Damat Mahmud Celâleddin Paşa (1853-1903): Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 08.27, 13 Nisan 2017 tarihindeki hâli

Damad Mahmud Celaleddin Paşa, Mahmut Celaleddin Âsaf, (d. İstanbul 1853 - ö. Brüksel 17 Aralık 1903), Osmanlı devlet adamı, şair, yazar.

Kaptan-ı Derya Gürcü Halil Rifat Paşa'nın oğlu, Sultan Abdülmecid'in damadı ve Prens Sabahattin'in babasıdır^[1].

Hayatı

1853 yılında İstanbul'da doğdu. Babası, Osmanlı Devleti'nde dört defa kaptan-ı deryâlık yapmış Damat Gürcü Halil Rifat Paşa, annesi onun ikinci eşi olan İsmet Hanım^[2] idi. Babasını, küçük yaşta kaybetti. Özel öğrenim görerek yetiştikten sonra çeşitli devlet memurluklarında bulundu. Paris konsolosluğunda iki yıl görev yaparak Fransızcasını geliştirdi.^[3]

İlk evliliğini İffet Hanım'la gerçekleştiren paşa bu evliliğinden Rifat, Fuat ve Ali Bidar adında üç çocuk sahibi oldu.^[2] 28 Aralık 1876'da Sultan Abdülaziz'in padişahlığı sırasında Osmanlı Sultanı Abdülmecid'in kızı Seniha Sultan'la evlendirilerek Osmanlı Hanedanı'na damat oldu. Bu evlilikten oğlu Prens Sabahattin ve Lütfullah Bey Dünya'ya gelmiştir.

Adliye nazırlığı

Abdülaziz'in devrilip II. Abdülhamid'in tahta geçmesinden sonra onun en yakınları arasına katıldı, 30 Mart 1877'de vezirlik rütbesi aldı. 18 Nisan 1878'de Adliye Nazırı olarak Mehmet Sadık Paşa kabinesinde görev aldı.

Damat Mahmud Celâleddin Paşa, nazırlığı sırasında Adliye nezaretinde yeni düzenlemeler yaptı. Padişahın cülusu nedeniyle çıkarılan genel affın kapsamını genişletti; cinayet suçundan müebbet hapse mahkûm olanların cezasının geçici kürek cezasına çevrilmesini ve cezasının üçte birini tamamlayanların tahliye edilmesini sağladı. Nezaretin memur açığını kapadı. Yeni bir muhakeme usul kanunu onun nazırlığı döneminde düzenlendi ancak uygulamaya konulamadı.^[2]

Görevden alınması

Abdülhamid'i tahttan indirmek üzere örgütlenmiş Skelyeri-Aziz Bey komitesi ile ilişkisi olduğu gerekçesi ile birkaç ay sonra adliye nazırlığı görevinden alındı. Daha sonra bu komite ile bağlantısı olmadığı ortaya çıkınca kendisine Evkaf Nazırlığı ve Şura-yı Devlet üyeliği teklif edildi, ancak bu görevleri kabul etmedi^[4].

Mahmut Celâleddin Paşa, resmî bir görev almadığı bu dönemde konağını bir şiir encümeni hâline getirmiştir. Âsaf mahlasıyla şiirler yazan paşa, zamanının bir bölümünü oğullarının eğitimine ayırdı. Devrin önde gelen isimlerini oğulları için hoca olarak görevlendirdi.^[2] Bir yandan da siyasetin gidişatını yakından takip edip padişaha aktarmak üzere eleştiri ve önerilerini kaleme aldı. Bağdat Demiryolu ihalesinin İngilizlerin ortak olduğu bir şirkete verilmesi için aracılık etmek istedi; imtiyazın Almanlar'a verilmesi öfke ve kırgınlığını arttırdı.^[2]

Avrupa'ya kaçışı

1899 yılında II. Abdülhamid'e olan muhalefeti nedeniyle iki oğlu Prens Sabahattin ve Prens Lütfullah'la birlikte Avrupa'ya kaçtı.^[5] Marsilya'ya, oradan, Paris’e gitti. II. Abdülhamid yönetimine düşmanlık besleyen Jön Türkler tarafından ilgiyle karşılandı. Bazı Jön Türkler'in hükûmetle anlaşıp yurda dönmesinden sonra geride kalanlar arasında lider gibi görülmeye başladı^[3]. 1 Ocak 1900'de Meşveret'te yayımlanan ve gazetenin sahibi Ahmet Rıza Bey'e hitaben yazılmış Fransızca bir mektup göndererek Jön Türkleri yüksek takdir hisleriyle karşıladığını belirtti. Çeşitli gazetelerde padişaha yazdığı mektubu yayımlattı. Mektupta padişahı ve çevresindekileri ağır bir dille eleştirdi.

Cenevre'de çıkarılan Osmanlı gazetesinin durumu ile ilgilenmek üzere oğulları ile Cenevre'ye gitti. İshak Sükûti, ona gazetenin bütün hak ve sorumlarını teslim etti. Paşa, 1 Nisan 1900'da Osmanlı gazetesinde Abdülhamid'e hitaben yazdığı bayram tebriğinde çok ağır bir dille saraydaki bayram merasimini eleştirdi. Prens Sabahaddin ve Lütfullah Beyler de sert ifadeli ikinci bir mektup yayımladılar. Saray, damadını yurda döndürmek için her yolu denedi ve sonunda paşanın mallarının zapt edildiğine dair haberler duyuldu. Paşa, bunu önemsemedi.^[2]

Masraflarını üstlendiği Osmanlı gazetesini Londra'da çıkarmak için oğulları ile 29 Mayıs 1900'de İngiltere'ye gitti ve 1 Temmuz 1900'den itibaren gazeteyi Londra'da yayımladı.^[6] İstanbul'a dönmesini talep eden saray ile arasında gittikçe sertleşen pazarlık ve yazışmalar gerçekleşti.

Mısır'a geçişi

Paşa ve oğulları İstanbul hükümetinin baskıları sonucu Londra'dan da ayrıldı ve Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Paşa'nın davetiyle Mısır'a gitti. Orada, Hoca Kadri Efendi'’nin idare ettiği, Kânûn-i 'Esâsî gazetesinin çıkarılmasına yardım etti. Asâf mahlasıyla yazdığı şiirlerini toplayan Divanı 'yla, Tezkire-i ulemâ adlı eserini Kahire'de bastırdı. Saray, paşayı geri döndürme çabalarına devam etti. Hidiv de paşa ve oğullarını İstanbul'a dönme konusunda ikna etmeye çalıştı.

Son yılları ve Jön Türk Kongresi

Mısır Hidivi ile arası bozulunca Mısır'dan ayrılarak Paris'e döndü. Paris havasına intibak edemediği için Korfu Adası'na gitmesi Yunan-Osmanlı ilişkilerinin gerginleşmesine sebep oldu.^[2] Paşa Korfu'da rahatsızlandı ve adadan ayrıldı. Bütün Jön Türk gruplarını içine alan bir kongre düzenlemeye çalışan oğullarına destek verdi. I. Jön Türk Kongresi, 4 Şubat 1902'de Fransa'da gerçekleşti. Mahmud Paşa, kongrenin fahri önderi oldu.

Ölümü

Paşa, bazı kaynaklara göre albüminüriden, kimilerine göre üremiden muzdarip idi.^[2] Kışı geçirmesi için getirildiği Brüksel'de 17 Aralık 1903 yılında öldü. II. Abdülhamid, cenazesinin İstanbul'a getirilmesini istese de oğulları ülkede Meşrutiyet rejimi ilan edilmedikçe onu geri vermeyeceklerini söyledi.^[2] Paşa'nın cenazesi Fransa'da Père Lachaise Mezarlığı'ndaki Türk kabristanına defnedildi. Cenaze merasimi Jön Türkler'in mitingine dönüşmüş; mezarın başında okunan ateşli konuşma metinleri Osmanlı gazetesinde yayımlanmıştır. 1908 yılında II. Meşrutiyet'in ilanı üzerine naaşı büyük bir törenle İstanbul'a getirildi; Eyüp'te babasının mezarının da bulunduğu aile türbesine defnedildi.

Eserleri

“Âsaf” mahlası ile şiirler yazmış^[7], dönemin çeşitli dergilerinde yazı ve şiirleri yayımlanmıştır. Basılmış bir Divanı, ayrıca “Tezkir-i Ulema”, “Ulemay-ı Arabın Hilafet Hakkında Şer-i Mübin ve Ahbar-ı Sahiha”, “Damat Mahmud Paşa’dan Sultan Abdülhamid Han-ı Sani'ye Mektuplar” adlı basılmış risaleleri vardır.

Popüler kültürdeki yeri

TRT 1'de 2017'de yayın hayatına başlayan Payitaht: Abdülhamid dizisinde Hakan Boyav tarafından canlandırılmaktadır.

Kaynaklar

^ Ömür Ceylan, Asaf Divanı Hanedanda Bir Asi: Damad Mahmud Celaleddin Paşa Hayatı, Edebi Kişiliği, Akçağ Yayınları, Ankara, 2003
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Belkıs Altuniş Gürsoy, Damat Mahmud Celaleddin Paşa, IX. Eyüp Sultan Sempozyumu (13-15 Mayıs 2005) Tebliğ Kitapçığı, Erişim tarihi:22.05.2013
^ ^a ^b Mahmûd Celâleddin Paşa (Dâmâd), Bizimsahife.net sitesi, Erişim Tarihi:10.05.2011
^ Mahmut Celaleddin Paşa (Damat), Gürcistan Dostluk Derneği Sitesi, 28.02.2011, Erişim tarihi:10.05.2011
^ http://www.circassiandiaspora.com/biyografiler/1201-mahmud-celaleddin-pasa.html
^ Gülser Oğuz (2007). "İttihad ve Terakkî Cemiyeti'nin Yayın Organı Osmanlı Gazetesi" (PDF). Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. 3 (6).
^ Asaf Divanı Hanedanda Bir Asi: Damad Mahmud Celaleddin Paşa Hayatı, Edebi Kişiliği, Antoloji.com Kitap Tanıtım Sayfası, Erişim tarihi:10.05.2011

[1] Ömür Ceylan, Asaf Divanı Hanedanda Bir Asi: Damad Mahmud Celaleddin Paşa Hayatı, Edebi Kişiliği, Akçağ Yayınları, Ankara, 2003

[belkis-2] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Belkıs Altuniş Gürsoy, Damat Mahmud Celaleddin Paşa, IX. Eyüp Sultan Sempozyumu (13-15 Mayıs 2005) Tebliğ Kitapçığı, Erişim tarihi:22.05.2013

[bizim-3] Mahmûd Celâleddin Paşa (Dâmâd), Bizimsahife.net sitesi, Erişim Tarihi:10.05.2011

[dostluk-4] Mahmut Celaleddin Paşa (Damat), Gürcistan Dostluk Derneği Sitesi, 28.02.2011, Erişim tarihi:10.05.2011

[5] ttp://www.circassiandiaspora.com/biyografiler/1201-mahmud-celaleddin-pasa.html

[6] Gülser Oğuz (2007). "İttihad ve Terakkî Cemiyeti'nin Yayın Organı Osmanlı Gazetesi" (PDF). Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. 3 (6).

[asaf-7] Asaf Divanı Hanedanda Bir Asi: Damad Mahmud Celaleddin Paşa Hayatı, Edebi Kişiliği, Antoloji.com Kitap Tanıtım Sayfası, Erişim tarihi:10.05.2011

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ 3. satır: / 3. satır: @@
 '''Damad Mahmud Celaleddin Paşa''', '''Mahmut Celaleddin Âsaf''',  (d. [[İstanbul]] [[1853]] - ö. [[Brüksel]] [[17 Aralık]] [[1903]]), Osmanlı devlet adamı, şair, yazar.
-[[Kaptan-ı Derya]] [[Gürcü Halil Rifat Paşa]]'nın oğlu, padişah [[Abdülmecit]]'in damadı ve [[Prens Sabahattin]]'in babasıdır<ref>Ömür Ceylan, '''Asaf Divanı Hanedanda Bir Asi: Damad Mahmud Celaleddin Paşa Hayatı, Edebi Kişiliği''', ''Akçağ Yayınları, Ankara, 2003''</ref>.
+[[Kaptan-ı Derya]] [[Gürcü Halil Rifat Paşa]]'nın oğlu, [[Abdülmecid|Sultan Abdülmecid]]'in damadı ve [[Prens Sabahattin]]'in babasıdır<ref>Ömür Ceylan, '''Asaf Divanı Hanedanda Bir Asi: Damad Mahmud Celaleddin Paşa Hayatı, Edebi Kişiliği''', ''Akçağ Yayınları, Ankara, 2003''</ref>.
 == Hayatı ==
-[[1853]] yılında [[İstanbul]]'da doğdu. Babası, [[Osmanlı Devleti]]'nde dört defa [[Kaptan-ı derya|kaptan-ı deryâlık]] yapmış [[Damat Gürcü Halil Rifat Paşa]], annesi onun ikinci eşi olan İsmet Hanım<ref name=belkis>[http://ekitap.eyup.bel.tr:9600/sempozyum/eyup09/21_Belkıs%20Altuniş%20Gürsoy.pdf Belkıs Altuniş Gürsoy, '''Damat Mahmud Celaleddin Paşa''', ''IX. Eyüp Sultan Sempozyumu (13-15 Mayıs 2005) Tebliğ Kitapçığı, Erişim tarihi:22.05.2013'' ]</ref> idi. Babasını, küçük yaşta kaybetti. Özel öğrenim görerek yetiştikten sonra çeşitli devlet memurluklarında bulundu. [[Paris]] konsolosluğunda iki yıl görev yaparak Fransızcasını geliştirdi.<ref name=bizim>[http://www.bizimsahife.net/Kutuphane/Osmanli_Tarihi_Ans/Osmanli_Tarihi_M/331_Mahmud_Celaleddin_Pasa_Damad.htm '''Mahmûd Celâleddin Paşa (Dâmâd)''', ''Bizimsahife.net sitesi, Erişim Tarihi:10.05.2011'']</ref>
+[[1853]] yılında [[İstanbul]]'da doğdu. Babası, [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nde dört defa [[Kaptan-ı derya|kaptan-ı deryâlık]] yapmış [[Damat Gürcü Halil Rifat Paşa]], annesi onun ikinci eşi olan İsmet Hanım<ref name=belkis>[http://ekitap.eyup.bel.tr:9600/sempozyum/eyup09/21_Belkıs%20Altuniş%20Gürsoy.pdf Belkıs Altuniş Gürsoy, '''Damat Mahmud Celaleddin Paşa''', ''IX. Eyüp Sultan Sempozyumu (13-15 Mayıs 2005) Tebliğ Kitapçığı, Erişim tarihi:22.05.2013'' ]</ref> idi. Babasını, küçük yaşta kaybetti. Özel öğrenim görerek yetiştikten sonra çeşitli devlet memurluklarında bulundu. [[Paris]] konsolosluğunda iki yıl görev yaparak Fransızcasını geliştirdi.<ref name=bizim>[http://www.bizimsahife.net/Kutuphane/Osmanli_Tarihi_Ans/Osmanli_Tarihi_M/331_Mahmud_Celaleddin_Pasa_Damad.htm '''Mahmûd Celâleddin Paşa (Dâmâd)''', ''Bizimsahife.net sitesi, Erişim Tarihi:10.05.2011'']</ref>
-İlk evliliğini İffet Hanım'la gerçekleştiren paşa bu evliliğinden Rifat, Fuat ve Ali Bidar adında üç çocuk sahibi oldu.<ref name=belkis/> 28 Aralık 1876'da [[Abdülaziz|Sultan Abdülaziz]]'in padişahlığı sırasında Osmanlı Sultanı [[Abdülmecit]]'in kızı [[Seniha Sultan]]'la evlendirilerek [[Osmanlı Hanedanı]]'na damat oldu. Bu evlilikten oğlu [[Prens Sabahattin]] ve Lütfullah Bey Dünya'ya gelmiştir.
+İlk evliliğini İffet Hanım'la gerçekleştiren paşa bu evliliğinden Rifat, Fuat ve Ali Bidar adında üç çocuk sahibi oldu.<ref name=belkis/> 28 Aralık 1876'da [[Abdülaziz|Sultan Abdülaziz]]'in padişahlığı sırasında Osmanlı Sultanı Abdülmecid'in kızı [[Seniha Sultan]]'la evlendirilerek [[Osmanlı Hanedanı]]'na damat oldu. Bu evlilikten oğlu [[Prens Sabahattin]] ve Lütfullah Bey Dünya'ya gelmiştir.
 === Adliye nazırlığı ===
-Abdülaziz'in devrilip [[II. Abdülhamit]]'in tahta geçmesinden sonra onun en yakınları arasına katıldı, 30 Mart 1877'de vezirlik rütbesi aldı. 18 Nisan 1878'de Adliye Nazırı olarak [[Mehmet Sadık Paşa]] kabinesinde görev aldı.
+Abdülaziz'in devrilip [[II. Abdülhamid]]'in tahta geçmesinden sonra onun en yakınları arasına katıldı, 30 Mart 1877'de vezirlik rütbesi aldı. 18 Nisan 1878'de Adliye Nazırı olarak [[Mehmet Sadık Paşa]] kabinesinde görev aldı.
 Damat Mahmud Celâleddin Paşa, nazırlığı sırasında Adliye nezaretinde yeni düzenlemeler yaptı. Padişahın cülusu nedeniyle çıkarılan genel affın kapsamını genişletti; cinayet suçundan müebbet hapse mahkûm olanların cezasının geçici kürek cezasına çevrilmesini ve cezasının üçte birini tamamlayanların tahliye edilmesini sağladı. Nezaretin memur açığını kapadı. Yeni bir muhakeme usul kanunu onun nazırlığı döneminde düzenlendi ancak uygulamaya konulamadı.<ref name=belkis/>
 === Görevden alınması ===
-Abdülhamit'i tahttan indirmek üzere örgütlenmiş Skelyeri-Aziz Bey komitesi ile ilişkisi olduğu gerekçesi ile birkaç ay sonra adliye nazırlığı görevinden alındı. Daha sonra bu komite ile bağlantısı olmadığı ortaya çıkınca kendisine Evkaf Nazırlığı ve [[Şura-yı Devlet]] üyeliği teklif edildi, ancak bu görevleri kabul etmedi<ref name=dostluk>[http://www.gdd.org.tr/tarihtendetay.asp?id=191 '''Mahmut Celaleddin Paşa (Damat)''', ''Gürcistan Dostluk Derneği Sitesi, 28.02.2011, Erişim tarihi:10.05.2011'']</ref>.
+Abdülhamid'i tahttan indirmek üzere örgütlenmiş Skelyeri-Aziz Bey komitesi ile ilişkisi olduğu gerekçesi ile birkaç ay sonra adliye nazırlığı görevinden alındı. Daha sonra bu komite ile bağlantısı olmadığı ortaya çıkınca kendisine Evkaf Nazırlığı ve [[Şura-yı Devlet]] üyeliği teklif edildi, ancak bu görevleri kabul etmedi<ref name=dostluk>[http://www.gdd.org.tr/tarihtendetay.asp?id=191 '''Mahmut Celaleddin Paşa (Damat)''', ''Gürcistan Dostluk Derneği Sitesi, 28.02.2011, Erişim tarihi:10.05.2011'']</ref>.
 Mahmut Celâleddin Paşa, resmî bir görev almadığı bu dönemde konağını bir şiir encümeni hâline getirmiştir. ''Âsaf'' mahlasıyla şiirler yazan paşa, zamanının bir bölümünü oğullarının eğitimine ayırdı. Devrin önde gelen isimlerini oğulları için hoca olarak görevlendirdi.<ref name=belkis/> Bir yandan da siyasetin gidişatını yakından takip edip padişaha aktarmak üzere eleştiri ve önerilerini kaleme aldı. [[Bağdat Demiryolu]] ihalesinin İngilizlerin ortak olduğu bir şirkete verilmesi için aracılık etmek istedi; imtiyazın Almanlar'a verilmesi öfke ve kırgınlığını arttırdı.<ref name=belkis/>
 === Avrupa'ya kaçışı===
-[[1899]] yılında [[II. Abdülhamit]]'e olan muhalefeti nedeniyle iki oğlu Prens Sabahattin ve Prens Lütfullah'la birlikte [[Avrupa]]'ya kaçtı.<ref>http://www.circassiandiaspora.com/biyografiler/1201-mahmud-celaleddin-pasa.html</ref>,[[Marsilya]]'ya, oradan, [[Paris]]’e gitti. [[II. Abdülhamit]] yönetimine düşmanlık besleyen [[Jön Türkler]] tarafından ilgiyle karşılandı. Bazı Jön Türkler'in hükûmetle anlaşıp yurda dönmesinden sonra geride kalanlar arasında lider gibi görülmeye başladı<ref name=bizim/>. 1 Ocak 1900'de [[Meşveret (gazete)|Meşveret]]'te yayımlanan ve gazetenin sahibi [[Ahmed Rıza|Ahmet Rıza Bey]]'e hitaben yazılmış Fransızca bir mektup göndererek Jön Türkleri yüksek takdir hisleriyle karşıladığını belirtti. Çeşitli gazetelerde padişaha yazdığı mektubu yayımlattı. Mektupta padişahı ve çevresindekileri ağır bir dille eleştirdi.
+[[1899]] yılında II. Abdülhamid'e olan muhalefeti nedeniyle iki oğlu Prens Sabahattin ve Prens Lütfullah'la birlikte [[Avrupa]]'ya kaçtı.<ref>http://www.circassiandiaspora.com/biyografiler/1201-mahmud-celaleddin-pasa.html</ref> [[Marsilya]]'ya, oradan, [[Paris]]’e gitti. II. Abdülhamid yönetimine düşmanlık besleyen [[Jön Türkler]] tarafından ilgiyle karşılandı. Bazı Jön Türkler'in hükûmetle anlaşıp yurda dönmesinden sonra geride kalanlar arasında lider gibi görülmeye başladı<ref name=bizim/>. 1 Ocak 1900'de ''[[Meşveret (gazete)|Meşveret]]''{{'}}te yayımlanan ve gazetenin sahibi [[Ahmed Rıza|Ahmet Rıza Bey]]'e hitaben yazılmış Fransızca bir mektup göndererek Jön Türkleri yüksek takdir hisleriyle karşıladığını belirtti. Çeşitli gazetelerde padişaha yazdığı mektubu yayımlattı. Mektupta padişahı ve çevresindekileri ağır bir dille eleştirdi.
-[[Cenevre]]'de çıkarılan  [[Osmanlı Gazetesi]]'nin durumu ile ilgilenmek üzere oğulları ile Cenevre'ye gitti. [[İshak Sükûti]], ona gazetenin bütün hak ve sorumlarını teslim etti. Paşa, 1 Nisan 1900'da Osmanlı Gazetesi'nde Abdülhamit Han'a hitaben yazdığı bayram tebriğinde çok ağır bir dille saraydaki bayram merasimini eleştirdi. Prens Sabahaddin ve Lütfullah Beyler de sert ifadeli ikinci bir mektup yayımladılar. Saray, damadını yurda döndürmek için her yolu denedi ve sonunda paşanın mallarının zapt edildiğine dair haberler duyuldu. Paşa, bunu önemsemedi.<ref name=belkis/>
+[[Cenevre]]'de çıkarılan ''[[Osmanlı (gazete)|Osmanlı]]'' gazetesinin durumu ile ilgilenmek üzere oğulları ile Cenevre'ye gitti. [[İshak Sükûti]], ona gazetenin bütün hak ve sorumlarını teslim etti. Paşa, 1 Nisan 1900'da ''Osmanlı'' gazetesinde Abdülhamid'e hitaben yazdığı bayram tebriğinde çok ağır bir dille saraydaki bayram merasimini eleştirdi. Prens Sabahaddin ve Lütfullah Beyler de sert ifadeli ikinci bir mektup yayımladılar. Saray, damadını yurda döndürmek için her yolu denedi ve sonunda paşanın mallarının zapt edildiğine dair haberler duyuldu. Paşa, bunu önemsemedi.<ref name=belkis/>
-Masraflarını üstlendiği [[Osmanlı Gazetesi]]'ni [[Londra]]'da çıkarmak için oğulları ile 29 Mayıs 1900'de İngiltere'ye gitti ve 1 Temmuz 1900'den itibaren gazeteyi Londra'da yayımladı.<ref>{{Dergi kaynağı
+Masraflarını üstlendiği ''Osmanlı'' gazetesini [[Londra]]'da çıkarmak için oğulları ile 29 Mayıs 1900'de İngiltere'ye gitti ve 1 Temmuz 1900'den itibaren gazeteyi Londra'da yayımladı.<ref>{{Dergi kaynağı
 |başlık=İttihad ve Terakkî Cemiyeti'nin Yayın Organı Osmanlı Gazetesi|yazar=Gülser Oğuz
 |dergi=Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi| cilt=3| sayı=6| yıl=2007| url=http://turkoloji.cu.edu.tr/GENEL/gulser_oguz_ittihad_terakki_yayin_organi_osmanli_gazetesi.pdf}}</ref> İstanbul'a dönmesini talep eden saray ile arasında gittikçe sertleşen pazarlık ve yazışmalar gerçekleşti.
 === Mısır'a geçişi ===
-Paşa ve oğulları İstanbul hükümetinin baskıları sonucu Londra'dan da ayrıldı ve Mısır Hıdivi [[Abbas Hilmi Paşa]]'nın davetiyle [[Mısır]]'a gitti. Orada, Hoca Kadri Efendi'’nin idare ettiği, "''Kânûn-i 'Esâsî Gazetesi’''"nin çıkarılmasına yardım etti. Asâf mahlasıyla yazdığı şiirlerini toplayan ''Divanı'' 'yla, ''Tezkire-i ulemâ'' adlı eserini Kahire'de bastırdı.  Saray, paşayı geri döndürme çabalarına devam etti. Hidiv de paşa ve oğullarını İstanbul'a dönme konusunda ikna etmeye çalıştı.
+Paşa ve oğulları İstanbul hükümetinin baskıları sonucu Londra'dan da ayrıldı ve Mısır Hıdivi [[Abbas Hilmi Paşa]]'nın davetiyle [[Mısır]]'a gitti. Orada, Hoca Kadri Efendi'’nin idare ettiği, ''Kânûn-i 'Esâsî'' gazetesinin çıkarılmasına yardım etti. Asâf mahlasıyla yazdığı şiirlerini toplayan ''Divanı'' 'yla, ''Tezkire-i ulemâ'' adlı eserini Kahire'de bastırdı.  Saray, paşayı geri döndürme çabalarına devam etti. Hidiv de paşa ve oğullarını İstanbul'a dönme konusunda ikna etmeye çalıştı.
 === Son yılları ve Jön Türk Kongresi ===
@@ 35. satır: / 36. satır: @@
 === Ölümü ===
-Paşa, bazı kaynaklara göre albüminüriden, kimilerine göre üremiden muzdarip idi.<ref name=belkis/> Kışı geçirmesi için getirildiği [[Brüksel]]'de [[17 Aralık]] [[1903]] yılında  öldü. II. Abdülhamid Han, cenazesinin İstanbul'a getirilmesini istese de oğulları ülkede Meşrutiyet rejimi ilan edilmedikçe onu geri vermeyeceklerini söyledi.<ref name=belkis/> Paşa'nın cenazesi Fransa'da [[Père Lachaise Mezarlığı]]'ndaki Türk kabristanına defnedildi. Cenaze merasimi Jön Türkler'in mitingine dönüşmüş; mezarın başında okunan ateşli konuşma metinleri Osmanlı Gazetesi'nde yayımlanmıştır. [[1908]] yılında [[II. Meşrutiyet]]'in ilanı üzerine naaşı büyük bir törenle İstanbul'a getirildi; [[Eyüp, İstanbul|Eyüp]]'te babasının mezarının da bulunduğu aile türbesine defnedildi.
+Paşa, bazı kaynaklara göre albüminüriden, kimilerine göre üremiden muzdarip idi.<ref name=belkis/> Kışı geçirmesi için getirildiği [[Brüksel]]'de [[17 Aralık]] [[1903]] yılında  öldü. II. Abdülhamid, cenazesinin İstanbul'a getirilmesini istese de oğulları ülkede Meşrutiyet rejimi ilan edilmedikçe onu geri vermeyeceklerini söyledi.<ref name=belkis/> Paşa'nın cenazesi Fransa'da [[Père Lachaise Mezarlığı]]'ndaki Türk kabristanına defnedildi. Cenaze merasimi Jön Türkler'in mitingine dönüşmüş; mezarın başında okunan ateşli konuşma metinleri ''Osmanlı'' gazetesinde yayımlanmıştır. [[1908]] yılında [[II. Meşrutiyet]]'in ilanı üzerine naaşı büyük bir törenle İstanbul'a getirildi; [[Eyüp, İstanbul|Eyüp]]'te babasının mezarının da bulunduğu aile türbesine defnedildi.
 == Eserleri ==
-“''Âsaf''” mahlası ile şiirler yazmış<ref name=asaf>[http://kitap.antoloji.com/asaf-divani-hanedanda-bir-asi-damad-mahmud-celaleddin-pasa-hayat-kitabi/  '''Asaf Divanı Hanedanda Bir Asi: Damad Mahmud Celaleddin Paşa Hayatı, Edebi Kişiliği''', ''Antoloji.com Kitap Tanıtım Sayfası, Erişim tarihi:10.05.2011'']</ref>, dönemin çeşitli dergilerinde yazı ve şiirleri yayımlanmıştır. Basılmış bir Divanı, ayrıca “''Tezkir-i Ulema''”, “''Ulemay-ı Arabın Hilafet Hakkında Şer-i Mübin ve Ahbar-ı Sahiha''”, “''Damat Mahmut  Paşa’dan Sultan Abdülhamit Han-ı Saniye Mektuplar''” adlı basılmış risaleleri vardır.
+“''Âsaf''” mahlası ile şiirler yazmış<ref name=asaf>[http://kitap.antoloji.com/asaf-divani-hanedanda-bir-asi-damad-mahmud-celaleddin-pasa-hayat-kitabi/  '''Asaf Divanı Hanedanda Bir Asi: Damad Mahmud Celaleddin Paşa Hayatı, Edebi Kişiliği''', ''Antoloji.com Kitap Tanıtım Sayfası, Erişim tarihi:10.05.2011'']</ref>, dönemin çeşitli dergilerinde yazı ve şiirleri yayımlanmıştır. Basılmış bir Divanı, ayrıca “''Tezkir-i Ulema''”, “''Ulemay-ı Arabın Hilafet Hakkında Şer-i Mübin ve Ahbar-ı Sahiha''”, “''Damat Mahmud Paşa’dan Sultan Abdülhamid Han-ı Sani'ye Mektuplar''” adlı basılmış risaleleri vardır.
 == Popüler kültürdeki yeri ==
-[[TRT 1]]'de 2017'de yayın hayatına başlayan [[Payitaht: Abdülhamid]] dizisinde [[Hakan Boyav]] tarafından canlandırılmaktadır.
+[[TRT 1]]'de 2017'de yayın hayatına başlayan ''[[Payitaht: Abdülhamid]]'' dizisinde [[Hakan Boyav]] tarafından canlandırılmaktadır.
 == Kaynaklar ==