan daha geniş burun açıklıkları vardır. İki türdeki kafatası varyasyon miktarı nedeniyle, genellikle sadece alt çenenin yapısı, türlerin güvenilir bir göstergesi olarak kullanılabilir.[50][51]

Yetişkin aslanların büyüklüğü ve ağırlığı, küresel alana ve habitatlara göre değişmektedir.[52][53][54][1] Ortalamanın üzerinde birkaç bireyden oluşan hesaplar, Afrika ve Hindistan'dan gelmektedir.[46][55][56][57]

Ortalama Dişi aslanlar Erkek aslanlar
Baş ve vücut uzunluğu 160-184 cm (63-72 in)[58] 184-208 cm (72-82 in)[58]
Kuyruk uzunluğu 72-895 cm (28-352 in)[58] 82,5-93,5 cm (32,5-36,8 in)[58]
Ağırlık 90,5-138 kg (200-304 lb),[58]
118,37-143,52 kg (261,0-316,4 lb) Güney Afrika'da[52]
119,5 kg (263 lb) Doğu Afrika'da,[52]
110-120 kg (240-260 lb) Hindistan'da[53] 		155-169 kg (342-373 lb),[58]
186,55-200,01 kg (411,3-440,9 lb) Güney Afrika'da[52]
174,9 kg (386 lb) Doğu Afrika'da[52]
160-190 kg (350-420 lb) Hindistan'da[53]

Yele

Nürnberg Hayvanat Bahçesi'ndeki esir bir erkek Asya aslanı.

Aslanın yelesi, türün en tanınabilir özelliğidir.[22] Aslanlar bir yaşındayken büyümeye başlar. Yele rengi yaşla birlikte değişir ve koyulaşır; araştırmalar, renginin ve boyutunun, ortalama ortam sıcaklığı gibi çevresel faktörlerden etkilendiğini göstermektedir. Yele uzunluğu, görünüşe göre erkek-erkek ilişkilerinde, dövüş başarısını göstermektedir. Koyu yeleli bireyler, yılın en sıcak aylarında acı çekmelerine rağmen, daha uzun üreme hayatlarına ve daha yüksek yavru sağkalımlarına sahip olabilir. Yelenin varlığı, yokluğu, rengi ve büyüklüğü genetik önkoşul, cinsel olgunluk, iklim ve testosteron üretimi ile ilişkilidir; temel kural, daha koyu, dolgun bir yele daha sağlıklı bir hayvanı gösterir. Serengeti Millî Parkı'ndaki dişi aslanlar, yoğun ve koyu yeleli erkekleri eş olarak tercih eder.[59][60] Yelenin asıl amacı, rakip erkek aslanlarla yapılan bölgesel kavgalarda, boyun ve boğazın korunması olduğu düşünülmektedir.[61] Avrupa ve Kuzey Amerika hayvanat bahçelerinde, serin ortam sıcaklığı daha ağır bir yeleye neden olabilir.[62] Asya aslanları, genellikle Afrika aslanlarından daha seyrek yelelere sahiptir.[63]

Pendjari Ulusal Parkı'ndaki hemen hemen tüm erkek Batı Afrika aslanları, ya yelesizdir ya da çok kısa yelelere sahiptir.[64] Senegal'de, Sudan'ın Dinder Millî Parkı'nda ve Kenya'nın Tsavo Doğu Millî Parkı'nda da, yelesiz aslanların olduğu rapor edildi.[65] Güney Afrika'da, Timbavati'den gelen orijinal erkek beyaz aslan da yelesizdi. Testosteron hormonunun, yelenin büyümesiyle doğrudan ilişkisi olduğu düşünülmektedir. Kısırlaştırılmış aslanlar, çoğu zaman çok az yeleye sahiptir ya da hiç yeleleri yoktur, çünkü gonadların çıkarılması testosteron üretimini inhibe eder.[66] Artan testosteron, Kuzey Botsvana'da rapor edilen, yeleli dişi aslanların nedeni olabilir.[67]

Aslanın yelesi, yaklaşık 320.000-190.000 yıl önce evrilmiş olabilir.[68] Soyu tükenmiş Avrasya mağara aslanlarının, mağara resimleri neredeyse sadece yelenin olmadığı av hayvanlarını göstermektedir; Bazıları, bunun gerçekten de yelesiz olduklarının kanıtı olduğunu öne sürmektedir.[69]

Renk değişimi

Daha fazla bilgi: Beyaz aslan
Beyaz aslanlar renklerini resesif bir alele borçludur.

Beyaz aslan, çift resesif alelinin neden olduğu lösizm denilen genetik bir durumla nadir görülen bir morfdur. Albino olmamakla birlikte; gözlerde ve deride normal pigmentasyona sahiptir. Zaman zaman Kruger Ulusal Parkı içinde ve çevresinde, Güney Afrika'nın doğusunda bulunan bitişik Timbavati Av Hayvanları Koruma Alanı'nda beyaz aslanlarla karşılaşıldı. 1970'lerde vahşi yaşamdan uzaklaştırıldılar, böylece beyaz aslan gen havuzunu azalttılar. Bununla birlikte, 2007-2015 yılları arasında beş ayrı doğumla beraber 17 doğum kaydedildi.[70] Beyaz aslanlar esaret altında üreme için seçilir.[71] Güney Afrika'daki kamplarda, konserve avları sırasında öldürülecek kupa olarak kullanılmak üzere yetiştirildikleri bildirildi.[72]

Dağılım ve yaşam alanı

Gir Forest Ulusal Parkı'ndaki bir aslan.

Afrika aslanları, Sahra Altı Afrika'da dağınık popülasyonlarda yaşar. Aslanlar, çimenli ovaları ve savanları tercih eder, nehirleri sınırlayan ovalarda ve çalılı açık ormanlıklarda yaşar. Yağmur ormanlarında yoktur ve nadiren kapalı ormanlara girer. Elgon Dağı'nda, 3.600 m (11.800 ft) yüksekliğe kadar ve Kenya Dağı'ndaki kar hattına yakın bir yerde aslanın yaşadığı kaydedilmiştir.[46] Aslanlar, gölgelik olarak kullandıkları dağınık akasya ağaçlarına sahip, savan otlaklarda yaşamlarını sürdürürler.[73] Asya aslanı, artık yalnızca Batı Hindistan'ın Gucerat kentindeki Gir Ulusal Parkı içinde ve çevresinde hayatta kalabilmektedir.[17]

Tarihsel aralığı

Afrika'da, aslan menzili aslen merkezi yağmur ormanları bölgesinin ve Sahra Çölü'nün çoğunu kapsıyordu.[74] 1960'larda, Sudan'ın güneyi hariç, Kuzey Afrika'da nesli tükendi.[75][76][77]

Aslan, Güney Avrupa ve Asya'da, bir zamanlar iklim koşullarının av bolluğunu desteklediği bölgelerde değişiyordu.[78] Yunanistan'da, Herodot'un MÖ 480'de bildirdiği gibi yaygındı; M.Ö. 300 yılında, nadir olarak kabul edildi ve MS 100'de yok edildi.[46] 10. yüzyıla kadar, Avrupa'nın son karakolu olan Kafkasya'da da bulunuyordu.[51] Filistin'de Orta Çağ'a kadar ve Güneybatı Asya'da 19. yüzyılın sonlarına kadar yaşadı. 19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde, aslan nüfusunun çoğu Türkiye'de yok olmuştu.[79] İran'daki son canlı aslan 1942'de, Dezful'un yaklaşık 65 km (40 mi) kuzeybatısında görüldü.[80] 1944'te Huzistan Eyaleti'ndeki Karun nehrinin kıyısında, bir dişi aslan cesedi bulundu. Daha sonra, İran'dan hiç bir güvenilir kayıt gelmemiştir.[81] Pakistan ve Hindistan'daki aslan nüfusu, bir zamanlar Sind ve Pencap'tan Bengal'e ve Orta Hindistan'daki Narmada Nehri'ne kadar uzanıyordu.[82]

Davranış ve ekoloji

Etosha Ulusal Parkı'ndaki bir yetişkin erkek aslan.

Aslanlar zamanlarının çoğunu dinlenerek geçirirler; günde yaklaşık 20 saat pasif bir haldedirler.[83] Aslanlar herhangi bir zamanda aktif olabilse de, faaliyetleri genellikle sosyalleşme, tımar etme ve dışkılama dönemi ile alacakaranlıktan sonra zirveye çıkar. Aralıklı faaliyet patlamaları, sıklıkla avlanma gerçekleştiğinde şafağa kadar devam eder. Günde ortalama iki saat yürüyüş yaparlar ve 50 dakika yemek yerler.[84]

Grup organizasyonu

Masai Mara'da bir aslan gururu.
Masai Mara'da bir dişi aslan (solda) ve iki erkek aslan.
Queen Elizabeth Ulusal Parkı'nda, ağaçta dinlenen aslan gururu.

Aslan, yavruları ile ilgili birey gruplarında yaşayan, tüm vahşi felid türlerinin en sosyalidir. Böyle bir gruba "gurur" denir. Erkek aslan gruplarına "koalisyon" denir.[85] Dişiler, istikrarlı sosyal birimi gururla oluşturur ve yabancı dişilere tolerans göstermez.[86] Bazı dişilerin ayrılıp göçebe olmalarına rağmen,[87] üyelik sadece dişi aslanların doğumları ve ölümleriyle değişir.[88] Ortalama gurur, birkaç yetişkin dişi, dört taneye kadar erkek ve her iki cinsiyetten yavruları içeren yaklaşık 15 aslandan oluşur. 30 bireye kadar olan büyük gururlar da gözlenmiştir.[89] Bu modelin tek istisnası, her zaman sadece bir yetişkin erkeğe sahip olan Tsavo aslan gururudur.[90] Erkek yavrular, yaklaşık iki veya üç yaşlarında olgunluğa eriştiklerinde, anne gururlarından dışlanırlar.[87]

Bazı aslanlar, yaygın olarak değişen ve çiftler halinde ya da tek başına düzensiz olarak hareket eden "göçebelerdir".[85] Çiftler, doğum gururlarından dışlanan ilgili erkekler arasında daha sık görülür. Bir aslan yaşam tarzını değiştirebilir; göçebe veya tam tersi olabilir.[91] Gururlar ve göçebeler arasındaki etkileşimler düşmanca olma eğilimindedir, ancak östrustaki gururlu dişiler, göçebe erkeklerin onlara yaklaşmalarına izin verir.[92] Erkekler, göçebe bir şekilde yıllarca yaşadıktan sonra, gururla yerleşik bir düzene geçerler.[93] Serengeti Ulusal Parkı'nda yapılan bir araştırma, göçebe koalisyonların 3.5 ila 7.3 yaşlarında bu düzene geçtiklerini ortaya koydu.[94] Kruger Ulusal Parkı'ndaki dağınık erkek aslanlar, kendi bölgelerini aramak için kendi gururlarından 25 km (16 mi) mesafeden daha uzağa giderler. Dişi aslanlar, doğum gururlarına daha yakın kalırlar. Bu nedenle, bir bölgedeki dişi aslanlar, aynı erkek aslanlara göre daha yakından ilişkilidir.[95]

Bir gururun işgal ettiği alana "gurur alanı" denir, bir göçebe tarafından işgal edilen alan ise "menzil" olarak adlandırılır.[85] Bir gururla ilişkili erkekler, bölgesini devriye gezerek marjinal kalma eğilimindedir. Dişi aslanlarda sosyalliğin gelişmesinin nedenleri - herhangi bir kedi türünde en belirgin olanı - çok tartışma konusudur. Artan avlanma başarısı bariz bir sebep gibi gözükse de, bu inceleme sırasında belirsizdir; koordine avcılık, daha başarılı bir avlanma sağlar ancak avcı olmayan üyelerin kişi başına kalori alımını azaltmasını sağlar. Bununla birlikte, bazı dişiler, uzun süre yalnız bırakılabilecek yavruları büyütme rolünü üstlenir. Gurur üyeleri, avlanma esnasında düzenli olarak aynı rolü oynama ve becerilerini geliştirme eğilimindedir. Avcıların sağlığı, gururun hayatta kalması için birincil ihtiyaçtır; avcılar, alındıkları yerde avını ilk tüketenlerdir. Diğer faydalar, olası akraba seçilimi; ailede yiyecek paylaşımı; gençlerin korunması, bölgenin korunması, yaralanma ve açlığa karşı bireysel sigortadır.[55]

Hem erkekler hem de dişiler, davetsiz misafirlere karşı gururu savunurlar, ancak erkek aslan, keskin ve daha güçlü bir yapıya sahip olması nedeniyle bu amaç için daha uygundur. Bazı bireyler, sürekli olarak davetsiz misafirlere karşı savunmaya öncülük ederken, diğerleri geride kalmaktadır.[96] Aslanlar, gurur içinde belirli roller üstlenme eğilimindedir; yavaş hareket eden bireyler gruba başka değerli hizmetler sağlayabilirler.[97] Alternatif olarak, davetsiz misafirleri uzak tutan bir lider olmanın getirdiği ödüller olabilir; gururdaki dişi aslanların sırası bu tepkilere yansır.[98] Gururla ilişkilendirilen erkek veya erkekler, gurupla olan ilişkilerini, onları rahatsız etmeye çalışan yabancı erkeklerden savunmakla görevlidir.

Asya aslanları gururları, grup halinde farklılık göstermektedir. Asya erkek aslanları yalnızdır veya en fazla üç erkekle birleşerek gevşek bir gurur oluşturur. Dişiler ise yavrularıyla birlikte daha güçlü bir gurur oluştururken, en fazla 12 diğer dişi bireyle birliktedir. Dişi ve erkek aslanlar sadece çiftleşirken birleşirler.[99] Erkeklerin koalisyonları, yalnız aslanlardan daha uzun süre topraklarını tutmaktadır. Üç veya dört bireyden oluşan koalisyonlardaki erkekler, bir erkeğin diğerlerine hükmettiği ve daha sık eşleştiği açık bir hiyerarşi sergiler.[100]

Avlanma ve beslenme

Aslanın dişleri etoburlara özgüdür.
Osteoloji Müzesi'nde sergilenen, Ortak Afrika geyiğine saldıran bir aslan iskeleti.
Serengeti'de Afrika mandası yakalayan dört dişi aslan.

Aslan, genelci bir hiperkarnivordur[101] ve geniş av spektrumundan dolayı hem süper hem de kilit taşı avcısı olarak kabul edilir.[102] Avları, esas olarak 190-550 kg (420-1.210 lb) ağırlığındaki memelilerden oluşur - özellikle toynaklılar -, mavi antilop, bayağı zebra, afrika mandası, gemsbok ve zürafa gibi hayvanları tercih eder. Aslanlar, türlerin tercih edilen ağırlık aralığının altında olmasına rağmen, mevcudiyet durumuna bağlı olarak ortak yaban domuzu avlamaktadır.[103] Hindistan'da, sambar geyiği ve benekli geyik en yaygın olarak avladıkları av hayvanlarıdır,[47][103][104] evcil hayvanların beslenmesinde önemli katkıları olabilir.[104] Genellikle yetişkin filler, gergedanlar ve su aygırlarının yanı sıra, dikdik, kırsıçanımsıgiller, kır tavşanı ve vervet maymunu gibi küçük avlardan kaçınırlar.[105] Olağan dışı avları arasında, kirpiler ve küçük sürüngenler bulunur. Aslanlar, leopar, çita ve benekli sırtlan gibi diğer avcıları öldürürler ancak nadiren tüketirler.[106]

Genç aslanlar, ilk olarak yaklaşık üç aylıkken, avı gizlice takip etme davranışı sergilerler, ancak neredeyse bir yaşına kadar avlanmaya katılmazlar ve iki yaşına yaklaşırken etkili bir şekilde avlanmaya başlarlar.[107] Yalnız bir aslan, zebra ve antilobu yere yıkma yeteneğine sahipken, manda ve zürafa gibi daha büyük avlarda risk altındadır.[91] Chobe Ulusal Parkı'nda, büyük gururların yetişkin Afrika savan fillerini avladıkları gözlenmiştir.[108][109] Tipik avlarda, her dişi aslan grupta tercih edilen bir konuma sahiptir; ya "kanat" üzerinde avın peşinde koşup saldırır, ya da grubun merkezinde daha küçük bir mesafeye gider ve diğer dişi aslanlardan kaçan avları yakalar. Gururlara bağlı erkekler, genellikle grup avına katılmazlar.[110] Ancak bazı kanıtlar, erkeklerin de dişiler kadar başarılı olduğunu göstermektedir; bunlar genellikle küçük çalılıklarda avlanan yalnız avcılardır.[111]

Aslanlar özellikle dayanıklılıklarıyla bilinmektedir. Örneğin bir dişi aslanın kalbi vücut ağırlığının sadece % 0.57'sini, bir erkeğin ise vücut ağırlığının yaklaşık % 0.45'ini oluştururken, bir sırtlanın kalbi vücut ağırlığının neredeyse % 1'ini oluşturur.[112] Bu nedenle, aslanlar sadece kısa hamlelerde[113] hızlı koşarlar ve saldırıya başlamadan önce avlarına yakın olmaları gerekir. Görünürlüğü azaltan faktörlerden faydalanırlar; birçok avı, kendilerini gizleyecek bir örtü yakınında veya geceleri öldürürler.[114] Aslanın saldırısı kısa ve güçlüdür; avlarını hızlı bir hücum ve son sıçrama ile yakalamaya çalışırlar. Avı, boynundan aşağı çekerler ve genellikle boğazına boğucu bir ısırık atarak öldürürler.[115][116] Ayrıca ağızlarını ve burun deliklerini çenelerinin içine alarak avlarını öldürürler.[1]

Aslanlar genellikle avın bulunduğu yerde avı tüketirler, ancak bazen büyük avları bir örtü içine sürüklerler.[117] Özellikle erkek bireyler, öldürülen av için birbirleriyle kavga ederler. Yavrular, yiyeceğin az olduğu zamanlarda bundan en çok etkilenen üyelerdir. Tersi bir durumda ise, yaşlı ve sakat olmak üzere tüm gurur üyeleri, avdan kalanları yiyerek beslenirler.[91] Büyük avlar, gurur üyeleri arasında daha yaygın olarak paylaşılmaktadır.[118] Yetişkin bir dişi aslanın günlük ortalama et ihtiyacı 5 kg (11 lb) iken, erkeklerin yaklaşık 7 kg (15 lb)'dir.[119] Aslanlar bir seansta 30 kg (66 lb)'ye kadar et yiyebilir;[81] eğer avın tamamını tüketemiyorsa, yemeye devam etmeden önce birkaç saat dinlenir. Sıcak günlerde, gurur üyeleri bir veya iki ayakta bekçilik yapan erkeklerin gözetiminde gölgede dinlenmeye çekilir.[117] Aslanlar avlarını, akbaba ve sırtlan gibi leş yiyicilere karşı korurlar.[91]

Fırsat olduğunda aslanlar leşi temizler; hastalanarak veya diğer avcılar tarafından, doğal sebeplerden ölen avları da temizlerler. Aslanlar, avlarını yemek için bekleyen akbabalara karşı sürekli bir gözcü tutarlar.[120] Sırtlan ve aslanların beslendiği çoğu leş, aslanlardan ziyade sırtlanlar tarafından öldürülür.[1] Leşlerin, aslanların besin ihtiyaçlarının büyük bir bölümünü sağladığı düşünülmektedir.[121]

Av rekabeti

Sabi Sand Koruma Alanı'nda, benekli sırtlanların saldırdığı bir aslan.
Kruger Ulusal Parkı'ndaki bir leopardan, av çalan dişi aslan

Aslanlar ve benekli sırtlanlar benzer bir ekolojik nişe sahiptir ve bir arada bulundukları yerde av ve leşler için rekabet ederler; çeşitli çalışmalardaki verilerden elde edilen sonuçlar, % 58.6'lık bir beslenme örtüşmesini göstermektedir.[122] Aslanlar, sırtlanlar tarafından taciz edilmedikçe tipik olarak benekli sırtlanları yok sayarlar, ikincisi ise yiyecek varlığında veya yokluğunda, aslan varlığına bariz bir şekilde reaksiyon gösterme eğilimindedir. Aslanlar, benekli sırtlanların leşlerini ele geçirir; Ngorongoro kraterinde aslanların büyük ölçüde sırtlanlardan çalınan leşlerle beslenmesi yaygındır; bu da sırtlanların öldürme oranlarını artırmasına neden olur.[123] Botsvana'nın Chobe Ulusal Parkı'nda durum tersi şeklindedir; sırtlanlar sık sık aslanlara meydan okur ve leşlerini çalarlar, tüm aslan leşlerinin % 63'ünden yiyecek elde ederler.[124] Aslanların yaptıkları avlanma esnasında, benekli sırtlanlar oradan ayrılabilir ya da aslanların işi bitene kadar 30-100 m (100-330 ft) mesafede sabırla bekleyebilirler.[125] Sırtlanlar, aslanların yanında beslenebilecek ve aslanları öldürmeye zorlayacak kadar cesurdurlar. İki tür, görünürde bir sebep olmadan, ortada yiyecek bulunmadığında bile birbirlerine saldırırlar.[126][127] Aslan predasyonu, Etosha Ulusal Parkı'ndaki sırtlan ölümlerinin % 71'ini oluşturur. Benekli sırtlanlar, bölgelerine giren, sık sık mobbing yapan aslanlar tarafından adapte edilmiştir.[128] Kenya'nın Masai Mara Ulusal Koruma Alanı'ndaki aslan nüfusu azaldığında, tespit edilen sırtlan nüfusu hızla artmıştır.[129] Esir benekli sırtlanlar üzerinde yapılan deneyler, aslanlarla önceden deneyim sahibi olmayan örneklerin, onların görüşüne kayıtsızca davrandığını, ancak aslan kokusuna korku içinde tepki vereceğini göstermektedir.[123]

Aslanlar çitalara ve leoparlara hükmetme eğilimi gösterir, avlarını çalarlar ve fırsat bulduklarında yavruları ve hatta yetişkinleri öldürürler.[130] Özellikle çitalar, avlarını genellikle aslanlara veya diğer avcılara kaptırırlar.[131] Serengeti ekosisteminde yapılan bir çalışma, aslanların 1987 ile 1990 arasında doğan 125 çita yavrusundan en az 17'sini öldürdüğünü ortaya koydu.[132] Çitalar, rakiplerinden farklı zamansal ve habitat nişlerini kullanarak rakiplerinden kaçınırlar.[133] Leoparlar ağaçlara sığınsa da, dişi aslanlar, zaman zaman ağaçlardan leoparın avını almaya çalışmaktadırlar.[134] Aslanlar benzer şekilde Afrika yaban köpeğine de hükmederler. Onların avlarını çalıp, genç bireyleri ve nadiren de yetişkin köpekleri avlarlar. Aslanların daha bol olduğu bölgelerde yaban köpeklerinin popülasyon yoğunlukları düşüktür.[135] Bununla birlikte, vahşi köpeklere av olarak düşen birkaç yaşlı ve yaralı aslan vakası da mevcuttur.[136][137] Aslanlar Nil timsahlarıyla da rekabet ederler; timsahın ve aslanın büyüklüğüne bağlı olarak, avını ya da leşini kaybedebilir. Aslanların, karaya açılan timsahları öldürdüğü görülmüştür.[138]

Yayılımı

Yaklaşık 10 bin yıl önce aslanlar Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa, Asya ve Afrika olmak üzere 5 kıtada yaygın haldeydiler. Bugün ise Amerika kıtasının tamamında, Asya kıtasının Hindistan hariç her yerinde, Avrupa’nın tamamında ve Afrika kıtasının bir bölümünde nesilleri tamamen tükenmiş haldedir. Bugün Afrika aslanı alt türü, aslan türünün en kalabalık ırkını teşkil etmektedir. Vahşi doğada Afrika aslanı, sadece Afrika kıtasının bazı bölümlerinde bulunmaktadır. Sahra Çölü’nün güney bölgelerinde, Orta Afrika’nın yaklaşık yarısında, Doğu Afrika’da ve Güney Afrika’nın küçük bir bölümünde yaşamaktadır.

Üreme

Dişi bir Asya aslanı

Afrika Aslanları 2 yaşında çiftleşmeye başlarlar. Fakat tam olgunluğa 5 yaşında erişir. Erkekler poligamdır, yani birden fazla eşleri vardır. Çiftleşme sırasında ve öncesinde erkek sürekli kükrer. İşe karışan erkeklerle kavga edebilir. Gebelik süresi 105-112 gün arasında değişir. Dişi bir doğuruşta 2-5 arası yavru dünyaya getirir. Yeni doğan yavrular kördür. Ayrıca kürkleri de beneklidir. Gözleri doğumdan 6 gün sonra açılır. Dişi, 3 aylıkken yavruları sütten keser ve onlara avlanma dersleri vermeye başlar. Bir yaşındaki yavrular bunu kendileri başarırlar. Yavrular arasındaki ölüm oranı fazladır. Bunun nedeni yavruların en son beslenmesidir. Bu yüzden yavrularda vitamin eksikliği görülür. Fakat bu doğal bir nüfus kontrol yöntemidir. Böyle durumlarda da dişiler yavruları ölümden kurtarmak için avlanır ve önce yavrularını beslerler ve sonra kendilerinden ayrılana dek yavrularına bakarlar.

Yaşam şekli

Afrika aslanı, fundalarda, gövde yaparak onları sıcaktan koruyan ağaçların olduğu yerlerde, sazlıklarda yaşarlar. Açık toprakları severler. Kedigiller familyasının tek sosyal türüdürler. Sayısı 20 kadar olan sürüler halinde yaşarlar. Çok büyük sürüler 30 üyeyi barındırabilir. Grubu bir erkek aslan ya da birden fazla erkeğin oluşturduğu bir koalisyon yönetir. Genelde geceleri aktiftirler. Gündüzleri ise tembel bir kediden farkları yoktur. Gölgelik yerlere uzanır ve serinlemeye çalışırlar. Afrika'da Serengeti Millî Parkındaki aslanlar günde 20 [139] saat uyur. Bir aslanın ömrü genellikle 20-25 yıl arasında değişir. İyi şartlarda yaşayan ve beslenen bir aslan 30 yıl yaşayabilir.

Düşmanlar

Aslanların doğal düşmanı azdır. Av esnasında nadir de olsa zebralar sert bir çifte atarak aslanların dişlerini, kemiklerini kırabilirler. Bu durumda aslan sakat kalabilir, küçük kemirgenlerle beslenmek zorunda kalır. Ayrıca gnu, beyaz antilop, Afrika mandası gibi güçlü boynuzları olan avlarından ağır bir boynuz yarası alabilirler. Bu yara onları doğrudan öldürebilir ya da enfeksiyon kapmalarına neden olur. Yani her iki durumda da aslanın hayatı tehlikeye girer. Ya da avlarını almak isteyen benekli sırtlanlar onlar için tehlike arz edebilir. Ayrıca bazen ağaca tırmanan bir aslan inerken sivri dallara takılarak can verebilir. Hayati tehlike arzeden insanlar ve timsahlar olmak üzere sadece iki doğal düşmanı bulunur. Timsahlar sudan uzak düşürüldüklerinde aslanların kolaylıkla alt edebileceği rakipleridir. Aslanların insan ile ilişkisi ise aslanlar için çok daha kritik bir seyir izlemektedir. Daha iki yüzyıl önce Anadolu'dan Hindistan yarımadasına kadar geniş alanlarda bulunan Asya aslanı bugün sadece Hindistan yarımadasında Hindistan devletinin koruması altına alınmış bir bölge içerisinde varlığını sürdürmektedir. Afrika aslanı korumaya alınmış bir tür olmasına karşın günümüzde Afrika aslanı için en büyük tehlike insanlarca avlanması değil, yaşam alanlarının insanlarca bozulmasıdır.

Folklor ve Mitolojide Aslan

Pek çok kültürde hayvanlar aleminin en güçlü yaratığı olarak görülen aslan büyük saygı görmüş, tanrı ve kahramanlarla özdeşleştirilmiş hatta bazı kültürlerde tapınılmıştır. Hint Mitolojisinde Vişnu’nun dokuz avatarından dördüncüsü, Mısır Mitolojisinde Savaş tanrıçası Sekhmet’in sembolü, Yakındoğu Mitolojisinde Ana Tanrıça’nın yanı sıra Marduk, Ninib ve Nergal'in sembolüdür[140].

Dinlerde Aslan

Hristiyan inancında Yeni Ahit’te İsa’nın sembolü olarak gösterilirken, Eski Ahit’te Yahuda ile özdeşleştirilmiştir. Yakup oğlu için 'Yahuda bir aslan yavrusudur' sözlerini sarf etmiştir[140]..

Kaynakça

  1. ^ a b c d Nowak, Ronald M. (1999). Walker's Mammals of the World. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-5789-9.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "nowak" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ Harington, C. R. "Dick (1969). "Pleistocene remains of the lion-like cat (Panthera atrox) from the Yukon Territory and northern Alaska". Canadian Journal of Earth Sciences. 6 (5). ss. 1277–88. doi:10.1139/e69-127. 
  3. ^ a b {{{assessors}}} (2016). {{{title}}}. IUCN 2008. IUCN Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi. Erişim tarihi: {{{downloaded}}}.
  4. ^ Smuts, G. L. (1982). Lion. Johannesburg: Macmillan South Africa. s. 231. ISBN 0-86954-122-6. 
  5. ^ Lions' nocturnal chorus. Earth-touch.com. Retrieved on 31 July 2013.
  6. ^ African Lion Panthera leo. Phoenix Zoo Fact Sheet.
  7. ^ Lewis, C. T.; Short, C. (1879). "lĕo". A Latin Dictionary. Founded on Andrews' edition of Freund's Latin dictionary (Revised, enlarged bas.). Oxford: Clarendon Press. 
  8. ^ Liddell, H. G.; Scott, R. (1940). "λέων". A Greek-English Lexicon (Revised and augmented bas.). Oxford: Clarendon Press. s. 1043. 
  9. ^ Simpson, J.; Weiner, E., (Ed.) (1989). "Lion". Oxford English Dictionary (2nd bas.). Oxford: Clarendon Press. ISBN 978-0-19-861186-8. 
  10. ^ a b Johnson, W. E.; Eizirik, E.; Pecon-Slattery, J.; Murphy, W. J.; Antunes, A.; Teeling, E. C.; O'Brien, S. J. (2006). "The late Miocene radiation of modern Felidae: a genetic assessment". Science. 311 (5757). ss. 73–77. Bibcode:2006Sci...311...73J. doi:10.1126/science.1122277. PMID 16400146. 
  11. ^ a b Werdelin, L.; Yamaguchi, N.; Johnson, W. E.; O'Brien, S. J. (2010). "Phylogeny and evolution of cats (Felidae)". Biology and Conservation of Wild Felids. ss. 59–82. 
  12. ^ a b Davis, B. W.; Li, G.; Murphy, W. J. (2010). "Supermatrix and species tree methods resolve phylogenetic relationships within the big cats, Panthera (Carnivora: Felidae)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 56 (1). ss. 64–76. doi:10.1016/j.ympev.2010.01.036. 
  13. ^ a b Mazák, J. H.; Christiansen, P.; Kitchener, A. C.; Goswami, A. (2011). "Oldest known pantherine skull and evolution of the tiger". PLOS One. 6 (10). ss. e25483. Bibcode:2011PLoSO...625483M. doi:10.1371/journal.pone.0025483. PMC 3189913 $2. PMID 22016768. 
  14. ^ Linnaeus, Carl (1758). "Felis leo". Caroli Linnæi Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I (decima, reformata bas.). Holmiae: Laurentius Salvius. s. 41.  (Latince)
  15. ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MSW3 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  16. ^ Grisham, J. (2001). "Lion". Bell, C. E. (Ed.). Encyclopedia of the World's Zoos. 2: G–P. Chicago: Fitzroy Dearborn. ss. 733–39. ISBN 978-1-57958-174-9. 
  17. ^ a b Breitenmoser, U.; Mallon, D. P.; Ahmad Khan, J. and; Driscoll, C. (2008). "Panthera leo ssp. persica". The IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. s. e.T15952A5327221. doi:10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T15952A5327221.en. 25 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ Henschel, P.; Bauer, H.; Sogbohoussou, E.; Nowell, K. (2015). "Panthera leo West Africa subpopulation". IUCN Kırmızı Listesi. IUCN. doi:10.2305/IUCN.UK.2015-2.RLTS.T68933833A54067639.en. 23 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Kaynak kaldırılmış |last-author-amp= parametresini kullanıyor (yardım)
  19. ^ a b c Kitchener, A. C.; Breitenmoser-Würsten, C.; Eizirik, E.; Gentry, A.; Werdelin, L.; Wilting, A.; Yamaguchi, N.; Abramov, A. V.; Christiansen, P.; Driscoll, C.; Duckworth, J. W.; Johnson, W.; Luo, S.-J.; Meijaard, E.; O’Donoghue, P.; Sanderson, J.; Seymour, K.; Bruford, M.; Groves, C.; Hoffmann, M.; Nowell, K.; Timmons, Z.; Tobe, S. (2017). "A revised taxonomy of the Felidae: The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group" (PDF). Cat News. Cilt Special Issue 11. ss. 71−73. 
  20. ^ Wood, J. G. (1865). "Felidæ; or the Cat Tribe". The Illustrated Natural History. Mammalia, Volume 1. London: Routledge. s. 129−148. 
  21. ^ a b Hunter, L.; Barrett, P. (2018). "Lion Panthera leo". The Field Guide to Carnivores of the World (2 bas.). London, Oxford, New York, New Delhi, Sydney: Bloomsbury. ss. 46−47. ISBN 978-1-4729-5080-2. 
  22. ^ a b Hemmer, H. (1974). "Untersuchungen zur Stammesgeschichte der Pantherkatzen (Pantherinae) Teil 3. Zur Artgeschichte des Löwen Panthera (Panthera) leo (Linnaeus, 1758)". Veröffentlichungen der Zoologischen Staatssammlung. 17: 167–280. 
  23. ^ a b Bertola, L. D.; Jongbloed, H.; Van Der Gaag, K. J.; De Knijff, P.; Yamaguchi, N.; Hooghiemstra, H.; Bauer, H.; Henschel, P.; White, P. A.; Driscoll, C. A.; Tende, T.; Ottosson, U.; Saidu, Y.; Vrieling, K.; de Iongh, H. H. (2016). "Phylogeographic patterns in Africa and High Resolution Delineation of genetic clades in the Lion (Panthera leo)". Scientific Reports. Cilt 6. s. 30807. Bibcode:2016NatSR...630807B. doi:10.1038/srep30807. PMC 4973251 $2. PMID 27488946. 
  24. ^ Bölsche, W.; Harder, H. (1900). Tiere der Urwelt. Serie III. Wandsbek-Hamburg: Verlag der Kakao-Compagnie Theodor Reichardt. 
  25. ^ Christiansen, P. (2008). "Phylogeny of the great cats (Felidae: Pantherinae), and the influence of fossil taxa and missing characters". Cladistics. 24 (6). ss. 977–992. doi:10.1111/j.1096-0031.2008.00226.x. 
  26. ^ Manamendra-Arachchi, K.; Pethiyagoda, R.; Dissanayake, R.; Meegaskumbura, M. (2005). "A second extinct big cat from the late Quaternary of Sri Lanka" (PDF). The Raffles Bulletin of Zoology, Supplement 12. ss. 423–434. 
  27. ^ Marciszak, A.; Stefaniak, K. (2010). "Two forms of cave lion: Middle Pleistocene Panthera spelaea fossilis Reichenau, 1906 and Upper Pleistocene Panthera spelaea spelaea Goldfuss, 1810 from the Bisnik Cave, Poland". Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen. 258 (3). ss. 339–351. doi:10.1127/0077-7749/2010/0117. 
  28. ^ Sabol, M. (2014). "Panthera fossilis (Reichenau, 1906) (Felidae, Carnivora) from Za Hájovnou Cave (Moravia, The Czech Republic): A Fossil Record from 1987-2007" (PDF). Acta Musei Nationalis Pragae, Series B, Historia Naturalis. 70 (1–2). ss. 59–70. doi:10.14446/AMNP.2014.59. 
  29. ^ a b c Burger, Joachim; Rosendahl, Wilfried; Loreille, Odile; Hemmer, Helmut; Eriksson, Torsten; Götherström, Anders; Hiller, Jennifer; Collins, Matthew J.; Wess, Timothy; Alt, Kurt W. (2004). "Molecular phylogeny of the extinct cave lion Panthera leo spelaea" (PDF). Molecular Phylogenetics and Evolution (fulltext). 30 (3). ss. 841–49. doi:10.1016/j.ympev.2003.07.020. PMID 15012963. Erişim tarihi: 20 Eylül 2007.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "BurgerJ-Molecular-phylogeny" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  30. ^ Probst, Ernst (1999). Deutschland in der Urzeit (Almanca). Orbis. ISBN 3-572-01057-8. 
  31. ^ Stuart, A. J.; Lister, Adrian M. (2011). "Extinction chronology of the cave lion Panthera spelaea". Quaternary Science Reviews. 30 (17). ss. 2329–40. Bibcode:2011QSRv...30.2329S. doi:10.1016/j.quascirev.2010.04.023. 
  32. ^ Hemmer, H. (2011). "The story of the cave lion - Panthera Leo Spelaea (Goldfuss, 1810) - A review". Quaternaire. Cilt 4. ss. 201–208. 
  33. ^ a b c Barnett, R.; Mendoza, M. L. Z.; Soares, A. E. R.; Ho, S. Y. W.; Zazula, G.; Yamaguchi, N.; Shapiro, B.; Kirillova, I. V.; Larson, G.; Gilbert, M. T. P. (2016). "Mitogenomics of the Extinct Cave Lion, Panthera spelaea (Goldfuss, 1810), resolve its position within the Panthera cats". Open Quaternary. Cilt 2. s. 4. doi:10.5334/oq.24. 
  34. ^ Packer, C.; Clottes, J. (2000). "When Lions Ruled France" (PDF). Natural History. 109 (9). ss. 52–57. 
  35. ^ a b Chimento, N. R.; Agnolin, F. L. (2017). "The fossil American lion (Panthera atrox) in South America: Palaeobiogeographical implications". Comptes Rendus Palevol. 16 (8). ss. 850–864. doi:10.1016/j.crpv.2017.06.009. 
  36. ^ Martin, Paul S. (1984). Quaternary Extinctions. Tucson, AZ: University of Arizona Press. ISBN 0-8165-1100-4. 
  37. ^ King, L. M.; Wallace, S. C. (2014). "Phylogenetics of Panthera, including Panthera atrox, based on craniodental characters". Historical Biology. 26 (6). ss. 827–833. doi:10.1080/08912963.2013.861462. 
  38. ^ Tseng, Z. J.; Wang, X.; Slater, G. J.; Takeuchi, G. T.; Li, Q.; Liu, J.; Xie, G. (2014). "Himalayan fossils of the oldest known pantherine establish ancient origin of big cats". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 281 (1774). s. 20132686. doi:10.1098/rspb.2013.2686. 
  39. ^ Li, G.; Davis, B. W.; Eizirik, E.; Murphy, W. J. (2016). "Phylogenomic evidence for ancient hybridization in the genomes of living cats (Felidae)". Genome Research. 26 (1). ss. 1–11. doi:10.1101/gr.186668.114. PMC 4691742 $2. PMID 26518481. 
  40. ^ Barnett, R.; Shapiro, B.; Barnes, I.; Ho, S. Y. W.; Burger, J.; Yamaguchi, N.; Higham, T. F. G.; Wheeler, H. T.; Rosendahl, W.; Sher, A. V.; Sotnikova, M.; Kuznetsova, T.; Baryshnikov, G. F.; Martin, L. D.; Harington, C. R.; Burns, J. A.; Cooper, A. (2009). "Phylogeography of lions (Panthera leo ssp.) reveals three distinct taxa and a late Pleistocene reduction in genetic diversity" (PDF). Molecular Ecology. 18 (8). ss. 1668–1677. doi:10.1111/j.1365-294X.2009.04134.x. PMID 19302360. 
  41. ^ Argant, A.; Brugal, J.-P. (2017). "The cave lion Panthera (Leo) spelaea and its evolution: Panthera spelaea intermedia nov. subspecies". Acta Zoologica Cracoviensia. 60 (2). ss. 58–103. doi:10.3409/azc.60_2.59. 
  42. ^ Barnett, R.; Yamaguchi, N.; Shapiro, B.; Ho, S. Y.; Barnes, I.; Sabin, R.; Werdelin, L.; Cuisin, J.; Larson, G. (2014). "Revealing the maternal demographic history of Panthera leo using ancient DNA and a spatially explicit genealogical analysis". BMC Evolutionary Biology. 14 (1). s. 70. doi:10.1186/1471-2148-14-70. 
  43. ^ Bertola, L. D.; Van Hooft, W. F.; Vrieling, K.; Uit De Weerd, D. R.; York, D. S.; Bauer, H.; Prins, H. H. T.; Funston, P. J.; Udo De Haes, H. A.; Leirs, H.; Van Haeringen, W. A.; Sogbohossou, E.; Tumenta, P. N.; De Iongh, H. H. (2011). "Genetic diversity, evolutionary history and implications for conservation of the lion (Panthera leo) in West and Central Africa". Journal of Biogeography. 38 (7). ss. 1356–1367. doi:10.1111/j.1365-2699.2011.02500.x. 
  44. ^ Luptak, P. (2009). "Externá variabilita a taxonómia súčasných a vyhynutých poddruhov leva (Panthera leo)". Gazella (36): 33−150. 
  45. ^ Ashrafian, H. (2011). "An Extinct Mesopotamian Lion Subspecies". Veterinary Heritage. 34 (2): 47–49. 
  46. ^ a b c d Guggisberg, C. A. W. (1975). "Lion Panthera leo (Linnaeus, 1758)". Wild Cats of the World. New York: Taplinger Publishing. ss. 138–179. ISBN 978-0-8008-8324-9. 
  47. ^ a b Haas, S. K.; Hayssen, V.; Krausman, P. R. (2005). "Panthera leo" (PDF). Mammalian Species. 762: 1–11. doi:10.1644/1545-1410(2005)762[0001:PL]2.0.CO;2. 28 July 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  48. ^ Schaller, pp. 28−30.
  49. ^ Mitra, S. (2005). Gir Forest and the saga of the Asiatic lion. New Delhi: Indus. ISBN 978-8173871832. 
  50. ^ Pocock, R. I. (1939). "Panthera leo". The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Mammalia. – Volume 1. Londra: Taylor and Francis Ltd. ss. 212–222. 
  51. ^ a b Heptner, V. G.; Sludskii, A. A. (1992) [1972]. "Lion". Mlekopitajuščie Sovetskogo Soiuza. Moskva: Vysšaia Škola [Mammals of the Soviet Union, Volume II, Part 2]. Washington DC: Smithsonian Institution and the National Science Foundation. ss. 83–95. ISBN 978-90-04-08876-4. 
  52. ^ a b c d e Smuts, G. L.; Robinson, G. A.; Whyte, I. J. (1980). "Comparative growth of wild male and female lions (Panthera leo)". Journal of Zoology. 190 (3): 365–373. Bibcode:2010JZoo..281..263G. doi:10.1111/j.1469-7998.1980.tb01433.x. 
  53. ^ a b c Chellam, R. and A. J. T. Johnsingh (1993). "Management of Asiatic lions in the Gir Forest, India". Dunstone, N.; Gorman, M. L. (Ed.). Mammals as predators: the proceedings of a symposium held by the Zoological Society of London and the Mammal Society, London. Volume 65 of Symposia of the Zoological Society of London. Londra: Zoological Society of London. ss. 409–23. 
  54. ^ Brakefield, T. (1993). "Lion: Sociable Simba". Big Cats: Kingdom of Might. Londra: Voyageur Press. ss. 50–67. ISBN 978-0-89658-329-0. 
  55. ^ a b Nowell, K.; Jackson, P. (1996). "African lion, Panthera leo (Linnaeus, 1758); Asiatic lion, Panthera leo persica (Meyer, 1826)" (PDF). Wild Cats: Status Survey and Conservation Action Plan. Gland, Switzerland: IUCN/SSC Cat Specialist Group. ss. 17–21; 37–41. ISBN 978-2-8317-0045-8. 
  56. ^ Smuts, G. L. (1982). Lion. Johannesburg, South Africa: MacMillan. 
  57. ^ Sinha, S. P. (1987). Ecology of wildlife with special reference to the lion (Panthera leo persica) in Gir Wildlife Sanctuary, Saurashtra, Gujurat (PhD). Rajkot: Saurashtra University. ISBN 978-3844305456. 
  58. ^ a b c d e f West, P. M.; Packer, C. (2013). "Panthera leo Lion". Kingdon, J.; Happold, D.; Butynski, T.; Hoffmann, M.; Happold, M.; Kalina, J. (Ed.). Mammals of Africa. Londra: Bloomsbury Publishing. ss. 150–159. ISBN 978-1-4081-8996-2. 
  59. ^ West, P. M.; Packer, C. (2002). "Sexual Selection, Temperature, and the Lion's Mane". Science. 297 (5585): 1339–1943. Bibcode:2002Sci...297.1339W. doi:10.1126/science.1073257. PMID 12193785. 
  60. ^ Trivedi, B. P. (2002). "Female Lions Prefer Dark-Maned Males, Study Finds". National Geographic News. National Geographic. Erişim tarihi: 1 Eylül 2007. 
  61. ^ Joubert, D. (1996). "Letters: By any other mane". New Scientist: 8. Erişim tarihi: 2018-01-22. 
  62. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; BarnettYamaguchi2006 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  63. ^ Menon, V. (2003). A Field Guide to Indian Mammals. New Delhi: Dorling Kindersley India. ISBN 978-0-14-302998-4. 
  64. ^ Schoe, M.; Sogbohossou, E. A.; Kaandorp, J.; De Iongh, H. (2010). Progress Report – collaring operation Pendjari Lion Project, Benin. The Dutch Zoo Conservation Fund (for funding the project). 
  65. ^ Trivedi, Bijal P. (2005). "Are Maneless Tsavo Lions Prone to Male Pattern Baldness?". National Geographic. Erişim tarihi: 7 July 2007. 
  66. ^ Munson, L. (2006). "Contraception in felids". Theriogenology. 66 (1): 126–134. doi:10.1016/j.theriogenology.2006.03.016. PMID 16626799. 
  67. ^ Dell'Amore, C. (2016). "No, Those Aren't Male Lions Mating. One Is Likely a Female". National Geographic. Erişim tarihi: 18 April 2016. 
  68. ^ Yamaguchi, Nobuyuki; Cooper, A.; Werdelin, L.; MacDonald, David W. (2004). "Evolution of the mane and group-living in the lion (Panthera leo): a review". Journal of Zoology. 263 (4): 329–342. Bibcode:2010JZoo..281..263G. doi:10.1017/S0952836904005242. 
  69. ^ Koenigswald, W. v. (2002). Lebendige Eiszeit: Klima und Tierwelt im Wandel (Almanca). Stuttgart: Theiss. ISBN 978-3-8062-1734-6. 
  70. ^ Turner, J. A.; Vasicek, C. A.; Somers, M. J. (2015). "Effects of a colour variant on hunting ability: the white lion in South Africa". Open Science Repository Biology: e45011830. 
  71. ^ McBride, C. (1977). The White Lions of Timbavati. Johannesburg: E. Stanton. ISBN 978-0-949997-32-6. 
  72. ^ Tucker, L. (2003). Mystery of the White Lions—Children of the Sun God. Mapumulanga: Npenvu Press. ISBN 978-0-620-31409-1. 
  73. ^ Rudnai, Judith A. (1973). The Social Life of the Lion: A study of the behaviour of wild lions (Panthera leo massaica [Newmann] in the Nairobi National Park, Kenya. Wallingford: Washington Square East Publishers. ISBN 978-0-85200-053-3. 
  74. ^ Schaller, s. 5.
  75. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Chardonnet2002 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  76. ^ Riggio, J.; Jacobson, A.; Dollar, L.; Bauer, H.; Becker, M.; Dickman, A.; Funston, P.; Groom, R.; Henschel, P.; de Iongh, H.; Lichtenfeld, L.; Pimm, S. (2013). "The size of savannah Africa: a lion's (Panthera leo) view". Biodiversity Conservation. 22 (1): 17–35. doi:10.1007/s10531-012-0381-4. 
  77. ^ Black, S. A.; Fellous, A.; Yamaguchi, N.; Roberts, D. L. (2013). "Examining the Extinction of the Barbary Lion and Its Implications for Felid Conservation". PLOS One. 8 (4): e60174. Bibcode:2013PLoSO...860174B. doi:10.1371/journal.pone.0060174. PMC 3616087 $2. PMID 23573239. 
  78. ^ Schnitzler, A.; Hermann, L. (2019). "Chronological distribution of the tiger Panthera tigris and the Asiatic lion Panthera leo persica in their common range in Asia". Mammal Review. doi:10.1111/mam.12166. 
  79. ^ Üstay, A. H. (1990). Hunting in Turkey. İstanbul: BBA. 
  80. ^ Firouz, E. (2005). The complete fauna of Iran. I. B. Tauris. ss. 5-67. ISBN 978-1-85043-946-2. 
  81. ^ a b Guggisberg, C. A. W. (1961). Simba: the life of the lion. Cape Town: Howard Timmins. 
  82. ^ Kinnear, N. B. (1920). "The past and present distribution of the lion in south eastern Asia". Journal of the Bombay Natural History Society. 27: 34–39. 
  83. ^ Schaller, s. 122.
  84. ^ Schaller, pp. 120-21.
  85. ^ a b c Schaller, s. 33.
  86. ^ Schaller, s. 37.
  87. ^ a b Schaller, s. 44.
  88. ^ Schaller, s. 39.
  89. ^ Schaller, s. 34-35.
  90. ^ Milius, S. (2002). "Biology: Maneless lions live one guy per pride". Society for Science & the Public. 161 (16): 253. doi:10.1002/scin.5591611614. 
  91. ^ a b c d Estes, R. (1991). The behavior guide to African mammals: including hoofed mammals, carnivores, primates. University of California Press. ss. 369-76. ISBN 978-0-520-08085-0. 
  92. ^ Schaller, ss. 52-54.
  93. ^ Hanby, J. P., Bygott, J. D. (1979). "Population changes in lions and other predators". Sinclair, A. R. E.; Norton-Griffiths, M. (Ed.). Serengeti: dynamics of an ecosystem. Chicago: The University of Chicago Press. ss. 249−262. 
  94. ^ Borrego, N., Ozgul, A., Slotow, R. and Packer, C. (2018). "Lion population dynamics: do nomadic males matter?". Behavioral Ecology. 29 (3): 660-666. doi:10.1093/beheco/ary018. 
  95. ^ van Hooft, P., Keet, D.F., Brebner, D.K. and Bastos, A.D. (2018). "Genetic insights into dispersal distance and disperser fitness of African lions (Panthera leo) from the latitudinal extremes of the Kruger National Park, South Africa". BMC Genetics. 19 (1): 21. doi:10.1186/s12863-018-0607-x. PMC 5883395 $2. PMID 29614950. 
  96. ^ Heinsohn, R.; C. Packer (1995). "Complex cooperative strategies in group-territorial African lions" (PDF). Science. 269 (5228): 1260-1262. Bibcode:1995Sci...269.1260H. doi:10.1126/science.7652573. PMID 7652573. 
  97. ^ Morell, V. (1995). "Cowardly lions confound cooperation theory". Science. 269 (5228): 1216-1217. Bibcode:1995Sci...269.1216M. doi:10.1126/science.7652566. PMID 7652566. 
  98. ^ Jahn, Gary C. (1996). "Lioness Leadership". Science. 271 (5253): 1215. Bibcode:1996Sci...271.1215J. doi:10.1126/science.271.5253.1215a. PMID 17820922. 
  99. ^ Joslin, s. (1973). The Asiatic lion: a study of ecology and behaviour. University of Edinburgh, UK: Department of Forestry and Natural Resources. 
  100. ^ Chakrabarti, S., Jhala, Y. V. (2017). "Selfish partners: resource partitioning in male coalitions of Asiatic lions". Behavioral Ecology. 28 (6): 1532-1539. doi:10.1093/beheco/arx118. PMC 5873260 $2. PMID 29622932. 
  101. ^ Schaller, ss. 208.
  102. ^ Frank, L. G. (1998). Living with lions: carnivore conservation and livestock in Laikipia District, Kenya. Mpala Research Centre, Nanyuki: US Agency for International Development, Conservation of Biodiverse Resource Areas Project, 623-0247-C-00-3002-00. 
  103. ^ a b Hayward, M. W.; Kerley, G. I. H. (2005). "Prey preferences of the lion (Panthera leo)" (PDF). Journal of Zoology. 267 (3): 309-322. Bibcode:2010JZoo..281..263G. CiteSeerX 10.1.1.611.8271 $2. doi:10.1017/S0952836905007508. 
  104. ^ a b Mukherjee, S.; Goyal, S. s.; Chellam, R. (1994). "Refined techniques for the analysis of Asiatic lion Panthera leo persica scats" (PDF). Acta Theriologica. 39 (4): 425-430. doi:10.4098/AT.arch.94-50. 
  105. ^ Schaller, s. 195.
  106. ^ Schaller, ss. 220-221.
  107. ^ Schaller, s. 153.
  108. ^ Joubert, D. (2006). "Hunting behaviour of lions (Panthera leo) on elephants (Loxodonta africana) in the Chobe National Park, Botswana". African Journal of Ecology. 44 (44): 279-281. doi:10.1111/j.1365-2028.2006.00626.x. 
  109. ^ Power, R. J.; Compion, R. X. Shem (2009). "Lion predation on elephants in the Savuti, Chobe National Park, Botswana". African Zoology. 44 (1): 36-44. doi:10.3377/004.044.0104. 
  110. ^ Stander, P. E. (1992). "Cooperative hunting in lions: the role of the individual" (PDF). Behavioral Ecology and Sociobiology. 29 (6): 445-454. doi:10.1007/BF00170175. 
  111. ^ Loarie, S. R.; Tambling, C. J.; Asner, G. s. (2013). "Lion hunting behaviour and vegetation structure in an African savanna" (PDF). Animal Behaviour. 85 (5): 899-906. doi:10.1016/j.anbehav.2013.01.018. hdl:2263/41825. 
  112. ^ Schaller, s. 248.
  113. ^ Schaller, ss. 247-48.
  114. ^ Schaller, s. 237.
  115. ^ Mills, G. "About lions—Ecology and behaviour". African Lion Working Group. 9 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 July 2007. 
  116. ^ Schaller, s. 82.
  117. ^ a b Schaller, ss. 270-76.
  118. ^ Schaller, s. 133.
  119. ^ Schaller, s. 276.
  120. ^ Schaller, s. 213.
  121. ^ "Behavior and Diet". African Wildlife Foundation website. African Wildlife Foundation. 1996. Erişim tarihi: 6 Haziran 2014. 
  122. ^ Hayward, M. W. (2006). "Prey preferences of the spotted hyaena (Crocuta crocuta) and degree of dietary overlap with the lion (Panthera leo)" (PDF). Journal of Zoology. 270 (4): 606-614. Bibcode:2010JZoo..281..263G. doi:10.1111/j.1469-7998.2006.00183.x. 
  123. ^ a b Kruuk, H. (1972). "Interactions between Hyenas and other Carnivorous Animals". The Spotted Hyena: A Study of Predation and Social Behaviour. Chicago: The University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-45508-2. 
  124. ^ Creel, S.; Spong, G.; Creel, N. (2001). "Interspecific competition and the population biology of extinction-prone carnivores". Gittleman, J. L.; Funk, S. M.; Macdonald, D. W.; Wayne, R. K. (Ed.). Carnivore Conservation (1st bas.). Cambridge University Press. ss. 35−60. ISBN 978-0-521-66232-1. 
  125. ^ Schaller, s. 272.
  126. ^ Schaller, ss. 273-74.
  127. ^ Joubert, D.; Joubert, B. (1992). Eternal Enemies: Lions and Hyenas (DVD). National Geographic. 
  128. ^ Trinkel, M.; Kastberger, G. (2005). "Competitive interactions between spotted hyenas and lions in the Etosha National Park, Namibia". African Journal of Ecology. 43 (3): 220-224. doi:10.1111/j.1365-2028.2005.00574.x. 
  129. ^ Green, D. S.; Johnson-Ulrich, L.; Couraud, H. E.; Holekamp, K. E. (2018). "Anthropogenic disturbance induces opposing population trends in spotted hyenas and African lions". Biodiversity and Conservation. 27 (4): 871−889. doi:10.1007/s10531-017-1469-7. 
  130. ^ Denis-Hoot, C.; Denis-Hoot, M. (2003). The Art of Being a Lion. New York: Barnes & Noble. s. 198. ISBN 9780760747674. 
  131. ^ O'Brien, S. J.; Wildt, D. E.; Bush, M. (1986). "The Cheetah in Genetic Peril" (PDF). Scientific American. 254 (254): 68-76. Bibcode:1986SciAm.254e..84O. doi:10.1038/scientificamerican0586-84. 
  132. ^ Laurenson, M. K. (1994). "High juvenile mortality in cheetahs (Acinonyx jubatus) and its consequences for maternal care" (PDF). Journal of Zoology. 234 (3): 387-408. Bibcode:2010JZoo..281..263G. doi:10.1111/j.1469-7998.1994.tb04855.x. 
  133. ^ Rostro-García, S.; Kamler, J. F.; Hunter, L. T. B. (2015). "To kill, stay or flee: the effects of lions and landscape factors on habitat and kill site selection of cheetahs in South Africa". PLOS One. 10 (2): e0117743. Bibcode:2015PLoSO..1017743R. doi:10.1371/journal.pone.0117743. PMC 4333767 $2. PMID 25693067. 
  134. ^ Schaller, s. 293.
  135. ^ Woodroffe, R.; Ginsberg, J. R. (1999). "Conserving the African wild dog Lycaon pictus. I. Diagnosing and treating causes of decline". Oryx. 33 (2): 132-142. doi:10.1046/j.1365-3008.1999.00052.x. 
  136. ^ Pienaar, U. de V. (1969). "Predator-prey relationships among the larger mammals of the Kruger National Park". Koedoe. 12 (1): 108-176. doi:10.4102/koedoe.v12i1.753. 
  137. ^ Schaller, s. 188.
  138. ^ "Crocodiles!". Nova (transcript). PBS. 1998. Erişim tarihi: 21 Kasım 2010. 
  139. ^ Schaller, George B. (1972). The Serengeti lion: A study of predator-prey relations. Chicago: University of Chicago Press, p. 120-121
  140. ^ a b Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınevi. Ankara, 2016 s. 189

Ayrıca bakınız

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aslan&oldid=21066733" sayfasından alınmıştır