İzvança Antlaşması

1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nı sonlandıran barış antlaşması. 27 Ekim 1676'da bugün Ukrayna'da yeralan Zurawno kentinde imzalandığı için Zurawno Antlaşması olarak da bilinir. Türkçe adını ise Zorawno kentine Türklerin verdiği İzvança adından alır.

Antlaşmaya giden yol

Lehistan'ın (Polonya) Osmanlı Devleti'nin himayesindeki Ukrayna Kazaklarına müdahalesi nedeniyle 1672'de çıkan savaşta Türk orduları kısa sürede Podolya'nın tamamını ve Ukrayna'nın önemli bir kısmını fethetmiş, Lviv ve Lublin kuşatılmış, Lehistan Krallığı ağır koşulları haiz Bucaş Antlaşması'nı imzalamak zorunda kalmıştı.

Sonrasında ise ordusunu toparlayan Lehistan 1673'te karşı saldırıya geçmiş ve kaybettiği toprakların bir kısımını geri almayı başarmıştı. Osmanlı Devleti bunun üzerine tekrar bölgeye yoğunlaşmış ve Türk ordusu 1675 yılında geniş bir bölgeyi yeniden fethetmiş, Lviv önlerine gelmişti. Şeytan İbrahim Paşa komutasındaki Türk ordusu 1676 yılında ise bölgeye tekrar taarruz ederek Lviv'in güneyinde Zurawno'ya kadar ilerlemiş ve Leh Kralı III. Jan Sobieski kumandasındaki Leh ordusunu kuşatmıştı. Zor durumda bulunan, ayrıca kaybettiği toprakları geri alamayacağını anlayan Lehistan Krallığı barış teklif etti.

Antlaşma

Barış teklifinin Osmanlı Devleti tarafından da kabul edilmesi üzerine 17 Ekim 1676'da antlaşma imzalandı. Antlaşma, Bucaş Antlaşması'nın koşullarını bir ölçüde hafifletmekle birlikte Osmanlı Devleti lehine idi.

Buna göre, Bucaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti'ne terkedilen Podolya'nın Türk toprağı olduğu tescillenirken,yine Osmanlı Devleti'ne bırakılan Kazaklar'ın hüküm sürdüğü Ukrayna topraklarının üçte biri Lehistan'a geri verilirken, üçte ikisi yine Osmanlı Devleti'nin egemenliğine tevdi edildi. Bucaş Antlaşması hükümleri arasında yeralan yıllık vergi ise kaldırıldı.

Sonuçlar

Bu savaştaki galibiyete karşın, Osmanlı Devleti önemli ölçüde tahribata uğrattığı Lehistan'ın Avusturya ile ittifaka girmesine neden oldu ve bu ittifakın sonuçlarını İkinci Viyana Kuşatması sırasında ağır bir şekilde ödedi. Lehistan'ın güçsüz duruma düşürülmesi, uzun vadede ise Rusya'nın ve Avusturya'nın Lehistan ve Osmanlı Devleti aleyhine güçlenmesine yol açtı. Lehistan'ın 1772, 1793 ve 1795 yıllarındaki taksimleriyle bağımsızlığını yitirmesinin ardından, Osmanlı toprakları Rusya'nın taarruzlarına iyice açık kaldı.