Mesih

Mesih (Aramice: ܡܫܝܚܐ Mşiho, Arapça: المسيح El-Mesih, İbranice: מָשִׁיחַ Maşiah, Yunanca: Μεσσίας Mesias), Musevi metinlerinde müjdelenen, Yahudi milletinin kurtarıcısıdır. Mesih sözcüğü İbranice'de 'kutsal yağ ile ovmak, kutsamak' anlamına gelmektedir. Batı medeniyetlerinde Mesih anlamında kullanılan Khristos sözcüğü, İbranice Mesih sözcüğünün Yunanca karşılığıdır. Dünya üzerindeki değişik dilleri kullanan Yahudiler, "khristos" sözcüğü ve "christ", "christos" vb. varyantları Hıristiyanlığı ve İsa'yı çağrıştırdığı için Mesih sözcüğünü kullanmayı tercih ederler.

Yağ ile kutsama geleneği

Tarih öncesi İsrail kralları ve yüksek rahipleri, yeni görevlerinin simgesi olarak yağla kutsanırlardı. Tevrat'ın birçok yerinde bu işlemin yapıldığına dair ayetler vardır. Geniş anlamıyla bu unvan "Tanrı'nın bir görev vermek üzere seçmiş olduğu" kişileri de kapsıyordu. Eski Antlaşma'nın "Yeşaya" kitabında Yahudi'leri sürgünden kurtaran Pers kralı Kiros'a da bu unvanla (mesih) hitap edildiği görülür.

Hristiyanlıkta Mesih inancı

Hristiyanlar İsa'nın, Yahudilerin asırlardır bekledikleri, Yahudi dini metinlerinde anlatılan Mesih olduğuna inanırlar. Yahudiler bu görüşe katılmaz ve kendisi de bir Yahudi olarak dünyaya gelmiş olan İsa'yı Mesih olarak kabul etmezler. Yahudiler Mesih'in özellikle birinci yüzyılda Roma İmparatorluğu'nda yaşadıkları sorunları sona erdirmek üzere Tanrı tarafından Yahudi ırkına gönderileceğini, dünyevi bir krallık kuracağını ve kendilerine yol göstereceğini düşünüyorlardı. Oysaki Hıristiyanlar Mesih'in daha çok ruhanî bir kurtarıcı olduğuna ve insan ırkını kurtarmaya geldiğine inanırlar. Bahsi geçen krallığın ise manevi bir krallık olduğuna inanırlar.

"...Meryem'den Mesih diye tanınan İsa doğdu." (Matta İncili: 1,16)

"Ama biz çarmıha gerilmiş Mesih'i duyuruyoruz. Yahudiler bunu yüzkarası, öteki uluslar da saçmalık sayarlar." (1. Korintliler 1,23)

İslam'da Mesih

Mesih sözcüğü, Kur'an'da da (3/45, 4/157-159, 171-172, 5/17, 72, 75 9/31) geçer. İsa Kur'an'da yer yer "İsa Mesih" olarak anılır.

Bir kısım İslam alimleri tarafından Kur'an'da İsa adıyla birlikte anılan ve fazla ayrıntılandırılmayan Mesih sıfatının, diğer İbrahimi dinlerden (Hıristiyanlık ve Musevilik) farklı olarak, beklenen bir kurtarıcıyı değil de, İsa'nın bir lakabını tanımladığına inanılmaktadır. Bununla birlikte İslam alimleri arasında, mesih kavramı konusunda tam bir fikir birliği yoktur.

"Melekler demişlerdi ki: Ey Meryem! Allah sana kendisinden bir Kelime'yi müjdeliyor. Adı Meryem oğlu İsa Mesîh'tir; dünyada da, ahirette de itibarlı ve Allah'ın kendisine yakın kıldıklarındandır." (Al-i İmran Suresi, 45)

Diğer İbrahimi dinlerde de yer alması nedeniyle, peygamberin ölümünden sonraki yıllarda mesih kavramı sık sık israiliyyata konu olmuşur.

Bazı İslam alimleri Mesih kavramını Hristiyanlıktaki anlamına benzer şekilde yorumlarlar. Nisa Suresi 158-159. ayetler şöyle der:

"...Allah onu (İsa'yı) kendi nezdine kaldırmıştır. Allah izzet ve hikmet sahibidir. Ehl-i kitaptan her biri, ölümünden önce ona muhakkak iman edecektir. Kıyamet gününde de o, onlara şahit olacaktır."

İsa ile ilgili bu ayetler Prof. Dr. Ali Özek ve Prof. Dr. Hayrettin Karaman tarafından hazırlanan Kur'an-ı Kerim ve Türkçe Açıklamalı Meali'nde şöyle izah edilir: "Allah, peygamberi İsa'yı Yahudi'lerden korumuş, öldürmelerine mani olmuştur. Onu kendi katına kaldırmıştır. Ancak bunun şekli ve zamanı üzerine farklı açıklamalar ve anlayışlar vardır. Çoğunluğa göre Allah onu, kudretiyle manevi semalardaki hususi mevkiine kaldırmıştır, kıyametten önce tekrar dünyaya gönderecektir, o zaman bütün ehl-i kitap onun peygamber olduğuna inanacak, batıl inançlarından kurtulacaklardır. İsa dünyada kaldığı müddetçe Kur'an ile hükmedecek, haç ve domuz ile ilgili batıl uygulamalara son verecektir. Bir başka anlayışa göre Allah onu Yahudilerden korumuş, eceli gelince vefat ettirmiş ve ruhunu semadaki yerine kaldırmıştır. Kıyametten önce gelecek olan da onun ruhudur. Ehl-i kitaptan olanlar, ölümlerinden önce gerçeği öğrenip inanacaklar, fakat bunun faydası olmayacaktır. Bu anlayış Al-i İmran Suresi'nin 54-56. ayetlerine dayandırılmıştır."

Kuran'da mesih kavramı

Tevbe Suresi

(30) Yahudiler, "Üzeyr Allah'ın oğludur" dediler. Hırıstiyanlar ise, "İsa mesih Allah'ın oğludur" dediler. Bu onların ağızlarıyla söyledikleri (gerçeği yansıtmayan) sözleridir. Onların bu sözleri daha önce inkar etmiş kimselerin söylediklerine benziyor. Allah onları kahretsin. Nasıl da haktan çevriliyorlar!

(31) (Yahudiler) Allah'ı bırakıp, hahamlarını; (hırıstiyanlar ise) rahiplerini ve Meryem oğlu mesih'i rab edindiler. Oysa, bunlar da ancak, bir olan Allah'a ibadet etmekle emrolunmuşlardır. Ondan başka hiçbir ilah yoktur. O, onların ortak koştukları her şeyden uzaktır.

Maide Suresi

(72) Andolsun, "Allah, Meryem oğlu mesih'tir" diyenler kesinlikle kafir oldu. Oysa mesih şöyle demişti: "Ey İsrailoğulları! Yalnız, benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz olan Allah'a kulluk edin. Kim Allah'a ortak koşarsa artık Allah ona cenneti muhakkak haram kılmıştır. Onun barınağı da ateştir. Zalimler için hiçbir yardımcı yoktur."

Nisa Suresi

(157) Bir de inkarlarından ve Meryem'e büyük bir iftira atmalarından ve "Biz Allah'ın peygamberi Meryemoğlu İsa mesih'i öldürdük" demelerinden dolayı kalplerini mühürledik. Oysa onu öldürmediler ve asmadılar. Fakat onlara öyle gibi gösterildi. Onun hakkında anlaşmazlığa düşenler, bu konuda kesin bir şüphe içindedirler. O hususta hiçbir bilgileri yoktur. Sadece zanna uyuyorlar. Onu kesin olarak öldürmediler.